Dood Horb schok
voor Surinamers
Nigeria bewees
Ghana 'n dienst
Tweestrijd Suriname beslecht
Scheuring dreigt in
partij van Haughey
Volgende week staking verwacht
Verzet Berlin
(El Salvador)
overwonnen
Steun
Ghana
Geschoold kader hard nodig
VRIJDAG 4 FEBRUARI 1983
Buitenland
DUBLIN (Reuter) - De Ierse op
positiepartij Fianna Fail wacht
mogelijk de grootste scheuring
in haar geschiedenis na het afwij
zen van een verzoek van dissi
denten in de partij om spoedig
de politieke toekomst van leider
en voormalig premier Haughey
te bespreken.
Woensdag ondertekenden 41 van
de 74 parlementsleden van de
partij, onder wie vijf voormalige
ministers, een petitie waarin
werd gevraagd vandaag een bui
tengewone vergadering te hou
den om de kwestie van het lei
derschap te bespreken na ont
hullingen over een afluister-
schandaal tijdens Haughey's
laatste regering.
Dissidenten in de partij, die vorig
jaar twee maal trachtten Haug
hey te wippen, wilden op de ver
gadering een stemming over
Haugey's leiderchap. Zij meen
den voldoende steun te hebben
om hem te laten vallen.
Maar de voorzitter van de Fianna
Fail, James Tunney, heeft de ver
gadering uitgesteld.
De dissidenten wijzen het uitstel
af, blijkbaar omdat ze bang zijn
dat Haughey in het extra week
einde meer steun van partijleden
in het gehele land zou kunnen
oproepen.
Diplomaat goochelt met geld
Charles Haughey
LONDEN (GPD) - De Hoge Com
missaris (ambassadeur) van Zim
babwe in Engeland, Robert Zwi-
noira. heeft van zijn regering een
ernstige reprimande gekregen
omdat hij, zonder daarvoor toe
stemming te vragen, in de sjieke
Londense wijk Mayfair een huis
heeft gekocht voor 700.000 pond
(3 miljoen gulden).
Daarmee heeft Zwinoira in één
klap bijna al het geld opgemaakt
dat de regering van Zimbabwe
had gereserveerd voor de aan
koop van woningen voor diplo
matiek personeel over de gehele
wereld. Voor dit doel was een be
drag van 770.000 pond (3,3 mil
joen gulden) opzij gelegd.
Zwinoira heeft een aantal opval
lende financiële goocheltrucs
uitgehaald om het huis in May
fair te kunnen kopen, aldus een
rapport van de Rekenkamer van
Zimbabwe, waarvan de inhoud
gisteren in Londen is bekendge
maakt. Zo gebruikte hij geld dat
was bestemd voor pensioenen.
Hij nam bovendien een royaal kre
diet op bij de bank van het Hoge
Commissariaat Daarmee zette
Zwinoira zijn regering voor ren
tebetalingen van meer dan
100.000 pond (420.000 gulden).
Ten slotte betaalde de Hoge
Commissaris 120.000 pond (een
half miljoen gulden) te veel voor
het huis, dat hij niet eens had la
ten taxeren.
Zwinoira voerde gisteravond voor
de tv-camera's van de BBC als
verdediging aan, dat de door
hem gekochte woning de goed
koopste was die hij op een aan
hem voorgelegde lijst had kun
nen vinden.
DEN HAAG (GPD) - Van verschillende zijden in Paramaribo is gisteravond de verwach
ting uitgesproken dat er volgende week zal worden gestaakt uit protest tegen de de
dood van de tweede militair van het land, majoor Roy Horb. Volgens de Surinaamse
staatsradio heeft Horb zich in de nacht van woensdag op donderdag in zijn cel opgehan
gen aan het koord van zijn sportbroek.
Horb was vorig weekeinde samen
met twintig anderen gearres
teerd in verband met een ver
meende samenzwering tegen le
gerleider Bouterse. De officiële
lezing, dat Horb zelfmoord
pleegde, wordt zowel in Surina
me als in Nederland alom betwij
feld.
In Suriname heeft het bericht van
de dood van Horb grote op
schudding en angst veroorzaakt.
