Vredesoffensief Oostblok
"Monddood maken
van oppositie
goed voorbereid"
C
Chin a Sen wordt leider
beviijdingsraad Suriname
Parijs gaat hard
optreden tegen
geweld Corsica
Labour akkoord met Botha
Vooral gericht op West-Europa
Omstreden
benoemingen
door Reagan
Uitgeweken Surinamers:
WOENSDAG 5 JANUARI 1983
Buitenland
DEN HAAG (ANP) Naar Neder
land uitgeweken Surinamers
hebben gisteren "de raad voor de
bevrijding van Suriname" opge
richt. De raad zal worden geleid
door de Surinaamse ex-presi
dent en ex-premier Chin a Sen.
De raad is opgericht in samenwer
king met Surinaamse organisa
ties in Nederland en in Neder
land woonachtige Surinamers,
aldus een woordvoerder van de
raad. De officiële presentatie van
de bevrijd ingsraad zal waar
schijnlijk in de loop van volgen
de week plaats hebben. Pas dan
zullen ook namen van bestuurs
leden worden bekendgemaakt.
Een aantal bestuursleden van de
raad zal nog worden aangezocht.
Een aantal bestuursleden van de
raad zal nog worden aangezocht.
I
Het gaat om een "breed" samen
gestelde raad, waarin verschil
lende politieke stromingen zijn
vertegenwoordigd.
De raad zal vooral activiteiten gaan
ontplooien op het gebied van pu
bliciteit en het leggen van inter
nationale politieke contacten.
Wat betreft de publiciteit wordt
ook gedacht aan voorlichtingsac
tiviteiten voor Surinamers in Su
riname zelf, bijvoorbeeld via een
eigen radiozender. Verder wil de
raad politieke contacten gaan
leggen met internationale orga
nisaties als de VN en de ILO (de
internationale arbeidsorganisa
tie van de VN) en regeringen.
Chin a Sen, die in Pittsburgh
woont, zal zich mogelijk in Ne
derland vestigen om van hieruit
de activiteiten te leiden.
Minister Van den Broek van bui
tenlandse zaken heeft de Suri-
namse ex-president Chin a Sen
er op gewezen dat activiteiten
van groeperingen in Nederland
die tegen het regime-Bouterse
zijn gekant, zich binnen het ka
der van de Nederlandse rechtsor
de dienen af te spelen.
Hoewel de regering geen aanwijzi-
gingen heeft dat het leven van
Chin a Sen - die als "een voor
aanstaand Surinamer" werd ont
vangen - gevaar loopt, is zijn be
zoek mede met het oog op zijn
veiligheid geheim gehouden. Op
het ministerie worden, op ver
schillende niveaus, meerdere Su
rinamers ontvangen wier namen,
eveneens om veiligheidsrede
nen, niet worden bekendge
maakt.
PRAAG (UPI/Reuter) - Het Warschau-pact wil een 'vre
desoffensief inzetten dat zich vooral op de Westeuropea
nen richt en waarbij de bewapeningspolitiek van presi
dent Reagan fel wordt veroordeeld. Daarnaast wil het
een ontwapeningsinitiatief bekendmaken dat gebaseerd
is op de jongste voorstellen van de Russische leider Joeri
Andropov.
Dit werd gisteren vernomen in
Praag, waar de partij- en rege
ringsleiders van de Sowjet-Unie,
de DDR, Tsjechoslowakije, Po
len, Hongarije, Roemenië en Bul
garije zijn samengekomen voor
een tweedaags beraad. Zoals het
Tsjechoslowaakse persbureau
CTK het formuleerde, moet het
'vredesoffensief de Europese
veiligheid zeker stellen en het
oorlogsgevaar verkleinen. CTK
repte echter tegelijk van een 'ge
meenschappelijke inspanning
tot versterking van de verdedi
gingsbereidheid'.
Het Russische partijblad Prawda
had geschreven dat alle landen
van het Warschau-pact het eens
waren met de voorstellen van
Andropov. Die behelzen onder
meer het aanbod het aantal Euro-
raketten terug te brengen tot het
niveau van dat van Groot-Brit-
tannië en Frankrijk. In ruil daar
voor moest de voorgenomen
plaatsing van nieuwe Ameri
kaanse middellange-afstandsra-
ketten in West-Europa dan niet
doorgaan.
De bewindslieden waren in de loop
van maandag in Praag gearri
veerd. Bij de begroeting van de
gasten door de Tsjechoslowaak
se president en partijleider Gus-
tav Husak viel op dat de Poolse
leider generaal Wojchich Jaru-
zelski in burger was gekomen.
