Oproep INAVO-
chef verrassend
Kritiek op commissie-Beek
Ford
Rijnland
"Vrijheid Sjtsjaransld in
ruil voor handelsbelang"
Vrouw van Sowjet-dissident in Nederland:
Overheid kan
woonlasten
niet meer aan
Relatie extra leger en kernwapens
Gevangenen gaan in
Scheveningen tekeer
Rapport over kerncentrales overdreven genoemd
Moord op twee vrouwen
in Apeldoorn/Nijmegen
DEN HAAG (ANP) - Nederland
moet in ruil voor het verlenen
van handelsfaciliteiten aan de
Sowjet-Unie in Rotterdam de
vrijlating eisen van de joodse dis
sident Anatoli Sjtsjaranski. Dat
heeft de vrouw van Sjtsjaranski,
Avital, gisteren gezegd na aan
komst in Den Haag voor ge
sprekken met Nederlandse par
lementariërs en het Rode Kruis.
Blijkens een verklaring van woens
dag blijft het ministerie van bui
tenlandse zaken de vestiging van
een Sowjetconsulaat in de ha
venstad weigeren, maar wil het
wel enkele vertegenwoordigers
van Russische bedrijven toela
ten.
Avital Sjtsjaranski was woensdag
in Frankrijk en zou vandaag naar
Groot-Brittannië gaan om steun
te vragen voor haar actie voor de
vrijlating van haar man. Hij is
sinds september in hongersta
king uit protest tegen zijn isola
tie. Hij wordt in de gevangenis
gedwongen gevoed, maar zij
vreest voor zijn leven.
Volgens de voorzitter van het Ne
derlandse solidariteitscomité
"joden in de Sowjet-Unie", rab
bijn Awraham Soetendorp, is het
een kwestie van dagen, van uren
zelfs misschien.
PvdA-kamerlid Harry van den
Bergh, voorzitter van de stich
ting "vrienden van Anatoli
Sjtsjaranski", zei niet veel heil te
zien in een koppeling tussen een
Sowjet-consulaat en Sjtsjarans-
ki's vrijlating. Maar volgens hem
zou de burgemeester van Rotter
dam de kwestie in zijn huidige
intensieve contacten met de Rus
sen wel naar voren kunnen bren
gen.
Van den Bergh uitte het voorne
men geinteresseerde Europese
parlementariërs en deelnemers
aan de in 1980 in Amsterdam ge
houden Sjtsjaranski-conferentie
te vragen zich 'op gepaste wijze
en zonder confrontatiepolitiek te
bedrijven' in te zetten voor
Sjtsjaranksi. Ook de Nederland
se vredesbewegingen wil hij om
hulp vragen. Hij noemde deze ac
tie "bijna de laatste poging om
zijn leven te redden".
Anatoli Sjtsjaranski werd in 1978
tot 13 jaar dwangarbeid veroor
deeld omdat hij gespioneerd zou
hebben voor de Verenigde Sta
ten. Avital, die al eerder in Ne
derland is geweest, zei dat ons
land de naam heeft humaan te
zijn. Daarom wil zij de Nederlan
ders vragen haar en haar man te
helpen. "Elk uur kan de catastro
fe gebeuren", verklaarde zij.
Zij fundeert haar vrees op de om
standigheid dat er al een jaar
geen woord van Sjtsjaranski is
vernomen. Zijn moeder mocht
hem niet bezoeken. "Als hij zijn
moeder mag zien, is er voor hem
geen reden meer om in honger
staking te /blijven", aldus me
PAGINA *1
Uitreisvisa SU
flink beperkt
3ENEVE (GPD/ANP) - Het aan-
tal door de Sowjet-autoriteiten
aan joden verstrekte uitreisvisa
is sinds 1979 drastisch afgeno
men. Dit blijkt uit cijfers van het
Intergouvernementele Comité
voor Migratie (ICM) in Genève.
In 1979 stond Moskou nog toe
dat ruim 50.000 joden naar elders
vertrokken. Het jaar daarop was
dat minder dan de helft hiervan;
en in 1981 werd dit aantal nog
eens gehalveerd tot een kleine
tienduizend.
Vorig jaar is een absoluut dieptere
cord bereikt toen niet meer dan
2700 joden toestemming kregen
om de Sowjet-Unie te verlaten.
