c
De koning van de eenvoud
is nu een echte popartiest
Rundgren ditmaal niet boeiend
Sneaker: welluidend maar saai
Schaken
ZATERDAG 29 JANUARI 1983
Extra
Onder redactie van Jaap Visser
"Trouble in paradise" - Ran
dy Newman (Warner Bros.).
Na de zo langzamerhand ge
bruikelijke tussenpoos
van driejaar sinds het ver
schijnen van zijn voorlaat
ste lp "Born Again" be
doeld als een cynische
aanvaarding van zijn sta
tus als top-artiest, maar in
muzikaal opzicht een re
gelrechte tegenvaller -
kunnen de liefhebbers
van Randy Newman hun
hart weer ophalen. Zijn
onlangs verschenen acht
ste album "Trouble in pa
radise" kan andermaal de
geschiedenis ingaan als
een klassieker, die in een
smaakvolle platencollec
tie niet mag ontbreken.
"Trouble in paradise" is qua
vorm in zekere zin een syn
these van al zijn voorafgaan
de werk, met dien verstande
dat van de oude Newman -
de koning van de eenvoud,
die in weerwil van zijn
spreekwoordelijke luiheid de
prachtigste melodieën uit
zijn mouw schudde ("Sail
away", "Good old boys") -
niet zoveel meer over is. Wat
Newman op "Born Again" al
met enige tegenzin moest er
kennen, is inderdaad bewaar
heid geworden: hij is een ech
te pop-artiest geworden. Niet
als tekstdichter, maar als pla-
tenperformer. Voor menige
titel op "Trouble in paradise"
is een blik Grote Namen
opengetrokken, een ontwik
keling die al op "Little crimi
nals" (1977) werd ingezet
maar die nog altijd wat onwe
zenlijk aandoet bij een man
die zo'n onverbiddelijk origi
nele stijl heeft neergezet.
Hoe dan ook: die styl is nog al
tijd niet wezenlijk aangetast-
Wat eveneens moge blijken
uit de typische Newmaniaan-
Randy Newman: weer een klassieker.
se titel van deze lp, een
feestelijke noemer voor zijn
immer ironische kijk op de
veelkleurige Amerikaanse li
fe-style. Allereerst pakt hij
het chauvinistische easy-
West-Coast-sfeertje aan in "I
love L.A." (samen met de
Fleetwood Mac-dames Buc
kingham en McVie), later ge
volgd door een al even onbe
trouwbaar en boertig eerbe
toon aan Miami (met o.a. Ric
ky Lee Jones). Maar veel
dieper snijden zijn teksten in
"The Blues" (met Paul Si
mon), "Take me back" (met
Don Henley en Bob Seger) en
niet te vergeten de weer zeer
ouderwetse Newman-song
"Same girl", waarin een kar-
revracht leed ("a few more
holes in your arm") in één en
kele regel wordt uitgestort.
En dat alles op een goddelij
ke melodielijn met een paar
geraffineerde verdwaalde to
nen.
Gelukkig is er ook nog de ko
miek Newman. Nimmer zon
der een bloedserieuze onder
toon weliswaar, maar toch
kostelijk lachwekkend in bij
voorbeeld 'Tm different",
omlijst door een absurd da
meskoortje onder aanvoering
van Linda Ronstadt (het
houdt niet op). En niet te ver
geten Newmans aanklacht te
gen allerhande hedendaagse
muziekstromingen die geen
melodie meer kennen in "Mi-
key's". Het potsierlijke arran
gement daarvan is een ge
trouwe kopie van de wervel
storm die een mens overrom
pelt als hij of zij zo'n moderne
platenwinkel binnenstapt
("whatever happened to the
old songs, Mikey?").
