"Deel SS-20 vernietigen" Bush moet NAVO overeind houden Optimisme na visserijconflict gesprek EG C Arafat bezoekt Moskou onverwachts Nieuwe coalitie Portugal Nieuwe overwegingen in Moskou: "Europa moet zelf veiligheid bewaken" Op Europees bezoek WOENSDAG 12 JANUARI 1983 WINDHOEK (UPI) - Het besluit van Dirk Mudge ontslag te ne men als hoofd van de gekozen in terim-regering van Namibië zou de weg kunnen hebben vrijge maakt voor de aanwijzing door Zuid-Afrika van een nieuwe re gering die het omstreden gebied tot de onafhankelijkheid zou re geren. Dit hebben politieke krin gen in Windhoek, Namibië, giste ren meegedeeld. Mudge zei maandag dat hij op 18 januari als voorzitter van de mi nisterraad zou aftreden uit pro test tegen het onjuist behandelen van Namibische zaken door de Zuidafrikaanse regering en de door Pretoria benoemde be stuurder, generaal Danie Hough. Mudge klaagde over de "vernede rende behandeling" die de Nami bische regering kreeg en zei dat Zuid-Afrika de poging van zijn regering ondergroef om een ge- Namibië onder bewind van Zuid-Afrika? matigd verbond op te bouwen dat goed opgewassen zou kun nen zijn tegen radicale krachten. Volgens politieke kringen zou aan het bestaan van de interim-rege ring eind februari in elk geval een eind komen en zou Pretoria de gelegenheid kunnen aangrij pen om een zakenkabinet, moge lijk met een ruim militair ele ment, aan te wijzen. Vorig jaar probeerde Zuid-Afrika zonder resultaat de regering van Mudge - de zgn. democratische Turnhalle alliantie te vervan gen door een coalitie gevormd Buitenland uit de 11 officiële etnische groe peringen, die, naar Pretoria hoopte, brede steun zou ontvan gen. LISSABON (Reuter) - De rechtse alliantie in Portugal die aan de rege ring is heeft gisteren fundamentele overeenstemming bereikt over een nieuw coalitiekabinet onder leiding van oud-minister van onderwijs Vitor Pereira Crespo. De doorbraak kwam af toen de christen-democraten op het einde van een vergadering die de hele nacht had geduurd, heten weten dat zij de elf kandidaat-ministers aanvaardden die hun coalitiegenoten hadden voorgesteld. De Portugese kabinetscrisis, die nu in haar vierde week is, werd veroor zaakt door het opstappen van premier Fransisco Pinto Balsemao op 19 december tijdens een intern conflict. tienoemde kringen zeiden ook dat Zuid-Afrika opdracht zou kun nen geven voor het houden van nieuwe "interne" verkiezingen. Dit werd echter niet waarschijn lijk geacht gezien de voortduren de pogingen van westelijke on derhandelaars om een verkiezin gen onder internationaal toezicht o 1 - J JUtCtlll IMiT HldCOS CCtl 1I11CI II LUIIlllCl. een onafhankelnkheidsreeelm, De aU,a""<?',dic de laatste drie Jaar aan de, regering is geweest, moet nog meer dan één hindernis nemen voordat zij Portugals 15e kabinet kan vormen sinds het herstel van de democratie in 1974. De drie rechtse partijen moeten nog overeenstemming bereiken over een regeringsprogramma en president Antonio Ramalho Eanes moet nog de nieuwe premier aanstellen die door de drie-partijenalliantie wordt voorgedragen. Onder de elf door de sociaal-democraten - die de grootste fractie in het bondgenootschap vormen - voorgedragen ministers is Alipio Dias voor de belangrijke post van financiën. Dias bekleedde deze al eerder sinds het aan de macht komen van de coalitie in januari '80, maar hij is op het ogenblik staatssecretaris van het departement voor de rijksbe groting. een onafhankelijkheidsregeling. Het ontslag van Mudge volgde na de weigering van Hough een wetsontwerp te tekenen waarin Zuidafrikaanse openbare feest dagen van de Zuidwestafrikaan- se kalender werden geschrapt. Die weigering was een hoogte punt van een jaar die slechter wordende betrekkingen