t
"Djazzex": nieuwe loot aan
de Nederlandse balletboom
3
c
Balletboek toegespitst op de klassieke techniek
1
Scheepvaart
m-
hidcll
leums
DONDERDAG 30 DECEMBER 1982
Kunst
DES HAAG - "Jazzdans is tot du
toe ia Nederland niet serieus ge
nomen. Jazzballet? O, dat is
swingen, met de heupen wiegen
en met de vingers knippen, den
ken de mensen. Dat doet m'n
dochtertje ook, zeggen ze dan.
We willen laten zien dat bet een
volwaardige dansvorm is,
waarmee je even veel kan uit
drukken als met klassiek ballet.
Er is ook hetzelfde vakman
schap voor nodig. Onze dansers
moeten alle dansvormen be
heersen: modern, jazz en klas
siek. We beginnen onze repeti
ties altijd met een klassieke
training".
Marlinda van der Hoff en Wolly
Merriën maken beiden deel uit
van de Modern Dance Company
"Djazzex", de jongste loot aan de
Nederlandse balletboom. Marlin
da danst en heeft daarnaast de
zakelijke leiding, Wolly danst
ook en bepaalt samen met Glenn
van der Hoff de artistieke lijn.
Na een aantal geslaagde proefvoor-
stellingen in de provincie, waagt
de veertien leden tellende groep
op 9 januari de sprong in het
diepe. "Djazzex" heeft op eigen
kosten het Circustheater in
Scheveningen afgehuurd om
zich te kunnen presenteren. De
theaterdirecteuren van Neder
land zijn uitgenodigd voor de
voorstelling en worden vriende
lijk verzocht na het optreden te
zeggen of ze de groep een kans
willen geven of niet.
Het gebeurt maar zelden dat een
beginnende groep het aandurft
voor eigen risico een grote zaal
als het Circustheater af te huren.
"Je kunt jaren in kleine theater
tjes spelen zonder dat iemand
ooit wat van je hoort. Het optre
den in het Circustheater is voor
ons een hele gok, maar het is de
beste manier om ons bestaan
meteen bekend te maken. We ge
loven dat we een goede kans ma
ken", verklaart Marlinda.
"Djazzex" is zeker niet kansloos in
de strijd om succes. De groep
legt zich helemaal toe op jazzbal
let en is daarmee enig in zijn
soort in ons land. Er zijn groe
pen, die "jazzachtig" showballet
brengen, er zijn amateurgroepen,
die op zijn tijd eens een jazz-uit-
voering geven. Maar een profes
sionele jazzdansgroep, op Ameri
kaanse leest geschoeid, is voor
Nederland nieuw.
Hitje
Dat professioneel moet voorlopig
nog wel tussen aanhalingstekens
worden gezet. De meeste leden
van de groep besteden een volle
dige werkweek aan Djazzex,
maar doen dat voorlopig nog on
betaald. Djazzex is helemaal af
hankelijk van de goedwillend
heid van anderen. Veel van de
dansers onderhouden zich door
les te geven of in commerciële
shows te dansen, anderen heb
ben een uitkering. De groep mag
gratis oefenen in enkele ballet
scholen. Gérard Lemaitre, tot het
vorig seizoen danser by het Ne
derlands Danstheater, geeft re
gie-aanwijzingen, Connie Lode-
wijks, ook een ex-danseres van
het NDT, danst in één stuk mee.
De oprichting van Djazzex is voor
veel van de dansers de vervulling
van een langgekoesterde wens.
De wegen die daartoe hebben ge
leid, zijn soms wonderlijk ge
weest. Marlinda van der Hoff,
één van degenen die het voor
touw tot de oprichting van de
groep heeft genomen, heeft een
aantal jaren deel uitgemaakt van
de discogroep Dance Reaction
en zelfs nog een blauwe maan
dag bij Brasil Tropical gedanst.
"Het oprichten van een jazz-com-
pany was al jaren ons plan", ver
telt ze. "Met Dance Reaction zyn
we begonnen vanuit het idee om
geld te verdienen om een echte
jazzdansgroep op te kunnen zet
ten. We hebben er zelfs nog een
hitje mee gehad: Disco Train.
Dat heeft ons een eindje in de
goede richting geholpen".