Wie nog moeite mocht hebben
met de overwegend stevige
sound op deze langspeler (de
halve Toto-band is in een
overigens voortreffelijke
vorm op deze plaat te horen),
komt aan het slot in elk geval
zeker aan zijn trekken met
"Song for the dead". Het niet
te missen rauwe mededogen
in Newmans knarsende stem,
een bebloede soldaat bezin
gend die afscheid neemt van
zijn gesneuvelde maten
("pardon me boys"). Een oor
logsballade die in al haar een
voud de huidige Vietnam-hit
van Billy Joel overbodig
WILLEM SCHRAMA
'The ever popular tortured ar
tist effect' - Todd Rundgren
(Bearsville)
Hij wisselt het keurig af, Todd
Rundgren. Dan weer een so
lo-elpee, dan weer een plaat
met zijn groep Utopia. Na het
gezamenlijke 'Swing to the
right', bedient Rundgren nu
dus weer zelf alle instrumen
ten op 'The ever popular tor
tured artist'.
Als eenmansband heeft de
Amerikaanse producer/muzi
kant altijd vooral oog gehad
voor de melodieuze kant van
de zaak. Melodieus en
vooral de laatste jaren - ver
vuld van boodschappen. Op
misschien wel zijn beste solo
elpee, 'Hermit of mink hol
low', zong hij in kinderlijk
naïeve teksten dat we alle
maal nog lang en .gelukkig
zullen leven ('All the children
sing'). Leuk en aanstekelijk.
Die twee kanten van Rundg
ren traden op 'Healing' al
veel minder naar voren. Daar
kreeg zijn in synthesizers ge
drenkte pop een bijna reli
gieus karakter. Het komt nog
altijd goed met ons, maar met
één voorwaarde: "The world
needs a healer".
Dat monumentale randje is er
op zijn nieuwste produkt-
met-de-lange-titel alweer gro
tendeels af. Zoals diezelfde ti
tel al aanduidt, heeft Rundg
ren zijn gevoel voor ironie
weer teruggevonden. Muzi
kaal gezien vindt hij nog al
tijd inspiratie in de traditie
van de popsongs uit de jaren
zestig. Zijn breekbaar stem
geluid voelt zich daarbij zo
wel in het snelle als in het
langzame werk goed thuis.
Desondanks kan The ever po
pular tortured artist' niet be
koren. Eigenlijk is het een
slap aftreksel van elpees als
'Hermit of mink hollows' en
'Something/anything'. Hy
vervalt in herhalingen, die -
en dat is erger vrijwel ner
gens aan het origineel kun
nen tippen. Slechts de num
mers 'Drive' en 'Don't hurt
yourself hebben de magie
van vroeger.
Wat dat betreft is het met
Rundgren eigenlijk net als
mot de kleren van de keizer.
Als de betovering wegvalt,
resteert weinig anders dan
een vervelende moralist.
BART JUNGMANN
Behalve het Amerikaanse
woord voor gymschoen is
Sneaker ook een popgroep.
Bovendien een Amerikaanse
groep en dat betekent dat
weer het onderscheid West
kust en Oostkust kan worden
gemaakt. Sneaker valt duide
lijk in de eerste categorie. De
basis ligt in Californië en dat
betekent - in de regel zeer
beschaafde welluidende mu
ziek.
Gevestigde muzikanten die
even het strandpaviljoen ver
laten voor wat getokkel in
een eigentijdse studio in Hol
lywood. Nogal voorspelbaar
allemaal. Als op de elpee
'Loose in the world' van
Sneaker het nummer 'Never
get over you' staat aangekon
digd, dan weet je direct dat
dat staat voor een liefdeslied
met veel strijkers. Voorspel
baar is doorgaans een afkeu
rende kwalificatie. Maar je
kunt het ook heel geruststel
lend noemen. Je weet wat je
in huis haalt met een elpee
van Sneaker. Brave, tot in de
puntjes verzorgde muziek
Net als de vorige plaat (waarop
de bescheiden hit 'More than
just the two of us') is het mij
allemaal iets te zoetsappig.
