c 'Diamanten spreken me niet aan' Begrafenis Brezjnjev en bezoek Beatrix TV-rubriek Veronica richt zijn blik op de trein John Stride verdient geld bij de commerciële televisie ZATERDAG 20 NOVEMBER 1982 Radio - tv ZATERDAG 20 NOVEMBER HILVERSUM I 18.06 Dingen van de dag. 18.30 Blaastest. 19.02 Van 'opus one' tot nieuwe stukken of andersom... 20.03 Het Promenade Orkest. NOS: 20.30 Langs de lijn, sport en muz. 22.02 Metro's Music. 23.02 Met het HILVERSUM II 18.00 Nws. 18.10 Radiojournaal. P.P.: 18.20 Uitz. van de EVP. OVER HEIDSVOORLICHTING 18.30 Mens en samenleving. AVRO: 18.40 Richting. 18.50 Jazz Spectrum. EO: 19.45 3xM - Wereldwijd (20.00 Nws.) 20.45 Laat ons de rustdag wijden. 21.26 EO-Metterdaad. TELEAC: 21.30 Kunstgeschiedenis 5. 22.00 Kantoorinnovatie 6. EO: 22.30 Nws. 22.40 Deze week. 2.1 SR HILVERSUM III NOS: 18.04 De Avondspits. NCRV: 19.02 Op stap. 20.03 Elpee-pop. 21.02 Country style. 22.02 Weekend blues. 22.30 Pers vers. 23.02 Jazztime. HILVERSUM IV KRO: 20.00 Muz. 21.30 Spektakel. 22.15 Laudate. ZONDAG 21 NOVEMBER HILVERSUM I NOS: Ieder heel uur nieuws. NOS: 0.02 Take it easy. 1.02 De NOS- Het beste uit tekst en muziek. IKON: 10.02 Om het recht lief te heb ben (3). 10.12 Kerkdienst. 10.55 Wil de Ganzen. 11.02 De andere wereld van zondagmorgen. KRO: 12.02 De huts. AVRO: 13.05 AVRO's magazi ne I. 13.40 Schaduwparlement. NOS: 14.02 Langs de lijn, sport en muz. 17.55 Meded. en uitgebreid weerber. TROS: 18.05 Inkyk met In- bar. NCRV: 19.02 In beweging. 19.15 Zondagavondmuziek. 19.45 Arabier en christen. VPRO: 20.02 De duvel is oud. 22.02 Welingelichte kringen. NOS: 23.02-24.00 Met het oog op morgen. TROS: 0.02 De Nacht wacht. 4.02 Krieken met Adje. HILVERSUM II NCRV: 8.00 Nws. 8.10 NCRV- Zondagmorgen. 8.40 Barok op zon dag. 9.00 Bijbeloverdenking. NOS: 9.25 Waterstanden. KRO: 9.30 Kroost. 10.00 Nws. 10.02 Eucharis tieviering. 11.00 'n Zondags pak- ....voor alledag. NOS: 12.00 Tambu. 12.30 Suara Maluku. 13.00 Nws. 13.10 Zorg en Hoop. 13.55 Progr. voor buitenlandse werknemers. IKON: 17.00 Kerkdienst. 17.58 WUde Ganzen. 18.00 Nws. 18.10 Brood en Spelen. 18.40 Liturgie en kerkmö- ziek. NOS: 19.10 Hobbyscoop. AVRO: 19.45 Spel met poezie. 20.00 Nws. 20.03 AVRO-Magazine Buiten land. 20.25 Europa plus en min. 20.45 Zo hoor je nog eens wat. 21.00 Biels en Co. 21.30 Schaduwparlement. O.S.: 21.40 Follow me. 21.55 Leren, hoe doe je dat? RVU-NOS: 22.10 Energie, les 8. AVRO: 22.30 Nws. 22.40 Mensen, mensen. 23.00 Klas siek met Caroline. 23.55-24.00 Nws. HILVERSUM III AVRO: 8.02 Ko de Boswachtershow. 8.30 AVRO's Sportpanorama. 9.02 Juist op zondag. VARA: 10.02 Het zondagse gezicht van de VARA op drie. 11.02 Dubbellisjes. 11.50 Het te- lefoonspel. TROS: 12.02 De Europa- rade. VPRO: 14.02 Spleen. 16.02 De duvel is oud. NOS: 17.30 Jazz uit het historisch archief. 18.02 De Nationa le Hitparade. 20.03 Radio thuisland. 21.02 NOS-Jazz. (21.02 Jazzgeschie denis door Michiel de Ruyter). 