LEIDSCH
DAGBLAD
Reagan
economie
herstel
voorop
Geslaagde lancering Nederlandse kunstmaan
"Overheid moet
deel industrie
meer steunen
WOON
IDEAAL
iHmj
Strengere eisen
voor toekennen
gemeentegarantie
GEVANGENIS
Eis vijf
jaar tegen
ex-premier
van Japan
1001 woon-
ideeën
Groenoordhal
>J0P
BENNINK
Zelfdoding kinderen in
vijf jaar verdrievoudigd
WOENSDAG 26 JANUARI 1983
OPGERICHT 1 MAART 1860
Directeur: G. Koopman
Wnd.-hootdredacteur: R. D. Paauw
No. 36995
HET GROOTSTE DAGBLAD VOOR LEIDEN EN OMSTREKEN
Postbus 54
2300 AB leden
•Voor tetrw z>e cotokxi
LOMPOC (ANP) De tweede Ne
derlandse kunstmaan Iras is van
nacht om 03.17 uur Nederlandse
tijd vanaf de lanceerbasis Wes
tern Test Range bij Lompoc in
Californiè door een Delta-raket
de ruimte ingebracht. Alles ver
loopt tot nog toe voorspoedig.
De Iras, die de komende zeven
maanden een grote hoeveelheid
informatie gaat verzamelen over
ons sterrenstelsel, zal pas over
twee weken aan zijn weten
schappelijke taak beginnen. De
eerste vijf dagen blijft het deksel
van de telescoop, waarmee de in
frarood bronnen worden opge
spoord, potdicht.
Daarna zal de Iras, die dagelijks
veertien rondjes om de aarde
maakt, per dag 900 miljoen gege
vens over de infraroodbronnen
in het heelal verzamelen. Deze
worden in een boordcomputer
opgeslagen en tweemaal per dag
gedurende 7,5 minuten naar het
Engelse grondstation in Chilton
geseind. De vluchtleiders heb
ben er elke keer 2,5 minuten de
tijd een nieuw waarnemingspro
gramma voor de volgende twaalf
uur naar de kunstmaan te sturen.
Prof. dr. H. Habing van het Huy-
genslaboratorium in Leiden, we
tenschappelijk leider van het
project, twijfelt er niet aan dat de
Iras verrassende ontdekkingen
zal doen.
„Er zullen bronnen worden ont
dekt die totaal afwijken van wat
was verwacht", zegt hij met grote
stelligheid, „Of bronnen met ex
treme eigenschappen en zelfs
bronnen waarvan de astronomen
niet eens weten dat zij bestaan.
Tenslotte hoop je natuurlijk al
tijd datje op tekenen van buiten
aards leven stuit".
Internationaal bestaat er onder de
astronomen grote belangstelling
voor het Nederlandse project.
Dit blijkt uit de verschillende
wetenschappelijke conferenties.
die nu al zijn georganiseerd om
de resultaten van de Iras-missie
te bespreken.
De wetenschappers zullen er overi
gens een flinke kluif aan hebben.
„Voordat alle verzamelde infor
matie volledig verwerkt is. zijn
we zeker vijf jaar verder", aldus
prof. Habing.
Het hele Iras-project kost bijna 400
miljoen gulden. Het Nederlandse
aandeel bedraagt bijna een derde
deel.
TOKIO (AFP/Reuter) - De
openbare aanklager in To
kio heeft vandaag vijfjaar
gevangenisstraf geëist te
gen oud-premier Kakuei
Tanaka wegens zijn aan
deel in het zogenaamde
Lockheed-schandaal.
De gewezen bewindsman wordt er
van beschuldigd tijdens zijn
ambtsperiode 500 miljoen yen
(ruim vijf miljoen gulden) als
smeergeld te hebben aangeno
men van het Amerikaanse vlieg
tuigconcern Lockheed. Tegen de
64-jarige Tanaka werd ook een
boete van 500 miljoen yen geèisL
Hij was premier van 1972 tot 1974,
de periode waarin hij onder de
tafel geld kreeg toegeschoven
van Lockheed. In ruil daarvoor
moest hij zijn invloed gebruiken
om een Japanse luchtvaartmaat
schappij over te halen Lockheed-
toestellen te kopen. Tanaka heeft
ontkend schuldig te zijn.
Hem wordt ook overtreding van de
wet op de buitenlandse valuta
ten laste gelegd omdat hij het
geld heeft ontvangen zonder toe
stemming van de Centrale Bank.
Het proces dat volgde op deze af
faire begon zes jaar geleden. In
totaal zijn er zestien verdachten.
