Hoe een grutter
in pop grossiert
Alle geroep over
niet-forceren overbodig
Uit het ziekenfonds?
De VGCN heeft de komplete
ziektekostenverzekering
met verrassend lage premies.
Vul nü de bon in!
DONDERDAG 2 DECEMBER 1982
Icrjr
U zult het wel gelezen hebben, de
Amsterdamse wethouder Jan
Schaefer heeft op de 21ste novem
ber aan de gemeentegrens tussen
Amsterdam en Amstelveen een
bordje bevestigd met de tekst:
'Kernwapen vrije gemeente'. Dat
kon Amstelveen zich voor gezegd
houden! De NAVO-deskundigen
hebben blijkbaar uitgedokterd
dat een eventueel kernwapen
over de weg vervoerd zal worden,
want het bordje staat verticaal,
zodat het ook met de meest
verfijnde apparatuur niet door
overvliegende satellieten van bij
voorbeeld Russische signatuur
kan worden ontcijferd. Of beter
gezegd: ontletterd. Ze schijnen te
genwoordig vanuit de ruimte
zelfs een paar klompen voor de
deur zodanig te kunnen fotogra
feren dat ze in Moskou of Was
hington na het ontwikkelen met
een zeggen: 'Aha, klompen voor
de deur, dat moet Hippolytushoef
zijn!', maar in dit geval hebben
ze niets aan zo'n zoomlens, want
het bordje kijkt recht vooruit, en
niet opwaarts!
Er was nog iets dat me aan dat
bordje stoorde, behalve het feit
dat je behalve heldhaftig, vastbe
raden en barmhartig ook behoor
lijk hypocriet, brutaal en zelf
zuchtig moet zijn om eerst de Vol
germeerpolder aan de voordeur
van Broek in Waterland ooglui
kend vol te laten smijten met dio
xine en andere hoogst gevaarlij
ke stoffen en maar schoorvoetend
aan de ontraadseling en oplos
sing van dit probleem mee te
werken, en daarna zo'n bordje
aan je gemeentegrens neer te zet
ten met de mededeling dat je ver
schoond wenst te blijven van wa
pens die de gezondheid van de
bevolking niet ten goede komen.
Daar praat ik nog niet eens over,
- bij wijze van spreken.
Nee, wat mij nog veel meer stoorde,
was dat het bordje onder elkaar
drie woorden bevatte: KERNWA
PEN, VRIJE, GEMEENTE. Het is
waar, Amsterdam telt een Vrije
Gemeente Johannes Vermeer-
straat 19), maar beschikt die over
een kernwapen? Ik heb mijn twij
fels. Nu denkt u misschien da ik
het niet goed begrepen heb, er
staat immers 'kernwapenvrije
gemeente', met twee woorden!
Nee hoor, dat staat er niet. Er
staat geen streepje achter KERN,
en dat had gemoeten als het om
een samenstelling van Neder
landse woorden gaat die aan el
kaar geschreven dient te worden.
Roestvrije gemeente, krimpvrije
gemeente, koortsvrije gemeente,
belastingvrije gemeente, waar
devrije gemeente, kernwapen-
vrije gemeente, enzovoort.
Zouden Jan Schaefer c.s. hun Ne
derlandse taal niet kennen,
vraag ik mij af? Gisteren ben ik,
om dit te verifiëren, even gaan
kijken naar het andere bord dat
op diezelfde 21ste november werd
onthuld ter herdenking van de
demonstratie tegen de kernwa
pens die op 21 november 1981 op
het Museumplein in Amsterdam
werd gehouden. Het is een recht
hoekig bord van brons of een an
der soort metaal, dat schuin in de
grond lijkt te staan. Het is niet
groot (grootte van een klein bij-
zettafeltje), en het staat merk
waardig verstopt terzijde van
het bijgebouw van het Stedelijk
Museum, recht tegenover Bodega
Keyser, en ten opzichte van het
Museumplein staat het zelfs
enigszins verdekt opgesteld ach
ter de uitlopen van een heg. Je
zou verwachten dat deze plaquet
te in het gras midden op het Mu
seumplein zou zijn neergezet,
waar zich 'het hart' van de de
monstratie bevond, maar nee.