21.f HILVERSUM IV TROS: 8.00 Nws. 8.05 Er staat een orgel in Ermelo. 8.30 Belcantorium. 9.30 Cascade. NOS: 10.30 Musica Re- ligiosa. 11.00 Fuer Elise. 13.00 Nws. 13.05 Opera-Matinee. 13.45 Gianni Schicchi, opera van Puccini. 14.40 Concerten op de zondagmiddag, Noordelijk Filharmonisch Orkest, mmv piano. 16.10-17.00 Musica No va. TROS: 20.00 Specialiteiten a la carte. 22.00 Eugen Indjic, gesprek ken en muziek. 22.30 Guitariteite- NOS: Ieder heel uur nieuws. TROS: 7.02 Een goede morgen....met de TROS. 9.03 Continu muz. 11.03 Ne derlands fabrikaat. 12.03 Achterveld te gast bij Herman Emmink. 13.06 Aktua. 13.25 Raad een lied...of niet 14.03 Regeringsverklaring. Aansl. Aktua. 16.02 Cafe chantant. 16.30 De *tien om kindershow. 17.02 Piekuur. (17.03. 17.30 en 18.06 Aktua. 17.55 Meded. 18.15 Journalistenforu- HILVERSUM II NCRV: 7.00 Nws. 7.10 Ochtend- gymn. 7.20 Het levende Woord. 7.30 Nws. 7.35 Hier en Nu. (8.00 Nws.) 8.30 Nws. 8.33 Trailer "Plein Pu bliek". 8.33 Te Deum Laudamus. 8.59 Moment. NOS: 9.05 Gymn. v.d. vrouw. 9.15 Werkbank. 9.24 Water standen. 9.30 Nws. NCRV: 9.33 Moe der-zoon - Vader-dochter. Plein Pu bliek programma (10.30 Nws.) 11.00 De wereld zingt Gods lof. (11.30 Nws.) 12.00 Boer en tuinder. OVER HEIDSVOORLICHTING 12.16 Vast en zeker. NCRV: 12.26 Meded voor land- en tuinbouw. 12.30 Nws. 12.36 Hier en Nu 12.55 Kunst en vliegwerk. 13.00 Nws. 13.10 Daar maken we werk van. 13.30 Nws. 13.33 Kerk Vandaag. 13.55 Onder Schooltijd. 14.30 Nws. RVU-NOS: 14.33 Gezondheid is een gezindheid. VOO: 14.53 Confrontatie. (15.30 Nws.) 16.00 Tineke. (16.30 Nws.) 17.30 Nws. 17.36 Info. HILVERSUM III AVRO's Radiojournaal). 11.03 Cees van Zytveld. (11.30 AVRO's Radio journaal). 12.03 Hollands Glorie. (13.30 AVRO's Radiojournaal). 13.56 Per Saldo. 14.03 Muziek met Meta. 15.03 Het Steenen Tijdperk. (15.30 AVRO's Radiojournaal). 16.03 Top- HILVERSUM IV KRO: 7.00 Nws. 7.02 Aubade. (8.00 Nws.) 8.30 KRO op maandag. 8.35 Stamitz en Zn. 9.00 Op 't tweede ge hoor. 10.00 Frans-Joel Thiollier speelt Rachmaninof. 11.30 Blauwe Maandag 13.00 Nws. 13.05 Het Pro menade Orkest: klass. muz. 13.30 Kollage van alledaags en zeldzaam. 14.50 Aan woorden voorbij.... VA RA. 15.00-17.00 Muziek van Tsjechi sche componisten. De begrafenis van Brezjnjev, het bezoek van koningin Beatrix en prins Claus aan Engeland... Hebt u dat nu ook, dat u de mensen die door de tv-com- mentatoren met name ge noemd worden ook zelf al her kend had, en dat u de mensen die niet genoemd worden ook niet herkent? En dat u zich dan afvraagt waarom ze u niet voor hetzelfde geld (of desnoods iets minder) hebben gevraagd om commentaar te leveren, in plaats van deze experts? De ca mera werpt op het Rode Plein een blik op de hoge buiten landse gasten. Temidden van dit grauw ontdek ik ogenblik kelijk Yasser Arafat met zijn theedoek om zijn hoofd (ik weet wel dat dit discrimine rend klinkt, maar ik kan als ex cuus aanvoeren dat ik thuis bij het afdrogen