Bomaanslag kost
zeker 30 levens
Miljoen Ghanezen
tussen wal en schip
Eritrea: vergeten
strijd gaat door
Palestijnen ook
bij gesprekken
SPD-manwaarschuwt
tegen nazi-misdaden
GM en Chrysler laten
personeel terugkomen
Geweld laait op in Libanon
Kernwapenvrije zóne
door VS afgewezen
Na plotselinge deportatie
Reagan en Mubarak willen:
Poolse ondergrondse
roept op tot verzet
Langste oorlog van Afrika
ZATl RDAG 29 JANUARI 1983
Buitenland
PAGINA 9
Bij herdenking Hitler-tijdperk
BONN - In zijn vermoedelijk
laatste officiële optreden als
een van de belangrijkste
Duitse politici, heeft de 76-ja-
rige SPD-fractievoorzitter
Herbert Wehner zijn landge
noten ervoor gewaarschuwd
„de misdadige jaren van het
nazi-rijk niet op een onver
schillige manier te vergeten
of ze zelfs te verdringen".
De „grote, oude man" van de
sociaal-democratie, zoals
Wehner in de Bondsrepu
bliek heet, zei op een herden
kingsbijeenkomst naar aan
leiding van het feit dat het
morgen, 30 januari, precies
vijftig jaar geleden is dat
Adolf Hitier tot rijkskanselier
werd benoemd: „Juist deze
herdenking dwingt Duitsers
vergelijkingen met het verle
den te maken om zo nodig ge
lijksoortige ontwikkelingen
te erkennen en ze tegen te
gaan, ze in de kiem te smo
ren. Als wij dat doen, kan
Bonn zelfs niet in de nabij
heid van Weimar komen. Wij
moeten ons met ons verleden
bezighouden: ouders, leraren
en ook politici moeten ertoe
bijdragen dat uit een bedruk
kende en belastende histori
sche ervaring een voortdu
rende consequentie wordt
getrokken. Zoiets mag nooit
meer gebeuren".
BB van smaad
vrijgesproken
DRAGUIGAN - De voormalige
Franse filmactrice Brigitte
Bardot is vrijgesproken van
de beschuldiging van beledi
ging, tegen haar ingebracht
door een vrouw die zij "loe
der" had genoemd omdat zij
een kat zou hebben gedood.
De eiseres, bloemiste Odette Gi-
raud, had gezegd dat het
haar zoon was geweest die de
kat met de handgreep van
een hamer had doodgeslagen
omdat het dier opgewonden
was geraakt bij de aanblik
van een grote hond.
De rechtbank was van mening
dat Brigitte Bardot oprecht
in haar verontwaardiging en
walging was geweest en in
het algemeen belang had ge
handeld.
DETROIT (TJPD - De Amerikaanse autofabrieken General Mo
tors (GM) en Chrysler hebben laten weten dat zij een deel van
hun personeel dat in de loop van vorig jaar naar huis is gestuurd
zullen laten terugkomen omdat zij verwachten dat de autover
koop zal aantrekken.
GM, de grootste autofabriek in de VS, wil binnen drie maanden
21.400 van de 168.000 personeelsleden die op het ogenblik ge
dwongen thuis zitten weer laten werken en Chrysler roept onge
veer 1500 man terug. In de auto-industrie verwacht men dat ook
Ford weer meer mensen zal laten werken teneinde de voorraden
aan te vullen nu het ernaar uitziet dat er weer meer auto's zullen
worden verkocht.
Bij Volkswagen of America ziet het er slechter uit. De Amerikaan
se VW zal volgende week 2750 man van de vestiging in Westmo
reland niet nodig hebben. Deze week hoefden 1650 man niet op
het werk te verschijnen.
In het algemeen ziet het er voor de Amerikaanse auto-industrie
wat beter uit. Tot nu toe dit jaar heeft de autoproduktie 411.299
stuks bedragen, ruim 46 procent meer dan in dezelfde periode
van vorig jaar.
