Maxis: niet met Kwantum
Rekencomputer al
honderd jaar oud
Beurs Amsterdam
Kort zakelijk
marktberichten
EG zet Nederland onder druk
Wettelijke
rente
verlaagd
Ondernemingsraad ziet niets in overname
Billiton stopt met
mijnbouw in diepzee
Open haarden
Combinaties van allesverbran-
ders of open haarden en cen
trale verwarming zijn in het
algemeen onvoldoende be
veiligd. Dat blijkt uit een on
derzoek van de Dienst voor
het Stoomwezen van het mi
nisterie van sociale zaken.
In de afgelopen drie jaar zijn
naar schatting 10.000 van der
gelijke combinaties geinstal-
leerd. Het benutten van
schoorsteen warm te via
warmtewisselaars leidt regel
matig tot oververhitting en
ontploffingen, doordat een
veilgheidsklep volgens de
voorgeschreven normen ont
breekt. Informatie kan wor
den aangevraagd via postbus
51 in Den Haag onder vermel
ding van 'veilige open haar
den'.
Eenmalige uitkering
Vier op de vijf mensen die daar
recht op hebben krijgen nog
dit jaar de eenmalige uitke
ring uitbetaald door hun ge
meente. Het gaat om mensen
met een minimum-inkomen.
Dit blijkt uit een telefonisch
onderzoek bij een aantal gro
te gemeenten, zo is meege
deeld door minister De Ko
ning (sociale zaken) in ant
woord op vragen van Tweede
Kamerlid Willems (PSP). Het
ministerie zal nagaan in hoe
verre er sprake is van extra
administratieve belasting
van de gemeenten.
Gero
Gero (bestek) heeft dit jaar een
omzet bereikt van 45 miljoen
gulden. Dat is ruim vijftig
procent meer dan de 29,7 mil
joen in 1981. Het netto-resul
taat zal naar verwachting la
ger zijn dan de 2,3 miljoen
van vorig jaar. De lening van
de staat is, vier jaar
vroegd, afgelost. Gero, met
een goed gevulde orderporte
feuille, verwacht ondanks de
recessie aanhoudende groei.
Gelderse Tram
Houders Van ongeveer 29 pro
cent van de aandelen van de
Gelderse Tramwegmaat
schappij hebben Venture
Fund Rotterdam laten weten,
dat zij hun aandelen onder de
voorwaarden van het uitge
brachte bod zullen aanmel
den. Venture Fund bezit al 49
procent van de aandelen en
biedt per aandeel van
zend gulden nominaal 500
gulden ih contanten. Bonden
en ondernemingsraad van de
tramwegmaatschappij heb
ben laten weten geen be
zwaar te hebben tegen de
overname.
Groenteveiling Katwijk aan den Rijn.
Van 27 december.
Boerekool per kg 71-83, waspeen AI
per kist 4,30-6,60, All 3,50-5,00, BI
5,70-9,30.
Aanvoer: 107 ton.
Prei A per kg 0,40, prei B per kg 46-48,
knolselderij 37-48.
LEIDEN - Leidse veemarkt, dinsdag.
Weekaanvoer 5169 stuks, waarvan 3639
vandaag. Te specificeren als volgt: 93
slachtrunderen, 186 stuks gebruiksvee,
10 graskalveren, 2112 nuchtere kalve
ren, 516 varkens, 47 biggen, 631 schapen
of lammeren en 44 bokken of geiten.
Prijsnoteringen slachtrunderen (per kg
geslacht gewicht) zelfde als maandag;
nuchtere slachtkalveren 1.25-2.00;
slachtzeugen 3.25-3.30. Prijsnoteringen
gebruiksvee (per stuk): melk- en kalf-
koeien 2000-3050; varekoeien 1800-2550;
pinken 1150-1800; graskalveren 750-
1250; nuchtere kalveren voor fok of
mesterij rood 400-625, idem zwart 400-
625, nuchtere kalveren Amerikaans 150-
325; biggen 130-135; schapem 205-250;
lammeren 205-290; weidelammeren 170-
215; geiten 20-115. Toelichtingen (resp.
aanvoer-handel-prijzen): slachtrunde
ren normaal-redelijk/vlot-prijshoudend;
kalf- en melkkoeien idem; vaarzen en
pinken idem; varekoeien idem; graskal
veren minder-redelijk/vlot-prijshou-
dend; nuchtere kalveren hoger-redelijk-
prijshoudend; varkens minder-redelijk-
stabiel; lopers en biggen ruim-redelijk-
stabiel; schapen en lammeren normaal-
vlot-stabiel; geiten minder-vlot-stabiel.