Het Europees parlement heeft gis
teren in Straatsburg de tien mi
nisters van buitenlandse zaken
in de EG-landen eenstemmig ge
vraagd, de Sowjet-autoriteiten te
bewegen om, in grotere mate dan
tot nu toe, het recht op emigratie
te eerbiedigen. De EG-minister-
raad en de commissie, het "dage
lijks bestuur" van de Europese
gemeenschap, zouden hiertoe
"alle nodige maatregelen" moe
ten nemen, aldus het parlement
Binnenland
vrouw Sjtsjaranski. Rabbijn Soe
tendorp vroeg de Nederlanders
massaal naar de Sowjet-ambas-
sade te schrijven en te bellen met
de vraag hoe de dissident het
maakt.
Zijn comité heeft een suggestie
van Sowjet-ambassadeur Belets
ki overgenomen om het Rode
Kruis om hulp te vragen. Daar
om gaat Avital met die organisa
tie in Den Haag praten. Het Rode
Kruis zou er misschien voor kun
nen zorgen dat een vertegen
woordiger Sjtsjaranski kan zien.
In het Haagse Nieuwspoort gaf mevrouw Sjtsjaranski een persconferentie; naast haar rabbijn Soetendorp
(Foto GPD»
DEN HAAG (ANP) Het is onmo
gelijk en onwenselijk dat de
overheid de bouw rechtstreeks
blijft stimuleren. Minister Ru-
ding (financiën) zei dit gisteren
tegen de leden van de Nivag, een
vereniging van ongeveer 150 aan
nemingsbedrijven met een geza
menlijke jaaromzet over 1982
van negentien miljard gulden.
De bewindsman hield zijn toehoor
ders voor dat van alle uitgaven
die het rijk doet, negen procent
naar de volkshuisvesting gaat.
Deze "loodzware last" van subsi
dies en premies voor zowel huur-
als koopwoningen heeft volgens
Ruding de grens van de financië
le mogelijkheden van het rijk be
reikt.
Hij wees erop dat de overheid in
West-Duitsland slechts 1,5 pro
cent van haar uitgaven in de
volkshuisvesting stopt. Ook in
andere landen is het percentage
aanzienlijk lager dan bij ons, al
dus de minister, die hieraan toe
voegde dat op Italië en Ierland
na het wonen in alle andere lan
den van de EG duurder is dan in
Nederland. Bovendien is de kwa
liteit van de Nederlandse wonin
gen internationaal gezien vol
gens hem zeer hoog.
Herstel van de woningbouw, en
dus van het terugdringen van de
woningnood, kan en moet niet
komen van de overheid, een
werkelijk herstel zal moeten ko
men van het bedrijfsleven, zei de
bewindsman. Daarvoor is het
volgens hem noodzakelijk dat de
bouwwereld inkrimpt. De hoge
aantallen woningen die in het
verleden elk jaar zijn gebouwd,
zullen volgens hem nooit meer
worden gehaald.
Ruding zei verder dat zijn uitspra
ken niet moeten worden be
schouwd als een pleidooi voor ri-
goreuze vermindering van de
overheidsactiviteiten in de
volkshuisvesting. Wel staat voor
hem als een paal boven water dat
een accentverschuiving drin
gend noodzakelijk is.
Hij bedoelt hiermee onder meer de
aangekondigde verhoging van
de huren van nieuwbouwwonin
gen en de verhoging van het be
drag dat huurders zelf moeten
betalen voor hun woning.
WEERRAPPORTEN
onbewolkt
regenbui
half bew.
half bew.
geheel bew.
licht bew.
half bew.
onbewolkt
licht bew.
licht bew.
onbewolkt
onbewolkt
Amsterdam
De Bilt
Deelen
Eelde
Eindhoven
Den Helder
Rotterdam
Twente
Vlissingen
Zd. Limburg
Aberdeen
Barcelona
Berlijn
Bordeaux
Brussel
Frankfort
Genève
Helsinki
Innsbruck
Klagenfurt mist -5 -12
Kopenhagen half bew. 6 2
Lissabon onbewolkt 6
Locarno zwaar bew. 5 -2
Londen regen 6 0
Luxemburg zwaar bew. 5 -1
Madrid licht bew. 9 2
onbewolkt 16 5
licht bew. 15 1
half bew. 11 0
zwaar bew. 13 5
onbewolkt 2 -2
onbewolkt 7 0
zwaar bew. 12 6
zwaar bew. 14 3
onbewolkt 7 0
geheel bew. 1 -2
zwaar bew. 15 8
onbewolkt 9 2
onbewolkt 20 15
geheel bew. 16 9
regen 17 9
Mallorca
München
Nice
Oslo
Parijs
Stockholm
Casa Blanca
Istanbul
Las Palmas
Beiroet
Tel-Aviv
DEN HAAG (GPD) - Er moet ten minste één extra brigade worden gelegerd in de door
Nederland verdedigde zone in Noord-Duitsland bij de grens van de DDR. Zonder die
maatregel zal een snellere toevlucht tot kernwapens noodzakelijk zijn. Die waarschu
wing deed NAVO-opperbevelhebber in Europa generaal Bernard Rogers gisteren tij
dens een hoorzitting van de Tweede Kamer over de strategie van de NAVO.