BEIROET (UPI) - Zeker 30 guerrillastrijders zijn omgekomen toen gisteren in het oosten
van Libanon een autobom ontplofte waardoor een gebouw van drie verdiepingen werd
vernield. Het gebouw werd gebruikt door de Palestijnse bevrijdingsorganisatie (PLO).
De ontploffing had plaats in de
buurt van Shtaura, een stad 50
kilometer ten oosten van Bei
roet in het westelijk deel van de
Bekaa-vallei. Volgens radio-
Beiroet gaat het zoeken naar
slachtoffers nog door.
Het „front voor de bevrijding van
Libanon van buitenlanders"
heeft zich in telefoontjes met
persbureaus voor de aanslag
verantwoordelijk gesteld.
Staking bij
waterleiding
duurt voort
LONDEN - De 29.000 stakende
werknemers bij de Britse water
leidingbedrijven hebben giste
ren met overgrote meerderheid
het jongste loonaanbod dat hen
is gedaan, verworpen. De sta
king, die Engeland voor steeds
grotere problemen stelt, zal zon
dagnacht de tweede week in
gaan.
De bonden legden maandag een
hen door de werkgevers gedaan
'laatste' bod van 7,3 procent sala
risverhoging over een periode
van 16 maanden naast zich neer.
Naar gisteren is komen vast te
staan, wordt dit bondsbeleid
door de werknemers in overwel
digende meerderheid gesteund.
De stakers willen dat onverkort
wordt vastgehouden aan de loon
eis van 15 procent op jaarbasis,
waarmee het arbeidsconflict
werd ingegaan.
Regering
in India
gewijzigd
NEW DELHI - Alle 54 ministers
en staatssecretarissen in het ka
binet van India zijn gisteren op
last van premier Indira Gandhi
afgetreden, waardoor de weg is
gebaand voor een ingrijpende
reorganisatie van de regering in
het zog van een massale motie
van wantrouwen van 70 miljoen
kiezers tegen haar partij.
De naar schatting 150 kilogram
zware bom was verborgen in een
auto, die in een parkeergarage
onder het gebouw was gestald.
De ontploffing veroorzaakte een
reeks andere explosies in het kel
dergewelf, dat tevens dienst
deed als munitiedepot.
Het Falangistische radiostation
„de stem van Libanon", dat uit
gesproken tegenstander is van
de aanwezigheid van Palestijnen
in Libanon, meldde dat de bene
denverdieping van het gebouw
vol lag met munitie en wapens.
Door het ontploffen van de auto
bom brak brand uit in de bene
denverdieping, waarna zich een
grote tweede explosie voordeed
die het hele gebouw in een ruïne
veranderde.
Meer geweld
Ook op ander plaatsen in Libanon
laaide het geweld op. In een ge
bouw in West-Beiroet deed zich
een lichte bomontploffing voor,
terwijl in de bergen ten oosten
van de hoofdstad weer is gevoch
ten. Volgens de radio van de Fa-
langisten, die nauwe banden
hebben met de Israëlische troe
pen die nog in Libanon staan,
hebben gewapende Islamitische
druzen een Israëlische patrouille
bestookt bij Sofar, 18 km van
Beiroet aan de snelweg Beiroet-
Damascus. De Israëliërs, onder
wie geen gewonden zouden zijn
gevallen, namen vijf van de aan
vallers gevangen, aldus het ra
diostation.
In de loop van de middag kwamen
in het door christenen bewoonde
dorp Beit Meri vier granaten
neer die afgevuurd waren vanuit
dorpen in de buurt waar Druzen
wonen.
Bij het uitgaan van de bioscopen in
het winkelcentrum Hamra van
Beiroet is gisteravond een zware
bom ontploft. Volgens ooggetui
gen zijn minstens vijf mensen ge
wond geraakt.
BERLIJN Kusjes, kaas en kaasmeisjes voor Carstens president van de
Westduitse Bondsrepubliek. Karl Carstens bezocht gisteren de grootste
Duitse Agrarische Tentoonstelling Grünen Woche en bracht allereerst een
bezoek aan de Nederlandse stands. De Nederlanders kunnen best wat
steun gebruiken, want de export van landbouwprodukten is minder snel
gestegen dan was verwacht.