tussen Windhoek en Pretoria. MOSKOU (Reuter) Moskou zou overwegen een aantal van zijn raketten voor de middellange afstand in Europa te vernietigen, als het aantal ervan zou moeten worden verminderd als onderdeel van een akkoord over wapen beheersing. Een groep leden van het Ameri kaanse Congres, op bezoek in Moskou heeft dit nieuwe voor stel gisteren opgetekend uit de mond van twee Russische topon derhandelaars voor ontwape ning, Viktor Karpov en Yuli Kwitsinski. Zij vertegenwoordi gen Moskou bij de onderhande lingen over vermindering van kernwapens in Genève. Tot dusverre had de Sowjet-Unie bij alle voorstellen tot verminde ring nog niet de mogelijkheid ge noemd van het vernietigen van wapens, die zij uit Europa zou te rugtrekken. Steeds bleef daaren tegen de mogelijkheid open dat zij ze in Azië opnieuw zou kun nen opstellen of ze gewoon zou opslaan. Bij een ontmoeting van de dertien Amerikaanse delegatieleden met de twee toponderhandelaars leg den zij, gevraagd naar wat de be tekenis is van het jongste kern- wapenvoorstel van partijleider Joeri Andropov uit, dat Moskou "vernietiging van de raketten zou overwegen". Dat had Andro pov nog niet gezegd. Hij zei vorige maand dat de Sow jet-Unie bereid is haar arsenaal middellange-afstandsraketten in Europa terug te brengen tot het aantal van 162 raketten, waar over Frankrijk en Engeland sa men beschikken. In zijn voorstel had Andropov evenwel niet de type raketten ge specificeerd, waarvan de aantal len zouden worden verminderd, overigens in ruil voor de niet- plaatsing van de nieuwe Pers- hing-2- en Kruisraketten van de NAVO. Onduidelijk Daardoor bleef tot gisteravond ook na de uitlating van de twee top onderhandelaars onduidelijk of verminderingen van Russische Scheiding Sinds gisteren kan men zich in Schotland per PTT laten scheiden. Dat duurt twee maanden en kost 160 gulden. In het nieuwe stelsel komen er geen advocaten aan te pas. Dergelijke procedures duur den vroeger negen maanden en kostten het zesvoudige. Kapsel Margaret Thatcher heeft erg moeilijk haar, waar elke dag een kapster aan te pas moet komen. Maar haar plotselin ge (en omstreden) reis naar de Falkland-eilanden moest geheim blijven. Ook voor haar kapster, die dan ook niet mee kon. "We behelpen ons zo goed als we kunnen", al dus de Britse premier tegen een verslaggever. Ze beken de een heel arsenaal krulspel den bij zich te hebben om haar haardos in bedwang te houden. Ook maakt zij opval lend veel gebruik van hoofd doekjes. Gewond De Britse vrouwenmoorde naar, die onder de bijnaam de Yorkshire Ripper geschiede nis maakte, is gisteren in de gevangenis behandeld voor drie snijwonden in zijn ge zicht. Deze waren hem door een medegevangene toege bracht. Straatnamen Het gemeentebestuur van de Zuidafrikaanse stad Port Eli zabeth moet van de autoritei ten twee straten een andere naam geven. Vorig jaar wer den deze straten in de kleur- lingenwijk genoemd naar de zwarte leiders Nelson Mande- la en Steve Biko. De autori teiten achten deze namen "ongewenst". raketten in Europa ook niet al leen maar verdwijning van oude re raketten, zoals SS-4 en SS-5, zouden kunnen betekenen. Deze zouden dan alsnog door nieuwe raketten met meer kernkoppen, zoals de SS-20 met zijn drie kop pen, kunnen worden vervangen. Westelijke leiders hadden als voor naamste zwakke punt in het voorstel van Andropov aange duid het feit, dat daarin niet dui delijk was wat er met de bij een akkoord overtollig geworden ra ketten zou gebeuren. De raket ten voor de middellange afstand en vooral de SS-20 zijn uiterst mobiel en zouden, in theorie, bij een conflict gemakkelijk uit de opslag of van verre plaatsen kun nen worden gehaald. Hans-Jochen Vogel, huidig poli tiek leider van