Na de melding van de dood van
Horb via de radio haalden veel
ouders hun kinderen van school.
Op een middelbare school wil
den de leerlingen de Surinaamse
vlag die elke ochtend wordt ge
hesen, halfstok hangen. Dat
werd aanvankelijk verhinderd
door de directeur maar nader
hand slaagden de leerlingen er
toch in de vlag naar beneden te
krijgen.
Zegslieden in Paramaribo menen
dat de verslagenheid onder de
bevolking bijna even groot is als
na de executies van 15 vooraan
staande Surinamers op 8 decem
ber van het vorig jaar. Niemand
in Paramaribo gelooft ook dat
Horb zelfmoord heeft gepleegd
maar dat hij in opdracht van
Bouterse uit de weg is geruimd.
Ook de omstandigheden waaron
der Horb dood zou zijn aange-
trofffen lijken zelfmoord uit te
sluiten. Horb zat in de streng be
waakte gevangenis van de mili
taire politie, vlak naast Fort Zee-
landia, het hoofdkwartier van
Bouterse.
Woordvoerders van verschillende
organisaties van Surinamers in
Nederland spraken hun grote
twijfel uit over de bewering dat
Horb zelfmoord zou hebben ge
pleegd. Een familielid van Horb
zei tegenover de NCR V-radio dat
Roy Horb (30) er niet de persoon
naar was, om zoiets te doen. Ex-
premier Chin A Sen zei er van
overtuigd te zijn dat Horb is ver
moord.
De bijna integrale uitzending door
Radio Nederland Wereldomroep
van de persconferentie die de
Surinaamse ambassadeur in Ne
derland Henk Herrenberg
woensdag in Den Haag hield
heeft grote verontwaardiging ge
wekt onder de Surinamers. Zoals
bekend zendt de Wereldomroep
iedere ochtend om zes uur rich-
Uranium-ongeluk
In Japan is een geleerde omge
komen bij een experiment
met kernbrandstof. De 23-ja-
rige Minoru Kikuchi verloor
het leven toen een reageer
buis met uranium ontplofte.
Volgens een woordvoerder van
het instituut voor de ontwik
keling van kernbrandstoffen
te Ningyotoge, op 550 km ten
westen van Tokio, waar het
ongeluk zich voordeed, be
stond geen gevaar voor
radioactieve straling. Over de
oorzaak van het ongeluk kon
hij geen mededelingen doen.
Veil geen president
Simone Veil, oud-voorzitter
van het Europese Parlement,
heeft gezegd dat ze niet be
schikbaar is voor het presi
dentschap van de staat Israël.
De socialistische parlementa
riër Jacques Amir zei dat zij
als Frans-joodse politicus en
overlevende van een nazi
concentratie-kamp een ideale
president zou zijn "die het
karakter van Israël als staat
voor alle joden en niet alleen
voor de joden van Israël zou
versterken".
Walvisvangst
Het parlement van IJsland
heeft met 29 tegen 28 stem
men de besluiten aanvaard
van de internationale com
missie voor de walvisvaart
voor een verbod van het van
gen van walvissen met in
gang van 1984.
Walvisvaartkringen op IJsland,
dat op de wereldranglijst wat
de tonnage betreft de derde
plaats inneemt, hadden ver
geefs geprobeerd druk op de
regering uit te oefenen, zich
tegen het besluit van de com
missie te verzetten.
Nobelprijs
De Oostenrijkse nazi-speurder
Simon Wiesenthal is een van
de ruim 75 kandidaten voor
de Nobelprijs voor de vrede
van 1983. Het Noorse No-
belcpmité heeft dit beves
tigd.
De leider van de thans verbo
den vrije vakcentrale Solida
riteit in Polen, Lech Walesa,
is opnieuw voorgedragen.
Walesa was al kandidaat voor
de prijs in '81 en '82. maar
kreeg haar niet.
ting Zuid-Amerika uit en be
hoort haar Surinaamse program
ma tot de meest beluisterde in
het hevig gecensureerde en ge
lijkgeschakelde land. In Surina
me vindt men de wijze waarop
Herrenberg de Nederlandse pers
behandelde meer dan schandalig
en verwijt men hem dat hij geen
woord van afkeer over de execu
ties van 8 december heeft geuit.