Zo geolied en zulke verzorg
de vocalen van Mitch Crane
en Michael Carey Schneider
dat het wel erg slaapverwek
kend wordt. Producer Jef
frey Baxter (bekend van
Doobie Brothers en Steely
Dan) had de zes heren wel
wat peper in de kont kunnen
duwen. Alleen op het instru
mentale 'Pour it out' wil het
even vlammen. Maar verder
is het traantjes wegpinken bij
liedjes over in de steek gela
ten mannen. Weet dus wat je
in huis haalt met Sneaker.
B.J.
Horizontaal:
3. tuin, 8. vraatzuchtige dolfij
nachtige vis, 9. guirlande, 11. ont
kenning, 12. plaats in Gelder
land, 13. grondsoort, 14. trek, 16.
Europeaan, 19. onderdeel van de
staat, 21. vloedgolf, 23. hoeveel
heid, 24. deel van de hals, 25. vo-
gelverbhjf, 26. ruimte - meer
mogelijkheden, 30. papegaai, 31.
gekheid, 33. roem, 35. kennis en
leer der insekten, 37. sierbloem,
38. vreemd - raar, 39. dikwijls,
40. verkeerd, 41. zangstem, 43.
kunsttaal, 45. mistig, 46. smal
deel, 47. vreemde munt.
Vertikaal:
1. zanggodin, 2. boom, 3. mede, 4.
toegankelijk, 5. watering, 6. on
geluksgodin, 7. doorgaans, 10.
weldra, 15. pausenaam, 16. loot -
stek, 17. ogenblik, 18: nachtvo
gel, 19. massa van gekruld glas
draad, 20. gedaanteverwisseling,
21. sportartikel, 22. snelle loop.
26. plaats in Noorwegen, 27. vo
geleigenschap, 28. sprookjesfi
guur, 29. voorzitter, 31. familie
lid, 32. ondernemingsvorm
(Eng.), 33. zeer, 34. bouwland, 36
afslagplaats bij golf, 39. rivier in
Duitsland, 41. smekend verzoek.
42. baardje, 44. bloeiwijze
De prijs van f25,- werd toege
kend aan J. Brosse, Lage
Rijndijk 12a, 2315 JV Leiden.
De prijs wordt de winnaar toe
gezonden.
Oplossingen met vermelding
van "Puzzel" voor donderdag
op briefkaart of in enveloppe
zenden aan Redactie Leidsch
Dagblad. Postbus 54, 2300
AB Leiden.
Het Hoogoventoernooi heeft dit
jaar met vele tegenslagen te
kampen gehad. Eerst weiger
den de Russen, na een aanvan
kelijke toezegging, te komen
vanwege de deelname van
Kortsjnoi. Vervolgens moest
Sosonko wegens ziekte afzeg
gen en op het laatste moment
werd ook Timman geveld door
de Hong Kong griep. De over
gebleven Nederlanders in de
grootmeestergroep doen het
tot aan het moment dat ik dit
schrijf matig tot slecht.
Reden om in mineur over het
Hoogoventoernooi te schrij
ven? Allerminst! Er wordt in
de regel vechtschaak van de
bovenste plank geleverd in
partijen die door het talrijke
publiek geboeid worden ge
volgd. De unieke sfeer van het
toernooi is ook dit jaar weer
volop aanwezig. Deze sfeer
wordt vooral gemaakt door het
leger van plezierschakers die
in de lagere groepen trachten
een stapje dichter by het
schaak walhalla, de grootmees
tergroep, te geraken
Eén van de juweeltjes die het
toernooi heeft opgeleverd is de
volgende partij. Wit: Y. Seira-
wan (VS); zwart A. Kuligovski
(Polen).
1. c4 c5 2. Pf3 Pf6 3 Pc3 d5 4 cd5:
Pd5 5 e4 Pb4 6 Lc4 Pd3+ 7.
Ke2 Pf4+ 8. Kfl Pe6 (Deze ou
de variant wordt maar zelden
gespeeld. In de party Aver-
bach-Bondarevski. Moskou
1946, wikkelde wit met 9. Pe5
Dd4 10 Da4+ Ld7 11 Pd7
Dd7: 12. Le6: fe6 13. Dd7: KdT
af naar een iets beter eindspel,
maar daar doet Seirawan het
niet voor!) 9. b4! (Een tijdelijk
pionoffer dat er zeer sterk uit
ziet) cb4: 10. Pd5 g6 (Na a5 11.
