Koopkracht niet beschermd
CPN bezig aan
inhaalmanoeuvre
Plan PvdA: te mooi om waar te zijn
Voorbereiding plaatsen
kernwapens toegelicht
J-
Kabinet blijft bij inkomensbeleid voor 1983
ri
Controle in Kamer op
regeling neveninkomsten
DONDERDAG 25 NOVEMBER 1982
Binnenland
LEIDEN -
Het PvdA-plan voor een alternatief
sociaal-economisch beleid, waar
mee het aantal werklozen in 1986
met 400.000 zou kunnen worden
teruggebracht, blijkt, zoals pre
mier Lubbers gisteren al terecht
signaleerde, te zijn gebaseerd op
een te mooie voorstelling van za
ken. De cyfers van het Centraal
Planbureau (CPB) waarop de
PvdA zich baseert, geven niet al
leen aan dat het door PvdA-lei-
der Den Uyl genoemde getal
overdreven is, maar laten boven
dien zien dat de effecten van het
PvdA-plan uiterst onzeker zijn.
door
Anneloes Timmerije
Zo blijkt ruim de helft van de door
Den Uyl voorgestelde daling niet
samen te hangen met werktijd
verkorting, maar met scholings
maatregelen, waardoor het ar
beidsaanbod afneemt, en met
een uitbreiding van stageplaat-
Eerder deze week had PvdA-leider
Den Uyl verklaard, dat via sterk
doorgevoerde arbeidstijdverkor
ting de werkloosheid in 1986
400.000 arbeidsplaatsen lager zou
uitvallen dan via het huidige ka
binetsbeleid. Hij beriep zich
daarbij op een berekening van
het CPB, dat de sociaal-economi
sche voorstellen van de toenma
lige informateur Van Kemenade
had doorgerekend.
In een uitvoerig interruptiedebat
kreeg Den Uyl gisteren de wind
van voren. Premier Lubbers
wees hem erop, dat ook het kabi
net uitgaat van een aanzienlijke
arbeidstijdverkorting, wat vol
gens hem een gunstig effect van
260.000 arbeidsplaatsen zou heb
ben. "Maar ik heb er geen zin in
de huid van de beer te verkopen
voordat hij is geschoten", aldus
de premier, die daarmee aangaf
dat de effecten van de invoering
van arbeidstijdverkorting op
grote schaal, nog volstrekt on
duidelijk zijn.
Flatteus
Uit het rapport van het CPB blijkt,
dat Den Uyl de berekeningen
wel heel gunstig heeft geïnter
preteerd. Het getal van 400.000 is
nogal flatteus. Omdat er nog ner
gens op grote schaal arbeidstijd
verkorting wordt toegepast, kun
nen de effecten op lange termijn
niet worden getoetst aan de reali
teit en zijn de uitkomsten derhal
ve theoretisch.
Bovendien is Den Uyl uitgegaan
van het gunstigste geval, waarbij
de produktiecapaciteit bij het in
voeren van arbeidstijdverkorting
gelijk blijft. Daarbij komt dat een
van de financieringsbronnen die
de PvdA denkt te hebben gevon
den, namelijk via extra aargasle-
veranties aan het buitenland,
niet erg hard is. Volgens de
PvdA zou uit die extra leveran
ties tot 1986 één miljoen gulden
kunnen worden gehaald. De cij
fers van het CPB geven echter
geen enkele aanleiding te veron
derstellen dat dit ook kan wor
den gerealiseerd.
Voorwaarde
De PvdA heeft voor het invoeren
van arbeidstijdverkorting altijd
als voorwaarde gesteld, dat er
evenredig loon moet worden in
geleverd en dat de bedrijfstijd in
elk geval moet worden gehand
haafd, zo mogelijk uitgebreid. In
dit licht gezien is het dan ook
niet verwonderlijk, dat de partij
zich beter kan vinden in het mo
del van het CBP waarbij wordt
uitgegaan van handhaving van
de bedrijfstijd (is handhaving
van de produktiecapaciteit).
