Raadsels rond ontvoering
Friese bloemenkoopman
Predikanten moeten af van te volle agenda's
t
Dramatisch telefoongesprek Reportag©
laatste levensteken
Varia
Op zondagmiddag 19 december om 15.00 uur heeft Johan Speelman in aanwezigheid van tenminste één
persoon, die naar zijn accent te oordelen wellicht van Nederlandse afkomst is, het volgende telefoon
gesprek gevoerd met zijn vrouw Karin in Itens (Friesland). Dit dramatische telefoontje, opgenomen
door de Rijkspolitie, is het laatste levensteken van de verdwenen Friese bloemenhandelaar.
Vrouw: "Hallo, mit Speelman".
Man: "Bormann".
Stilte, de telefoon wordt aan Johan Speelman gegeven.
Man: "Augenblick".
Man op achtergrond: "Keine Einzelheiten" (geen bijzonderheden).
Vrouw: "Hallo, was sagen Sie?".
Speelman: "Hallo. Hè, ik ben het, Johan".
Vrouw: "Waar ben je?".
Speelman: "Geen idee, ik word vastgehouden".
Vrouw: "Waar word je vastgehouden?".
Speelman: "Ik mag niets zeggen, dat weet ik nog niet. Ze hebben gezegd dat ze verdovende middelen
aan mijn auto hebben gedaan en dat die weg zijn. Dat ik die gepikt heb. Ze hebben me uit het
pakhuis i
Man: "Keine Einzelheiten".
Speelman: "Ik kan niet zoveel meer zeggen, dat gaat niet zo best".
Vrouw: "En wat willen zij?".
Speelman: "Dat weet ik nog niet. Ik moet voor hen nog wat doen, maar wat, dat weet ik nog niet".
Vrouw (bezorgd): "Maar ze laten je toch wel leven?".
Stilte.
Speelman: "Ja. God, wees niet bang, schat. Echt niet.
Stom hè?".
Vrouw: "Oh, wat ben ik blij dat je er nog bent".
Man: "Kurz!" (hou het kort).
Vrouw: "Moet ik nog met die mannen praten?".
Speelman: "Ik weet het niet, ik zal het hem vragen. Als ik niet meer met je kan praten, sterkte".
Vrouw: "Johan, ik hou van je".
Speelman: "Sterkte met de kinderen. Ik hou van je".
Man: "Halt!".
Speelman: "Dag schat".
Vrouw: "Dag schat".
De verbinding wordt verbroken.
gefluisterd dat Hollandse bloe
menhandelaren drugs naar
Duitsland brengen. Dat ver
haal hoor je overal, vanaf de
grens tot in Hamburg. Maar we
hebben daar nooit ook maar
één bewijs voor gevonden. De
douanecontrole is scherp.
Maar het kan natuurlijk zyn
dat Speelman wél drugs heeft
gesmokkeld of het slachtoffer
is geworden van mensen die
iets in zijn auto hebben ver
stopt".
De 38-jarige verdwenen bloemenkoopman Johannes Speelman.
DONDERDAG 6 JANUARI 1983
U hebt zich misschien wat te oud
gevoeld om naar de vijf afleve
ringen van „Alleen op de wereld"
te kijken, maar ik werd er door
familieomstandigheden min of
meer toe gedwongen, en heb toen
geconstateerd dat deze kin
derklassieker nog niets van zijn
oorspronkelijke kracht verloren
heeft. Wie was die Hector Malot
nu eigenlijk, vroeg ik mij af.
Wanneer schreef hij dat boek?
Hoe oud was hij toen? Wat had
hij nog meer geschreven? Werd
„Sans familie" (zoals de oor
spronkelijke titel luidt) meteen
door zijn uitgever geaccepteerd,
of moest hij ermee leuren? Zoals
,M A.S.H." van Richard Hooker,
dat pas door de 22ste uitgever
goed genoeg voor uitgave werd
bevonden.
Of „Kon-Tiki" van Thor Heyer-
dahl, dat door twintig uitgevers
werd afgewezen voordat het bij
de éénentwintigste een oplage
van vele miljoenen bereikte. Of
Jonathan Livingstone Seagull"
van Richard Bach, waarvan in
1975 alleen al in de Verenigde
Staten zeven miljoen exemplaren
verkocht werden, maar dat door
achttien uitgevers werd afgewe
zen. Of „Lust for Life" van Irving
Stone, het verhaal over Vincent
van Gogh, dat door zeventien uit
gevers werd geweigerd, maar
waarvan 24 miljoen exemplaren
in 70 verschillende edities wer
den verkocht toen een uitgever
het eenmaal had aangedurfd.