Lb2 zou de hele zwarte ko
ningsvleugel lam liggen) 11.
Lb2 Lg7 12. Lg7: Pg7 13 Pb4
Pd7 14. d4 Pb6 15 Lb3 a5!7
(Verzwakkend, maar zwart
moet wèt) 16. Pd3 a4 17. Lc2 0-0
(Een alternatief is Lg4 gevolgd
door e6) 18. h3 Dc7 19. Tel Ld7
20 g3 Pc4 21. Kg2 Lb5? (Waar
schijnlijk al de beslissende
fout Na f5 22. Pde5 b5 heeft
zwart tegenkansen) 22 Pc5
Db8 23 Tbl Pa3 24 Tb2 b6 25.
Pa4: (Dit komt neer op een
diep berekend paardoffer) Tc8
26. Lb3
I I
1 1
1
1
1
1
i
s
za a
B
i t
Kt
B
De halve finales om het dam
kampioenschap van Neder
land leveren bijzonder interes
sante partyen op Stevige aan
vallen, subtiele omsingelingen,
fijnzinnig klassiek of onregel
matig spel - alles wordt ge
speeld. ondanks het feit (of
moet het juist dankzij zijn?)
dat erkende vaklui als Hans
Jansen, Swami Nikhilananda
(Jan de Ruiter) en Fred Ivens
om er maar een paar te noe
men, niet deelnemen.
De opvallendste speler is m.i.
Ron Heusdens die duidelijk
experimenteert, maar voorlo
pig daar nog geen rendement
voor ontvangen heeft. Wat
overwinningen betreft vallen
natuurlijk (en wie had anders
verwacht?) Johan Bastiaannet,
Jos Stokkel en Auke Scholma
op. Zij zullen zich waarschijn
lijk zonder moeite voor de fina
le plaatsen.
Een stek in de middenmoot is
(nog) weggelegd voor Wim van
der Kooy. Een enigszins onfor
tuinlijke nederlaag tegen Evert
Bronstring wierp hem terug
naar het tweede plan, maar de
zege over Fred Passchier, die
het moeilijk heeft, bracht hem
weer op het gemiddelde. Pas
schier heeft wit: 1.33-28 17-21
2.39-33 21-26 3.44-39 18-23; na
11-17 zou wit kunnen ruilen en
wit mag toch niet 31-27 11-17
Da7 (Vangt het paard, maar...) 27.
Dd2 La4 28 Dh6 (Tja. een ge-
fianchetteerd paard is zwakker
dan een gefianchetteerde lo
per. byvoorbeeld omdat er da
mes op h6 kunnen verschij
nen) Lb3 29 Pg5 (15 30 Dh7
Kf8 31. Tb3 fg5: 32 d5' Pc4 33.
Dh8+ K17 34 TfiJ-f Pf5 35.
Dh7-f Kf6 36 ef5: Pe5 37 Tel
g4 38. hg4 Dd7 39 g5+ en
zwart geeft op: na Kg5: volgt
Dh4 mat.
37-31?x31 wegens de Groenzet.
4.31-27 11 17 5 50-44 17-21 6 37
31. 26x37 7 42x31 21-26 8 47-42
26x37 9 42x31 6-11 10 41-37 11
17 11.31-26 17-21 12.26x17 12
x21 13 36 31 21 26 14 46-41 20
24; met deze zet wykt Van der
Kooy af van de theorie. Een
goed plan lijkt nu 41-36 7-12 48-
42 om in de aanval te gaan met
33-29x29; 15 41-36 7-12 16.34-29
23x34 17.40x20 15x24 18.39-34
10-15 1943-39 1-6; brengt het
zetje 24-29 16-21 6-11 in het spel
wanneer wjt 34-30 speelt.