Het is echter niet denkbeeldig dat
bij de invoering van arbeidstijd
verkorting de bedrijven die toch
al kampen met een overproduk-
tie deze gaan aanpassen aan de
werktijd. Dus: korter werken,
minder produceren. In dat geval
leidt arbeidstijdverkorting niet
tot een noemenswaardig positief
effect op de werkgelegenheid, al
dus het CPB.
Uit het onderzoek dat het planbu
reau deed naar de effecten van
het plan-Van Kemenade (een
strak doorgevoerde arbeidstijd
verkorting, onder gelijktijdige
matiging van de lonen van 2,5
procent per jaar; het op peil hou
den van de binnenlandse beste
dingen door geringer bezuinigen
en het vergroten van de over
heidsinvesteringen, vooral in de
bouw) trekt de PvdA voorts de
conclusie dat:
het financieringstekort van de
overheid vanaf 1983 met een half
procent per jaar zal dalen;
de belasting- en premiedruk ge
lijk zal blijven;
de lonen minder zwaar op de be
drijven gaan drukken;
de investeringen, export, werk
gelegenheid en de particuliere
comsumptie zullen toenemen.
Financieringstekort
Volgens het CBP zal het financie
ringstekort iets minder snel afne
men. De extra kosten voor uit
breiding van de werkgelegen
heid bij de overheid worden ge
compenseerd door een gunstige
verhouding van lonen en prijzen.
Bovendien zal het aantal werk
loosheidsuitkeringen dalen die
ten koste van de overheid ko
men.
Premier Lubbers toonde zich gis
teren helemaal met gelukkig met
deze uitkomst "Als de PvdA het
financieringstekort minder snel
wil terugbrengen dan staat dat
een verdere daling van de rente
in de weg". Lubbers waarschuw
de ervoor, dat aan de onbeheers
baarheid van de overheidsuitga
ven en de voortdurende daling
van de investeringen geen eind
zal komen als het kabinet de
PvdA-plannen zou
Positief
Het planbureau heeft tevens een
vergelijking gemaakt tussen het
plan-Van Kemenade en het
draaiboek van het kabinet. De
conclusie van het CBP is dat, af
gezien van de effecten op het fi
nancieringstekort en de rente, de
PvdA-plannen op de middellan
ge termijn positief inwerken op
de
Het planbureau maant in haar rap
port echter tot grote voorzichtig
heid. De uitkomsten zijn geba
seerd op modelmatige bereke
ningen en niet op reële cijfers.
Den Uyl heeft deie waarschu
wing kennelijk naast zich neer
gelegd.
DEN HAAG (GPD/ANP)- Het kabinet ziet geen kans
maatregelen te nemen om de dalende koopkracht van
de laagste inkomens te verbeteren. Premier Lubbers
noemde gisteren in het debat over de regeringsverkla
ring het verwachte inkomensbeeld voor volgend jaar
„niet bevredigend", maar zei dat daar op korte termijn
niets meer aan te doen valt. Dit leverde de premier
scherpe kritiek op van PvdA en CDA.
Bij het door het kabinet voorge
stelde inkomensbeeld voor 1983
gaan de minima 4,5 procent
achteruit en blijven de hoogste
inkomens vrijwel gelijk. CDA en
PvdA vinden dat de regering
meer moeite moet doen om dit
beeld te veranderen. De premier
moet het nemen van maatrege
len niet tot in 1983 voor zich uit-
v schuiven, aldus het CDA. Den
Uyl (PvdA) vindt dat het kabinet
nog voor 1 januari het koop
krachtbeeld moet bijstellen. Ook
de overige linkse partijen wezen
het regeringsbeleid gisteren in
harde taal van de hand.