Ik kom op die gedachte van de aan
vankelijke weigering doordat
Nescio, wiens verhalen „De Ti
taantjes" en „De uitvreter" deze
week in een tv-serie van Hugo
Heinen en Jan Keja te zien zijn
geweest, ook niet, ondanks hun
latere roem en heiligverklaring,
onmiddellijk als literaire mees
terwerkjes herkend zijn. „De uit
vreter" werd eerst geweigerd
door „De Notenkraker" voordat
het door De Gids geaccepteerd
werd. En toen in 1918 de eerste
druk van „Dichtertje, De uitvre
ter, Titaantjes" als boek ver
scheen in een oplage van 500 ex
emplaren waren er vier jaar
later, in 1922, pas driehonderd
verkocht, inclusief de veertig pre
sentexemplaren. En weer vijf
jaar later, in 1927, waren er 321
exemplaren verkocht: niet meer
dan zo'n twintig exemplaren in
vijf jaar! En pas in 1933 was er
reden om na de eerste druk van
500 exemplaren een tweede druk
te maken! (ik ontleen een en an
der aan de Synthese-uitgave over
Nescio van Rob Bindels).
Naspeuringen in de Universiteits
bibliotheek in Amsterdam naar
gegevens over Hector Malot, le
verden weinig meer op dan wat
simpele autobiografische feiten:
hij leefde van 1830 tot 1907, was
literair criticus, werd tot de rea
listische romanciers gerekend,
verwierf zijn eerste bekendheid
met de serie „Victimes d'Amour",
schreef zijn grote succes „Sans fa
milie" in 1878 (hij was toen dus
48 jaar), en had tenslotte een oeu
vre van 70 romans op zijn naam
staan. De UB beschikte echter
niet over enigerlei biografie, of
zelfs maar een tijdschriftartikel
over het leven en werken van
Hector Malot.
Het enige interessante leek het 400
pagina's dikke boek van de jour
nalist en- schrijver Jules Vallés,
„Correspondance avec Hector
Malot". Alle brieven van Vallés
(die in 1870 als lid van de Com
mune Parijs op het nippertje kon
ontvluchten naar Londen, waar
de over hem uitgesproken dood
straf niet kon worden voltrok
ken) aan Malot staan erin, niet
één brief van Malot van Vallés.
En omdat Vallés voornamelijk
over zijn eigen sores schrijft, zijn
eigen boeken en artikelen en de
honoraria die hij daarvoor
krijgt, krijgen we vrijwel niets te
horen over hét grote succes van
^Alleen op de wereld", ook al ver
scheen dat (zoals een voetnoot
preciseert) op 19 april en voltrok
de correspondentie zich tussen
1862 en 1884.
Wanneer is uw roman klaar?",
vraagt Vallés een keer, en een
jaar later schrijft hij in een tijd
schriftartikel dat hij de recente
romans van Hector Malot helaas
nog niet gelezen heeft In een
brief aan Malot schrijft hij ech
ter: „Ik heb de naam van „Sans
familie" niet genoemd. Het is
weliswaar een gewild werk,
maar ik ben onbevoegd erover te
oordelen. Ik kan helaas niet met
plezier een kinderboek lezen dat
op een zoetelijke toon geschreven
is, mijn smartelijke herinnerin
gen komen tegen deze toon in op
stand".
Dat is alles wat Vallés er in al die
brieven aan zijn geëerde vriend
over uiil loslaten. Er blijkt in ie
der geval wel uit dat „Sans fa
milie" al acht maanden na zijn
verschijning een gewild boek was
geworden. Een tweede bewijs
daarvan is dat de Nederlandse
vertaling, JWeen op de wereld"
(een van de weinige voorbeelden
waarbij de titel in vertaling be
ter, mooier en welsprekender is
dan de origineU titel), al in 1880
verscheen, twee jaar na de eerste
uitgave!
OLDENBURG - Hoofdcommis
saris G. Bögeholz van de re
cherche in Oldenburg laat het
bandje horen waarop het dra
matische telefoongesprek is
vastgelegd, dat de op vrijdag
17 december in Oldenburg ver
dwenen Friese bloemenhande
laar Johan Speelman met zijn
vrouw heeft gevoerd. Er is een
schriftelijke Duitse vertaling
bij. Het valt op, dat Speelman
op een gegeven moment zegt:
„Stom, hè?", terwijl deze uit
spraak niet in de vertaling is
opgenomen. Hoofdcommissa
ris Bögeholz en zijn collega E.