De burcht van Praag, waar de lei
ders spraken, werd streng be
waakt. Voor de weinige westerse
journalisten was er geen pers
centrum. Omdat ze geen infor
matie kregen aangereikt, waren
ze aangewezen op de berichten
van de officiële persbureaus van
het Oostblok.
WASHINGTON (AFP) - President
Reagan zal de Senaat opnieuw
vragen de benoeming te be
krachtigen van Richard Burt tot
onderminister voor Europese za
ken ondanks de oppositie van ul
tra-conservatieve zijde van de
Republikeinse partij.
Jonge koning
Een vijftien jaar jonge prins zal
de vorig jaar overleden ko
ning van Swaziland opvol
gen. De oudste van de ruim
honderd weduwen die de ko
ning achterliet, zal als regen
tes optreden tot de jongen 21
jaar is.
Aanvaring
Een met kernenergie aangedre
ven Amerikaanse kruiser is
tussen Italië en Sicilië in aan
varing gekomen met een Ita
liaans koopvaardijschip. Nie
mand werd gewond. Nadat
de averij voorlopig was ver
holpen, kon het schip op ei
gen kracht naar Napels va-
Sterilisatie
In India zijn vorig jaar bijna 3,5
miljoen mensen gesterili
seerd, merendeels vrouwen.
Dat is bijna de helft meer dan
in 1981.
Maar het ministerie van gezins
zaken vindt dat nog veel
meer mensen tot deze in
greep zouden moeten over
gaan.
Terugbetalen
Spiro Agnew, die vice-presi
dent was onder Richard Ni
xon, heeft zijn smeergeld
moeten terugbetalen. Het
gaat om een bedrag van onge
veer 700.000 gulden. Het
smeergeld zou afkomstig zijn
van een onderneming voor
wegenaanleg.
Agnew werd in 1973 ontslagen
als vice-president en veroor
deeld tot drie jaar voorwaar
delijke gevangenisstraf. Hij
moest toen ook 10.000 dollar
boete betalen wegens belas
tingontduiking.
Niet welkom
Prins Sihanouk, de voorzitter
van de anti-Vietnamese coali
tie van Cambodja, is niet uit
genodigd voor de topconfe
rentie van niet-gebonden lan
den. Deze wordt over drie
maanden in Nieuw Delhi ge
houden.
Ook een vertegenwoordiger
van de pro-Vietnamese rege
ring van Cambodja is niet
welkom. De niet-gebonden
landen hebbeh grote me
ningsverschillen over de
kwestie-Cambodja.
Reagan lijkt tot een compromis te
zijn gekomen met de republi
keinse senatoren onder leiding
van Jesse Helms die herhaalde
lijk de bevestigingen van Burt
hebben geblokkeerd. Ze twijfel
den eraan of zijn opstelling te
genover de Sowjet-Unie wel
hard genoeg is.
Reagan zal voorts zijn eerder voor
stel aan de Senaat intrekken om
Robert Grey te benoemen tot on
derdirecteur van het bureau voor
wapenbeheersing en ontwape
ning (Acda). Dit is blijkbaar het
gevolg van pressie van conserva
tieve senatoren die Grey, die be
gin 1981 kandidaat werd gesteld,
te vooruitstrevend vonden.
Woordvoerder Larry Speakes van
het Witte Huis zei dat de presi
dent het vplle vertrouwen in
Grey had maar besloten had de
kandidatuur in te trekken. Een
en ander kan tot gevolg hebben
dat Acda-directeur Eugene Ros-
tow zijn ontslag zal nemen. Hij
had hiermee gedreigd als Grey
niet zou worden benoemd.
Mitterrand te
laat voor tv:
personeel
de laan uit
PARIJS (AFP) De voorzitter
van de raad van beheer en de
algemeen directeur van de
Franse staatsomroepdienst
zijn van het toneel verdwe
nen. Dit gebeurde na het mis
lukken van een rechtstreekse
televisietoespraak van presi
dent Franpois Mitterrand
vanuit diens buitenverblijf te
Latche in Zuidwest-Frank
rijk.