Vakantiegeld
Lubbers wees er echter op dat ka
binet gekozen heeft voor een de
centrale aanpak, waarbij de so
ciale partners zelf de inkomens
verdeling uitmaken. Wel vindt
Lubbers dat het vakantiegeld
ook in 1983 afgetopt moet wor
den. Tijdens het centraal overleg,
dat het kabinet morgen met
werkgevers en vakbonden zal
voeren, zal Lubbers een „drin
gend beroep" op het bedrijfsle
ven doen om deze beperking op
vrijwillige basis voort te zetten.
De minister-president zei verder
dat het kabinet al de nodige
maatregelen heeft getroffen om
het inkomensbeeld enigszins aan
te passen. Zo is afgezien van een
verhoging van de btw, is de infla
tiecorrectie in de belastingen be
perkt tot 80 procent en werd de
premievrije voet voor de wao ex
tra verhoogd van 86 tot 94 gul
den. Het kabinet voelt er niets
voor om de inflatiecorrectie nog
meer te verlagen, zoals de PvdA
WEERRAPPORTEN
o.
«1
•i
gisteren
ac-r
u
Amsterdam
regen
10
6
02
De BUt
regen
11
6
02
Deelen
regen
12
8
04
Eelde
geheel bew.
13
5
2
Eindhoven
regen
11
7
07
Den Helder
regen
10
6
03
Rotterdam
regen
11
9
04
Twente
regen
12
5
1
Vlissingen
geheel bew.
10
9
0
Zd. Limburg geheel bew.
11
6
01
Aberdeen
onbewolkt
5
1
9
Athene
onbewolkt
17
4
0
Barcelona
half bew.
18
7
0
Berlijn
onbewolkt
13
3
0
Bordeaux
zwaar bew.
14
5
02
Brussel
regen
11
8
Frankfort
half bew.
13
2
02
Genève
geheel bew.
13
-1
4
Helsinki
regenbui
7
6
18
Innsbruck
licht bew.
7
-1
0
Klagenfurt
mist
13
0
0
Kopenhagen
zwaar bew.
U
5
03
Lissabon
licht bew.
15
10
Locarno
regen
7
6
4
Londen
half bew.
11
7
11
Luxemburg
zwaar bew.
2
Madrid
half bew.
13
8
0
Malaga
onbewolkt
19
9
0
Mallorca
half bew.
19
10
0
Malta
zwaar bew.
20
11
3
München
mist
12
0
01
Nice
zwaar bew.
13
11
1
Parijs
regen
11
8
01
Rome
zwaar bew
19
14
13
Split
zwaar bew
16
12
0
Stockholm
regen
4
4
Wenen
mist
4
0
0
Zürich
mist
1
Casa Blanca
half bew.
21
10
0
Istanbul
onbewolkt
13
4
0
Las Palm as
geheel bew.
23
20
0
Beiroet
half bew.
0
Tel-Aviv
licht bew.
17
11
0
Tunis
zwaar bew.
21
11
0
had voorgesteld. Daardoor zou
den vooral de hogere inkomens
worden getroffen. Wel zal het ka
binet binnen enkele weken met
voorstellen komen om de belas
tingen voor echtparen met twee
inkomens te verhogen.
In het voorjaar zal met de sociale
partners nader worden gespro
ken over het inkomensbeeld, al
dus Lubbers. Hij wees erop dat
de dreigende koopkrachtdaling
vooral afhankelijk zal zijn van de
prijsstijgingen in 1983. Bij het
overleg ziet hij voorts mogelijk
heden om nadere besluiten te ne
men over belastingen, sociale
premies en mogelijke verschui
vingen tussen werkgevers en
werkgevers van de te betalen
premies.
Het kabinet zal de bevriezing van
de ambtenarensalarissen niet la
ten vallen. Volgens Lubbers
heeft het kabinet in de begroting
gekozen voor werk boven geld.
Indien de bonden dit anders wil
len, dan moet er elders bezuinigd
worden. Lubbers liet er geen
twijfel over bestaan dat in dat ge
val het aantal arbeidsplaatsen
nog verder zou teruglopen.