Invloeden
In september van dit jaar hakte
Marlinda, samen met Glenn en
Bridy, haar broer en zus, de
knoop door en richtte Djazzex
op. Van een aantal dansers wis
ten ze al dat die graag bij hun
groep wilden werken, anderen,
meest beginnende dansers, zijn
via audities uitgekozen. Voor een
deel komen die rechtstreeks van
de Rotterdamse Dansacademie,
de enige academie in ons land,
waar veel aandacht wordt be
steed aan jazzdans. Anderen ko
men van de Nel Roos academie
in Amsterdam.
Sinds september is dagelijks gere
peteerd om het repertoire onder
de knie te krijgen, dat in dezelfde
periode is ontstaan. Drie van de
choreografieën zijn door Glenn
van der Hoff gemaakt, die in
Duitsland ervaring heeft opge
daan bij de balletgezelschappen
van Bonn en Saarbrucken. Een
vierde stuk is van de hand van
Wolly Morriën, die eerst bij de
"Black Vibrations" van Felix
White heeft gedanst en daarna
bij het Parijse "Calck Hook Dan
ce Theatre". Een vijfde stuk is
voor de groep gemaakt door de
Amerikaanse choreograaf Alvin
McDuffy. Voor de première wil
de groep nog twee stukken aan
het repertoire toevoegen.
De stukken, die tijdens de proef-
voorstellingen werden gebracht,
geven een goede indruk van de
veelheid aan stijlen, die de jazz
dans kan omvatten. De choreo
grafie van McDuffy is sterk op de
moderne dans geënt, terwijl bij
voorbeeld de pas-de-deux
"Snack-Attack" veel Spaanse in
vloeden bevat. Wolly Morriën is
een Antilliaan van geboorte, die
in zijn choreografie "Spiders"
jazzdans vermengt met Zuida-
merikaanse invloeden.
'Shake'
Als je de verscheidenheid aan stij
len bij "Djazzex" ziet, komt de
vraag op: Wat is nu eigenlijk jazz
ballet? Merlinda en Wolly vinden
het moeilyk dat in woorden te
omschrijven. "De muziek is na
tuurlijk sowieso anders. Het rit
me hrijgt meer nadruk. De dans
is minder gestileerd dan by klas
siek. Bij jazz gebruik je ook meer
je bovenlichaam, bijvoorbeeld
met 'head-rolls' of'contractions'.
De vorm is veel vrijer, misschien
geëmotioneerder dan die van
klassiek ballet, omdat de dans re
gelrecht voortkomt uit de bewe
gingen van de negerslaven in
Amerika".
Zeieggen er de nadruk op dat voor
jazzdans eenzelfde graad van be
heersing is vereist als voor klas
siek ballet. "Kinderen krijgen
vaak discoles onder het mom
van jazzballet. Bewegingen wor
den dan tot in het eindeloze her
haald en alleen de meest simpele
technieken worden geleerd. Dat
plaatst de jazzdans in een ver
keerd daglicht. Echt, professio
nele dansers halen geen bevredi
ging uit een 'shake' hier en een
'shake' daar".
Djazzex geeft in haar optredens
een prima indruk van wat jazz
dans meer te bieden heeft dan
een soepele 'shake'.
ARIEJAN KORTEWEG
'Djazzex'
poseert voor de
fotograaf. Tweede
van benenden
links Marlinda
v.d. Hoff en
tweede van
beneden rechts
Wolly Merriën.
Boek: "Klassieke Ballettech
niek", geschreven door René
Vincent, tekeningen van Toer
van Schayk, vormgeving van
Dick Hendriks, Walburgpers,
320 pagina's voor 59,50
Ballet maakt in ons land een onge
kende bloei door. De grote gezel
schappen trekken in binnen- en
buitenland volle zalen, het werk
van onze choreografen staat in
hoog aanzien, vele tienduizen
den kindertjes gaan elke week
trouw naar balletles. Opvallend
weinig van die jonge balletfana
ten dringen tot de grote gezel
schappen door, die nog steeds
een sterke voorkeur aan de dag
leggen voor buitenlandse dan
sers. In ons land geschoolde dan
sers komen vaak tercht bij de
kleine groepen, die wat minder
strikt zijn als het om techniek
gaat.
Die geringe doorstroming naar de
top van het balletwereldje wordt
vaak geweten aan de scholing in
ons land, die te wensen over zou
laten. René Vincent, adjunct-di
recteur van de dansvakopleiding
van het Koninklijk Conservato
rium in Den Haag nam drie jaar
geleden de monnikentaak op
zich een leerboek in het Neder
lands te schrijven. "Klassieke
Ballettechniek", op de valreep
van 1982 verschenen, kan een be
langrijke schakel worden in de
groei naar volwassenheid van
onze balletopleidingen.