WASHINGTON (AP) - De Ver-
enigde Staten hebben een Rus
sisch voorstel om te komen tot
een kernwapenvrije zóne in Mid
den-Europa van de hand gewe
zen met het argument, dat een
dergelijk idee "niet realistisch
is" en "geen bijdrage vormt aan
de veiligheid en stabiliteit in Eu
ropa".
Woordvoerder Hughes van het mi
nisterie van buitenlandse zaken
liet weten, dat "zo'n voorstel al
leen maar de aandacht afleidt
van de ernstige pogingen die we
in Genève en Wenen aan het on
dernemen zijn om tot een drasti
sche beperking te komen van de
conventionele en nucleaire be
wapening in Europa".
Donderdag stelde de Sovjet-Unie
voor in Midden-Europa een 500
kilometer brede zone te creëren,
waar geen tactische kernwapens
zouden mogen worden opge
steld. De voorgestelde zóne om
vat grote delen van West- en
Oost-Duitsland en Tsjechoslowa-
kye.
De woordvoerder zei, dat zijn rege
ring van mening is, dat het instel
len van kernwapenvrije zónes in
andere gebieden, zoals Latijns-
Amerika, wel een bijdrage kan
leveren aan vrede en veiligheid.
Washington vindt, dat kernwa
penvrije zones pas dan zin heb
ben, wanner de "bestaande vei
ligheidssituatie in het betrokken
gebied dat toelaat".
Billy Fury
overleden
LONDEN (AP) - De Britse
popzanger Billy Fury is giste
ren in Londen aan de gevol
gen van een hartaanval
overleden. Fury, die meer
dan 20 jaar geleden zijn
grootste successen boekte,
werd 42 jaar oud.
Ronnie Wycherley verscheen
op 19-jarige leeftijd onder de
naam Billy Fury voor het
eerst in de Britse hitparade
met het nummer "Halfway to
Paradise".
CAIRO (UPI) - Egypte en de Ver
enigde Staten zijn het eens over
de noodzaak Jordanië en de Pa
lestijnen bij vredesbesprekingen
in het Midden-Oosten te betrek
ken, als de terugtrekking van
buitenlandse troepen uit Liba
non eenmaal is voltooid. Dit
heeft de Egyptische minister van
buitenlandse zaken, Kamal Has
san Ali, gisteren verklaard in een
interview met de Egyptische te
levisie dat in Washington was op
genomen.
Hassan Ali, die president Mubarak
momenteel vergezelt op zijn reis
in de Verenigde Staten, verklaar
de dat er ook overeenstemming
is over het belang van het bewa
ren van de onafhankelijkheid en
soevereiniteit van Libanon en
van de "factor tijd". Ingaand op
Mubaraks bespreking met de
Amerikaanse president, Ronald
Reagan, zei Hassan Ali: "Ze wa
ren het eens over de noodzaak
van samenwerking tussen Jorda
nië en de Palestijnen opdat zij
een gezamenlijke delegatie kun
nen vormen om deel te nemen
aan vredesonderhandelingen
met Israël, Egypte en de VS".
Ali had het niet over de identiteit
van "de Palestijnen", maar be
doelde naar wordt aangenomen
inwoners van de bezette westelij
ke Jordaanoever en de Gaza-
strook. De pers in Egypte heeft
gemeld dat de Palestijnse bevrij
dingsorganisatie bereid is deel te
nemen aan de gezamenlijke af
vaardiging met Jordanië, voor
opgesteld dat de Palestijnse le
den duidelijk PLO-vertegen-
woordigers zijn. De VS verbie
den deelneming van de PLO zo
lang deze organisatie Israëls
recht op een bestaan niet erkent.
"De presidenten meenden ook dat
de factor tijd zeer belangrijk is
omdat elke dag nieuwe joodse
nederzettingen worden gebouwd
(in de bezette gebieden) en het
demografische karakter van het
land verandert", aldus Ali.