AMSTERDAM (ANP) - De
groepsondernemingsraad
van KBB-dochter Maxis
wil niet in zee met Kwan
tum Hallen. Eerder had ei
genaar J. Steenbergen van
Kwantum Hallen laten
weten belangstelling te
hebben voor de overname
van de "gezonde delen"
van het Bijenkorf-con
cern.
Volgens de ondernemingsraad van
Maxis is Steenbergen slechts
geïnteresseerd in enkele vesti
gingen. Men wil bij een noodge
dwongen verkoop van Maxis-
Praxis slechts akkoord gaan met
een koper, tiie in staat is de totale
organisatie te handhaven, met
behoud van de volledige werkge
legenheid.
Bovendien, aldus de onderne
mingsraad, staat de heer Steen
bergen bij het personeel bekend
om zijn slechte sociale beleid.
Bovendien kan de raad zich niet
voorstellen, dat het KBB-be-
stuur en de Maxis-directie over
zullen gaan tot verkoop aan een
dergelijk soort zakeman.
Vorige week werd bekend, dat het
KB B-concern in ernstige finan
ciële nood verkeert. Ontmante
ling is volgens de KBB-directie
onontkoombaar en er wordt ge
vreesd voor het verlies van 1500
arbeidsplaatsen.
Desgevraagd geeft de heer Steen
bergen van Kwantum Hallen toe
dat er contacten zijn gelegd tus
sen KBB en adviseurs
Kwantum Hallen. "KBB zoi
af willen van de Bijenkorf-vesti
gingen, met uitzondering van die
in Amsterdam en Rotterdam.
Maar ik ben niet geïnteresseerd
in overname van slechte onder
delen", aldus Steenbergen, die
verder geen mededelingen wilde
doen over het stadium van on
derhandelen tussen KBB en
Kwantum.
De ondernemingsraad van Maxis
wacht intussen met spanning op
de besluitvoomemens van de
KBB-top. De raad is er voorals
nog niet van overtuigd, dat een
volledige ontmanteling van het
concern noodzakelijk is. Als
KBB zou worden gedwongen
door de banken onderdelen af te
stoten, is de gezonde Maxis-tak
echter inderdaad voor derden
aantrekkelijk.
TOKIO - Japan zal in het begro
tingsjaar 1983 (april 1983 tot en
met maart 1984) een economi
sche groei beleven van 3,4 pro
cent, zo luidt een officiële ra
ming van het Japanse economi
sche planbureau (EPA). Dit jaar
zal er een groei zijn van 3,1 pro
cent. In het begrotingsjaar 1984
zal de economie eveneens
groeien met 3,4 procent.
r AMSTERDAM (ANP)- De Britse reisorganisatie Magic Bus verkeert in ernstige financiële moeilijkheden. Als
gevolg daarvan zijn honderden reizigers, voor het merendeel jongeren, in het buitenland blijven steken. Boven
dien zijn er velen gedupeerd die voor deze week reizen haddón geboekt. Het Amsterdamse kantoor van Magie
Bus stelt op het ogenblik alles in het werk om die boekingen zo veel mogelijk doorgang te laten vinden.
so Woltjer, had gesteld over Uni
lever, die "probeert haar marga
rineverkoop uit te breiden ten
koste van roomboter". Dit ge
beurt door introductie van een
nieuwe margarine met, aldus
Woltjer "een zogenaamde boters-
maak". Alleen al in Nederland
hoopt Unilever het eerste jaar
5000 ton af te zetten.
DEN HAG (ANP) - Nederland
heeft ondanks herhaalde verzoe
ken geweigerd de Europese
Commissie inlichtingen te ver
strekken over heffingen door Ne
derlandse produktschappen. Dit
heeft de commissie, het "dage
lijks bestuur" van de Gemeen
schap, verklaard in antwoord op
vragen van een Westduits lid van
het Europees parlement, de
Deze maand
25.000 meer
uitkeringen
DEN HAAG (ANP) - Het aantal
personen dat een uitkering ont
vangt krachtens de werkloos-
heidsweg (ww), de wet werkloos
heidsvoorziening (wwv) en de
rijksgroepregeling werkloze
werknemers (rww) bedroeg eind
november 585.000. Dat is bijna
25.000 meer dan een maand daar
voor en 160.000 meer dan eind
november 1981. Dit blijkt uit
vandaag gepubliceerde cijfers
van het Centraal Bureau voor de
Statistiek (CBS).