20.44-40 5-10 21 49-43 12-lö
zwart wil geen basisstuk spe
len omdat dan 34-30 vervelend
is en na 15-20 34-30 of 34-29' is
ook niet alles, terwijl 14-20 34
30 12-18 28-22 (of 27-22. natuur
lijk ging 22...20-25 niet wegens
27-21:) 10-14 (na 18-23 22 17 13
18 of eerst 10-14 30-25 13-18
volgt 27-21 17-11 37-31) 33-28
misschien wel te interessant is
(4-10?); 22.27-22 18x27 23.31x22
8-12 24 34-30 2-8 25.37-31 geen
32-27? 24-29; etc; 26x37 26.32-
x41 15-20 27.30 25C) 10-15
Op het moment dat u dit leest zal
de laatste kaart in de selectie
wedstrijden zo ongeveer zijn
gelegd, waarna de aanwijzing
van het Nederlands team nog
slechts een kwestie van over
leg is. Het winnende team
wordt namelijk aangevuld met
een derde paar in samenspraak
tussen team, selectie-commis
sie en uiteraard captain Cees
Kaiser aan wiens hoede het
team zal worden toevertrouwd.
In de halve finale won Studie
centrum van USS 2, veel krap
per dan menigeen vantevoren
had verwacht. Met nog 12 spel
len te gaan bedroeg de stand
268-266 en dat uiteindelijk de
winst nog 47 punten bedroeg
was eerder het gevolg van 'in
zakken' van de USS'ers dan
van briljante acties van de
landskampioenen. In de ande
re halve finale toonde USS 1
zich de meerdere over Hok
(325-297), hetgeen een finale
opleverde tussen Studiecen
trum (Kreijns-Vergoed en
Maas-Roosnek) en USS 1 (Re-
battu-Sint en Ramer-Schip-
pers).
Uit de halve finale dit spel
Oost gever, OW kwetsbaar. Aan
tafel 1 opende zuid (Enk Kirc-
hoff) in de tweede hand 1 Ha,
west (Max Rebattu) doublet,
noord (Kees Tammens) 2 SA,
oost (Cees Sint) pas en zuid 4
Ha. Het 2 SA-bod van noord is
de Truscott-conventie, een
dergelijk bod toont een limiet-
kaart met 10/11 punten en een
vierkaart troefsteun Een bod
3 Ha dat zonder doublet
FINLAND - Naar aanleiding
van tariefswijzigingen per 1 ja
nuari heeft Finland op 3 janua
ri een nieuwe permanente ze
gel uitgegeven in de waarde
van 1,30 mark (groengrijs) met
daarop het oudst bekende
rykswapen (Arma magni duca-
tus Finlandiae), dat voor het
eerst voorkomt in 1581 op het
graf van koning Gustav Wasa
in Uppsala.
Met de nieuwe zegel van 1,30 m.
bestaat deze serie nu uit veer
tien waarden. Op 2 januari 1975
werd met de uitgifte van drie
zegels een begin gemaakt met
de serie 0,40 m. (roodoranje);
0,60 m. (blauw) en 0,70 m (don
kerbruin) Verder 2 januari
1976 0.80 m. (donkerbruin-
rood/donkergroenblauw); 10
april 1976 0,50 m. (donker
blauwgroen); 17 januari 1977:
0,90 m. (donkervioletblauw);
16 april 1977: 0,30 m. (roodkar-
mijni; 12 november 1977: 0.20
m. (bruinolijf); 1 april 1978:
0,10 m. (purper); 2 januari 1979:
1,10 in (geeloranje) en 1.20
(zwartblauw); 3 juni 1980: 0,30
m. (roodkarmijn), uit een post
zegelboekje; 2 januari 1981: 1
28 41-37 6-11 29.36-317 24-29 30.
33x24 20x29 31 31-27 (39-34 16
21-27) 12-17 32 40 34 29x40
33 35x44 17-21 34 38 32 4-10!