Het socialistische staatshoofd
zou zich zaterdagavond tij
dens het journaal van het
tweede net rechtstreeks tot
de Franse kijkers richten. De
uitzending kon echter niet
doorgaan, doordat de specia
le auto van de TDF die voor
het doorzenden van de rede
moest zorgen, niet ter plaatse
was. Het voertuig bleek in
Nancy, in Noordoost-Frank
rijk, te staan. De twee betrok
ken technici meenden dat zij
pas zondag in Latche moes
ten zijn. Als gevolg van het
misverstand kon de rede van
Mitterrand pas zondag wor
den uitgezonden.
AJACCIO, PARIJS (AFP) - Een
enorme ravage in een hotelka
mer, waar afgelopen zondag Co-
riscaanse separatisten een aan
slag pleegden.
De Franse regering heeft met het
oog op het sterk toenemende po
litieke geweld op Corsica beslo
ten de politie op het eiland te ver
sterken.
Na overleg van president Francois
Mitterrand en de staatssecretaris
voor de staatsveiligheid. Joseph
Francheschi, werd bekendge
maakt dat het hoofd van de cen
trale recherche versterking
krijgt. De nieuwe politieleiders
zijn voorstanders van een harde
lijn.
De autoriteiten in Parijs zijn ken
nelijk van hun op verzoeningsge
zindheid gebaseerde politiek af-
GENEVE - Koning Juan Carlos van Spanje wordt op een brancard naar een Spaans legervliegtuig gedragen
De koning is bij het skiën in Gstaad gevallen en scheurde zijn bekken.
(foto ANP/U PI).
Omstreden hervormingen Zuid-Afrika
JOHANNESBURG (AFP) - De Zuidafrikaanse La-
bourpartij heeft gisteren met grote meerderheid het
plan van de regering-Botha aanvaard om beperkte
politieke macht te verlenen aan kleurlingen en Azia
ten, maar niet aan zwarten.
De Labourpartij, onder leiding van dominee Allan
Hendricksc, vertegenwoordigt de meerderheid van
de kleurlingen in Zuid-Afrika. Het aanvaarden van
het regeringsplan wordt gezien als een belangrijke
overwinning voor premier Pieter Botha. De rege
ringsplannen voorzien in een parlement, bestaande
uit drie kamers, voor de 4,5 miljoen blanken, de 2.5
miljoen kleurlingen en de 850.000 Aziaten die Zuid-
Afrika telt. De meerderheid van 17 miljoen zwarten
blijft echter geheel uitgesloten van het politieke le-
Hendrickse had zijn partij eerder opgeroepen het re
geringsplan te steunen omdat volgens hem "de tijd
van de politiek van alléén protesteren voorbij is"
Waarnemers menen dat de steun van de Labourpar
tij van doorslaggevend belang is voor het slagen van
Botha's omstreden hervormingen.
gestapt. Deze leidde het afgelo
pen jaar tot de aanvaarding van
een speciaal statuut voor Corsica
en de verkiezing, in augustus,
van een regionaal parlement. Af
gelopen zondag verklaarde presi
dent Mitterrand voor de televisie
nog eens nadrukkelijk dat Corsi
ca een deel van Frankrijk is en
blijft.
De Corsicaanse separatisten, die
de concessies van Parijs niet ver
genoeg vinden gaan, hebben het
afgelopen jaar meer dan 800 aan
slagen gepleegd. Het aantal ge-
weldacties is vooral de laatste
tijd sterk toegenomen. De afgelo
pen dagen werden voor het eerst
aanslagen gepleegd op personen
die geweigerd hadden een "revo
lutionaire belasting" te betalen
aan het 'nationale front voor de
bevrijding van Corsica' (FLNC).
Daarvoor waren de acties steeds
gericht tegen instellingen en in
stanties. De gewelddaden zijn
unaniem afgekeurd door de Cor
sicaanse politici. Bij de bevol
king neemt de onrust toe. Veel
uit Frankrijk afkomstige bewo
ners zouden overwegen naar het
vasteland terug te keren.
Arrestatie
ISLAMABAD (DPA/UPI) - De
Pakistaanse militaire regering
heeft Afzal Sindhu, een leider
van de verboden "Pakistaanse
volkspartij" (PPP), gisteren gear
resteerd. Hem wordt ten laste ge
legd dat hij deelnam aan een po
litieke bijeenkomst. Deze zijn
verboden volgens het in Pakis
tan van kracht zijnde militaire
recht.
Afzal wordt tevens beschuldigd
van poging tot moord. Bijzonder
heden hierover zijn niet bekend.
TEL AVIV (UPI/AFP) - Syrië is
bezig op zijn grondgebied twee
bases te bouwen voor de hyper
moderne Russische luchtdoelra-
ket van het type Sam-5. Dit
meldde het Israëlische opperbe
vel gisteren.