De verdediging van Tanaka
houdt op 11 en 12 mei haar plei
dooi. Het vonnis wordt in okto
ber verwacht.
99
Vice-president George Bush
(links) applaudiseert en Congres
voorzitter Thomas P. O'Neill jr.
kijkt instemmend als president
Reagan tijdens zijn "State of the
Union" een grapje maakt.
Overigens was soberheid troef in
Reagans rede.
DEN HAAG (ANP) - Een deel van
de industrie in ons land komt
kan een belangrijke bijdrage le
veren aan het herstel van de eco
nomische groei. In die sectoren
moeten overheid en bedrijfsle
ven samen een concrete aanpak
ontwikkelingen. De overheid
zou aanzienlijk meer moeten in
vesteren in spoor-, auto- en vaar
wegen, landinrichting en derge
lijke. Óm het beroepsonderwijs
beter op de wensen van het be
drijfsleven te laten aansluiten
dient het leerlingenwezen nieuw
leven te worden ingeblazen.
Dat zijn aanbevelingen van de
Voortgangscommissie voor het
Industriebeleid, beter bekend als
de Commissie Wagner. De com
missie werd ingesteld in januari
1982 om de mogelijkheden voor
een nieuw industriebeleid te ver
kennen. De commissie heeft
haar rapport vandaag aangebo
den aan minister van Aardenne
van economische zaken.
Rege
Veel bewolking en enige tijd regen.
Temperatuur omstreeks 8 graden. Vrij
krachtig, aan de kust nu en dan harde
zuidwestenwind.
27 januari 1983
De sectoren in de industrie die goe
de mogelijkheden bieden zijn:
transito (inclusief vervoer en
transport), de agrarische- en voe
dingsmiddelenindustrie, (water
bouw en infrastructuur, offsho
re, veredelingschemie, kantoor-
systemen, telecommunicatie en
media, transportmiddelen, medi
sche technologie, produktiebe-
sturingssystemen, (consumen
ten) elektronica, milieu en de
fensieuitrusting. Deze sectoren
maken thans 35% van de export
uit.
Botsing WD-
kabinet lijkt
onvermijdelijk
DEN HAAG (GPD) - WD-staats-
secretaris Koning (financiën)
blijft erbij dat de belastingverho
ging voor werkende echtparen
per 1 april van kracht moet wor
den. Hij zei dit vanochtend in
een vergadering van de vaste ka
mercommissie voor financiën.
Hierdoor lijkt een botsing tussen
het kabinet en de regeringsfrac
tie WD onvermijdelijk. De libe-
ralen willen dat de belasting
maatregel pas op 1 juli van
kracht wordt. Het kabinet beslist
waarschijnlijk vrijdag over de
maatregel. Volgens Koning bete
kent uitstel tot 1 juli dat er een
gat van ruim 75 miljoen gulden
zal ontstaan.
'n Boeiend overzicht
van meubelen, stoffering
keukens, open haarden,
isolatie, decoraties
alles wat van een huis een
echt huis kan maken. Een
beurs om te kijken en
te kopen!
26 t/m 30 januari
26 t/m zo. 30 januari
no 19 00-22 00 uur
enza 13 00-17 00 uur
WASHINGTON (GPD) - President Reagan heeft in zijn
jaarlijkse boodschap tot het Congres gezegd het econo
misch herstel voorop te zetten.
Reagan wil het grootste deel van de Amerikaanse overheidsuitgaven
voor een jaar bevriezen om begrotingstekorten, die hij bestempelde
als een „duidelijk en bestaand gevaar, te verminderen".
De defensie-uitgaven worden niet bevroren, maar het Pentagon kan in
vijf jaar 55 miljoen dollar zonder risico besparen.
De president ontvouwde een, door
de democraten onmiddellijk
sterk aangevochten plan voor
economische soberheid in vier
punten:
bevriezing van de overheidsuit
gaven voor een jaar, inclusief sa
larissen van ambtenaren en mili
tairen, waardoor ook de sociale
uitkeringen worden getroffen;
een bezuiniging van 55 miljoen
dollar in vijf jaar op de defensie
uitgaven - het staat nu al vast
dat het Congres meer wil dan de
acht miljoen die het Pentagon op
de uitgaven in 1983 wil besparen;
handhaving van een verlaging
van de inkomstenbelasting per 1
juli, maar met nieuwe belasting
op inkomen en olie in het voor
uitzicht per 1 oktober 1985 als de
begrotingstekorten niet slinken;
strenger beheer van de welzijns-
programma's als subsidie op le
vensmiddelen voor armlastigen
en medische bijstand teneinde
verspilling en corruptie uit te
Volgens Reagan zullen deze „zwa
re geneesmiddelen" de uitgaven
stijging in zijn begroting voor het
fiscale jaar 1984 (dat in oktober
1983 begint) tot de inflatie beper
ken. De noodzaak daartoe ver
schaften voorspellingen over de
tekorten voor 1983, die de 200
miljard dollar overschrijden en
het vooruitzicht dat die zonder
ingrijpen tegen 1985 tot 230 mil
jard dollar zouden oplopen.
