Scheelzien gaat niet vanzelf
maar is wel te genezen
over
Bejaarden gaan vaker
naar dienstencentra
Opbrengst onderverhuur
gaan niet van pensioen af
Hoe eerder behandelinghoe beter
Sint per
dekschuit
Voor één of andere vorm van hulp
Jazzweek in januari
PAGINA 4
Leiden
DONDERDAG 2 DECEMBER 1982
LEIDEN - Een baby die
enige weken na de ge
boorte naar zijn moe
der loenst hoeft nog
niet als "schele" door
het leven te gaan. Het is
een vrij normaal ver
schijnsel dat kinderen
in de eerste levenswe
ken de oogbewegingen
nog niet helemaal on
der controle hebben.
Anders wordt het als de ogen
na drie of vier maanden nog
steeds niet met elkaar samen
werken, Dan wordt het de
hoogste tijd naar een oogarts
door
Saskia Stoelinga
te stappen. De kans is dan
heel groot dat na een inten
sieve behandeling de "sche
le" weer moeders mooiste
wordt.
Vorige week organiseerde de
afdeling oogheelkunde van
het Academisch Ziekenhuis
Leiden een voorlichtings
avond met als thema: scheel
zien en het luie oog. Deze
avond trok veel belangstel
lenden.
Ongeveer vier procent van de
totale bevolking lijdt aan een
vorm van scheelzien. Een
aantal van hen zat die avond
in de zaal. Deze mondige pa
tiënten wilden alles weten
over het ontstaan, het onder
zoek en de behandeling van
deze oogafwijking.
De beweging van normale ogen
is op elkaar afgestemd, zodat
elk oog naar hetzelfde onder
werp kijkt. Dit komt omdat
de hersenen via de zenuwen
instructies sturen naar de
spieren die aan de buitenkant
van elk oog zitten. Als dit sa
menspel ontbreekt, spreken
we van scheelzien: het ene
oog concentreert zich op wat
men wil zien; het andere, niet
in de lijn staande oog kijkt
een andere kant op, dikwijls
in binnenwaartse, maar ook
wel in buitenwaartse of zelfs
opwaartse richting.
Meestal ziet men maar met één
oog scheel. Ook zien de mees
te scheelziende kinderen niet
dubbel omdat wat door het
schele oog wordt gezien, niet
door de hersenen wordt gere
gistreerd. Het oog wordt 'lui'.
dat wil zeggen dat het, door
de blokkering van het ge
zichtsvermogen, gebrekkig
wordt en steeds minder de
tails gaat onderscheiden.
Het is een medisch sprookje
dat scheelzien bij een kind
vanzelf overgaat. Hoe eerder
met de behandeling ervan
wordt begonnen des te beter
de vooruitzichten op een to
tale genezing. Als het oog lui
is, moet dagelijks gedurende
enkele uren over het goede
oog een pleister worden ge
dragen. Hierdoor wordt het
kind gedwongen zijn luie oog
te gebruiken.
Afplakken
Goed afplakken is volgen or-
thoptiste Bierlaagh van het
AZL het halve werk. Op de
oogheelkundige afdeling van
het AZL staan zij en nog drie
andere orthoptisten de kin
deren met raad en daad terzij
de bij oefeningen om de oog
spieren te versterken.
Een orthoptiste is iemand die
een paramedische opleiding
achter de rug heeft. In sa
menwerking met de oogarts
gaat zij na in hoeverre de
ogen kunnen samenwerken
en of er sprake is van een lui
oog. Voorts wordt de orthop
tiste belast met het uitvoeren
van controles bij scheelzien
de patiënten en bepaalt zij
wanneer en hoe er afgeplakt
moet worden.
Met dat afplakken probeert
men te bewerkstelligen dat
op een gegeven moment met
beide ogen weer even goed
gaat zien en beide ogen even
goed kunnen scheelkijken.
Pas als dit stadium is bereikt,
kan worden bekeken of er
ook nog operatief moet wor
den ingegrepen.
In het AZL vinden jaarlijks on
geveer 600 van deze operaties
plaats. Bij de operatie, waar
voor een verblijf van slechts
enkele dagen in een zieken
huis nodig is, worden de spie
ren die de oogbol bewegen
verplaatst. Ook na zo'n in
greep blijft afplakken nood
zakelijk.
In het AZL gaat men er vanuit
dat er, hoewel er maar één
scheel oog is, twee ogen moe
ten worden rechtgezet. Een
methode die overigens lang
niet in alle ziekenhuizen
wordt toegepast.