GENÈVE (AP/DPA) - Het Ghane-
se Rode Kruis heeft de liga van
Rode-Kruisverenigingen in Ge
nève dringend om hulp ge
vraagd. Een woordvoerder van
de liga zei dat het aantal vluchte
lingen sinds maandag is opgelo
pen van 2.500 tot 18.000. Deze
mensen zijn voorlopig onderge
bracht in een kamp bij de hoofd
stad Accra. Ze zijn „verwaar
loosd, ziek en hongerig". Behal
ve voedsel heeft het Ghanese Ro
de Kruis ook gevraagd om 40.000
dekens, 1.000 tenten en 10.000
emmers, alsmede blikvoedsel.
De Ghanese leider luitenant Jerry
Rawlings heeft zyn volk gisteren
opgeroepen zich niet te verzetten
tegen de komst van ongeveer een
miljoen Ghanezen.
Rawlings riep de stamhoofden in
zijn land op land beschikbaar te
stellen aan de Ghanezen die uit
Nigeria worden gegooid.
"Dat gebaar zal hen in staat stellen
hun bijdrage te leveren aan de
ontwikkeling van het land," al
dus Rawlings die 13 maanden ge
leden door een staatsgreep aan
de macht kwam.
De miljoen Ghanezen in Nigeria
zijn de zwaarst getroffen groep
van de twee miljoen in dat land
verblijvende illegale buitenlan
ders. Zij kregen ruim een week
geleden opdracht het land voor
31 januari te verlaten.
Het plotselinge deportatiebevel
heeft hen extra kwetsbaar ge
maakt voor afpersing en bero
ving en voor de sluimerende ge
voelens van vreemdelingenhaat
in Nigeria, dat als gevolg van de
instortende oliemarkt een ernsti
ge economische crisis door
maakt.
Terwijl staatsburgers van acht an
dere Afrikaanse landen door de
grensposten worden doorgela
ten, worden Ghanezen tegenge
houden omdat Ghana de grenzen
met zijn buurlanden nog niet
heeft heropend. De grenzen wer
den op 21 september gesloten
om een eind te maken aan de uit
gebreide smokkelpraktijken.
Ghana heeft Togo ervan beschul
digd huurlingen naar Ghana te
sturen om de regering van Raw
lings omver te werpen. Togo ont
kent die beschuldiging.
WARSCHAU (AP) - De ondergrondse leiders van de verboden onafhan
kelijke vakbond Solidariteit hebben de arbeiders opgeroepen zich voor
te bereiden op een landelijke, algemene staking. Een datum voor die
staking werd niet genoemd. Verder vroegen zij de arbeiders voort te
gaan met het boycotten van de nieuwe staatsvakbonden
Gisteren werd een 8 pagina's tellend pamflet van het "tijdelijk coördine
rend comité" van Solidariteit overhandigd aan westerse journalisten.
In het pamflet werd aan internationale organisaties zoals het Rode
Kruis en Amnesty International gevraagd waarnemers te sturen voor
het proces tegen zeven leiders van Solidariteit die beschuldigd zyn van
opruiing
Door de bevolking op te roepen zich voor te bereiden op een algemene
staking en nog geen datum vast te stellen, lijkt Solidariteit te willen
peilen hoeveel steun er voor een dergelijke actie zou zijn.
Verder werden de arbeiders in het pamflet opgeroepen de officiële staats
vakbonden te boycotten, protestacties te organiseren, overwerk te wei
geren en zich te verzetten tegen "foutieve economische beslissingen"
van de autoriteiten.
In eerder pamfletten heeft Solidariteit toegegeven dat de staking waartoe
voor 10 november was opgeroepen was mislukt. Eind november be
sloot Solidariteit de voorgenomen acties voor de maand december te
schrappen, omdat nog maar weinig mensen bereid bleken te zijn de
straat op te gaan uit angst voor gewelddadig optreden van de politic
"Het moment komt waarop het stakingswapen weer een realistische
vorm van strijd wordt. Op dat moment zal het besluit om geweld te
gebruiken tegen stakende arbeiders een groot gevaar opleveren voor de
overlevingskansen van de dictatuur," aldus het pamflet.