Plan
Oppositieleider Den Uyl botste in
de loop van het regeringsdebat
verscheidene malen met de pre
mier. Dat gebeurde onder meer
bij de bespreking van het werk
gelegenheidsbeleid dat het kabi
net wil voeren. Den Uyl wees
daarbij op een PvdA-plan, dat
volgens een berekening van het
Centraal Planbureau de werk
loosheid met ongeveer 400.000
zou doen verminderen. Lubbers
bestreed dit aantal niet, maar hij
wees erop dat het kabinet zich
bewust voorzichtig opstelt 'Den
Uyl geeft aan hoeveel banen iets
oplevert, ook als dat in de prak
tijk nog bewezen moet worden',
aldus de premier (zie ook elders
op deze pagina).
AMSTERDAM (GPD) "Dit centrum is fantastisch voor doven maar het zal nog beter functioneren als doven
ook de horenden binnenhalen. Dan heeft het zin". Dit heeft acteur Willem Nijholt gisteren in gebarentaal gezegd
bij de offtciële opening van het eerste dovenontmoetingscentrum in ons land aan de Amsterdamse Stadhouders
kade.
Het ontmoetingscentrum voor doven is gebouwd in een voormalige garage en zal functioneren als cursus- en
ontspanningsruimte voor dove mensen uit het hele gebied rond Amsterdam.
Op de foto: Willem Nijholt (rechts) in gesprek met doven door middel van gebarentaal.
'Operationele maatregelen' twistpunt in Kamer
DEN HAAG (GPD/ANP)- Minister
De Ruiter (defensie) zal de Twee
de Kamer binnen een week laten
weten wat de regering precies
verstaat onder „operationele
maatregelen" ter voorbereiding
van de plaatsing van kruisraket
ten. Tijdens het regeringsdebat
gisteren verschilden premier
Lubbers en oppositieleider Den
Uyl hierover fors van mening. De
vraag is van belang, omdat het
kabinet met de Kamer wil praten
DEN HAAG (GPD) - De Tweede
Kamer zal in het vervolg de nale
ving van de regeling nevenfunc
ties en eigen vermogen van be
windslieden kunnen controle
ren. Premier Lubbers, Tweede-
Kamervoorzitter Dolman en de
voorzitter van de Algemene Re
kenkamer, Peschar, zullen hier
voor gezamelijk een procedure
ontwikkelen. Lubbers zei dit gis
teren tijdens de debatten over de
regeringsverklaring.
Oppositieleider Den Uyl had om
een dergelijke controle ge
vraagd, omdat er wel een rege
ling bestaat maar geen mogelijk
heid de naleving ervan te toet
sen. Lubbers nam het voorstel
over en zegde toe dat de Kamer
voortaan de gegevens van de le
den van het kabinet zal kunnen
inzien. Wel moeten daarbij strik
te voorwaarden voor de bescher
ming van de privacy van de be
windslieden in acht worden ge-
Search dat hij tijdens zijn i
terschap (1977-1981) een vergun
ning tot olie- en gaswinning
heeft gegeven.
Over het algemeen is het volgens
de premier goed gebruik dat be
windslieden de schijn vermijden
dat zij van kennis uit het kabinet
gebruik maken na hun aftreden.
Het is echter onvermijdelijk dat
zij op de een of andere manier
toch met die beleidservaring in
aanraking komen, wanneer zij
een functie in de maatschappij
n, aldus Lubbers.
Lubbers zag geen aanleiding te
veronderstellen dat vice-premier
Van Aardenne een „zorgvuldige
afweging" achterwege heeft ge
laten bij de aanvaarding van een
commissariaat 'bij Holland Sea
SCHIPHOL (ANP) - Totaal ver
kleumd en stijf is gisteren op
Schiphol een 24-jarige Keniaan
aangekomen, die kans heeft ge
zien in Nairobi als verstekeling
aan boord van een vrachtvlieg
tuig van de Gabonese lucht-
vaartmaatschappi Air Gabon te
komen.
De jongeman werd aangetroffen,
toen de boeing 707 op Schiphol
werd uitgeladen. De tempera
tuur in de kabine was geduren
de de vlucht ongeveer zes gra
den beneden nul geraakt.