Blijkbaar bang dat we erover
zouden kunnen struikelen, bij
een volgende massale demonstra
tie, nu tegen het taalgebruik van
de Amsterdamse overheid. Dit
staat er op de plaquette:
flier stonden op 21 november 1981
enkelen van de 400.000 deelne
mers aan de massale demonstra
tie tegen de vernietigingswa
pens. 21 november 1982".
Het is waar, daar stonden onge
twijfeld demonstranten, maar ze
stonden dan wel ver verwijderd
van het podium, waar de actie
was. Maar misschien is dit nog
maar het begin, en wordt er elk
jaar op 21 november een nieuwe
plaquette met dezelfde tekst ont
huld, net zolang tot het Museum
plein in het jaar 401.981 volge
stouwd is met geheel gelijklui
dende plaquettes, naar een idee
van Wim T. Schippers. En op al
die 400.000 plaquettes staat dan
'enkelen' in plaats van 'enkele',
en dat zal in het jaar 401.981 ook
heus wel de juiste spelling zijn
geworden dankzij het lobbyen
van al die honderdduizenden
plaquettes. Maar op dit moment
zegt de Nederlandse Spraak
kunst van Dr. E. Rijpma-R. F. G.
Schuringa, twintigste druk 1965.
bewerkt door Dr. J. Naarding
nog steeds:
bijvoeglijke naamwoorden kun
nen als substantieven gebruikt
worden, b.v.: Eerst moesten
de ongehuwden onder de wape
nen komen, daarna de gehuw
den. - Opmerking: Met het zelf
standig gebruik der bijvoeglijke
naamwoorden moet niet ver
ward worden het schijnbaar zelf
standig gebruik, zoals in: Eerst
moesten de ongehuwde mannen
onder de wapenen komen, daar
na de gehuwde. In dergelijke sa
menstellingen wordt het bepaal
de zelfstandige naamwoord
maar één maal gebruikt".
Terwijl de Leidse politie vrolijk inmept op de op hol
geslagen Mötorhead-fans en de glasscherven ons bij
wijze van spreken om de oren vliegen, doet Sjaak
Voortman zijn nuchtere dienstmededeling: "Als je
een keer wilt langskomen moet je halverwege het
dorp bij de slager linksaf naar beneden de nieuw
bouw in".
De onafscheidelijke sigaar bun
gelt nonchalant in z'n mond
hoek. Impressario Sjaak
Voortman overziet het slag
veld rondom de Stadsgehoor
zaal. In plaats van minstens in
lichte paniek te geraken omdat
een door hem georganiseerd
popfestijn in de Leidse binnen
stad gierend uit de hand dreigt
te lopen, haalt hij de schouders
op en volstaat met de opmer
king: "Als ik vantevoren gewe
ten had wat voor tuig hier op
afkomt dan had ik dat Motör-
head nooit naar Leiden ge
haald. Maar ja, wist ik veel".
Hij weet dus bijna niets van pop
muziek: Sjaak Voortman, 33
jaar oud en voormalig be
drijfsleider van een Spar-su-
permarkt in Leiderdorp. Toch
is hij de man die internationale
toppers als 172, Elvis Costello
en Japan naar Leiden haalde.
Niet omdat hij die groepen zo
interessant vindt ("Van dat he
le U2 had ik nog nooit ge
hoord") maar louter "om de
gein van het organiseren en
ook wel een beetje om de han
del".