In de Ethiopische kustprovin
cie Eritrea woedt sinds het
begin van de jaren '60 een
oorlog. De plaatselijke bevol
king strijdt tegen de over
heersing door de regering in
de hoofdstad Addis Abeba.
De Entrese onafhankelijk
heidsstrijd kent echter al een
lange historie. In 1890 ver
schijnt voor het eerst de
naam Eritrea op de politieke
landkaart als Italië een gelijk
namige kolonie aan de Rode
Zee vestigt. Ethiopië spreekt
van een Italiaanse uitholling
van haar rijk. De Eritreérs
daarentegen noemen de Ita
liaanse aanwezigheid een
vervanging van 3000 jaar
Ethiopische overheersing.
Na de Tweede Wereldoorlog
komt de kolonie onder Brits
mandaat, en in 1952 spreken
de Verenigde Naties zich uit
voor een federatie van Eritrea
met Ethiopië. Door politiek
steekspel van de toenmalige
keizer Haile Selassie wordt
de federatie geëlimineerd.
Eritrea is als veertiende pro
vincie bij Ethiopië ingelijfd.
Vanaf deze tijd voeren de be
woners een gewapende
strijd. Eerst georganiseerd
door de Entrean Liberation
Front (ELF). Rond 1970 staat
deze beweging haar leidende
positie af aan het Eritrean
People Liberation Front
(EPLF).
Het EPLF moet het rooien zon
der ruggesteun van een grote
mogendheid. De strategische
ligging maakt Ethiopië be
langrijk voor de supermach
ten. De Verenigde Staten zijn
een trouwe bondgenoot van
keizer Selassie.
In 1978 ligt de Eritrese eind
overwinning binnen handbe
reik. Alleen de hoofdstad As
mara en de havenplaats Mas-
sawa zijn nog Ethiopisch be
zit. Het marxistische regime
van de opvolger van Haile Se
lassie, Mengistu, zoekt en
vindt steun bij de Sowjet-
Unie. Een enorme luchtbrug
bevoorraadt de Ethiopische
militairen. Russische en Cu
baanse adviseurs vijzelen de
strategische kennis op. Het
EPLF wordt teruggeslagen
tot de noordelijke woeste ge
bieden Sahel en Barka.
De leidende bevolkingsgroep
van Ethiopië, de Amharic,
heeft de handen vol aan af
scheidingsbewegingen. In de
provincie naast Eritrea, Ti-
gray, woedt een jarenlange
strijd, gevoerd door het Ti-
gray People Liberation
Front. In West-Ethiopiè ont
wikkelt het Oromo Libera
tion Front zich tot een ge
ducht voorstander van auto
nomie. In het zuidwesten ten
slotte, in de Ogaden, vecht
het West Somali Liberation
Front.
door
Arnold Karskens
Over een spoedige
ning maken de Eritreérs zich
geen illusie. Maar, niemand
zit bij de pakken neer. Het
bevryde gebied kent een op
merkelijk hoge organisatie
graad. Compleet uitgeruste
garages zijn in vol bedrijf on
der het bladerdek van bo
men. De verspreid liggende
mensenconcentraties be
schikken allemaal over gene
ratoren voor de elektriciteit.
Pompen zuigen het water op
uit de grond. Groentetuinen
leveren een groot deel van
het dagelijks voedsel. „In ei
gen behoefte voorzien is de
zekere weg naar de overwin
ning", hoor ik overal tijdens
de rondreis in een op Ethio
pië buitgemaakte jeep.
Als opmerkelijk staaltje wijst
men op de wekelijkse uitgave
van het nieuwsbulletin in een
oplage van 7000 stuks. Stu
dieboeken verschijnen in de
eigen taal en zijn gedrukt op
nieuwe offset-machines. De
medische zorg kent een uit
zonderlijk hoog peiL Dit be
aamt een Noorse specialist in
Eritrea, vier maanden daar
voor nog werkzaam in Liba
non. „Eigenlijk zit ik op de
verkeerde plaats. Als anaes-
thesist kan ik hier weinig
kennis overdragen De opera
tiezusters halen Europees ni-
Over de mobilisatie en het en
thousiasme maakt niemand
zich ongerust in Eritrea Al
leen de buitenwereld wil het
niet zien. „In de media wor
den we doodgezwegen", zegt
een sombere Germain van
het inforatiedepartement.