Oogarts Swart zegt daarover
geruststellend: "De ene me
thode is niet beter dan de an
der. Beide technieken geven
goede resultaten te zien. Het
is meer een kwestie: hoe ben
je opgeleid en wat heb je ge
leerd. Elke oogheelkundige
kliniek heeft zo zijn eigen
methode".
Grootouders die bij hun een
jarige kleinkind scheelheid
hadden geconstateerd, vroe
gen zich af of dit een erfelijke
kwestie kon zijn. Meer fami
lieleden hadden er last van.
Deze vraag kon door orthop
tiste Bierlaagh met 'ja' wor
den beantwoord. Eventueel
andere oorzaken waardoor
scheelzien kan onstaan, zijn
niet of nauwelijks bekend.
Het onderzoek daarnaar is
nog in volle gang.
Volharden
Zo simpel als de therapie voor
het genezen van scheelzien
hierboven staat beschreven
lijkt het in de praktijk alle
maal niet te gaan. Kinderen
rukken de pleisters af en ra
ken gedeprimeerd als ze weer
voor schele worden uitge
maakt en hebben perioden
dat ze geen zin hebben om
mee te werken omdat het zo
lang duurt. Gemiddeld staat
een scheelziende, die als ba
by is binnengekomen tot zijn
elfde jaar onder controle.
Het is duidelijk. Wil deze thera
pie slagen dan zullen ook de
ouders voor honderd procent
mee moeten werken.
Uit de verhalen op die avond
bleek dat ouders van alles be
denken om het een en ander
voor hun spruiten aantrekke
lijk te maken. Zo worden de
oogpleisters soms van prach
tige tekeningen voorzien en
wordt er voor vier weken niet
klagen en goed oefenen bij
voorbeeld een cadeautje in
het vooruitzicht gesteld.
Voor de orthoptiste is een
warme zomer een uitstekend
controlemiddel, want als het
goed is, moet er in die tijd na
het verwijderen van de pleis
ter een prachtige afscheiding
te zien zijn.
Tot zover de duidelijke sche
len. Tragischer wordt het als
het kind alleen maar een lui
oog heeft. Zo op het eerste
oog is dat heel moeilijk te
constateren. Veelal wordt
zoiets ontdekt na een contro
le bij de schoolarts op zes- of
zevenjarige leeftijd. En dan is
eigenlijk het leed al geschied.
De kans dat men met het luie
oog nog goed zal kunnen
gaan kijken is dan gering. Per
geval zal precies moeten wor
den bekeken of afplakken en
oefenen nog zin heeft, of dat
het kind met één slechtziend
oog door het leven moet
gaan. Zelfs een bril haalt dan
in de meeste gevallen niets
uit.
Preventief
Verontruste ouders vroegen
zich af of zulke gevallen niet
eerder kunnen worden ont
dekt. "Waarom wordt op een
consulatiebureau wel aan
dacht besteed aan de gehoor-
test en niet aan een lui oog?"
En dan blijkt opeens dat in
de gezondheidszorg nog niet
alles is geregeld. Een orthop
tiste mag geen patiënten zien
zonder verwijzing van een
oogarts. Dus op een consula
tiebureau is geen deskundige
op dit gebied aanwezig.
Ook orthoptiste Bierlaagh be
treurt deze gang van zaken.
Maar er is een lichtpuntje. De
landelijke vereniging van or
thoptisten is al enige tijd met
het ministerie van volksge
zondheid over dit probleem
in onderhandeling. Bier
laagh: "De toekomst zal veel
meer gericht moeten zijn op
het voorkómen".
In Amsterdam is men al op de
goede weg. Dit jaar hebben
een oogarts en een orthoptis
te bij wijze van proef op ver
schillende consultatiesbu-
reau's in de stad een onder
zoek gedaan naar luie en
schele ogen. Het resultaat
was opmerkelijk te noemen.
Zo opmerkelijk dat de twee
deskundigen zelfs in dienst
zijn genomen en maandelijks
hun ronde maken langs alle
consultatiebureau^ van de
hoofdstad.
LEIDEN - Sint Nicolaas was giste
ren op diverse plaatsen actief in
Leiden. Zo voer hij per dekschuit
door de Leidse grachten, om te
worden ontvangen door (de kin
deren van) het personeel van de
gemeentelijke reinigingsdienst.