35 48 42 (43-387 of 44 40 11-17
Z+l) 21-26 36 39 33 19-23 37 28-
xl9 14x23 38 42 38 10-14 39 43-
39 13-19 40.33-28 14-20; zwart
heeft beide vleugels onder en
gaat onbedreigd winnen; 41.25-
xl4 9x20 42.36-33 20-24 (om op
tyd 8-13 te spelen na 44-40 of
39-34) 43 45-40 15-20 44 40 34
20-25 45 44-40 8-13' 46 40-35 3-9'
met winst na 35-30 33-29 11-17
etc.
Diezelfde Van der Kooy won in
de diagramstand heel verras
send door 30.27-22! 18x27
31.33-29! en zwart verloor een
schyf en de party.
m
a m
m m
m mm
m m
m a
»i o
O
S 8 8 0
3
öf o
door
Ton Schipperheyn
zou zyn gedaan, kan nu gere
serveerd worden voor preèmp-
tieve doelemden, b.v. met lan
ge hartens en een zwak spel.
West doubleerde 4 Ha, waarop
oost besloot nog 4 Sch te bie
den, dat door noord werd ge
doubleerd. Zuid startte m I Hl
A. getroefd door oost die
schoppen naspeelde naar de
vrouw die hield Het lykt er op
dat oost een heleboel slagen
kan maken omdat de klaveren
lopen, maar in de praktijk
strandt elk speelplan op
noord's troeflengte Oost
wordt troefkort en kon twee
down (-500) dan ook niet voor
komen. 'Niet zo erg', was het
commentaar van west, 'er zit 4
Ha in'. 'Daar moet je dan wel
Ha V goed voor snyden', was
noord's reactie, 'en dat zie ik ze
niet doen. Als west een infor
matiedoublet geeft en niet het
eindcontract doubleert ligt het
voor de hand Ha V over oost te
snijden' En Kees Tammens
kreeg gelijk. Aan de andere ta
fel werd 4 Ha bereikt en zuid
begon inderdaad met een klei
ne harten naar de heer: nog
eens 50 punten en een smakc-
lyk hapje voor Hok.
m. (bruinkarmijn) en nu dus de
veertiende zegel
Eveneens op 3 januari verscheen
een permanente 1,00 mark ze
gel met daarop de windmolen
die is te zien in het Finse dorp
Harrström De zegel is zowel
als vel- als rolzegel aange
maakt.
OOSTENRIJK - In Oostenrijk
bestaan de postspaarbanken
honderd jaar De Oostenrykse
PTT heeft op 12 januari het
emissiejaar '83 geopend met de
uitgifte van een zegel van 4
schilling. Op de zegel, waarvan
er 3,55 miljoen stuks van de
persen zyn gekomen, staat het
hoofdkantoor van de bank af
gebeeld.
Politica en stichtster van de zus
terorganisatie Caritas Sociahs,
dr. Hildegard Burjan (1883
1933), wordt herdacht op een 4
s.-portretzegel die op 28 janua
ri in roulatie wordt gebracht
(oplage 3,55 miljoen).
ZWEDEN De Zweedse poste
ryen komen op 10 februari met
twee herdenkingsemissies (to
taal ge! i ijl o
frankeerzegels en een ma
mumkaart. de zesde in een tyd
van anderhalf jaar. Vyf van de
zes herdenkingszegels staan in
het teken van "500 jaar druk
kunst in Zweden" Deze serie
verschynt als een boekje van
tien zegels met vyf verschillen
de motieven uit de ontwikkc
ling van de drukkunst Alle zo
gels hebben een frankeerwaar
de van 1,65 kroon
De tweede herdenkingsemissie
attendeert op de "Zweedse
vredesbeweging" en wordt uit
gegeven in rollen en heeft een
waarde van 1,35 kroon. De eer
ste pacifistische organisaties
ontstonden in het begin van de
vonge eeuw in de VS en in En
geland. Langzamerhand ver
spreidde zich de vredesge
dachte ook naar Scandinavië
en in 1883 werd de Zweedse
Vereniging voor Vrede en Ar
bitrage opgericht, nu de oudste
bestaande organisatie voor de
vrede Up de zegel een beeld
van een demonstratie