Wegemund tonen zich zeer
geïnteresseerd in deze ontdek
king.
Wat betekent stom?, willen ze
weten. We leggen de Duitse po
litiemannen uit dat, binnen de
context van het verhaal van
Speelman, het woordje 'stom'
zeer waarschijnlijk moet wor
den verklaard als: „Ik heb een
stommiteit begaan". Maar het
kan ook zijn dat Speelman het
woord heeft gebruikt zoals kin
deren dat doen, wanneer hen
iets niet aanstaat. Beide verkla
ringen zijn mogelijk. Dat bete
kent dus dat Johan Speelman
óf bewust heeft meegedaan
aan transport van of handel in
drugs, óf het slachtoffer is ge
worden van onbekenden die
hem misschien wel als koerier
hebben misbruikt.
Spelletje
Dat Speelman een spelletje met
zijn vrouw in het Friese dorp
Itens en met de politie heeft
gespeeld, en ergens is onderge
doken. acht de politie onwaar
schijnlijk. Al 16 dagen is taal
noch teken vernomen van de
38-jarige bloemenhandelaar
noch van diens mogelijke ont
voerders.
.Alles is nog mogelijk", zegt Bö
geholz, „maar we zijn er niet
van overtuigd dat het een ech
te ontvoering is geweest, ook al
lijkt het er wel op. Het vreem
de is namelijk dat de mogelijke
ontvoerders nog nooit iets van
zich hebben laten horen. Er is
maar één levensteken geweest.
"Predikanten binnen de Gere
formeerde Bond hebben vaak
te volle agenda's. Ze zouden ei
genlijk een aantal taken moe
ten afstoten. Dat kan ook, want
veel van hun werkzaamheden
heeft slechts zijdelings met hun
ambt te maken".
Dat zei de voorzitter van de
Bond, ds. L. J. Geluk (Woer
den), gisteren in Zeist op de
jaarlijkse predikantenconfe
rentie.
In het werk van de predikant
moeten, volgens dominee Ge
luk, centraal staan de bedie
ning van het Woord en de sa
cramenten, het voorgaan in de
gebeden en het bestuur van de
gemeente. Een te volle agenda
kan ook ernstige gevolgen heb
ben voor de predikant zelf: ver
waarlozing van zijn gezin en fa
milie en van zijn gezondheid.
Pasklare oplossingen kon domi
nee Geluk niet aandragen.
Maar hy was er Wel van over
tuigd, dat veel nevenwerk door
anderen - al dan niet ambts
dragers - kan worden gedaan.
Hij adviseerde overbelaste pre
dikanten, dit probleem met
kerkeraad en gezinsleden te
bespreken.
Beroepen. Hervormde Kerk:
beroepen te Groot-Ammers A.
namelijk het telefoontje dat
Speelman op zondag 19 de
cember vanaf een onbekende
plek met zijn vrouw heeft ge
voerd en dat door de Friese
Rijkspolitie met een taperecor
der is opgenomen"
Schoonouders
Johan Speelman is op vrijdag 17
december naar de markt in
Nordenham geweest. Volgens
Bögeholz heeft hij daar niet
zo'n beste dag gehad. Hij zou
zijn schoonouders die in Ol
denburg wonen, geleend geld
terugbetalen, maar dat heeft
hij niet gedaan. Wel heeft hij
hen die vrijdag bezocht. Tegen
5 uur 's middagsis hij bij zijn
schoonouders weggegaan.
Daarbij zou Speelman gezegd
hebben: „Ik heb straks een af
spraak met een zakenrelatie.
Het gaat om een grote zaak".
De schoonvader van Speelman
heeft uit deze woorden begre
pen, dat Johan een grote partij
bloemen kon verkopen. Maar
het woord bloemen is niet ge
vallen, ook niet het woord
drugs.
Nadat hij zijn schoonouders had
bezocht is Johan Speelman
naar de Aldimarkt aan de Bre-
merstrasse gegaan, vlak bij zijn
flatje aan de Bremer Heerstras-
se. Tussen 17 en 18 uur moet
dat zijn geweest, herinnert een
verkoopster zich. Speelman
heeft, zoals meestal, een paar
typisch Duitse broden gekocht
voor zijn gezin in Friesland,
een fles brandewijn en cola. Of
Speelman vervolgens nog in
Visser Nieuwland-Oosterwijk,
te Nunspeet G. C. Kunz Dor
drecht.