De stijging van het aantal mensen
dat een uitkering ontvangt
krachtens deze drie regelingen
houdt - over het jaar gezien -
ongeveer gelijke tred met de stij
ging van het aantal bij de ar
beidsbureaus geregistreerde
werklozen.
christen-democraat Ernst Mül-
ler-Hermann.
Müller-Hermann had geïnfor
meerd in hoeverre de door Ne
derlandse produktschappen
geïnde heffingen bij de invoer
van vruchtesappen, visconser-
ven, diepgevroren spinazie en
wijn van invloed zijn op de con
currentie voor binnenlandse pro-
dukten en voor produkten die uit
andere landen van de Europese
Gemeenschap worden inge
voerd. Een landgenoot van Mül
ler-Hermann, Jahn, had enige
tijd geleden soortgelijke vragen
gesteld.
De commissie zegt ondanks vele
tot Nederland gerichte verzoe
ken niet over de inlichtingen te
beschikken die voor het beant
woorden van de vraag nodig zijn.
"De commissie zal echter niet
aarzelen een beroep te doen op
de procedures van het EEG ver
drag om deze inlichtingen te ver
krijgen".
Tevens heeft de Europese Com
missie besloten dat de verkoop
van een nieuwe margarine waar
van de smaak die van boter bena
dert (Morgen) niet kan beletten.
Maar op grond van een Europese
richtlijn over etikettering en re
clame moeten de EG-landen de
nodige maatregelen kunnen ne
men om te voorkomen dat de
consument wordt misleid en de
ze margarine met boter zou ver-
Dit heeft de commissie verklaard
in antwoord op vragen die een
Nederlandse lid van het Euro
pees Parlement, de socialist Eis-
DEN HAAG (ANP) - De wettelij
ke rente - dat is de rente die een
schuldeiser krachtens de wet
kan eisen van een schuldenaar
die in gebreke is gebleven met de
betaling van een geldsom -
wordt met ingang van 1 januari
verlaagd van 12 naar 9 procent
per jaar, aldus een mededeling
van het ministerie van justitie.
Aanpassing van de wettelijke rente
gebeurt bij algemene maatregel
van bestuur als de rentestand
daartoe aanleiding geeft. Daarbij
wordt uitgegaan van het promes-
sendisconto van de Nederland-
sche Bank (rente die de NB bere
kent aan andere banken) en van
de rekening-courantrente, die
grote banken in rekening bren
gen aan goede debiteuren.
ACTIEVE
AANDELEN
BINNENLANDSE
AANDELEN
VIGbmht 32.90 32.90
WfüCwrl 24.00 23.50
WtttUCDC. 101.00 100.00
Wnlhavrn Asd 166.00 165.50
WolUrs Simwo 73.00 74.00
V/jtn 24.30 24.40
Wijk en Her62.00 6S.00
BELEGGINGS
INSTITUTEN
DINSDAG 28 DECEMBER 1982
Economie
teem voor het oogsten van de
mangaanknollen. Billiton heeft
daarvan 100 miljoen voor zijn re
kening genomen.
Behalve de moeilijke bereikbaar
heid van de mangaanknollen is
er ook de kwestie van het zee
recht. Het onlangs ondertekende
zeerechtverdrag bepaalt dat alle
diepzee-exploitatie dient te ge
schieden onder beheer van een
internationaal gezagsorgaan. De
Verenigde Staten hebben zich
steeds verzet tegen dergelijk
overkoepelend lichaam, dat er
met name op aandrang van de
Derde Wereldlanden is geko-
LONDEN (AP) - De Amerikaanse vliegtuigbouwer Lockheed toonde
deze week een nieuw ontwerp: de zogenaamde tweeling Jumbo. De twee
Jumbo's vliegen zij aan zij onder één enorme vleugel en hebben samen zes
motoren in plaats van acht. De Lockheed-experts zeggen dat dit tweeling
model veel minder kosten met zich meebrengt. Het kan hetzelfde aantal
passagiers vervoeren als twee Jumbo's apart.
DEN HAAG - Billiton Internatio
nal Metals BV, een volle dochter
van Shell, stapt uit de diepzee-
mijnbouw vanwege de slechte
vooruitzichten voor de wereld-
nikkelmarkt. Billiton heeft een
aandeel van ongeveer dertig pro
cent in de Omco, de Ocean Mine
rals Company, waarin vier be
drijven deelnemen.