De bewering van Herrenberg dat
het Surinaamse volk massaal
over de gebeurtenissen van 8 de
cember is heengestapt en zich nu
achter het leger heeft geschaard
wordt als grove leugen bestem
peld.
SAN SALVADOR (Reuter/AFP) -
De veiligheidstroepen van El
Salvador hebben gisteren de
strategische oostelijke stad Ber
lin zonder een schot te lossen
weer in handen gekregen nadat
linkse guerrillastrijders zich na
drie dagen voor de naderende
troepen hadden teruggetrokken.
Dit heeft de minister van defensie,
generaal José Guillermo Garcia,
meegedeeld. Hij noemde de ver
overing van de stad door 700
guerrillastrijders een publici
teitsstunt die bedoeld was om de
wereld te tonen dat zij een macht
waren waarmee de wereld reke
ning diende te houden.
Het op 113 km ten zuidoosten van
de hoofdstad in de provincie
Usulutan gelegen Berlin was de
grootste stad die in drie jaar bur
geroorlog in handen van opstan-
Een hulppost van het Rode Kruis registreert aanmeldingen voor hulp
)an Salvadorianen die het geweld in Berlin zijn ontvlucht.
Het ministerie van buitenlandse
zaken in Washington heeft be
vestigd dat de Amerikaanse ser
geant Jay Thomas Stanley (25)
door een kogel in een been werd
getroffen toen hij aan boord van
een helikopter van het Salvado-
riaanse leger boven de provincie
Usulutan vloog. Hij was niet "in
gevechtspositie" toen dit inci
dent zich voordeed.
De Amerikaanse adviseurs hebben
de instructie aan geen enkel ge
vecht deel te nemen en zich niet
in gebieden te begeven waar zich
botsingen voordoen.
Het is voor het eerst dat een Ameri
kaanse militair in El Salvador is
gewond sedert Washington be
gin 1981 besloot militaire advi
seurs te sturen om het leger bij te
staan in zijn strijd tegen de guer-
rilleros.
delingen viel na twee dagen felle
strijd die 60 mensenlevens eiste.
Volgens de minister waren er aan
wijzingen dat de verzetsstrijders
zich hadden teruggetrokken
naar de kleine steden San Agus-
tin en San Francisco Javir, ca 16
km ten westen van Berlin. Beide
plaatsen zijn sedert vorige week
in handen van de verzetsstrij
ders.
Reagan: 1983 is bijbeljaar
WASHINGTON (DPA) - De
Amerikaanse president Ro
nald Reagan heeft 1983 uitge
roepen tot "jaar van de bij
bel". Hij riep de Amerikanen
op zich tot de godsdienst te
wenden om opgewassen te
zijn tegen de grote uitdagin
gen waarvoor de Verenigde
staten zich geplaatst zien.
Volgens Reagan geeft de bijbel
antwoord op alle problemen
die de mensheid kent. Een
diep innerlijk geloof is naar
zijn mening deel van het
Amerikaanse erfgoed en deel
van de fundamenten van de
natie.
DEN HAAG (GPD) - Met de dood
van de voormalige garnizoens
commandant Roy Horb (30), tot
voor kort de tweede man in het
nationale leger na bevelhebber
Desi Bouterse, is een lange twee
strijd om de feitelijke macht in
Suriname definitief beslecht.
Horb werd zondagavond samen
met twintig andere militairen
gearresteerd onder beschuldi
ging van het beramen van een
gewapende samenzwering tegen
bevelhebber Bouterse.
In Paramaribo werd van officiële
zijde beweerd dat Horb betrok
ken was bij de voorbereiding van
een vermeende coup-poging tij
dens de afgelopen kerstdagen.
De executie op 8 december van
vijftien Surinamers werd ook al
in verband gebracht met deze zo
genaamde kerstcoup, waarvoor
nooit bewijzen zijn geleverd.
Horb was een van de zestien mili
tairen van het eerste uur die in de
nacht van 25 februari 1980 een
geslaagde staatsgreep uitvoerde
in Suriname. Hij maakte daarna
snelle carrière in het Surinaamse
leger: hij begon als sergeant en
eindigde in de rang van majoor.