Gereformeerde Kerken: beroe
pen te Nieuw-Amsterdam J.
van der Ploeg Westerbork.
Gereformeerde Kerken Vrijge
maakt: beroepen te Stadska
naal, te Berkum en te Schild-
wolde H. Geertsma Nijverdal,
te Haulerwijk H. J. Siegers Uit
huizen.
Freek
In 'Centraal Weekblad' van de
Gereformeerde Kerken in Ne
derland van deze week troffen
we een eerste commentaar van
kerkelijke kant aan op de ou
dejaarsavond-voorstelling van
Freek de Jonge.
Met Freek zelf heeft de predikan
t-redacteur J. H. Kwast - die
er een heel artikel aan wijdt -
geen moeite. "Maar ik heb ook
geen boodschap aan hem. Met
de IKON is het anders Deze
nam de verantwoordelijkheid
op zich om de oudejaarsavond
zo af te sluiten. We hebben niet
gelachen. We werden alleen
maar moe van een uur lang de
monstratie van gebrek aan fijn
gevoeligheid Was dit nu zo
verschrikkelijk nodig? Met fa
rizeïsme de spot drijven is nog
zijn flat is geweest, weet de po
litie niet. Zeker is wel dat hij
zijn aanhanger (kenteken 18-
24-TB) in zijn pakhuis aan de
Nadorsterstrasse heeft gezet.
Alles wijst erop dat Speelman
van plan is geweest de volgen
de dag (zaterdag) zoals altijd
naar de markt in Oldenburg te
gaan, want de gehele bloemen-
voorraad voor die dag lag al
keurig klaar.
Johan Speelman is dus voor het
laatst in de Aldimarkt gezien.
De volgende dag zou zijn
schoonvader hem, zoals ge
woonlijk, koffie brengen op de
markt. Maar de plek op de
markt was leeg, de collega's
hadden Speelman niet gezien.
Zaterdagmiddags heeft de
schoonvader aangifte gedaan
bij de Kriminalpolizei van Ol
denburg. Drie dagen later
werd in Osnabruck de beige
Renault Traffic-bestel (kente
ken BD-45-SH) aangetroffen,
keurig op slot, geen directe
aanwijzing voor een misdrijf.
De boodschappan lagen er nog
Geldtas was leeg
Met hulp van de brandweer heeft
de politie vervolgens de flat
woning van Speelman openge
broken. Volgens hoofdcom
missaris Bögeholz was daar da
nig huisgehouden. Kasten en
bed bleken grondig doorzocht
te zijn. De geldtas van Speel
man werd er gevonden, er zat
niets meer in. Ook is er een on
derzoek gedaan in het pakhuis,
waar zich alleen de aanhang
wagen met de bloemen be
vond. Bruikbare vingerafdruk
ken op de bestelwagen heeft
de politie niet kunnen vinden.
Wel waren er in de auto afdruk-
iets anders dan geloof en ge
bed in het belachelijke trek
ken. En dat laatste gebeurde in
deze conference bij herhaling".
Ds. Kwast had nog wel iets an
ders dan deze 'galgenhumor'
van de IKON verwacht "Wie
de pretentie heeft, tot de avant-
garde van het Koninkrijk Gods
te behoren, kan de tuniek van
het Rijk niet verwisselen voor
de plunje van het cynisme. Op
het laatste zijn we trouwens al
lang uitgekeken en uitgeluis-
terd. Daar hebben mensen de
buik van vol. Misschien zal dat
nog eens tot de IKON door
dringen. Maar dan zal er wel
een heel andere geest moeten
gaan waaien".
ken van schoenen die volgens
mevrouw Speelman niet de
schoenen van Johan geweest
kunnen zijn.
Omdat de politie ervan overtuigd
was (en is) dat de verdwijning
van Speelman iets met verdo
vende middelen te maken
heeft, is er ook een hasjhond
van de douane ingeschakeld.
Het dier heeft in of aan de be
stelwagen niets geroken dat op
drugs zou kunnen wijzen. Alle
sporen worden op dit moment
nog eens door specialisten van
het Landeskriminalamt in
Hannover onderzocht, maar er
is weinig hoop dat er nog wat
bruikbaars uitkomt.