Naast Biliton zijn dat de Ameri
kaanse concerns Lockheed en
Amoco (elk dertig procent) en
het Nederlandse Boskalis-West
minster (tien procent). Tesamen
hebben zij ongeveer 350 miljoen
gulden gestoken in de ontwikke
ling van een gepatenteerd sys-
PAGINA 17
Het Arnhemse automatiserings- en adviesbureau RAET Softwa
re and Computerservices, aanvankelijk een afdeling van de
toenmalige Heidemaatschappij (nu voor 20 procent in handen
van de Nieuwe Heidemij Holding) herdacht vorige maand met
een expositie in het gebouw Rijnpoort in Arnhem het feit, dat
de computer 25 jaar geleden in Nederland haar intrede deed.
Rond die tijd begon het Arnhemse bedrijf ook haar activitei
ten.
door Peter Bloemendaal
Geloof het of niet: de allereerste basis voor de computer, zoals wij
die vandaag kennen, werd al gelegd tijdens het leven van de
Engelse uitvinder Charles Babbage... die leefde van 1792 tot
1871. Babbage, in zijn jonge jaren al een intelligent en technisch
gericht knaapje, wijdde letterlijk zijn hele leven aan een oplos-,
sing van maar een vraagstuk. Hoe laat ik een machine aan dë
hand van in die machine vastgelegde instructies ingewikkelde
berekeningen maken, sneller dan de mens kan.
Babbage - die heel dicht bij de oplossing kwam maar de voltooi
ing ervan niet meer mocht meemaken - raakte in de loop der
jaren dermate bezeten van zijn plannen, dat hij bijna letterlijk
dag en nacht in de weer was en voor zijn directe omgeving nau
welijks te genieten. Het ontwerp voor zijn 'analytische machine'
zag hij nimmer werkelijkheid worden, maar tijdens zyn leven
kwam wel de 'verschillenmachine' gereed. Een apparaat, dat
jarenlang is gebruikt voor astronomische berekeningen.
Tussen Babbage en het jaar waarin de eerste volledige elektroni
sche computer ter wereld werd geïnstalleerd, zitten de activitei
ten van vele uitvinders en technische heden die steeds weer iets
nieuws bedachten en zo de weg effenden voor de ENLAC: 's
werelds eerste elektronische computer, die in 1946 gereed
kwam. Een fraai staaltje techniek, maar letterlijk een bakbeest
van een apparaat.
30.000 kilo
De ENIAC woog 30.000 kilo. telde 18.000 elektronische buizen,
verbruikte 200 kilowatt elektriciteit en had een ruimte van 140
vierkante meter nodig om opgesteld te kunnen worden. De
ENIAC kon twee getallen van tien cyfers in 0,0028 sec. ver
menigvuldigen. De voorloper van de ENIAC, de nog elektro-
mechanisch en met relais werkende Mark I, deed daar nog zes
seconden over.
De eerste echte computer op de markt was de Univac-1, een Ame
rikaans apparaat dat in 1951 in gebruik werd genomen door het
Amerikaanse bureau voor volkstelling. Ook dat was nog een
onhandelbaar geval, dat een kleine zaal van het kantoor vulde.
IBM - nu een van 's wereld grootste producenten van compu
ters - kwam in datzelfde jaar op het lumineuze idee om de aller
grootste computer ooit gefabriceerd in elkaar te zetten. Amen-
kanen doen altijd alles in het groot en wat gegevens over deze
IBM-gigant boekstaven die bewering. Het apparaat woog 113
ton, telde 58.000 elektronenbuizen en werd pas in 1958 operatio
neel bij de Amerikaanse kustwacht.
Eerste in Nederland
Een jaar eerder, in 1957, maakte ook Nederland met de computer
kennis. Bij de toenmalige Heidemij in Arnhen werd de eerste
computer, een IBM, in ons land geïnstalleerd. "Een duidelijk
voorbeeld van wat de techniek van vandaag vermag", jubelden
de kranten toen. Ook dit apparaat was niet een van de kleinste
maar verschilde al heel wat met de ENIAC uit 1946. Deze IBM
had 'slechts' de helft van een flinke kantoorruimte in het Heide-
mij-kantoor nodig.