Vincent heeft zijn boek helemaal
toegespitst op de techniek. En te
recht: historische achtergronden
van het ballet zyn in andere boe
ken al vaak genoeg breed uitge
meten. De indeling is overzichte
lijk. Het boek begint met een
hoofdstuk over de posities, rich
tingen en houdingen van de de
len van het lichaam. Vervolgens
worden de balletoefeningen, die
daarop zijn gebaseerd, uitge
breid behandeld. Doordat steeds
eerst de standaardbeweging
wordt besproken en daarna de
varianten daarop, kan het boek
ook door minder gevorderde
dansers worden gebruikt.
Het boek eindigt met een verkla
ring van de balletterminologie.
Al die prachtige ballettermcn
zijn in het Nederlands vertaald:
"duivevleugels", "schaarpas",
"koninklijke kuitenflikker", "ge
ketende vlinder". Daarbij wordt
steeds verwezen naar het techni
sche deel. Labonotatie, het no
tenschrift van ballet, wordt in dit
boek niet behandeld.
Toer van Schayk heeft stijlvolle te
keningen by de instructies ge
maakt. Ze doorbreken de enigs
zins droge tekst en geven het
boek sfeer. Ze schieten vaak ech
ter tekort waar het gaat om preci
sie. Het perspectief is niet altijd
duidelijk, terwyl juist voor een
leerboek ondubbelzmnigheid
belangrijker is dan artisticiteit
"Klassieke ballettechniek" voor
ziet in een behoefte van iedereen
die zich op mm of meer profes
sionele wijze met ballet bezig
houdt. Voor dansers uit liefheb
berij is het bock waarschijnlijk te
duur en te veelomvattend.
ARIEJAN KORTEWEG
Bioscopen
Leidse bioscopen
(Op Oudejaarsdag geen avondvoorstel
lingen)
LUXOR (121239): "Annie", da, 14.30,
19.00 en 21.30 uur, za. en zo. 14.00,16.30,
19.00 en 21.30 uur, al
LIDO 1 (124130): "ET', 14.30, 19.00 en
21.30 uur,za. en zo. ook 16.45 uur, al.
LIDO 2: "De boezemvriend", da. 14.30,
19.00 en 21.15 uur, za. en zo. ook 16.45
jr.
LIDO 4: "Het geheim van Nimh", da.
14.30, 19.00 en 21.15 uur, za. en zo. ook
16.45 uur, 16 jr.
STUDIO (133210): "De boezemvriend",
da. 14.30. 19.00 en 21.15 uur, za. en zo.
ook 16.45 uur, al.
TRIANON (123875): "Vrolijke hoog
standjes in Tirol", da. 14.30, 19.00 en
21.15 uur. Zo: 14.15,16.30,19.00 en 21.15
uur, 16 jr.
REX (125414) "Candy, een meisje dat
alles kan", da. 14.30, 19.00 en 21.15 uur,
16 jr.
Bioscopen Alphen
(Voor reserveringen 01720-209800)
EURO 1 en 2: "De boezemvriend", do.,
za. en zo. 13.45,16.15,18.45 en 21.00 uur,
vr. 13.45 uur. ma. tm. woe. 13.30,18.45 en
21.00 uur, al.
Nachtvoorstelling Euro 1: "De boezem
vriend", 16 jr.
Nachtvoorstelling Euro 2: "Sex in de
bajes", 18 jr.
EURO 3: "ET", do, za. en zo. 13.30,
16.00, 18.30 en 21.15 uur, vr. 13.30 uur,
ma. tm. woe. 13.30,18.30 en 21.15 uur, al.
Nachtvoorstelling: "Met de vlam in de
pijp", za. 24.00 uur, 16 jr.
EURO 4: "Stripes", do. 13.30,16.00,18.30
en 21.15 uur. vr. 13.30 uur, za. en zo.
16.00,18.30 en 21.15 uur, ma. en di. 13.30,
18.30 en 21.15 uur, woe. 18.30 en 21.15
uur, al.
Bioscoop Voorschoten
(Voor reserveringen 01717-4354)
GREENWAY: "Star trek 2". do. 15.45 en
18.30, vr. 15.45 uur, za. 15.45 en 18.30
uur, zo. 15.45 uur en woe. 15.45 uur, al.
"Les uns et les autres", do. 20.30, za.
20.30, zo. tm. woe. 20.00 uur, di. ook
13.30 uur. al.