„Het is de langste oorlog van
Afrika, maar ook de onbe
kendste. Tot 1978 kregen we
hulp van het Oostblok. Toen
echter de marxist Mengistu
in Addis Abeba de macht
greep, vertrok de steun. Wij
bleven zonder iets achter.
Het Westen neemt een twee
slachtige houding aan. Het
protesteert enerzijds tegen de
Russische en Cubaanse aan
wezigheid. Anderzijds geeft
men veel financiële steun aan
Ethiopië. Het Westen wacht
op de tijd dat Mengistu en
Rusland zijn uitgerangeerd.
Dan is het stuivertje wisse
len. Het grote Ethiopië biedt
meer perspectief dan Eritrea.
Een kleine onafhankelijke
staat aan de strategische Ro
de Zee betekent politieke on
zekerheid voor de super
machten".
De Ethiopische legerleiding
ronselt soldaten voor Eritrea
in vergelegen provincies. De
krijgsgevangene Tadese Zeru
komt uit het zuiden, uit de
Ogaden-woestijn. De 19-jari-
ge infanterist herstelt van een
buikwond, opgelopen bij een
aanval op het front. „In
dienst werd mij verteld over
de noodzaak van de strijd. De
leiding zei dat het EPLF fa
natieke Arabieren waren.
Toen mijn kameraden me ge
wond achterlieten, zag ik de
dood voor ogen. De guerril
la's hebben mijn leven ge
red".
Het moreel van de Ehtiopische
troepen is laag, volgens Tade
se Zeru. „De rantsoenen zijn
zeer sober. Soms komt er da
gen geen voedsel. Met veel
soldaten kon ik door de ver
schillende talen niet spreken.
Eenmaal genezen, blijf ik
hier. Ik ben bang voor de vol
gende kogel".
Het verhaal van Tadese Zeru
over de onvrede binnen de
Ethiopische strijdkrachten
wordt bevestigd. Begin ja
nuari heeft de Soedanese re
gering duizend gedeserteer
de Ethiopische soldaten als
vluchteling erkend.
De bevrijdingsbeweging EPLF
controleert een derde van het
119 000 vierkante kilometer
tellende Eritrea. Vragend
naar de eindzege, antwoor
den de guernlleros: „Onze
strijd vindt niet alleen plaats
aan het front, ook daarach
ter". Opmerkelijke overwi
ningen zyn er geboekt. Aan
scholing wordt hoge priori
teit gegeven. De verloren
uurtjes besteedt men aan les
sen lezen, schrijven en reke
nen, vaak primitief gehouden
in de schaduw van een boom.
Elke strijder spreekt een
handjevol Engels.
Eritrea kent zowel moslims als
christenen. Het vredige sa-
menlevmgsbestaan van bei
de religies bewijst het brede
draagvlak van het EPLF. „Bu
de oude bevrijdingsbewe
ging ELF was het altijd
raak", memoreert een onder
wijzer. „Bereiding van vlees
kent strikte regels. Een mos
lim zal geen vlees eten als een
christen het heeft bereid en
vice versa. Veel voedsel had
den we met in die Ujd. des te
meer onenigheid Vroeger,
als groepen christenen en
moslims tegelijk een loslo
pende geit zagen, zette ieder
een het op een rennen, met
het mes in de hand".
Tactisch optreden van het
EPLF verminderde de span
ning tussen beide partijen In
plaats van vrijdag of zondag
werd. als compromis, woens
dag de vrije dag. Gemengde
huwelijken komen nu gere
geld voor. „De kracht van een
volk zit in de eendracht, de
samenwerking tussen men
sen en religiesdoceert de
onderwijzer.