Met de komst van deze IBM was ook de RAET geboren. Aanvan
kelijk als automatiseringsafdeüng van het Heidemy-concern, la
ter steeds meer zelfstandig uitgroeiend tot het internationaal
opererend bedrijf wat RAET nu is. Het bedrijf is de sluis gewor
den, waardoor tal van overheden en onderdelen van het bedrijfs
leven de weg naar automatisering hebben gevonden.
Wereldprimeur
"Wat de techniek van vandaag vermag" was vorige maand dan
ook uitvoerig te zien in het gebouw Rijnpoort in Arnhem. Alle
mogelijke toepassingen, verpakt in computers, lokten honder
den vertegenwoordigers van overheid en bedrijfsleven uit bin
nen- en buitenland naar Arnhem. Daar werd 's werelds eerste
computer gepresenteerd uit het programma van het Amerikaan
se bedrijf Hewlett Packard. Voor de kenners; een 32-bits-appa-
raat met een ongelooflijke verwerkingssnelheid en een berg mo
gelijkheden die tot nu toe niet in de kleinere systemen mogelijk
Deze computer toont bijvoorbeeld een schitterend gedetailleerde
en gekleurde modeltekening van de Space-Shuttle, in no-time
haarfijn op het beeldscherm gezet. Of een ontwerp voor een
woning, vanuit alle mogelijke hoeken gezien. "Een apparaat,
waardoor de tekentafel bij ontwerpers straks op de vuilnisbelt
ligt", likkebaarden deskundigen.
De welbekende chip, die dit alles mogelijk maakt, heeft in haar
ontwikkeling overigens nog lang niet het plafond bereikt. Een
chip ter grootte van een speldekop kan op dit moment zo'n
100.000 componenten bevatten. Deskundigen verwachten dat
dezelfde chipje in het jaar 2000 één miljoen componenten kan
bevatten. Met andere woorden: nog meer informatie op dezelfde
minimale ruimte.
Het bedrijfsleven zal er nauwelijks nog omheen kunnen. Zelfs de
meest geharde tegenstanders van automatiseren zullen uitein
delijk moeten erkennen dat de chip meer en meer de overhand
krijgen. Steeds meer bedrijven schaffen zich dan ook computer
systemen aan om efficiënter te kunnen werken.
Toekomst
Het principe van de Engelsman Babbage (laat een machine aan de
hand van vastgelegde instructies berekeningen uitvoeren, snel
ler dan de mens kan) is vandaag gemeengoed geworden in com
puters waarvan het formaat is geslonken tot een hanteerbaar en
fraai ogend apparaat op het bureau. Of - nog kleiner in zakuit-
voering, met als het even kan een elektronisch opgewekte stem
erin die netjes elk getypt getal in het Engels herhaalt.
Nu nog bestuurd door middel van een toetsenbord (lijkend op dat
van de aloude typmachine) straks ook simpelweg reagerend op
uitgesproken bevelen: de spraakherkennende chip is al, zy het
in proef, realiteit. Computergestuurde robots, die zichzelf na
bouwen. behoren ook al tot de mogelykheden. Microcomputers
zijn al enkele jaren door hele horden hobbyisten tot absolute
heilige koe verklaard, heiliger nog dan de auto waarin diezelfde
chip overigens ook al aardig wat plaatsjes heeft veroverd.
328,00 335,00
115.20 115.00
197,00 197.00
GOUD EN ZILVER
Goud onbew 3770 38500
Zilver onbew 855 955
BUITENLANDS
GELD
B^lg francOOOi
Portugese etc (1001
Csn dollar
Franse frsnc (100)
ZwH* franc II001
Z weed se k roon 100)
Oost shilling II00)
Spaanse peseta 1100)
AMSTERDAM (ANP) - Een tur
bulente koersontwikkeling zoals
in Wall Street, waar de Dow Jo-
nes-index gisteren op een nieuw
historisch hoogtepunt van 1.070
belandde, was vandaag voor het
Damrak niet weggelegd. Hier
ging men voorzichtig nog wat
verder omhoog, waarby Akzo op
36,10 een koers bereikte, die dit
jaar nog niet eerder was voorge
komen.
KLM begon 2 hoger op 145,
maar kon deze prijs niet behou
den en midden beurs werd
144.50 betaald. Kon. Olie was
0,60 beter op 93 evenals Uni
lever op 194.20. De koerssty-
ging van deze internationals
werd afgeremd door de dollar
koers. die ca. anderhalve cent af
brokkelde tot 2.6175
Philips verbeterde 30 cent tot
27,50 en Hoogovens 20 cent op
i 1.5 Dt oblifattomarkt was op
nieuw vast