Kindermatinee: "Frank en Frey", do.
tm. zo. 14.00 uur, woe. 14.00 uur.
Bioscopen Katwijk
(Voor reserveringen 01718-74075, Oude
jaarsavond gesloten)
CITY 2: "Rocky 3". zelfde tijden als City
1, al.
CITY 3: "Time is on our side", zelfde
tijden als City 1, al.
CITY 4: "Weekendje Amsterdam", do.
19.00 en 21.15 uur, 18 jr.
CITY 4: "Raiders of the lost ark", za.,
zo., ma., di. en woe. 19.00 en 21.15 uur. 12
jr.
Kindermatinee: "Frank Frey", do. en
vr. 14.30 uur.
Kindermatinee: 'Tom en Jerry", za. tm.
woe. 14.30 uur.
Scheepvaartinformatie over
de grote en kleine vaart
kunt u van maandag tot en
met vrijdag telefonisch ver
krijgen via nummer
071-144941, toestel 218. Bel
len tussen 9 en 12 uur.
Exposities
Oegstgeest - Kunstcentrum Lange-
vaart, expositie An Biesot, Ton de Bruin
Marianne Koster, Fanny Mazure, tot 4/1,
di t/m vr van 13.30-17.30 uur, vr 19-21
uur en za van 12-17 uur.
Museum Boerhave - Tentoonstelling
over An toni van Leeuwenhoek, tot 1/5,
ma t/m za van 10-16 uur en zo van 13-16
Ars Studio (Pieterskerkgracht 9): expo
sitie Erika de Wit (aquarellen) en Gerard
de Wit (olieverven), dag. 13-17 uur
m.u.v. eerste kerstdag, t/m 8 jan.
Lakenhal - Leidse Atliers III: Krijn
Giezen, Fer Hakkaart en Frans de Wit,
tot 2/1,
Rijksmuseum
toonstelling va
tot 9/1, ma t/m za van 10-17" i
feestdagen van 13-17 i
Galerie Van der Vlist - Botern'.j'kt 3,
"Kunst als geschenk". Willy Belinfante
pastels en grafiek; Machteld Hooyen
gouaches, Denkor tekeningen, nov en
dec. di. t/m za. van 10-17 uur.
door de Rudolf Steinerschool,
woe., do. 10-20.30 uur, di., vr. 10-17.30
uur. za. 10-13 uur, tot 1/1.
Wassenaar - Auberge de Kieviet, kant-
borduursels van Ena Stok-van Es
(EVE), tot 7/1, 9-12 en 15-19 uur (beh.
Galerie Denise Stephan - Tentoonstel
ling Frans de Wit en Fer Hakkaart, t/m
2/1, vr. za. zo van 13.30 - 17.30 uur.
Leiderdorp - Gemeentehuis, expositie
Hadewijch Ouwendijk, t/m 4/1, 8-17 uur,
do 19-21 uur.
"De Oude Rijn" (Stille Mare 4): oliever
ven en gouaches Dixy Boonstra (tot 12
jan.).
Ziekenhuizen
Bezoekuren St. Elisabeth-Ziekenbuis: hoofdverpleegkundige
specia-
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
Ongevallendienst elke dag Academisch
Ziekenhuis behalve van dinsdag 13.00
uur tot woensdag 13.00 uur (Diacones-
senhuis) en van vrijdag 13.00 uur tot za
terdag 13.00 uur (Elisabeth-ziekenhuis).
Bezoekuren
ziekenhuizen
Diaconessenhuis - doorlopende be
zoektijd van 16.00 uur tot 20.00 uur; met
uitzondering van:
- de kinder- en jongerenafdeling: dage
lijks van 14.00 uur tot 19.00 uur.
de afdeling intensieve zorg: uitslui
Sportmedisch Advies Centrum:
Volwassenen: dagelijks van 14.00-14.45
en van 18.30-19.30 uur. Klasse afd: dage
lijks van 11.15-12.00 uur, van 14.00-14.45
uur en van 18.30-19.30 uur.
Kraamafdeling: dagelijks van 11.15-
12.00 uur (alleen voor echtgenoot) en
van 15.00-16 00 uur en van 18.30-19.30
Kinderatdeling: dagelijks van 15.00-
18 30 uur.
Afdeling C.C.U. (hartbewaking) dage
lijks van 14 00-14.30 uur en van 19.00-
19.30 uur
Intensieve verpleging dagelijks van
14.00-14.30 uur en van 19.00-19.30 uur
Academisch ziekenhuis
Tel. 269111
/oor alle patiënten (behalve kinderen)
zijn de bezoekuren als volgt:
Elke dag: 14.15-15 00 uur en 18.30-19.30
Avondbezoekuur afdeling Verloskunde
18 00 19 00 uur.