Waar de bases worden aangelegd,
wilde de woordvoerder van het
opperbevel niet zeggen. Wel wil
de hij verklaren dat de raketten
nog niet operationeel zijn.
De bekendmaking heeft kennelijk
te maken met de opmerkingen
van de Israëlische minister van
buitenlandse zaken, Jitzhak Sja-
mir, maandag voor een parlc
mentaire commissie, Sjamir liet
de commissie voor buitenlandse
zaken en defensie weten dat Is
rael en de Verenigde Staten een
onderzoek doen naar mogelijke
verschepingen van Russisch mi-
Er is in Suriname achter de
schermen al lange tijd aange
stuurd op het monddood ma
ken van de oppositie en het
uitschakelen van de vrge
pers. Vooral de Revolutionai
re Volkspartij (RVP). een
klein groepje gedisciplineer
de pro-Cuba-communisten,
heeft zich sinds de staatgreep
in februari 1980 stelselmatig
toegelegd op het infiltreren
van de media, de universitei
ten en enkele sleutelministe-
nes. Dat blijkt uit verklarin
gen van een aantal na 8 de
cember uitgeweken Surina
mers, die daarvoor met het
regime samenwerkten.
De eerste reacties van mensen
uit de kring van de RVP op
de executie van vijftien voor
aanstaande landgenoten
spreekt ook boekdelen. Er
heerste onder hen een „fee
stroes" in de week erna. en
hoewel nog wel met de mond
„spijt" werd beleden over de
gebeurtenissen, werd ook ge
zegd dat „de revolutie nu ein
delijk goed op gang kan ko-
De RVP bediende zich van een
aantal mantelorganisaties,
waarvan de bekendste zijn de
VOIS (Vereniging voor ont
wikkelingswetenschappers
in Suriname) en de Vereni
ging van Progressieve Media
werkers (VPM).
De VOIS had de universiteit als
werkterrein en stelde zich ten
doel het revolutionair proces
als intellectuelen te onder
steunen en beleidsideeën aan
te dragen, aldus een voorma
lig lid. RVP-ideoloog Arthur
ten Berge heeft er de touw
tjes stevig in handen. Hij
speelde ook een hoofdrol by
de conflicten op de universi
teit, waar hij de tegenspeler
was van de later vermoorde
dr. Leckie.
De VPM wierp zich onder aan
voering van Edward Naaren-
dorp, een veelvuldig bezoe
ker van Cuba. op het winnen
van sleutelfiguren bij de pers.
De voornaamste aandacht
ging daarbij uit naar de
staatsmedia (SRS-radio,
STVS-televisie en het pers
bureau SNA), en Surinames
grootste dagblad. De Ware
Tijd. Dat zijn ook precies de
enige persmedia die na het
bloedbad op 8 december jl.
nog zijn toegestaan.
door
Ruud Kreutzer
Onverdraagzaam
Edward Naarendorp wist zich
na het vertrek van Chin a Sen
begin 1982 op te werken tot
adjunct-directeur van het
SNA, het Surinaamse ANP.
In feite maakte hij daar sinds
dien de dienst uit. Voor men
sen die hem in de VPM en de
voorloper daarvan hebben
meegemaakt is hij het proto
type van de onverdraagzame
communist die geen middel
schuwt om zijn doel te berei
ken.
Voor de buitenwacht bleek dat
uit het door de VPM uitgege
ven blaadje Opo (Sta op) en
toen de VPM, tijdens de sta
kingen van de Moederbond
begin november 1982, het ra
diostation SRS voor bijna
twee weken had overgeno
men. Het SRS-personeel
staakte ook mee. de VPM
sprong in het gat en doopte
het station meteen om tot
„Stem van de Revolutie", die
de meest grove propaganda
spuide tegen de „contrarevo
lutionairen" die achter de sta
kingen zouden zitten. Een
pas gevluchte Surinaamse
journalist: „De VPM heeft
het idee van de totale vijand
geïntroduceerd, het bestem
pelen van mensen tot tegen
standers die uitgeschakeld
moesten worden".
Dezelfde zegsman: „De leider
van Grenada, Maurice Bi
shop, heeft tijdens zijn be
zoek eind oktober politieke
lessen gegeven aan de aan
hangers van de RVP. Hg
heeft daarbg onder meer ge
zegd dat hij niet begreep dat
er in Suriname nog media in
particuliere handen waren.