Ook enkele Leidse bedrijven had
den de bejaarde Spanjaard gis
termiddag een ontvangst bereid,
door hem welwillend met ge
schenken gehonoreerd. In de
Stadsgehoorzaal hield de onder
nemingsvereniging Promotion
Haarlemmerstraat en Omgeving
een groot feest met de zangeres
Sandy, een goochelaar, maar
vooral Sinterklaas als hoogte
punt. Ook werd de Goedheilig
man gisteravond in de mensa De
Bak gesignaleerd en later in een
auto op de Haarlemmersrtraat,
omstanders de weg naar V en D
vragend. Op de foto gaat Sint
aan wal, waar hij werd opge
wacht door t
gingsdienst.
De Tilburgse dichter Herman
Brand treedt vanavond op in
café Scarabee in de Pieters-
kerkchoorsteeg. De voor
drachtskunstenaar brengt
humor in zijn muzikaal/lite
raire optreden. Men kan er,
volgens de café-eigenaar, öm
lachen. Herman Brand be
gint om half tien.
Prestatieloop
Clubhuis Matilo organiseert za
terdag een Sint Nicolaas
prestatieloop. Deelnemers
kunnen kiezen uit anderhalf,
vier, acht en elf kilometer. De
start is om elf uur bij het club
huis aan de Zaanstraat; in
schrijven is van tien uur af
mogelijk.
Muziek
De Tröckener Kecks treedt za
terdagavond op in het Leids
Vrijetijdscentrum aande
Breestraat 66. Deze groep is
in 1980 opgericht en speelt
Nederlandstalig repertoire.
In het voorprogramma is de
Muziekvideo
Het open café van het Leids
Vrijetijdscentrum lüat zater
dagmiddag een muziekvideo
programma zien met opna
men van concerten. Onder
andere Cure, Stray Cats, Al-
lezAllez, Simple Minds, Joy
Division, Ramones, Bowie,
John Martyn, Specials. Het
café is van twee tot vijf uur
Jazz
De Groningse jazzformatie De
Noodband treedt zaterdag op
bij jazz-zolder Hot House. On
der de groepsleden bevindt
zich Boy Edgar-prijswinnaar
1982 Alan Laurillard, de alt
saxofonist. De overige leden
zijn: Frans Vermeersen (alt
saxofoon), Gerard Ammer-
laan (bas), Sybrand Hoeks-
ma (bas), Charles Huffstadt
(drums), Bert Klein (drums).
De muzikanten noemen hun
muziek zelf "no wave", de
stijl wordt ook wel "new jazz"
genoemd, met zo nu en dan
new wave en zelfs punkele
menten. Het concert begint 's
avonds om tien uur; de zaal
gaat een uur eerder open.
Strandloop
Atletiekvereniging Holland or
ganiseert zondag een strand
loop aan de Wassenaarse
Slag. Deze trimloop begint
om elf uur. Deelnemers kun
nen kiezen uit de afstanden
twee, vier, acht en twaalf ki
lometer. Zij kunnen zich om
tien uur ter plaatse laten in
schrijven.
LEIDEN - Steeds meer ouderen
weten de weg te vinden naar de
dienstencentra voor de één of an
dere vorm van hulp. Dat meldt
de Stichting Dienstencentrum
voor Gecoördineerd Bejaarden-
werk Leiden in het onlangs uit
gekomen jaarverslag over 1981.
Buiten kleine vragen om infor
matie deden ongeveer 1200 oude
ren een beroep op de diensten
centra in de wijken. Nog eens 250
ouderen zochten contact met het
stedelijk bureau.
De meeste hulpaanvragen kwa
men uit Zuid West en betroffen
problemen met eenzaamheid,
tuinonderhoud, boodschappen,
vervoer of klusjes in huis. Omdat
het niet de bedoeling is dat de
stichting directe hulp aan de ou
deren verleent, werden de mees
te hulpvragers doorverwezen
naar bijvoorbeeld de gezinsver
zorging, huisarts of het maat
schappelijk werk. Ontbraken de
juiste hulpverleners, dan zette de
stichting eigen vrijwilligers in.
Die vrijwilligers houden zich be
zig met huisbezoek, kleine klus
jes, boodschappen doen of licht
huishoudelijk werk.
Vrijwilligers
De stichting heeft overigens in
1981 steeds vaker een beroep
moeten doen op de vierhonderd
vrijwilligers. Dit omdat de moge
lijkheden van het bejaardenwerk
afnemen. Deze ontwikkeling
baart de stichting grote zorgen:
"Er kan niet zo maar klakkeloos
onbeperkt voor alles en nog wat
een beroep worden gedaan op
vrijwilligers".