de SPD en als zo danig opvolger van Helmut Schmidt, sprak gisteren met Andropov. Na afloop van het on derhoud zei hij ook nieuwe de tails te hebben gekregen over wat er met de SS-20 zou gebeu ren, maar daarop nog niet te wil len ingaan. Het leek waarschijn lijk dat hij eenzelfde soort voor stel te horen had gekregen als de delegatie van Amerikaanse con gresleden. Tom Lantos, de leider van de Ame rikaanse delegatie, zei, dat Kar pov noch Kwitsinski het aantal raketten wilde aangeven, dat zou kunnen worden vernietigd. Westelijke diplomaten noemden het nieuwe voorstel belangwek kend, maar wezen erop, dat het gebruik van de term "overwe gen" tot voorzichtigheid moet KOPENHAGEN (AP) Straatvechters en rellenschoppers forceerden gisteren in de Deense hoofdstad Kopen hagen een confrontatie met de oproerpolitie, toen deze enige kraakpanden wilde ontruimen. De krakers namen echter de politie bij de neus, want zij hadden via een ondergrondse gang de benen genomen naar een ander pand. De politie trof het te ontruimen pand daarop leeg aan. De krakers hadden drie weken lang dag en nacht gewerkt om de vijftien meter lange tunnel te graven. (Foto: AP). De Sowjet-unie heeft thans naar schatting 333 SS-20 raketten met drie koppen elk operationeel, waarvan er ongeveer 220 op Eu ropa staan gericht. Het voorstel van Andropov zou betekenen, dat er daarvan ongeveer zestig zouden moeten verdwijnen. STRAATSBURG (GPD) - Als het een beetje meezit, komt er toch nog een gezamenlijk Europees visserijbeleid dat een eind kan maken aan het Deens-Britse vis serijconflict. Onderhandelingen gisteren in Straatsburg tussen de Westduitse minister van buiten landse zaken Genscher, momen teel voorzitter van de EG-minis- terraad, zijn Deense collega Elle- last, op de komende vergadering van de visserijministers op 24 en 25 januari in Brussel", zei Gen scher. Volgende week dinsdag zullen in Brussel de onderhandelingen worden voortgezet om de aan sluiting van Denemarken bij het door de negen andere EG-lidsta- ten al aanvaarde visserijbeleid mogelijk te maken. n-Jensen en de vice-voorzit- Minister Genscher benadrukte gis- i de Europese Commissie, Ortoli, hebben tot enig optimis me geleid. „We streven naar een afsluitende oplossing van dit probleem, dat de Europese Gemeenschap be teren: „Het kan niet om Genscher in Straatsburg: STRAATSBURG (GPD) - Europa moet meer voor zijn eigen veilig heidsbelangen opkomen. Dat be pleitte de Westduitse minister van buitenlandse zaken Gen scher giste reu in zijn eerste rede als nieuwe voorzitter (voor zes maanden) van de Europese mi nisterraad in het Europese Parle ment in Straatsburg. Bonn plaatst kernraketten in elk geval Genscher zei letterlijk: „Europa mag niet tot lijdend voorwerp worden, maar moet het onder werp zijn bij een actieve gemeen schappelijke veiligheids- en vre despolitiek. Wij moeten werken naar een Europees veiligheids concept, dat door de belangen van de lidstaten wordt bepaald", aldus Genscher, die daarvoor brede steun kreeg vanuit het Eu ropese Parlement. Genschers pleidooi sloot aan bij een groeiende onrust in Europa over de Amerikaanse beharti ging van de gezamenlijke veilig heidsbelangen, onder andere in Genève bij onderhandelingen over de beperking van de nieuwe kernwapens in Europa. Genscher bepleitte nauwe coördi natie over die gemeenschappelij ke veiligheidsbelangen in het ka der van de Europese politieke sa menwerking. Dat hoeft volgens hem niet direct tot spanningen met de Verenigde Staten te lei den. „Een sterk en verenigd Eu ropa, dat zijn belangen in het (At lantische) bondgenootschap ferm en opbouwend behartigt, is ook voor de VS een waardevolle en berekenbare partner". Italië wil de uiteindelijk beslissen- Genscher vindt