De jongen zal morgen met een
lijnvlucht van de KLM naar
Nairobi worden teruggevlogen.
zodra de voorbereidingen in de
operationele fase belanden.
Lubbers zei dat het kabinet bewust
de term „operationeel" heeft ge
kozen, omdat het onderscheid
van de vorige minister van de
fensie (Van Mierlo) tussen „pas
sieve" en „actieve voorberei
ding" onduidelijk was. Hij ver
klaarde dat dit niet betekent dat
de Kamer nu later wordt inge
schakeld. PvdA-leider Den Uyl
hield echter staande dat dat wel
het geval is.
Volgens Den Uyl heeft Van Mierlo
toegezegd de Tweede Kamer in
te lichten, zodra gesprekken tus
sen Amerikaanse legerautoritei-
ten, defensie en gemeenten moe
ten worden gevoerd over moge
lijke plekken waar de omstreden
wapens kunnen staan. Op dat
moment breekt de actieve voor
bereidingsfase aan, waarover het
parlement een standpunt moet
bepalen, aldus Den Uyl.
Volgens Lubbers is van een „ope
rationele" voorbereidingsfase
echter pas sprake wanneer het
overleg tussen de verschillende
instanties tot besluiten moet lei
den. Zolang het gaat om admini
stratieve voorbereidingen en
oriënterende besprekingen, wil
hij met de planning doorgaan
zonder de Kamer te raadplegen.
De opvatting van Den Uyl houdt
in, dat de Kamer zich al binnen
enkele maanden zou kunnen uit
spreken over het doorgaan van
de voorbereidingen. De lezing
van Lubbers betekent, dat dat
zeker niet voor het verschijnen
van de Defensienota zal gebeu
ren. Die nota komt volgend jaar
september.
V olkshuisvesting
Minister Ruding (financiën) zal
binnen een maand een beslissing
nemen over het mogelijk fiscaal
aftrekbaar maken van het groot
onderhoud van de eigen woning.
Om geld te krijgen voor de
bouwproduktie heeft het kabinet
gekozen voor hogere woonlas
ten. Bij de vaststelling van de ge
wone huurverhoging zullen niet
alleen de kosten in beschouwing
worden genomen, maar ook de
financiering van de woning
bouw. Premier Lubbers zei dat
het kabinet op korte termijn een
besllissing zal nemen over de
problemen van mensen met een
eigen huis, die leven van een bij
standsuitkering.
Het kabinet houdt vast aan het
plan tol te heffen op de rijkswe
gen. Ook wil de regering volgend
jaar een eigen bijdrage voor ge
neesmiddelen invoeren.
Minima 9 procent
koopkracht
minder
ROTTERDAM (ANP) - Vol-
gens de Gemeentelijke Socia
le Dienst (GSD) in Rotterdam
zullen degenen die uitkerin
gen op minimumniveau ont
vangen, geen 4.5 procent
koopkracht verliezen maar 9
procent, als de bevriezings
plannen van de regering
doorgaan.
De GSD heeft berekend dat ge
zinnen en alleenstaanden, die
rond moeten komen van een
minimumuitkering, er tussen
1980 en 1982 al 4,5 procent
koopkracht hebben moeten
inleveren. Dit koopkracht
verlies, gevoegd bij de te ver
wachten prijsstijging van 4.5
procent in 1983, leidt by het
doorgaan van de bevriezings-
plannen tot een koopkracht
daling van in totaal negen
procent eind volgend jaar.
Wim Klinkenberg, zelf ex-
CPN-lid maar nog steeds een
trouw communist, vatte zijn
kritiek op het ontwerp-pro-
gramma van de Communisti
sche Partij Nederland krach
tig samen: "Dit is verraad aan
de diepste beginselen van het
marxisme-leninisme". Hij
sprak deze gedenkwaardige
woorden enkele weken gele
den in Amsterdam, waar hij
samen met Friedl Baruch,
Hermine La taster-Van Hall
en Daniël Lataster het boekje
"De rode vlag gestreken"
presenteerde. In dit boekje
wordt het nieuwe CPN-pro-
gram kritisch ontrafeld en
aan een hard oordeel onder
worpen: er deugt niets van,
het is vaag en het doet ge
weld aan de grondslagen van
het marxistisch-leninistische
denken.