NAVO-opperbevelhebber Rogers achter de microfoon; naast hem het PvdA-kamerlid Van den Bergh, voorzitter
van de vaste kamercommissie van defensie.
SCHEVENINGEN (ANP) - Onlusten in de B-vleugel van de Scheve-
ningse gevangenis hebben woensdagavond tot enkele gewonden en
een hoop vernielingen geleid. In de vleugel, waar 24 langgestraften
zitten, braken rond half tien onlusten uit onder zeven gedetineerden.
Zij sloegen hun cellen kort en klein uit protest tegen het strenge en
onmenselijke regime dat door de leiding van de gevangenis wordt toe
gepast. Dit heeft de advocaat mr. J. Hofdijk, die optreedt als 'buiten-
secretaris' van het overlegorgaan van de gedetineerden, gistermiddag
meegedeeld.
Volgens Hofdijk hebben de bewaarders het zevental twee uur lang laten
uitrazen, waarna de gedetineerden met behulp van de ME naar speciale
strafcellen zijn overgebracht. De ME behoefte niet met geweld op te
treden, omdat de gevangenen zichzelf volgens Hofdijk al teveel ver
wondingen hadden toegebracht.
De directie van de gevangenis is gisteren naar het ministerie van justitie
afgereisd om over de zaak overleg te plegen, aldus Hofdijk.
Een woordvoerder van het minsiterie van justitie bevestigde de onlusten,
die volgens hem al langere tijd werden verwacht. De zeven zouden
wastafels van de muren hebben gerukt, ruiten hebben ingeslagen en
gordijnen in brand hebben gestoken.
Na hun actie zijn de gevangenen volgens de woordvoerder overgebracht
naar verscheidene andere inirichtingen. Een van hen is eerst in het
ziekenhuis Bronovo geholpen aan een verwonding aan een hand, die
met glasscherven was opengesneden.
Jongen vindt
3.000 jaar
oude bijlen
EMMEN (ANP) - De 14-jarige
scholier Leo Floor in Emmen
heeft - naar nu pas is geble
ken eind augustus vorig
jaar een archeologische
vondst gedaan in Emmen. De
jongen vond toen in de Em
mer dennen vlakbij zijn wo
ning de twee bronzen bijlen.
Het provinciaal museum in
Assen heeft de bijlen, na on
derzoek, van de jongen over
genomen. De bijlen zijn naar
schatting drieduizend jaar
oud.
Het provinciaal museum gaat
op de plaats waar de jongen
de bijlen vond, een ander on
derzoek isntellen. Het ver
moeden bestaat, aldus het
museum, dat er op de vind
plaats vroeger een gieterij is
geweest. De bijlen werden
door de jongen naar het mu
seum gebracht op aandrang
van zijn geschiedenisleraar
van de rooms-katholieke lts
in Emmen.
Een woordvoerder van het minis
terie van defensie in Den Haag
zei gisteren desgevraagd niet
goed te begrijpen waarom Ro
gers nu is teruggekomen op deze
kwestie, die enkele jaren geleden
met Rogers' voorganger Alexan
der Haig is geregeld. Ook de
woordvoerders van de PvdA en
het CDA toonden zich gisteren
nogal verrast over deze oproep
van generaal Rogers.
In plaats van het legeren van een
tweede brigade in West-Duits
land, is enkele jaren geleden af
gesproken dat Nederland een
aantal vervangende maatregelen
zou treffen, zoals het aanleggen
van voorraden ter plekke voor de
negen brigades die ten tijde van
een crisis naar het front worden
vervoerd, en het aanschaffen van
speciale platte treinwagons voor
het vervoer van tanks en pantser
wagens. Op die wijze is de tijd
voor het aanvoeren van verster
kingen voldoende bekort in de
ogen van de Nederlandse rege
ring.
Patriot-raket
Rogers riep Nederland ook op, de
invoering van de Patriot-raket
niet uit te stellen. Deze conven
tionele raket moet het nucleaire
Nike-systeem voor luchtverdedi
ging gaan vervangen. Vanwege
de enorme kosten bestaat de nei
ging de invoering hiervan uit te
stellen. Volgens de NAVO-op
perbevelhebber ligt hier een
kans om van een heel nucleair
systeem af te komen, „en nie
mand wil dat liever dan ik", zei
hij. Volgens de huidige plannen
zal Nederland in 1986 tot de aan
schaf van dit peperdure wapen-
syteem overgaan.