Als tweede man van de legertop
had hij naast Bouterse zitting in
het beleidscentrum, het feitelijke
machtslichaam in Suriname.
Horb stond bekend als een ijdele
maar gewone jongen die weinig
politieke aspiraties vertoonde.
Hij belichaamde het traditionele
militaire karakter in de legertop
en had nogal wat moeite met het
links-radicale optreden van zijn
enige meerdere, luitenant-kolo
nel Bouterse. Vooral na het uit
roepen van de socialistische re
publiek Suriname in het voorjaar
van 1981 ontstond er een verwij
dering tussen Horb en Bouterse.
Terwijl Bouterse zich liet inspire
ren door revolutionaire bewegin
gen als die op Cuba en Greneda
en het nationaal leger wilde om
vormen tot de voorhoede van het
zogenaamde revolutionaire pro
ces, omringde Horb zich steeds
meer met personen die een te
rugkeer naar een vorm van de
mocratie nastreefden. Tot zijn
adviseurs behoorden onder meer
mr. André Haakmat, de voorma
lige minister van buitenlandse
zaken en justitie die tijdig naar
Nederland is gevlucht. Ook Cy-
riel Daal, de vermoorde vak
bondsleider van de Moederbond,
behoorde tot zijn adviseurs.
Horb had goede banden met ex-
premier Chin A Sen die hij in ok
tober jongstleden nog een be
zoek bracht in Pittsburg. Waar
nemers in 'Paramaribo vreesden
in toenemende mate dat de toe
komst van Suriname beslist zou
worden in een directe confronta
tie tussen Bouterse en Horb.
Horb, die niet afkerig was van
een eventuele terugkeer van de
militairen naar de kazerne, kon
evenwel weinig ondernemen
zonder Bouterse.
Horb was niet erg populair in het
leger (daarbuiten des te meer) en
ondanks het feit dat hü garni
zoenscommandant was, werd hij
zelden alleen in de kazerne gesig
naleerd. Dat deze tegengestelde
personen nog zolang met elkaar
konden samenwerken wordt in
verband gebracht met een eed
die ze aan de vooravond van de
25 februari hadden gezworen en
waarin ze hadden beloofd elkaar
te zullen blijven dekken tot de
dood.
Deze dood is voor Horb toch nog
snel gekomen. En zoals insiders
menen niet geheel onverwacht.
Na zijn arrestatie van zondag
werd zowel in Suriname als in
Nederland regelmatig gesugge
reerd dat Bouterse op dezelfde
manier met Horb zal afrekenen
als hij deed met zijn vijftien op
posanten op 8 december 1982.
De definitieve nederlaag van Horb
tekende zich af in november van
het vorig jaar toen hij Haakmat
en Daal zijn steun toezegde in
hun poging Bouterse middels
massademonstraties tot een te
rugkeer naar de democratie te
dwingen. Op 6 november ver
scheen hij echter samen met
Bouterse op de Surinaamse tele
visie en sprak tegen dat er grote
onenigheid binnen de militaire
top bestond. Zijn adviseur Haak
mat maakte hij toen uit „voor
een figuur die voortdurend pro
beert splijtzwammen te creëren
binnen de legerleiding".
Na de executies van 8 december
trok Horb zich uit protest terug
uit het beleidscentrum en werd
hij door Bouterse op non-actief
gezet. Hieruit kan men opmaken
dat Horb zich distantieerde van
de gewelddadige moorden van 8
december. Zegslieden in Para
maribo menen dat Horb de laat
ste maand steeds verder geiso-
leerd raakte binnen het leger en
nog slechts kon rekenen op de
steun van een kleine groep lijf
wachten.
ACC RA/LAGOS (AFP/Reuter/
GPD) - De internationale hulp
verlening aan de onafzienbare
stoet verdreven illegale arbei
ders uit Nigeria begon gisteren
geleidelijk op gang te komen.
Unicef, het kinderfonds van de
VN. werkt aan een noodplan,
vooral bestemd voor de tiendui
zenden Ghanese vluchtelingen
die nu opeengehoopt zitten in
een kamp bij Aflao, de grens
overgang tussen Togo en Ghana.