Een opvallende verschijning in
het overspannen en theatrale
wereldje van poppromotors en
concert-organisatoren, die een
voudige en nuchtere 'polder
jongen' uit Langeraar. Behalve
impressario is Voortman ook
pachter van het Langeraarse
parochiehuis en het plaatselij
ke jongerencentrum De Scha
kel. Bovendien levert hij voor
de jongerencentra in de Al-
phense regio popgroepjes en
drive in-discotheken op bestel
ling. Zo kan het gebeuren dat
hij op één dag een begrafenis
heeft, een gehuwdenbal in het
parochiehuis, een disco-avond
in het jongerencentrum, de
Veronica-drive-in-show in
Kouderkerk en een optreden
van Doe Maar in Sliedrecht.
Gokken
Het gruttersvak was dus eigen
lijk niets voor de ondernemen
de telg uit het kruideniersgezin
Voortman. Sjaak, de jongste
van tien kinderen, houdt er na
melijk helemaal geen kruide
niersmentaliteit op na. "Het
kwam m'n strot uit. Tien keer
vriendelijk knikken en uitein
delijk één pond suiker verko
pen. Niets voor mij. Dit werk
vind ik veel mooier. Lekker af
wisselend en best spannend.
Dit is gokken hè. En ik mag
graag een gokkie*wagen"
Met alle kans datje geregeld plat
op de bek gaat. Voortman weet
er alles van: de Engelse forma
tie Hawkwind tien jaar na haar
enige hit ("Silver machine") in
sporthal De Schelft in Noord-
wijkerhout neerzetten. Een
nagnoeg lege zaal en dus een
financiële strop. En zo heeft
Voortman wel vaker flink moe
ten toeleggen op door hem
georganiseerde popconcerten
(Caravan en Elvis Costello in
Leiden). "Maar dat is het risico
van het vak. En bovendien leer
je van die tegenvallers"
Als bestuurslid van de Katholie
ke Plattelands Jongeren in
Leimuiden organiseerde Sjaak
Voortman zo'n vijftien jaar ge
leden al regelmatig optredens
van popgroepen. (Brainbox,
Rob Hoeke en de Hazerswoud-
se Spiders) in het KPJ-ge-
bouw. "Ik kreeg er steeds meer
lol in om van die groepjes te
contracteren en op zeker mo
ment begon ik ze ook op ande
re plaatsen neer te zetten".
Schuimkraag
Z'n eerste grote evenement was
de Golden Earring in de oude,
inmiddels gesloten veiling van
Aalsmeer, een jaar of tien gele
den. En inmiddels is hij bij ge
brek aan concurrentie uitge
groeid tot de grootste popim-
pressario in de regio. "Dat
komt omdat Mojo-Concerts
hier, behalve de hele grote din
gen in de Groenoordhal, wei
nig doet", beseft Voortman.
"En zelf heb ik inmiddels zo
veel contacten opgebouwd dat
ik hier aardig de weg weet.
Vandaar dat de promotors
vaak bij mij terechtkomen". In
de wetenschap ook dat Voort
man niet bang is om financiële
averij op te lopen.
Averij die al een keer bijna tot
schipbreuk heeft geleid. "Alles
wat ik verdiende heb ik in de
business gedonderd. En aan
het eind van het jaar bleek dan
meestal dat ik er bij was inge-
Sjaak Voortman uit Langeraar: "Te gekke groep trouwens, dat Doe Maar".
schoven. Toen kwam ook nog
eens die actie schuimkraag. Ik
kreeg een paar aanslagen om
van te duizelen. Ik dacht: nou
is 't beurd. Ik hing echt aan een
zijden draadje. Maar ik had het
geluk dat er juist op tijd weer
een paar flinke klappers kwa
men die me er een beetje bo
venop hielpen. Vorig jaar is ei
genlijk het eerste jaar geweest
waarin ik wat aan dat georgani
seer heb overgehouden".
Over die fiscale razzia-actie
Schuimkraag kan Voortman
zich nog steeds opwinden.
"Want het enige wat die actie
heeft opgeleverd is dat er nu
veel minder zwart worden ge
klooid waardoor popconcerten
bijna onbetaalbaar worden.