De doelstelling van de Stichting
Dienstencentrum is het 'met in
spraak en medezeggenschap van
ouderen hun maatschappelijke
integratie en zelfstandigheid be
vorderen'. De inspraak en mede
zeggenschap wordt vooral ver
wezenlijkt via de wijkouderenra-
den, die in elke Leidse wijk de
ouderen vertegenwoordigt. Deze
ouderenraden zijn ook vertegen
woordigd in het bestuur van de
stichting. Alleen de continuïteit
LEIDEN Deze week is de voorverkoop begonnen voor het vierde Key
Town Jazz Festival dat 15 januari in de Stadsgehoorzaal wordt gehou
den. Het festival moet het hoogtepunt worden van de Leidse jazzweek
(12 tot en met 16 januari). Het festival biedt het optreden van musici als
Sammy Rimington and his band, trompettist Cuf Billet, Janice King,
Toots Thielemans, Greetje Kauffeld, de Climax Jazzband en vele ande
ren, onder wie ook meer dan vijftig musici uit de Leidse regio. De
organisatie doet nog pogingen pianist Joe Turner naar Leiden te halen
De jazzweek wordt woensdagavond 12 januari geopend met de langza
merhand gebruikelijke kroegentocht, waar dertig cafés aan deelnemen.
van de wijkouderenraad in de
Merenwijk is nog niet verzekerd
en het grote project Zuid Wes1
heeft slechts een projectleidster
Naast de individuele hulpverle
ning organiseert het diensten
centrum ook een aantal 'tele
fooncirkels' waaraan vorig jaar
ongeveer 125 ouderen deelna
men. Ook was er een pedicure
dienst en een maaltijddiensf
voor nog zelfstandig wonende
ouderen. In Zuid West werd be
gonnen met een project 'r
verwerking', waarbij weduwen
en weduwnaars terzijde worden
gestaan. Tenslotte waren er taal
lessen, bejaardengymnastiek,
volksdansen, zwemmen, ge
spreksgroepen, kunstzinnige
vorming en recreatie— en ont
moetingsactiviteiten
Ten gevolge van de bezuinigingen,
die ook het bejaardenwerk trof
fen, verwacht de stichting niet
louter een pas op de plaats te
moeten maken, maar ook een
achteruitgang van de mogelijk
heden. De stichting acht dit
vooral vervelend omdat het aan
tal ouderen groeiende is en er
nog een aantal belangrijke ont
wikkelingen in het bejaarden
werk moeten worden doorge
voerd.
LEIDEN - Een 41-jarige vrouw uit
Leiden moest gistermorgen om
streeks negen uur naar het AZL
worden vervoerd nadat zij door
de gladheid op de brug over de
Maresingel was gevallen De
vrouw heeft mogelijk een gebro
ken been, aldus de politie.
Instituut Burgerraadslieden.
."f 2311 EK Leiden. Koornburgsteeg 2
Teletoon 071 - 254142.
"Een vriendin van mij is pas
overleden. Ze had nog één
dochter thuis, Riet, intussen
ook al 35 jaar. Riet wil liever
niet alleen blijven wonen. Nu
ben ik zelf ook pas alleen ko
men te staan, toen mijn man
vorig jaar overleed. Ik wil Riet
een kamer verhuren, dat is ge
zelliger voor ons allebei. Maar
nu zeggen ze dat de inkomsten
uit onderverhuur van mijn
pensioen afgaan. Is dat waar"?
Deze vraag is heel eenvoudig te
beantwoorden. Wat "ze" zeg
gen, is onjuist. De mevrouw,
die ons deze vraag stelde (we
zullen haar mevrouw De Jong
noemen) heeft een weduwen-
pensioen op grond van de Al
gemene Weduwen- en Wezen
wet (AWW). En de hoogte van
zo'n pensioen wordt niet beïn
vloed door eventuele andere
inkomsten. Mevrouw De Jong
mag haar inkomsten uit onder
verhuur dus gewoon houden.
Deze gaan niet van het pen
sioen af.