beteringen en bevordering van
de export in een vrije wereldhan
del. Hij kreeg het grootste ap
plaus toen hij, in strijd met zijn
ijveren voor minder overheids
bemoeienis, betoogde dat de re
gering de leiding moet nemen bij
het herstel van de economie. Zijn
begrotingsplan moet, zei Rea
gan, de partij-tegenstellingen
overbruggen, billijk zijn, be
hoedzaam en realistisch. H(j ver
zekerde dat Amerika aan de be
terende hand is. (Zie ook pagina
9)
24 PAGINA'S
Tevreden nieuwe
VN-ambassadeur
Kamer wenst geen
tolheffing wegen
PAGINA 7
Andropov: praten
over Afghanistan
pagina s
"Minimum uurloon
doorkruist akkoord"
PAGINA 21
Voorlichting
eigen bijdrage
kost 3 miljoen
UTRECHT (ANP) - De voor
lichting over de eigen bij
drage van een rijksdaalder
per geneesmiddel, die zie
kenfondsverzekerden vanaf
1 februari moeten betalen,
kost de fondsen drie miljoen
gulden.
In dit bedrag zitten ook de
kosten van de produktie en
verspreiding van de blauwe
kaarten, waarop de apothe
ken of de apotheekhoudende
huisarts een stempel moet
zetten voor elke betaalde
rijksdaalder.
HOEVELAKEN (ANP)- De nor
men die worden gehanteerd voor
het verlenen van gemeente
garantie bij het kopen van een
woning worden met ingang van 1
februari verscherpt.
De belangrijkste wijzigingen be
treffen het inkomen van de aan
vrager: bijkomende inkomsten
(kinderbijslag, tantième, gratifi
catie en vaste bijverdiensten)
worden niet meer bij de beoorde
ling betrokken. Ook wordt niet
langer rekening gehouden met
een inkomensstijging.
De gezamenlijke Bemiddelende
Organen, die de gemeenten advi
seren over de aanvraag voor
garantie, hebben dit vandaag in
een brief aan de gemeenten mee
gedeeld
Bij het wijzigen van de normen is
er enerzijds op gelet dat het ko
pen van een eigen huis 'voor een
zo breed mogelijke laag van de
bevolking open blijft'. Aan de an
dere kant probeert men risico's
voor gemeenten en rijk zoveel
mogelijk te beperken.
Met gemeentegarantie kunnen
mensen die een huis willen ko
pen gemakkelijker een hoge hy
potheek krijgen, omdat eventue
le verliezen voor de geldschieter
door gemeenten en ryk worden
gedekt. Als huiseigenaren met
een zware hypotheek niet langer
aan hun verplichtingen kunnen
voldoen wordt de woning ge
veild of op een andere manier
'verhandeld'. Meestal ligt de prys
die dan voor het huis wordt be
taald ver onder de werkefijke
waarde.
Als gevolg van de economische te
ruggang worden gemeenten de
laatste jaren in toenemende mate
geconfronteerd met gevallen
waarin zij voor de verliezen van
de gedwongen verkoop van wo
ningen met gemeentegarantie
moeten opdraaien. Het rijk
moest vorig jaar in 794 gevallen
bijspringen (kosten bijna 20 mil
joen gulden). De gemeenten
draaiden op voor een gelijk be
drag. Een aantal gemeenten is er
dan ook toe overgegaan alleen
'risicoloze' garanties te verstrek
ken.
De gemeente Rotterdam vroeg on
langs de minister de Bemidde
lende Organen op te heffen, om
dat zt) 'toch alleen maar geld kos
ten en de aanvragen onvolledig
toetsen'. In 1982 werd door de
Bemiddelende Organen in byna
63 000 gevallen geadviseerd. In
vrijwel alle gevallen was dit ad
vies positief.
Sommige bewindslieden
van het kabinet-Lub
bers plegen het verzet
tegen de aangekon
digde bezuinigings
maatregelen als volgt te beant
woorden: het is logisch dat dege
nen die door de bezuinigingen wor
den getroffen, gaan piepen.