In Benin, Togo en Ghana zijn de
eerste hulpzendingen aangeko
men: graan uit de Verenigde Sta
ten, spijsolie en visconserven uit
de Bondsrepubliek, melkpoeder
uit Ierland, dekens en tenten van
de Liga van Rode Kruisvereni
gingen. die ook een vliegtuig,
een hospitaalschip en medisch
personeel ter beschikking heeft
gesteld.
Minister Schoo (ontwikkelingssa
menwerking) heeft een bedrag
van 189.000 gulden beschikbaar
gesteld voor hulpverlening aan
de Ghanezen.
De organisaties „Mensen in Nood",
Memisa en Cebemo, die zich met
ontwikkelingshulp bezighou
den, voeren gezamenlijk actie
voor steun aan de Ghanese
vluchtelingen. Gisteravond is er
vanuit Nederland een vliegtuig
vertrokken met voor 25.000 gul
den aan medicamenten.
Eind februari worden per boot vier
grote containers met voedings
middelen naar het Westafrikaan-
se land gestuurd. Zij zullen over
het land worden verspreid en per
stuk genoeg bevatten om 20.000
mensen irn weck lang te voe
den. Vermoedelijk zullen er op
korte termijn twee vrachtwagens
vanuit Nederland naar Ghana
worden gebracht. „Mensen in
Nood", Cebemo en Memisa bera
den zich nog over een grote mza-
mriing—ctte voor de vluchtelin
gen. Het Rode Kruis heeft inmid
dels giro 777 opengesteld voor
steun aan de uit Nigena gestuur
de Ghanezen.
Dit
.Nigeria heeft Ghana met het
uitwijzen van ongeveer een
miljoen Ghanezen onge
vraagd een dienst bewezen.
Ondanks alle ellende die het
land nu binnen enkele weken
overspoelt, komen daarmee
de artsen, verpleegkundigen,
onderwijzers en timmerlui te
rug. Die waren de afgelopen
tien jaren naar Nigena ver
dwenen omdat er in Ghana
voor hen te weinig te verdie
nen viel. Aan die uittocht van
geschoold kader is nu onver
wacht een einde gekomen.
Door hun terugkeer wordt
het land ook minder afhanke
lijk van uit het buitenland
aangetrokken specialisten".
de reactie van een voor
korte tijd in ons land verbly-
vende Ghanese intellectueel
op de situatie die zich de af
gelopen dagen heeft ontwik
keld. Hy erkent wel dat dege
nen die nu terug komen nog
wel enkele maanden nodig
zullen hebben voordat ze zich
zullen hebben hervestigd in
hun dorpen van afkomst. Zxj
moeten daar zelf zorgen voor
hun dagelijks onderhoud
door de landbouw weer op te
De Ghanezen die de afgelopen
tien jaren naar het buitenland
en met name Nigeria hetzij
legaal of illegaal zijn vertrok
ken, werden aangetrokken
door de grote verdiensten in
dat land en het vele werk wat
daar voorhanden was dank
zij de inkomsten uit de olie.
Het waren voornamelijk de
Ashanti's die in het centrum
van het land in het regenwou
dengebied wonen, die uit
Ghana vertrokken nadat daar
de economische malaise in
trad doordat de wereldcacao-
prijs in elkaar stortte. Onder
hen bevonden zich juist de
mensen met een goede oplei
ding, waaraan het land juist
zo'n behoefte heeft.
De Ashanti's. behorende tot
een dynastie van ruim 2000
jaren oud, zijn altijd al een
reislustig en avontuurlijk
volk geweest. Toen na de
eeuwwisseling de cacaoteelt
vanuit Brazilië naar Ghana
werd gebracht, waren het de
Ashanti-boeren die met hard
werken er voor zorgden dat
Ghana het eerste cacao-pro-
ducerende land ter wereld
werd
door
Cees Keizer
instorten
caomarkt
ruptie
Dit was voor luchtmacht-luite
nant Jerry John Rawlings
aanleiding de macht te grij
pen. Maar toch droeg hij die
macht na een half jaar over
aan een gekozen parlement
en een gekozen president, dr.