dat Europa de re- BONN (Reuter) - De Westduitse regeringsleider Helmut Kohl heeft vorig jaar tijdens een be zoek aan de Verenigde Staten president Reagan toegezegd dat de Bondsrepubliek Amerikaanse raketten zal plaatsen, ongeacht wat andere Westeuropese landen doen. Dit is gisteren uit gezag hebbende bron in Bonn verno- Ontvoering in Afghanistan ISLAMABAD (Reuter/AFP) - Afghaanse verzetsstrijders hebben vorige week een groep van veertien tot zestien Russische adviseurs ont voerd. De ontvoering had op klaarlichte dag plaats in Ma- zar-Isharif, de grootste stad in Noord-Afghanistan. Er bevinden zich onder deze ci viele adviseurs een of twee vrouwen, zo verklaarde de bron die over verschillende inlichtingen uit Mazar-Isharif zei te beschikken. Over het lot van de ontvoerde perso nen is niets bekend. Na de ontvoering zou in Mazar- Isharif grote beroering zijn ontstaan. Russische en Af ghaanse autoriteiten pakten talloze vrouwen op voor on dervraging over mogelijke betrokkenheid van hun echt genoten en zoons bij de ont voering, zo deelden westerse diplomaten in Islamabad mee. Na enkele dagen zou den ze weer zijn vrijgelaten. onderhandelingen gaan, alleen maar om verduidelijkingen, want anders komt het hele pak ket weer in gevaar". Ellemann- Jensen zei echter: „Hecht niet te veel waarde aan woorden - wat is precies onderhandelen? Alle par tijen hebben er belang bij dat er nu een gemeenschappelijk visse rijbeleid tot stand komt". De Deen heeft gisteren precies aangegeven wat er nodig is om de Deense regering, en belangrij ker nog het tot nu toe dwars lig gende Deense parlement, mee te krijgen. Volgens hem hoeven de andere landen maar een klein beetje soepelheid te betrachten. Een belangrijke Deense eis is, de voor slechts een jaar toegestane markreelvangst ten westen van Schotland voor een langere pe riode gegarandeerd te krijgen. Vliegtuig met radio-actief materiaal in VS verongelukt DETROIT (UPI) - Een DC-8 vrachtvliegtuig van de Ameri kaanse luchtvaartmaatschappij United is gisteren met radio-ac tief materiaal aan boord veronge lukt op het vliegveld van Detroit. Minstens drie inzittenden zijn hierbij omgekomen. Volgens de autoriteiten is de con tainer met het radioactieve mate riaal ongeschonden aangetroffen en is het gevaar geweken. Het toestel draaide volgens ooge- tuigen kort na het opstijgen scherp naar rechts, terwijl twee motoren in brand stonden. Het stortte ongeveer 250 meter ten westen van de landingsbaan brandend neer. De Amerikaanse vice-president George Bush komt begin fe bruari naar Europa om in acht landen (waaronder Nederland) te overleggen welke houding het Westen moet innemen te genover het aanbod van de Warschau-pactlanden een niet- aanvalsverdrag te sluiten. Dit voorstel komt de VS ongele gen. President Reagan heeft de grootste moeite bij het formu leren van de opdrachten die hij zijn onderhandelaars in Genè ve, waar vermindering van de kernbewapening ter sprake is, moet meegeven bij wijze van compromis tussen de gestadig minderende steun voor zijn herbewapeningsprogram - zo wel onder de NAVO-bondge- noten als binnenslands. Bush, voormalig directeur van de CIA onder meer, moet Europa bewijzen dat het Reagan te vens ernst is met de óntwape- ning. Hij mag de vruchten plukken van voorbereidend werk dat minister van buiten landse zaken George Shultz onlangs al heeft verricht. door Henk Kolb Het bezoek van Bush aan Neder land vloeit voort uit de uitnodi ging die koningin Beatnx daartoe tijdens haar formele staatsbezoek aan de VS vorig jaar in het kader van de her denking van 200 jaar diploma tieke en handelsbetrekkingen tussen Nederland en de VS heeft gedaan. Die betrekkin gen hebben niet tot een eerde re visite geleid, hoewel daar aan