Staatssecretans Korte-Van Hemel
(justitie) heeft zich de afgelopen
weken in soortgelijke bewoordin
gen uitgelaten. Haar bezuinigings
beleid heeft in de gevangenissen
grote weerstand opgeroepen Maar
volgens de staatssecretans is er
mets aan te doen er moet 40 mil
joen gulden op het gevangeniswe
zen worden bezuinigd en daarmee
basta
Wat m haar bezuinigingsplan ont
breekt is een toelichting waaruit
zou kunnen blijken dat de voorge
stelde bezuiniging verantwoord is.
Bijvoorbeeld: de gevangenissen
hebben teveel bewaarders, daar
kan best wat vanaf en via een reor
ganisatie kunnen de gaten die
daardoor gaan vallen, onmiddellijk
worden gedicht
Tot nu toe heeft de staatssecretans
echter slechts dreigende taal uitge
slagen en dat getuigt met van wijs
beleid. Een bewindsvrouw kan niet
volstaan met de mededeling dat er
moet worden bezuinigd en vervol
gens degenen die zich daartegen
verzetten, dreigen met ontslag Dat
doet geen recht aan de grote be
zorgdheid die de bezuinigings
maatregel in de gevangenissen
heeft gewekt.
Het is ook txj de staatssecretans met
onbekend dat gedetineerden en
bewaarders al jarenlang onder gro
te druk verkeren. Het gevangenis
wezen heeft er in de loop der jaren
een belangnjke taak b«j gekregen,
namelijk de terugkeer van gedeti
neerden in de maatschappij. Dat
legt een zware last op de schou
ders van zowel de gedetineerde als
de bewaarder
Blijkens uitlatingen van de gedeti
neerden zelf lopen sommige van
hen stuk op een poging zich voor te
bereiden op hun terugkeer in de
maatschappij. Niet zelden leidt dat
tot frustraties, spanningen en soms
tot zelfdoding
Juist om dit soort problemen te on
dervangen, is het takenpakket van
het gevangeniswezen gaandeweg
uitgebreid. Bewaarders zijn of wor
den opgeleid in sociale vaardighe
den en aan de geestelijke verzor
ging wordt een groot gewicht toe
gekend.
Kappen in deze belangnjke sociale
functie van het gevangeniswezen
zonder daar iets zinnigs tegenover
te stellen, is gelijk aan het terug
draaien van de klok. Gedetineer
den zijn met langer meer het mid
deleeuwse boeventuig en bewaar
ders met meer de strenge cipier.
Als staatssecretans Korte-Van He
mel het daarmee eens is, moet ze
met zinnige argumenten komen om
haar beleid te rechtvaardigen. Zo
lang die argumenten - of compen
serende maatregelen - uitblijven,
laadt zij op z'n minst de verdenking
op zich onvoldoende betrokken te
zi|n bij wat er in het gevangeniswe
zen gebeurt.
ISOCOmlOrt Dubbele beglazing
69,- p.m*
Spoorbielzen v.» 29,50 p.st.
DRACHTEN (ANP) - By oen fron
tale botsing van een vrachtauto
tegen een personenauto op de
weg Drachten-Leeuwarden zijn
gisteravond drie personen om
het leven gekomen. De perso
nenauto kwam door onbekende
oorzaak op de linker weghelft.
De bestuurster!56), haar 66-jarige
broer en diens echtgenote<65)
werden op sl.ig gedood
LEIDEN/HILVERSUM "Zelfdoding onder kinderen is de afgelopen
vijfjaar verdrievoudigd. Onder kinderen tot 14 jaar zijn er op het ogen
blik tien gevallen per jaar van zelfdoding. In de leeftijdsgroep van 14 tot
19 jaar 50 tot 60 gevallen en zelfs 200 gevallen in de groep van 20 tot 30
jaar".
Dat zegt prof. dr J.D. van der Ploeg, hoogleraar klinische pedagogie aan
de Leidse universiteit, in een reportage over dit onderwerp dat morgen
avond door de NCRV-televisie in "Hier en nu" wordt uitgezonden.
Volgens de Leidse hoogleraar is dat overigens nog maar een "topje van de
ijsberg". Uit een onderzoek zou zijn gebleken dat bgvoorbeeld bij ver
keersongevallen met kinderen 15 procent van de kinderen zich opzette
lijk onvoorzichtig gedroeg in het verkeer.
vooreen
abonnee*"1
krant v*f wakan op proaf voor t 9.50 Daarna baak* a
Not ear mi| voor aan kwartaalabonnamant (1 61.25)
Vóór hat aöonnamant ingaat, ontvang da krant twaa wak an gratis
Naam
•flLAND
LEIDSCH DAGBLAD