Hilla Limann. Rawlings deed
dit met de waarschuwing, dat
mocht Limann niet in staat
zijn de corruptie de kop in te
drukken, hij weer terug zou
komen. Dat deed hij inder
daad op oudejaarsdag 1981.
De macht over het land kwam
in handen van de door Raw
lings geleide People's Natio
nal Defence Council. Een van
de eerste maatregelen was
het sluiten van de grenzen
voor alle importen. Iedereen
die in de hoofdstad Accra
overbodig was, joeg Rwa-
lings terug naar de akkers om
de landbouw en vooral de ca
caoteelt weer op poten te zet
ten.
De industrieën die in de jaren
zestig en zeventig waren op
gebouwd toen het geld van
de cacao en de buitenlandse
hulp niet op kon, zijn de afge
lopen maanden gesloten Het
meeste personeel van die fa
brieken verdween naar Nige
na of keerde terug naar de
Wat de olie de laatste jaren is
geweest voor Nigeria, was de
Ghana. Door het
•an de wereldcaca-
i de enorme cor-
achtereenvolgen
de militaire regiems, stortte
Ghana economisch in de af
grond.
dorpen om daar het boeren
bedrijf ter hand te nemen.
Want het volk moest toch
eten.
Door al deze maatregelen van
Rawlings heeft de bevolking
de afgelopen zes maanden
geen kruimel brood meer ge
zien, omdat er geen bakmeel
meer werd geïmporteerd.
Benzine voor transport was
met mondjesmaat beschik
baar. De in de havenstad Te-
ma draaiende raffinaderij
kon slechts dan aan Nige-
naanse ruwe olie komen, als
contant in dollars werd be
taald. Omdat die dollars er
vaak niet waren, werden de
tankers niet gelost
De afgelopen maanden heeft
Rawlings ook alle handel op
de markten verboden. De
marktvrouwen werden met
geweld verdreven omdat zij
door een steeds groter wor
dende schaarste de prijzen
opdreven. Eeuwenlang heb
ben de marktvrouwen via
hun marktsysteem binnen de
verschillende stamgebieden
de economie draaiende ge
houden. Mede door deze
maatregel is onder de bevol
king en met name onder de
Ashanti's - Rawlings is geen
Ashanti, hij heeft een Schot
se vader een een Ewe-moeder
- een grote haat tegen Raw
lings ontstaan
De vluchtelingen uit Nigeria
komen nu terecht in een sfeer
die uiterst geladen is. „We le
ven hier dagelijks op een vul
kaan en weten niet wanneer
die zal uitbarsten", schreef
een in het Ashanti-gebied
werkende geestelijke. Dat is
ook de reden dat Rawlings de
afgelopen week alles wat in
het land nog vier wielen heeft
en kan rijden, heeft gevor
derd en naar de grens met To
go gestuurd om daar de
vluchtelingen op te halen.
Van daaruit worden ze niet
naar de hoofdstad Accra ge
bracht. want Rawlings vreest
dat als die miljoen vluchtelin
gen daar bij elkaar komen er
een grote onrust zal uitbre
ken. die uiteindelijk de vonk
in het kruitvat zal betekenen.
Alle Ghanezen die nu terug ke
ren uit Nigeria worden met
de schamele transportmidde
len die er nog zijn, gebracht
naar centra in de vier uithoe
ken van het land. Van daaruit
moeten ze zelf maat zien hoe
ze in hun dorpen terecht ko-
Vast staat nu al dat al die hon
derdduizenden volledig af-
hankefijk zijn van wat hun fa
milie hen toeschuift. Het As
hanti-gebied is wat de voed
selvoorziening betreft afhan
kelijk van de yamvelden in
het noorden van het land. Het
afgelopen jaar werd honger
geleden omdat er geen trans
port was om de yams naar het
zuiden te brengen.
Het uitbleven van de regen
waarop men had gehoopt,
heeft de yamoogst in het
noorden nu ook nog doen
mislukken. Als er voedsel te
koop is, is dat nu extra duur
door de schaarste en de enor
me kosten van transport In
Accra worden yams verkocht
voor 75 Cedi per stuk. Een ge
middeld maandsalaris van ie
mand die nog werk heeft, be
draagt slechts 400 Cedi's