maandenlange en naarsti ge diplomatieke arbeid ten grondslag werd gelegd - de procedure heeft ten tijde van de feestviering slechts weder zijdse verwijten omtrent nala tigheid gebaard tussen sommi ge leden van de Tweede Kamer en functionarissen van Buiten landse Zaken. Omzichtig Het bezoek van Bush aan Neder land is niet helemaal samen te vatten als simpele plichtsver vulling zonder meer. Hoewel in de VS tegenwoordig niet meer over 'Hollanditis' wordt gezanikt, gegeven de vlucht die de beweging tegen kernbe wapening internationaal heeft genomen, blijft Nederland om een variëteit van redenen een stukje Europa dat Amerikanen met grote omzichtigheid bena deren. De reis van Bush is een gebaar tegenover de Sowjet-Unie, en zegslieden in de Amerikaanse hoofdstad beschrijven de on derneming als 'stutten van het bondgenootschap', met 'open hartige en rechtstreekse ge sprekken': kortom, de frasen waarin de resultaten van dit bezoek zullen worden verpakt, liggen al geruime tijd voor het grijpen. Het feit dat Nederland in de komende twee jaar lid is van de Veiligheidsraad, ver schaft echter een politiek ge wicht dat de VS niet willen verzaken. Dat heeft niet alleen te maken met de Oost-West- verhoudingen, maar ook met kwesties als de problemen rond Zuidehjk-Afrika en het Midden-Oosten, die over enige tijd in de Veiligheidsraad aan de orde zullen komen. In het Witte Huis, waar president Reagan worstelt met een be groting waarvoor hij naar schatting 220 miljard dollar te kort komt, is de stormbal gehe sen en die zal blijven hangen tot de verkiezingen van 1984. Het Amerikaanse staatshoofd zoekt onophoudelijk naar di plomatieke triomfen van beter gehalte dan zijn herstel van vriendschappen met Latijns- Amerikaanse landen aan de vooravond van een economi sche topconferentie in de VS, waar geen vrolijk nieuws valt mee te delen. Terzelfder tijd rebelleert zijn ei gen partij tegen de hardnek kigheid waarmee hü zijn eco nomische plannen doorzet in het aanzicht van een catastro fale toeneming van de staats schulden. En de leider van de Republikeinse fractie in de Se naat, Howard Baker, laat al doorschemeren dat hij een gooi naar het presi dentschap overweegt, wanneer Ronald Reagan besluit dat hij na 1984 maar van een veelzij dig pensioen moet gaan geme ten. De zieners te Washington halen uit dit koffiedik de slotsom, dat het 'dus' helemaal niet waarschijnlijk meer is dat Rea gan zich opnieuw als kandi daat zal aandienen. Anderen vragen zich af of een Reagan die niets meer te verliezen heeft, rampzaliger kan zyn dan een Reagan die nog gelooft in méér politieke toekomst Harde lijn Bush dus naar Huis ten Bosch: een man van de harde lijn, die enn is geslaagd zich betrekke lijk ongerept te handhaven als boodschapper met aanmerke lijk meer politieke diepgang dan zijn opperste (en enige) chef, in de wetenschap, zo zeg gen kenners, dat een presi dentschap voor hem niet is weggelegd. Deze vice-president werd on langs beschreven als een van degenen die geloven in kern oorlogen van langere duur, waarbij nog sprake kan zijn van een overwinnaar. Wat Bush in Nederland komt uit delen, zijn dan ook niet de bal pennen waarmee Lyndon Johnson als Kennedy's eerste medewerker in Nieuwspoort ooit furore maakte, maar kruis raketten. Want de VS slaan met de grootste zorg gade hoe gretig de politieke leiders in West-Europa elke gelegenheid aangrypen om zich te ontdoen van de 572 nieuwe kernwa pens. Het Witte Huis vreest de echo die dat kan teweeg bren gen onder de conservatiefste denkers in de Senaat, zelfs al maakt de economische ensis duidelijk dat de VS hun bond genoten niets meer kunnen af dwingen omdat de overtui gingskracht ontbreekt Niettemin zijn er noch voor de VS, noch voor Europa