Niemand is dus van die actie
iets wijzer geworden. Ook de
belasting niet want er worden
nu minder concerten georgani
seerd waardoor er minder
werk is. Alleen verenigingen
kunnen nog wat organiseren
omdat die geen twintig pro
cent btw hoeven af te dragen".
Rekenen
Door financiële schade en schan
de is Sjaak Voortman de afge
lopen jaren wel een stuk wijzer
geworden. Mag het hem aan
parate popkennis ontbreken,
rekenen hoeven ze hem in elk
geval niet meer te leren. "Als je
niets van de foefjes van de he
ren managers weet dan word je
aan alle kanten gepakt. Ie
mand als Rinus Gerritsen (ma
nager van de Golden Eamng -
J V.) moet je nooit de boel la
ten voorrekenen want dan kun
je zo naar de bedelstaf. Je moet
je eigen beleid bepalen: dit be
taal ik en anders niet! Wanneer
managers in de gaten hebben
dat het b*j een concert druk
wordt en dat jij eraan gaat ver
dienen dan komen ze opeens
om een winstpercentage Maar
als het slecht gaat en er komt
geen hond dan zie je natuurlijk
niemand. Nee. ze hoeven my
geen trucjes meer te leren. Ik
bepaal m'n eigen handel Dus
ook de prijs van de toegangs
kaarten. De Eamng in Noord-
wykerhout. Dat kost M-
nenhalf duizend gulden plus
de onkosten Van Gerritsen
mocht ik maar vijftien gulden
toegang vragen. M'n reet, hy
was natuurlijk bang dat ik wat
zou verdienen. Mooi dat ik
f 17.50 toegang heb gevraagd
Achteraf maar goed ook, want
het Earnng-optreden trok, zo
vlak na het optreden in de
Stadsgehoorzaal, nog geen dui
zend bezoekers. Dus ook daar
moest geld by.
Toch is Sjaak Voortman niet te
beroerd om van zijn harde be
leidslijnen af te wijken wan
neer de zaken écht goed gaan.
"Vorig jaar in de Stadsgehoor
zaal had ik Doe Maar voor drie
duizend gulden staan Die gas
ten scoren een top-10 hit cn ik
heb gelyk een propvolle bak
twaalfduizend recette. Met af
trek van de onkosten zou ik
dan zomaar zeven rooien in
m'n zak kunnen steken. Maar
dat is natuurlijk te gek. In zo'n
geval geef je die groep ook een
paar ruggen".
Naam
"Da's goed voor je naam ook.
Vandaar dat ik nu ook veel met
Doe Maar werk. Da's altyd kas
sa. Te gekke groep trouwens,-
dat Doe Maar. Complete Bcat-
le-taferelen maak je met die
jongens mee By Doe Maar-op
tredens moeten we steevast
met dranghekken werken. En
regelmatig komen daar nog
van die jonge grietjes overheen
zeilen".
Recensenten van popconcerten
vindt Voortman eigenlijk maar
lastige mensen. "Af en toe
kryg ik een kindje van die lui.
Voor een concert van een
groep als Japan hangt de hele
Nederlandse pers aan de Ujn.
Die lui geef je allemaal keurig
netjes een vrykaartje en wat
kryg je ervoor terug: byna
niets. Een hoop negatief ge
schrijf. Ze verdommen het
zelfs om een aankondiging in
de krant te zetten. Dat is toch
het minste wat ze kunnen
doen? Dat de meesten negatief
over een concert schrijven dat
maakt mij verder weinig uit.
Toch vind ik wel dat een recen
sent nooit mag schrijven dat
een concert slecht is als de zaal
het goed blijkt te vinden. Zo'n
journalist kan best schrijven
dat-ie 't maar niks vindt, maar
tegelijk moet-ie wel opmerken
dat het publiek het prachtig
vindt. Neem byvoorbeeld die
Elly de Waard van de Volks
krant. Die vindt alles even
slecht. Als dat zo is dan vraag
ik me toch af hoe al die zalen
steeds weer volkomen".