Ondanks zijn waardering voor de
Nederlandse defensie-inspan
ningen ziet Rogers een aantal ge
breken op conventioneel gebied,
die zullen moeten worden opge
heven. Dit als onderdeel van om
vangrijker plannen om de con
ventionele bewapening van de
NAVO de komende jaren te ver
sterken en zo de afhankelijkheid
van kernwapens te verminderen.
Toch noemde Rogers het de „eer
ste prioriteit" van de NAVO om
aan het einde van dit jaar te be
ginnen met het plaatsen van
nieuwe kernwapens in Europa,
tenminste „als er geen doorbraak
plaats vindt by de onderhande
lingen in Genève".
Luns
NAVO-secretaris-generaal Joseph
Luns. die gistermiddag werd ge
hoord, benadrukte ook de nood
zaak van het vasthouden aan het
dubbelbesluit van december
1979, dat plaatsing van nieuwe
kernraketten in West-Europa
voorziet tenzij onderhandelingen
met de Russen dit overbodig ma
ken. Het belang van dit besluit is
vooral gelegen in de „koppeling"
die het biedt tussen de strategi
sche kernmacht van Amerika en
de slagveldwapens in Europa.
Als die kloof te groot is. aldus
Luns, is de afschrikking niet
meer geloofwaardig.
Het belang van een politiek van af
schrikking werd door de hoogste
NAVO-müitair Rogers op emo
tionele wijze onder woorden ge
bracht. „Ik weet uit eigen erva
ring wat oorlog is, niet alleen op
het slagveld, maar ook voor de
mensen thuis. Daarom zal ik ook
nooit zeggen dat we vrede moe
ten bereiken door oorlog te voe
ren". Rogers zei niet denigrerend
te willen zyn over de vredesbe
weging, want „ik begrijp dat we
hetzelfde willen. Alleen over de
middelen verschillen we".
GRONINGEN (ANP) - "Het be
drag van vijf miljard gulden, dat
de commissie-Beek noemt als
kosten voor het sluiten van de
twee kerncentrales, is veel te
hoog". Dat vindt drs. Herman
Damveld uit Groningen, die be
gin 1982 door de vorige minister
van economische zaken (Ter
louw) werd geweigerd als lid van
de commissie-Beek.
Volgens Damveld (PvdA) waren
enkele leden van deze commissie
tegen zijn benoeming omdat hij
tegenstander is van kernenergie.
"Ook van de andere leden stond
echter van te voren vast hoe zij
over kernenergie denken: zij zijn
er voorstander van", aldus Dam
veld.
Volgens hem is het bedrag van vijf
miljard gulden te hoog omdat de
commissie er van uitgaat dat de
centrales door zouden kunnen
blijven produceren tot het jaar
2003. Volgens hem kunnen de
centrales slechts tot 1993 produ
ceren.
Ook schat de commissie de tijd dat
de centrales in bedrijf kunnen
zijn, veel te hoog. De commissie
schat verder de kosten voor de
opslag van radio-actief afval veel
te laag, vindt Damveld.
Onderzoek
Omdat hij geen lid kon worden van
de commissie-Beek, besloot
Damveld om toch iets van zich te
laten horen. Hij verrichtte samen
met drs. D. Dijk van de Rijksuni
versiteit in Groningen een onder
zoek naar de kosten van het
openhouden of sluiten van de
twee kerncentrales.
Met behulp van een computer wer
den de kosten van het in bedrijf
houden van Borssele en Dode-
waard vergeleken met de situatie
waarin de kerncentrales werden
stilgelegd. Conclusie van dat on
derzoek is dat directe sluiting
van de kerncentrales nu, hon
derd miljoen gulden goedkoper
is dan sluiting over tien jaar, als
de centrales zijn uitgewerkt.
Dat komt onder meer omdat door
het langer openhouden van de
centrales de kosten van opwer
king en van de opslag van het ra
dio-actieve afval erg hoog wor
den.
Borssele en Dodewaard "nogal
eenzijdig" heeft benaderd. "Veel
vragen zijn onbeantwoord geble
ven", zo stelt de fractie in een
eerste reactie.