alterna tieven. De Amerikanen heb ben de neiging een handels- en douaneverbond als de EG een politieke zeggenschap toe te bedelen, die formeel niet be staat. Dat vereenvoudigt het denken te Washington, doch maakt reizen als die van Bush met slechts vermoeiend, maar ook de moeite waard. De Ame rikaanse neiging tot isolatio nisme biedt geen uitkomst. Men moet Reagan in elk geval de erkenning gunnen, dat hij op korte termijn de dreiging daarvan als gevaarlijker heeft herkend dan die van Russische raketten, afgesteld op vernieti ging van nog niet gebouwde Amerikaanse wapens. De Amerikaanse vice-presi dent George Bush. (Foto ANFUFI) de stem hebben over het al dan niet gebruiken van de nieuwe NAVO-raketten, die op Sicilië worden geplaatst. De 112 wapens komen op een NAVO-basis, maar Italië behoudt zichzelf het recht voor het laatste woord te hebben over het gebruiken er van. Het zal aan deze eis blijven vasthouden, zo heeft zijn minis ter van defensie, Lelio Lagorio, in een gisteren verschenen inter view verklaard. cente vredesvoorstellen Warschaupact ook positief tege moet moet treden. „Wij zullen de recente voorstellen van het War schaupact, ongeacht de daarin vervatte polemiek, zeer nauwge zet analyseren en zonder voor oordelen naar waarde schatten. Wij zullen onze vredespolitiek constructief voortzetten. Op ons zal een oprecht gemeend vredes initiatief niet stuklopen", aldus Genscher. AMMAN/MOSKOU/JERUZALEM (UPI/Reu- ter) PLO-leider Jasser Arafat is gisteren voor een onverwachts bezoek vanuit Jorda nië in Moskou aangekomen temidden van een druk diplomatiek verkeer rondom het Midden-Oosten. Kennelijk vreest Moskou volgens waarnemers groeiende Arabische betrokkenheid bij Amerikaanse vredespo gingen in het gebied. In Israël arriveerde namelijk de Amerikaanse speciale gezant Philip Habib uit de VS om te pogen de impasse te doorbreken in de on derhandelingen tussen Israël en Libanon over de terugtrekking van alle vreemde troe pen uit Libanon. Zyn collega Morris Draper was eerder uit Beiroet in Israël aangekomen. Habib zal morgen premier Begin spreken op dezelfde dag dat de onderhandelingen met Libanon worden voortgezet in Kiryat Shmo- na. Uit Rabat werd bekend, dat er toch een delega tie van de Arabische Liga met een vertegen woordiger van de PLO naar Engeland zal gaan nadat een compromis met Engeland was bereikt. De delegatie staat onder leiding van koning Hassan van Marokko cn reist op 7 februari naar Londen om daar evenals eer der in Frankrijk, de Sowjet-Unie, China en de VS te pogen de leden van de Veiligheids raad van de VN in te lichten over het Arabi sche plan voor een vredesregeling in het Midden-Oosten. De Palestyn die in de dele gatie zit is een ex-burgemecster van een plaats op de door Israel bezette westelyke Jordaanoever. Hy maakt geen deel uit van de PLO-leiding in tegenstelling tot Farouk Kaddoumi die eerst zou meereizen naar Londen. Maar de Britten weigerden hem op het hoogste niveau te ontvangen. Leider Arafat van de Palestynse bevrijdings organisatie PLO bleek gisteren direkt na dne dagen van besprekingen met de Jor daanse koning Hoessein te zyn doorgereisd naar Moskou, voor een "kort werkbezoek aldus het persbureau Tass Hy werd daar ontvangen door de Russische leiders. Mos kou is mordicus tegen het vredesplan van president Reagan, dat voorziet in Palestyns zelfbestuur in de door Israël bezette gebie den van de westelyke Jordaanoever en de strook van Gaza in confederatief verband met Jordanië. In Amman zei Arafat maandag "enige positie ve elementen te zien in de voorstellen van Reagan", al noemt het Amerikaanse plan niet het recht van de Palestyncn op zelfbe schikking.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1983 | | pagina 9