Aalbers over 'Samen op weg'
Het schot van het hervormd mo-
deramen (synodebestuur) tegen
het roer van dit schip was vér
beneden de maat. Een kapitale
beoordelingsfout. Een onele
gante methode.
Die krasse woorden gebruikt ds. B.
J. Aalbers vandaag in het blad
'Evangelisch Commentaar' als
hij de hervormde ingreep in het
'Samen op weg'-proces van her
vormden en gereformeerden kri
tiseert.
Men zal zich herinneren, dat het
hervormde synodebestuur in de
onlangs gehouden gecombineer
de hervormde en gereformeerde
synodevergadering totaal onver
wacht probeerde, de voorstellen
van 'Samen op weg' voor de ko
mende jaren (tot 1986) tegen te
houden. Vooral onder druk van
'rechts' dat Hervormd is en
wenst te blijven - wil de her
vormde 'top' op de weg naar toe
komstige hereniging niets force-
Ds. Aalbers - secretaris van het ge
reformeerd-hervormde orgaan
'Samen op weg' constateert,
dat het moderamen in feite ólles
uit de voorstellen wilde schrap
pen wat ook maar enigszins leek
op een écht engagement van her
vormd en gereformeerd of zich
daarop wilde richten.
"De data moesten eruit. Het begrip
'hereniging' (hoe vér die ook nog
weg is) moest consequent wor
den vervangen door 'samenwer
kende kerken'. Een klein beetje
méér verplichtend samenwerken
op het niveau van landelijke or
ganen van bijstand en deputaat-
schappen werd nog eens vele
malen afgezwakt. Enzovoort".
Het argument dat er tijdsdruk en
morele druk zou ontstaan vindt
Aalbers zeer zwak. "Er zou over
haast worden. Het 'kerkgevoel',
de eigen identiteit, zou meer
geëerbiedigd moeten worden.
Het orgaan 'Samen op weg'
mocht dan wel bezield zijn, de
synodes moesten toch aan zorg
vuldige beleidsvorming doen.
Nota bene, alsof 'Samen op weg'
niet béter dan wie uit beide ker
ken ook zou weten hoe het zit
met dit kerkgevoel en de identi
teit".
Groeiproces
De secretaris Van 'Samen op weg'
zegt nog eens met nadruk, dat
het hele gebeuren tussen her
vormden en gereformeerden in
dit land een 'groeiproces' is. Dat
geldt vooral van de plaatselijke
situaties. Nu al is er een grote va
riatie te zien in omvang en inten
siteit van de samenwerkingsvor
men. Dat beeld zal lange tijd zo
blijven. Ook op andere niveaus
zal deze ongelijkheid nog lang te
zien zijn.
"Het is daarom onzin, te spreken
over het gevaar van een derde
kerk", vindt Aalbers. Ten eerste:
waar men al tot een federatie
kwam, is dat helemaal niet het
geval. En ten tweede: aan het
groeimodel-van-onderop is ter
synode niets afgedaan; het is van
meet af aan in het beleid inge
bouwd. "Alle geroep over niet-
forceren was en is dan ook over
bodig en niet ter zake".
Het streven is nu, dat beide kerken
in 1986 zullen verklaren, zich 'in
staat van hereniging' te bevin
den. Daarvan zegt ds. Aalbers:
"Dat is bepaald nog niet de her
eniging zelve. Maar een dergelij
ke verklaring is toch ook niet
niks. Ze verbindt de kerken meer
aan elkaar, waardoor men min
der dingen alléén zal beslissen en
het meeste in gezamenlijk overleg
of op z'n minst met brede voor
kennis van de ander. Voor plaat
selijke gemeenten die graag een
beetje stimulans van bovenaf
hebben zal dat belangrijk zijn".