Dood spoor
De hoofdcommissarissen Böge
holz en Wegemund geven gnf
toe dat de politie op een dood
spoor zit. „Er worden nog wel
mensen aan de tand gevoeld
die iets met verdovende mid
delen te maken kunnen heb
ben of hebben gehad", zegt Bö
geholz. „We zijn bijvoorbeeld
op zoek naar een zekere Pe
ter". Als wij vragen hoe hij aan
deze naam komt, blijft Böge
holz het antwoord schuldig.
Hij wil bevestigen noch ont
kennen dat er in de bestelwa
gen van Johan Speelman een
geheimzinnig briefje is gevon
den, dat als een soort nood
kreet van Speelman zou kun
nen worden uitgelegd en waar
in de naam voorkomt. Omdat
het briefje met blokletters is
geschreven, heeft het weinig
zin om een handschriftdeskun-
dige in te schakelen. Ook kan
het zyn dat het briefje door een
ontvoerder in de auto is achter
gelaten om de politie op een
dwaalspoor te brengen.
ALPHEN AAN DEN RIJN-
De Nederlands Gereformeerde
Kerk in Alphen aan den Rijn
krijgt zondag voor het eerst
een eigen predikant. Het is
kandidaat M. de Jong uit Zwol
le (26). 's Morgens om half 10
zal ds W. H. Louwerse van
Langerak hem bevestigen en 's
middags om half 4 doet ds. De
Jong intrede. Beide diensten
zijn in de aula van de christelij
ke scholengemeenschap aan
de Willemstraat.
Ds. De Jong. die heeft gestu
deerd aan de theologische ho
geschool van de Christelijke
Gereformeerde Kerken in
Apeldoorn, is in Alphen beroe
pen op parttime-basis, hy zal
De hoofdcommissarissen geven
in elk geval toe dat ze belang
stelling voor die Peter hebben.
„Misschien is het wel iemand
uit Friesland, Groningen of
Drenthe, die ons verder zou
kunnen helpen. Er worden ver
schillende figuren die Peter
heten ondervraagd, maar daar
is bijna geen beginnen aan om
dat zoveel mannen Peter he
ten", zegt de heer Wegemund.
Meer wil hy er niet over zeggen
omdat het natuurlijk ook mo
gelijk is dat Speelman het
briefje inderdaad als een soort
noodsignaal heeft achtergela
ten en dat Peter een dader is
Teveel publiciteit rond dat
briefje zou het leven van Speel
man in gevaar kunnen bren
gen.
Het politieonderzoek zit nu
muurvast. „We hebben, nadat
de Duitse kranten over de
zaak-Speelman hadden ge
schreven, wel een aantal tips
van de bevolking gehad, maar
die bleken allemaal waarde
loos", zegt hoofdcommisssaris
Wegemund. „Zo kreeg de poli
tie van Osnabruck een tele
foontje van een onbekende die
vertelde dat het lijk van Speel
man gevonden kon worden in
een steengroeve. De politie
heeft toen een helikopter inge
zet, alle steengroeven zyn ge
controleerd, maar er is niets
gevonden".
Geruchten
Geruchten in Oldenburg en om
geving zijn er wel De meeste
daarvan zyn het vermelden
niet waard Behalve misschien
die ene, die volgens Wege
mund al jaren de ronde doet.
„Steeds maar weer wordt er
zijn studie in Apeldoorn nog
voortzetten.
De Nederlands Gereformeerde
Kerk in Alphen was aanvanke
lijk verbonden met de kerk
van Oegstgeest In 1976 werd
zij zelfstandig.