Het AWW-pensioen blijft trou
wens ook gewoon doorlopen,
als de weduwe met een vriend
gaat samenwonen. Alleen in
geval van hertrouwen stopt het
pensioen. De weduwe krijgt
dan een afkoopsom. Zoals zo
vaak het geval is. bleek deze
vraag van mevrouw de Jong
niet de enige vraag, waarvoor
haar plan tot onderverhuur aan
Riet haar plaatste. Vond de wo
ningbouwvereniging het bijv.
wel goed, dat ze aan Riet zou
gaan verhuren? En hoe zat het
met haar huursubsidie en de
belastingen?
Huisbaas
In het huurcontract van me
vrouw de Jong staat dat ze de
woning niet geheel of gedeelte
lijk aan een ander in gebruik
mag geven. Onderverhuur
bleek alleen toegestaan met
toestemming van de woning
bouwvereniging. Zo'n bepa
ling is in huurcontracten heel
gebruikelijk. We hebben me
vrouw De Jong gezegd dat de
toestemming van de woning
bouwvereniging voor de on
derverhuur aan Riet waar
schijnlijk zonder problemen
zou worden gegeven. Riet had
namelijk het recht om, als ze
wilde, in de woning van haar
moeder (ook eigendom van
een woningbouwvereniging) te
blijven wonen. Als Riet bij me
vrouw De Jong ging wonen,
maakte ze dus een woning vrij.
De woningbouwvereniging kon
er o.i. dan ook weinig bezwaar
tegen hebben. Tegelijk zou
met de woningbouwvereni
ging een afspraak moeten wor
den gemaakt voor het geval
mevrouw De Jong naar een be
jaardenhuis zou gaan of zou
komen te overlijden. Zonder
afspraak zou Riet dan namelijk
als onderhuurster geen recht
hebben om in de woning te
blijven wonen. Voor Riet was
het belangrijk bij voorbaat te
weten dat ze dan in elk geval
een voor haar geschikte andere
woning aangeboden zou krij
gen.
Dat moest dus, het best schrifte
lijk, met de woningbouwver
eniging worden afgesproken.
Op die manier zou Riet naar de
woningbouwvereniging toe
dus praktisch dezelfde positie
;en medehuurder.
Huursubsidie
Als mevrouw De Jong Riet op
kamers neemt, is dat wél van
invloed op het hoogte van haar
huursubsidie. De huurprijs,
die Riet aan mevrouw De Jong
gaat betalen, doet daarbij niet
terzake. Het gaat om een deel
van het huis, dat Riet huurt. De
woning van mevrouw De Jong
heeft vier kamers. Zij wil één
daarvan aan Riet verhuren,
dus een vierde deel van het
huis. Mevrouw De Jong krijgt
zodiende niet voor de volledige
huurprijs maar slechts voor
drievierde gedeelte daarvan
huursubsidie. Dat gaat overi
gens pas in bij het begin van
het nieuwe huursubsidiejaar,
dus per 1 juli 1983. Riet kan op
haar beurt geen huursubsidie
krijgen voor de huur, die ze
aan mevrouw de Jong betaalt.
Riet is namelijk kamerhuur-
ster en het recht op huursubsi
die bestaat alleen voor zelf
standige woningen.
De huurprijs, die Riet haar be
taalt, is voor mevrouw De Jong
belastbaar inkomen. Daarvan
moet zij aangifte doen bij de
belastingdienst. Bepaalde kos
ten, die eventueel in de huur
prijs zijn inbegrepen, mogen in
mindering worden gebracht
(zoals bijv. de kosten van gas
en licht).
Voordelig?
Mensen, die een kamer willen
verhuren, mede om er finan
cieel voordeel van te hebben,
doen er goed aan te berekenen
of er in hun geval wel echt een
financieel voordeel door ont
staat. Soms is het financiële
voordeel aanzienlijk minder
dan men zich voorstelt; een en
kele keer kan het zelfs een fi
nancieel nadeel blijken, zodat
men er uiteindelijk alleen maar
op achteruit gaat. Dat komt
doordat men bijv. meer belas
ting moet betalen, geen kwijt
schelding meer krijgt van be
paalde belastingaanslagen (zo
als die voor onroerend goed),
doordat de vrijwillige zieken
fondspremie omhoog kan
gaan, terwijl de vergoedingen
voor studiekosten en de huur
subsidie juist lager kunnen
worden.
Als uw wilt weten of nevenin
komsten (het gaat natuurlijk
niet alleen om inkomsten uit
onderverhuur) u ook werkelijk
financieel baten, kunt u dat
daarom het best tevoren uitre
kenen. Wij kunnen u daarbij
zonodig helpen.