De PvdA-fractie twijfelt aan de
juistheid van de veronderstelling
van de commissie-Beek dat de
kolenprijzen over tien jaar ander
half keer zo hoog zijn als nu. Als
de kolenprijzen niet stijgen, zou
sluiting van de kerncentrales
weinig of geen geld kosten. De
commissie heeft voor de socialis
ten onvoldoende bewijs geleverd
dat kernenergie op den duur
goedkoper is dan kolen of de
kosten van energiebesparing
land al een grote achterstand
heeft opgelopen ten opzichte van
landen als Frankrijk, België en
Duitsland, wat tot uitdrukking
komt in onder meer de elektrici-
teitskosten in Nederland.
APELDOORN (ANP) - De 16-jan-
ge Celile Anlatici-Sencabon is in
de nacht van woensdag op don
derdag in haar woning in Apel
doorn om het leven gebracht.
Een 16-jarige Apeldoorner meld
de zich gistermorgen rond kwart
over zes met een familielid bij de
politie van Zutphen, waar hij
vertelde de vrouw te hebben ver
moord.
De politie van Apeldoorn stelde
daarop een onderzoek in de wo
ning in. Daar werd de vrouw
dood onder een deken in de
woonkamer aangetroffen. De
vrouw vertoonde diverse ver
wondingen waardoor zij veel
bloed had verloren, aldus de po
litie van Apeldoorn gisteren. De
precieze doodsoorzaak staat nog
niet vast, aldus hoofdinspecteur
mr. T. Timmerman van de Apel
doornse jeugd- en zedenpolitie
In de woning van het slachtoffer
trof de politie ook het 2-jarig
zoontje van de vrouw aan Dit
kind is door de politie elders on
dergebracht. De echtgenoot van
het slachtoffer verblijft in een
strafgevangenis wegens moord.
De 16-jange dader heeft tegen
over de politie verklaard de
vrouw al enige tijd te kennen. Hij
zei de vrouw na een ruzie te heb
ben gedood.
Een 57-jarige inwoner van Nnme-
gen heeft gisteravond zijn 42-jan-
ge ex-VTouw doodgeschoten en
daarna de hand aan zichzelf ge
slagen. De slachtoffers werden
kort na het drama door hun 14-
jarige dochter gevonden, aldus
een politiewoordvoerder van
ochtend.
Het echtpaar leefde al een paar jaar
gescheiden. Gsteravond rond
acht uur zocht de vrouw haar ex-
man op in zyn woning in de Nij-
meegse wyk Tolhuis. Toen de
dochter enkele uren later bij de
woning kwam, trof zij haar moe
der dood qp haar vader ernstig
gewond aan. De man overleed
korte tijd later in een ziekenhuis
aan zyn verwondingen.
AMSTERDAM - Het 13 maan
den oude jongetje A.K. de Hrcre
is gisteravond rond midder
nacht door een brand in de Am
sterdamse Binnenbrouwer-
straat om het leven gekomen.
Volgens een woordvoerder van
de brandweer is een brandende
kachel door de vloer van een ho
ger gelegen etage gestort.
Bij een brand in een w oning in het
Gelderse Winssen (bij Nijme
gen) is gisteren een acht dagen
oude baby om het leven geko
men. De 25-jarige moeder van
het kind wist lich ternauwer
nood in veiligheid te stellen.
ADVERTENTIE
"Zakelijk"
"Eenzijdig"
De Tweede Kamerfractie van de
PvdA vindt dat de commissie-
Beek in haar rapport de proble
matiek van sluiten of draaiend
houden van de kerncentrales in
Het Verbond van Nederlandse On
dernemingen (VNO) heeft veel
waardering voor de "zakelijke
wijze" waarop de commissie
Beek haar werk heeft verricht.
De werkgeversorganisatie zegt
dat in een reactie op het werk
van de commissie.
Het VNO ziet in de uitkomst van
de studie een onderschrijving
van zijn eigen mening, dat de
toepassing van kernenergie de
economie van ons land versterkt
in plaats van verzwakt. De werk
gevers wijzen erop dat Neder-
Automobielbedrijf 'Rijnland' BV
Leiderdorp, v d Valk Boumanweg 71 lel 071 899301
Leiden. Lammensctiansplein 6. lel 071 - 769358
5 Meilaan 7. tel 071-310031
Oeqstoeest. Dahlialaan 7 lel 071-175176
Automobielbedrijf 'Rijnland-West' BV
Katwuk Kon Wilhelminastraat 16. tel 01718 - 72743
Noordwuk, Beeklaan 7. lel 01719-14300
Auto Zoetermeer en Omstreken BV
Zoeter meer Zwaardsloolseweg 3 iel 079 - 217000