Ds. Aalbers is ervan overtuigd, dat
'Samen op weg' doorgaat "Niet
omdat de gemeenschappelijke sy
node als tegen de haren inge
streken - precies anders besloot
dan het hervormde moderamen
wilde. Maar omdat de voorstellen
oecumenisch-strategisch zeer af
gewogen waren en precies toege-
Beroepen
Hervormde Kerk: beroepen te
Well-Ammerzoden H. van Am-
stel Ernst; aangenomen naar Den
Haag-Loosduinen (voor gods
dienstonderwijs aan Groen van
Prinsterer-college te Den Haag)
kandidaat mevrouw I. C. Visser-
Schroot aldaar.
Gereformeerde Kerken: aangeno
men naar Ermelo (ziekenhuis
Veldwijk) mevrouw A. M. van 't
Spijker Harderwijk, naar Scha-
rendijke (Z.) kandidaat A. Ka
mermans Kampen, naar Twijze-
lerheide (Fr.) kandidaat P W.
Dekker Noordwijk; beroepbaar
F. Ledegang Bemmel.
Gereformeerde Gemeenten: be
dankt voor Oudemirdum en voor
Rhenen J. Kareis Beekbergen.
Overleden. In Barendrecht is, 71
jaar oud, ds. J. Keizer overleden.
Vam 1948 tot 1951 is hij predi
kant geweest van de gerefor
meerde kerk vrijgemaakt in Lei
den.
IKON-tv. Zondag 5 december
om 5 uur zendt de IKON-tv het
eerste van een serie gesprekken
uit met de hervormde predikant
dr. Hans Jansen (Heemstede,
vroeger te Noordwijk). naar aan
leiding van zijn boek 'Christelij
ke theologie na Auschwitz'). Jan
sen beschrijft in dit boek, hoe
christenen zich in de loop der
eeuwen tegenover joden hebben
opgesteld.
Afschrikking. De Italiaanse bis
schoppen zijn het eens met hun
Amerikaanse collega's, die in het
ontwerp van een pastorale bnef
over oorlog en vrede het 'af
schrikkingssysteem' in de bewa
pening op ethische gronden af
wijzen
De commissie 'sociale zaken' van
de bisschoppen in Canada heeft
de regering gevraagd, niet toe te
staan dat op CAnadees grondge
bied proeven met nucleaire wa
pensystemen worden genomen.
"Het Canadese volk mag niet
verder betrokken raken bij de
aanhoudende opvoering van de
kernbewapening".
Openbaar. In een toespraak tot
Belgische journalisten stelde de
paus gisteren openbaarmaking
van de Vaticaanse begroting in
het vooruitzicht.
"Moed is niet gereserx^eerd voor
mannen, evenmin als liefde voor
vrouwen" (Dr J Firet. hoogle
raar praktische theologie aan de
Vrije Um\>ersiteit, m 'Evange
lisch Commentaar').
ADVERTENTIE
Uit het ziekenfonds? Dan in de VGCN.
De VGCN is het logische vervolg op het
ziekenfonds. Als u 40 jaar of jonger bent,
betaalt u een zeldzaam lage premie en bent u
voortreffelijk verzekerd bij één van de aller
grootste ziektekostenverzekeraars van ons land;
de VGCN, de ma r i: jjipij wu jr veel zieken
fondsen achter staan.
Uit het ziekenfonds9 Van een nndijt maat
schappij naar de VGCN? Stuur vac Jaagflog de
bon in. Dat is uw eeiflesup n.iar een vóór
delige VGCN-ziekt/
Utrecht - VG GN Bütstraat 196 - 030 - 71 56 34
Bon vooreen lagere premie i
Stuur mq voDctügc infivmat* over dc oeklckosicn- M
serzekmngen van dr VGCN. Zendt de bon ri een
envrloppe zonder pottrrgd aan VGCN. Antwoord- i
nummer 576.3500 VB UTRECHT
Naam I
Waar bent u nu vmrkrrxf?
Genn Man - jaar. Vrouw jaar Aantal londerm