Ontmoetingsdag. De Evangeli
sche Alliantie houdt op zater
dag 5 februari een ontmoe
tingsdag in 'De Doelen' te Rot
terdam. Het thema is: 'Ver
nieuwing van de gemeente'
Dat valt in dne onderwerpen
uiteen: hoe zijn we samen
plaatselijke gemeente, hoe
kunnen we onb< r«-ikt«- gTOfr
pen benaderen en wat is onze
sociale verantwoordelijkheid
als gemeente*
Medewerkers aan deze dag zyn:
prof dr. J P Versteeg, hoogle
raar aan de theologische hoge
school in Apeldoorn, ds. Geor
ge Brucks, directeur Europa
van 'Youth for Christ', Evert
van der Poll, redacteur van
'Reveil', en de vang.'Ie-1 H- nk
Binnendyk
Respect
Paus. In een Pools gebed tot
Maria, aan het eind van zyn
eerste audiéntie in het nieuwe
jaar, zei de paus, dat respect
Er is nog een minieme aanwij
zing voor handel in drugs. Aan
iemand in Oldenburg heeft Jo
han Speelman ooit eens ver
teld dat hij in Groningen door
iemand is benaderd die hem
vroeg: „Ken jy in Oldenburg
een zekere...?". Welke naam
toen is genoemd, is niet be
kend. Wel heeft degene aan die
Johan Speelman dit verteld
heeft, begrepen dat het om
handel in of transport van
drugs ging. Daar staat tegen
over dat Speelman van onbe
sproken gedrag is en nooit iets
met de politie te maken heeft
gehad.
Met een rechercheur gaan we
naar het pakhuis van Speel
man aan de Nadorsterstrasse.
Buiten in de regen staat de
aanhangwagen. De bloemen
zijn er inmiddels uit, die heeft
schoonvader verkocht. In de
wagen staat een bord met de
tekst: Speelman Bloemen.
Sneek, Holland. Er liggen lege
emmers, een paar pryskraar-
tjes, een bosje droogbloemen,
pakpapier en een pakje Drum
shag. Onderweg naar de flat
woning van Speelman aan de
Bremer Heerstrassc wyst de
politieman ons de Aldimarkt
waar de Friese bloemenhande
laar voor het laatst is gezien.
Het bezoekje aan de woning le
vert mets op. Speelman ge
bruikte de woning een paar
keer per week als hy naar de
markten van Nordenham en
Oldenburg was geweest. Con
tact met de buren had hij niet.
De woning is verzegeld. Voor
het geval Speelman er toch
nog terug zou keren, heeft de
Kriminalpolizei een briefje aan
de deur geprikt met het ver
zoek zich direct by de politie te
melden.
In de garage van het politiebu
reau staat de bestelwagen van
Speelman. Achter de voorruit
liggen een paar gele tennisbal
len en een pakje Drum vloei.
De cassettebandjes met onder
meer countrymuziek bevinden
zich ook nog in de auto, even
als een paar kapstokjes en een
paraplu. Het zijn stille getui
gen van een drama waarvan
nauwelyks bijzonderheden be
kend zyn.
De politie weet het met meer.
Daarom hebben de hoofdcom
missarissen Bögeholz en Weg
emund zich in arren moede
maar tot de redactie van het in
Duitsland veelbekeken (en
omstreden) televisieprogram
ma 'X, Y, ungclöst' gewend,
waann het publiek wordt ge
vraagd de politie tips te geven.
In Oldenburg en Osnabrück
verspreide aanplakbiljetten
met gegevens en een foto van
Speelman hebben mets opge
leverd
De vrouw van Speelman, de 29-
jange uit Oldenburg afkomsti
ge Kann Speelman, heeft in
haar wanhoop advertenties la
ten plaatsen in Duitse kranten
Ook dat heeft mets opgeleverd.
Hoofdcommissaris Bögeholz:
„Ik hoop op een wonder, maar
ik begin het ergste te vrezen"
voor alle mensenrechten en
rechten van de natie een nood
zakelijke voorwaarde is voor
vrede in Polen. Hy sprak de
wens uit. dat de Polen in staat
worden gesteld hun eigen le
ven te bepalen
Lesotho. Aartsbisschop Hur
ley. voorzitter van de Zuidafn-
k aan se bisschoppenconferen
tie, heeft alla gelovigen opge
roepen om geld in te zamelen
voor de familieleden van de
slachtoffers van de recente
Zuidafnkaanse inval in Leso
tho "Soriirnu" /mm n heb
ben misschien veel onkosten
moeten maken voor de begra
fenis of medische verzorging
van familieleden Het is onze
chnstelyke plicht, alle mogely-
ke steun aan deze mensen te
geven"
Hurley had al eerder gezegd, ge
schokt te zyn door de inval in
Lesotho. Volgens hem is de
zwarte bevrijdingsbeweging
door dergelyke gebeurtenissen
uit wanhoop de weg van ge
welddadig verzet opgegaan.
Hy verwyt de Zuidafnkaanse
regenng. dat zy de zwarte be
volking geen rechtvaardig aan
deel in het landsbestuur wil ge
ven en de mensenrechten
voortdurend schendt