Voor wie de kritische beschou
wingen van Klinkenberg c.s.
over de CPN de afgelopen ja
ren heeft gevolgd, komt het
boekje nauwelijks als een
verrassing, want in de ogen
van het viertal is er al jaren
lang iets mis met de ideologi
sche vormgeving van de
CPN: "Vanaf 1963-1964 heeft
zü (de leiding van de CPN
w.w.) vanuit een kleinburger
lijk opportunisme die in
ternationale proletarische so
lidariteit verloochend en
soms rechtstreeks verraden.
Blijkens het nu gepubliceer
de ontwerp voor een nieuw
partijprogram heeft de lei
ding van de CPN besloten die
verloochening en dat verraad
een ideologische grondslag te
geven".
Twee stromingen
Klinkenberg c.s. zijn niet de
enigen die er zo over denken.
Binnen de CPN hebben zich
globaal twee stromingen ge
vormd waarvan er één, net
als het viertal, sterk terugver
langt naar de gestaalde per
fectie van het marxistisch-le
ninistische model. Dat wil
zeggen: de klassenstrijd als
door
Wim Wirtz
eerste prioriteit, "de arbei
dersklasse als eenheid tegen
over de burgerlijke klasse",
"internationale proletarische
solidariteit met socialistische
samenlevingen" en als nood
zakelijk instrument het "de
mocratisch centralisme" (de
gesloten partij- en/of staats
structuur).
De andere stroming - die van de
"vernieuwers" - steekt daar
bij schril af. Zij wensen, na
zovele jaren van dogmatische
tradities, niets liever dan een
grondige afrekening met wat
zij beschouwen als een ach
terhaalde en onwerkbare po
litieke koers, en streven naar
aansluiting bij de linkse par
lementaire partijen in Neder
land.
Op het 28ste partijcongres van
de CPN - morgen, zaterdag
en zondag in Amsterdam - zal
het ontwerp-programm, dat
voor een belangrijk deel is
geschreven door vodrzitter
Henk Hoekstra, nog niet offi
cieel aan de orde komen.
Maar de interne strijd tussen
de "rekkelijken" en "precie-
zen" is intussen zo verhevigd
dat een openlijke confronta
tie tussen beide stromingen
moeilijk zal kunnen uitblij-
Veijongenskuur
Aanvankelijk leek de groep van
vernieuwers weinig in de
weg te staan na het verschij
nen van het ontwerp-pro-
gram in december vong jaar.
Het merendeel van de CPN-
top richtte zijn hoop op een
ingrijpende verjongingskuur,
waarvan trefwoorden als "fe-
minisering" en linkse (parle
mentaire) samenwerking of
ftisie steeds mee op de voor
grond traden. Maar al gauw
kwam de reactie. Een club
van "horizontalen" stond op
en etaleerde met enige woede
haar nostalgische gevoelens
over de vroegere partijlijn te
genover ieder die het maar
horen wilde. Voor een deel
van hen was het niet zozeer
de hang naar een nieuwe
koers, maar meer het tempo
waarin de CPN zonodig
moest veranderen. Het ging
te snel en daardoor werd in
de visie van de horizontalen
al te gemakkelijk aan enkele
belangrijke verworvenheden
uit de oude periode voorbij
gegaan.