In Grenada was dat niet meer
zo". Twee maanden na deze
lessen waren zij er niet meer.
Deze activiteiten speelden zich
nog min of meer in de open
heid af. Achter de schermen
werkte de VPM aan de liqui
datie van de Surinaamse
Journalisten Knng (SJK).
een onafhankelijke belangen
organisatie zonder ideologi
sche doelstelling. Het idee
was, de SJK zodanig uit te
hollen dat alleen de .reactio
nairen" daar nog lid van zou
den blijven. De linkse journa
list Leslie Rahman van De
Ware Tgd, die ook nog een
tijdje met de (voorloper van)
de VPM had meegedaan, was
daar zeer fel tegen. Hg is met
ruzie weggegaan, en op 8 de
cember werd ook hij ver
moord.
Invloed
De invloed die de VPM heeft
weten op te bouwen, staat in
geen enkele verhouding tot
het aantal leden, dat rond de
tien ligt, die nog met eens al
lemaal journalist zgn Maar
binnen de kleine Sunnaamse
gemeenschap zijn zij er met
een ijzeren discipline en een
grote werkkracht toch in ge
slaagd grote invloed te ver
werven.
De staatsmedia zgn nooit echt
onaihankelgk geweest, maar
het laatste jaar is de invloed
van de militairen veel sterker
geworden. Via de controle op
het SNA wordt in feite ook de
inhoud van het radionieuws
bepaald. En de teksten van
het televisienieuws, althans
het binnenlandse nieuws,
worden aangeleverd door de
Nationale Voorlichtings
Dienst. De NVD werd tot
voor kort gerund door Dick
de Bie, kabinetschef van
Bouterse, ook een commu
nist, maar geen aanhanger
van de RVP. Volgens sommi
ge berichten is ook hij nu min
of meer aan de kant gezet, en
is de NVD in handen van Si-
tal.
Het keerpunt in de ontwikke
lingen in Suriname leggen de
meesten rond de vrijlating
van de door Bouterse in au
gustus '81 gearresteerde ser
geanten Sital, Mijnals en Joe-
man. Bouterse had hen laten
vastzetten op beschuldiging
van het beramen van een
linkse coup, een aantijging
die met geen enkel bewgs
kon worden hardgemaakt
Sital, in tegenstelling tot Bou
terse een man met duidelijke
opvattingen, heeft bij zgn
vrglating gesteld, dat dit
„consequenties" moest heb
ben. Meteen na zgn vrglating
eind 1981 begon hg over een
„socialistische koers" te pra
ten, waarmee hij niet alleen
premier Chin a Sen, maar
ook Bouterse zelf verraste. Er
werd een Revolutionair
Front opgericht, een idee uit
de koker van de RVP, waar
mee Sital en zgn groep sym-
phatiseert
Chin a Sen keerde zich fel te
gen het Revolutionaire Front
in een rede in Nickene. op de
dag van de proclamatie van
het front. Zgn rede werd door
de officiële media genegeerd,
en integraal afgedrukt in het
nu ook verboden weekblad
Sondre Spikri. Het pleit werd
niet lang daarna beslecht met
de afzetting van Chin a Sen
als premier en president.
Israël: Syrië
krijgt moderne
raketten van
Sowjet-Unie
litair materieel naar Synè De Is
raëlische regering is bezorgd
over berichten dat Syrië onlangs
scheepsladingen hypermoderne
Russische wapens heeft ontvan
gen die nooit eerder aan landen
buiten de Sowjet-Unie zgn gele
verd, aldus Sjarrur
De Sam-5 is een van de laatste en
modernste luchtdoelraketten
van Russische makelg. In tegen
stelling tot de Sam-fl, die door de
Israëlische luchtmacht gemak
kelijk werd vernietigd in de Li
banese oorlog, heeft elke Sam-5
haar eigen vuurleidingssystecm
en is ze niet afhankelgk van een
op de grond gestationeerde cen
trale radareenheid, zo berichtte
de Israeliche radio
De buitenlandse pers meldde in
dertijd dat de Israëlische lucht
macht de Sam-6 tamelijk pro
bleemloos kon uitschakelen
door af te gaan op de signalen
van de radareenheden op de
grond
Het Israëlische parlement heeft
gisteren met grote meerderheid
een motie van de oppositie afgc
stemd waarin het aftreden werd
geëist van minister Sharon van
defensie wegens zgn gedrag tg-
dens de oorlog in Libanon.