Praematurenafdeling dagelijks van
14 30-14 45 uur en van 18.30-18.45 uur
Bezoek aan ernstige patiënten
le kaarten verstrekken.
Bezoektijden Kinderkliniek:
Dagelijks 15.00-15.45 uur en 18.30-19.00
Bezoektijden kinderafdelingen:
Elke dag: 14 15-15 00 uur en 18 30-19 00
uur. (Alleen voor ouders van kinderen
kart er een afwijkende tyd afgesproken
worden met de hoofdverpleegkundige).
Alphen aan den Rijn
Rtjnoord:
Bezoektijden 's middags 14.30-15.15
uur, 's avonds 18.30-19.30 uur. Extra be
zoek voor de hartbewaking 's ochtends
11.00-11.30 uur. Extra bezoek voor va
ders op de kraamafdeling 's avonds
19.30-20.30 uur. Kinderafdeling 's mid
dags 14.30-15.30 uur, 's middags alleen
voor ouders 14.30-18.30 uur.
Geluidshinder
Schiphol
Klachten over geluidshinder van vlieg
verkeer van en naar Schiphol kunnen
dag en nacht worden gemeld bij het in
formatiecentrum Geluidshinder Schip
hol (tel: 020-175000)
4347
'WoC een teom.' Vortei voorop in de aan
val, Jock op Het middenveld en ilc in de
vsrtledigi na...
^..en de grote Lofty, rots-
.vost in het doel!
LAMSTONG
l-imilong. een der
fljnste zaken uit de
Franse boermkeukm,
worden hier tn Neder
land als hondevocr ver
kocht Vraag uw slager
apart te houden. Kook
Halveer te in de lengte
Breng een flinke pan
witrr aan de kook en
laat hicnn acht rrornr
koolbladen n
goed
tonghclft
boter cn leg de koolrol-
cr dicht naait cl
bu Even aan alle
kaar b\
bakken en dan 3 dl vai
de lams bouillon tocvo-
Laat het geheel 20 mi
iudderen Geef r
tueel met de lamaboutl
"wiN A BORN
30 December 1982
Honderd jaar geleden stond in
de krant:
Hoe iemand gezondheid en le
ven op het spel zet door een
speld te gebruiken die geduren
de eenigen tijd in een groen zij
den kleedingstuk heefl gezeten,
bleek dezer dagen te Hamburg
Een jonge dame bezigde een
speld dien zij uit een groen zij
den lint had genomen bij wijze
van tandenstoker. Vermoede
lijk kwetste zij daardoor het
tandvleesch en binnen weinig
tijds waren mond en hals sterk
gezwollen. Het bleek dat er
bloedvergiftiging had plaats
gehad en met moeite werd de
patiënt gered.
Te Pradersdorf bij Kismar-
ton in Hongarije heeft des
nachts een zonderlinge diefstal
plaats gehad: de kerkklok ter
zwaarte van 300 pond ts ont
vreemd. Zoodra dit feit ter oo-
ren van de plaatselijke autori
teit kwam, zijn onvermoeid po
gingen aangewend om de da
ders te achterhalen, maar men
heeft zelfs geen spoor uan hen
kunnen ontdekken. De klok
hing sedert 1691, schijnbaar
wel bewaard, in den toren!
- De groote massa's water, wel
ke dc wolken in de laatste da
gen uitstortten, hebben de rivie
ren geweldig doen stijgen en het
gevaar poor overslroomingen
en dijkbreuken belangrijk ver
meerderd. Uit Maastricht, Ven-
loo. Den Bosch, Nijmegen enz
komen opnieuw onrustbarende
tijdingen. Zoo ook uit België en
Duitschland Vele kelders en
zelfs straten staan reeds blank.
Vijftig jaar geleden
- Groote zwermen harige rup
sen hebben naby het station Ut-
langalasangalam tn zuidelijk
Bntsch-lndti het treinverkeer
lijdelijk onmogelijk gemaakt.
De trein, die bij het station
moest stoppen, verpletterde een
groot aantal van de rupsen, die
de spoorlijnen bedekten, doch
hierdoor werd de oppervlakte
van de rails zoo glad, dat de
wielen doordraaiden. Eerst na
dat men zand op de rails had
gestrooid kon de trein de reis
voortzetten.