De verontrusting onder de "ge
staalde kaders" is niet onbe
grijpelijk, want de voorge
stelde koerswyziging is in
derdaad drastisch: geen na
tuurlijke band meer met de
CPSU in de Sowjet-Unie
("Ook landen met een socia
listische produktiestructuur
dienen op hun daden te wor
den beoordeeld"), de reste
rende contacten met de zus
terpartijen in Polen en Tsje-
choslowakije moeten worden
beëindigd en de vakbond So
lidariteit en de dissidenten-
beweging Charta77 ge
steund, het democratisch
centralisme moet worden in
geruild voor een parlementai
re structuur, en de "feminise
ring van de samenleving"
moet naast (niet meer na) de
klassenstrijd grote voorrang
krijgen.
Afgemeten aan de zuivere leer
hebben Klinkenberg c.s. dus
wel geUjk. Maar gelyk heb
ben in de leer is niet hetzelfde
als praktisch het beste func
tioneren. Het bewijs daar
voor begon zich in de CPN af
te tekenen nadat Chroests-
jow in 1956 het zg. destalini-
satieproces (waarbij Stalin
als een bloedige dictator
werd ontmaskerd) in gang
had gezet De verwerking van
dat proces kostte menige
communistische partij grote
moeite, en zo ook de CPN.
Sommige stromingen, zoals
die van Wagenaar en Gort
zak, wilden de destalinisatie
consequent tot in de eigen
gelederen doortrekken, maar
zij werden, onder de bezie
lende leiding van CPN-groot-
vorst Paul de Groot en Henk
Hoekstra (de huidige voorzit
ter!), fel bestreden. Wagenaar
en Gortzak kregen boven
dien een trap na toen het oud-
kamerlid Marcus Bakker in
1958 het boekje "De CPN in
de oorlog" uitbracht waarin
het tweetal niet alleen werd
afgeschilderd als werktuigen
van het westerse imperialis
me, maar ook in verband
werd gebracht met dubieuze
nazi-contacten. Nog hetzelf
de jaar werd de club van Wa
genaar en Gortzak uit de par
tij gesmeten en dat stelde
partijleider De Groot in staat
zijn eigen strategie uit te stip
pelen, aanvankelijk Moskou-
gezind. later min of meer on
afhankelijk. maar steeds op
een stalinistische leest ge
schoeid. (Later bleek Bakker
zich te hebben schuldig ge
maakt aan geschiedverval
sing en werd de groep van
Wagenaar en Gortzak pas dit
jaar formeel gerehabiliteerd,
overigens zonder excuses)
In de jaren zeventig begon de
dogmatiek van Paul de Groot
steeds meer weerstand op te
roepen. De verbittering over
zijn autoritaire optreden nam
toe en mede door het grote
verlies van de CPN bij de ka
merverkiezingen van 1977
kon een partijrevolte niet uit
blijven en werd het stalinisti
sche gedachtengoed van De
Groot aan de kant gezet
Linkse splinter
Sindsdien hebben tal van par
tij-ideologen naarstig naar
een nieuwe partij koers ge
zocht en die, blijkens het ont-
werp-program. ook gevon
den. Al blijft het met dit pro
gramma in de hand volstrekt
onduidelijk in hoeverre de
CPN zich straks nog van een
andere linkse splinter zal
kunnen onderscheiden. Dat
gegeven verontrust ook me
nige "horizontaal" die allerlei
oude waarden, waarvoor he
vige stryd is geleverd, om
zich heen ziet wegvallen en
die er maar op moet vertrou
wen dat alles goed komt.
Hoewel er. met uitzondering
van de niet zo grote groep
rond Klinkenberg, vrij alge
meen overeenstemming be
staat over het achterhaalde
karakter van de oude Mos
kou-koers, biedt de nu voor
liggende koerswijziging voor
menig partijlid weinig hou
vast. "Femini se ring", het
"sturen" van de economie en
het vormen van een links
front in Nederland zijn din
gen die andere linkse partijen
(PPR, PSP) ai jarenlang in
hun vaandel hebben staan.
Voor de CPN zijn ze de uiter
lijke kenmerken van een in
haalmanoeuvre, maar de
vraag is of daarmee het voor
bestaan van de party kan
worden verzekerd. Er staat
de CPN dan ook nog een he
vige interne strijd te wach
ten.