ook altijd aan Arafat denk), en de Poolse ge neraal Jaruzelski, omdat deze zo vriendelijk is geweest ook hier weer zijn zonnebril op te zetten, waardoor ik hem altijd associeer met de beruchte poli tie van Papa Doc op Haiti, voor wie de zonnebril, evenals het pistool, tot de dagelijkse uit monstering behoorde (en be hoort?). Zou, vraag ik me dik wijls af, generaal Jaruzelski aan hard drugs zijn verslaafd, je hoort altijd dat die jongens ook altijd zonnebrillen moeten dragen omdat hun ogen licht schuw zijn geworden? Goed, ik herken dus van al die gasten alleen Yasser Arafat (vanwege zijn hoofdbedek king), en generaal Jaruzelski (vanwege zijn zonnebril), en Indira Ghandi (omdat ze een vrouw is), dus welke informa tie krijg ik vervolgens in de schoot geworpen? „U ziet daar links Jaruzelski, en rechts Yas ser Arafat, en in het midden mevrouw Ghandi..." En jawel, daar stapt prinses Mar garet uit de limousine, ik her ken haar onmiddellijk, er stap pen nog een heer en een dame uit haar auto, dat zullen toch geen willekeurige Engelsen zijn die met pech langs de weg stonden en die ze daarom een lift heeft gegeven, maar wie het zijn wordt ons onthouden. Maar gelukkig, „Prinses Mar garet" wordt wel genoemd. Daar arriveren Koningin Eliza beth en prins Philip. Ze wor den ons met name genoemd (dus toch!...), een grijze deftige heer in burger begroet hen als eerste, ons wordt nu gemeld dat koningin Elizabeth en prins Philip begroet worden, maar door wie, dat blijft in het duister. En zie. we zijn alweer door Nico Scheepmaker een stukje verder, we zien dat prins Charles en prinses Diana in het rijtuig stappen, de com mentator vertelt ons dat prins Charles en prinses Diana in het rijtuig stappen, maar wie die brillende heer is die tegenover hen gaat zitten houdt hij voor alle zekerheid voor zichzelf. Onze nieuwe minister van bui tenlandse zaken Van den Broek wellicht? Op den duur wordt het een soort Babbelo- nië: de kijker weet de namen, de spanning schuilt hem erin, of ook de commentator op die namen zal kunnen komen. Meestal lukt hem dat wel, al thans van de namën die wij thuis ook weten. Alleen in En geland ging het even een keer tje mis, toen de commentator, geheel volgens de regels van Mendel, bij de verschijning van koningin Beatrix over ko ningin Wilhelmina sprak. Maar hij had (en dat strekt hem tot eer) toch al gauw in de gaten dat het toch Wilhelmina niet was maar Beatrix, - vermoede lijk dank zij het andere soort hoeden dat Beatrix pleegt te dragen. Overigens ben ik graag bereid Klaas-Jan Hindriks en Conny Brood die vanuit de studio in Hilversum de begrafenis van Brezjryev van commentaar voorzagen, veel zoniet alles te vergeven, want zij waren van alle relevante informatie ver stoken gebleven. Het enige wat min of meer vaststond was, dat Brezjryev werd begraven, en niet Andropov of Chroesjtsjov Maar toch zitje even raar te kij ken als Klaas-Jan zich erover beklaagt dat hij helemaal niet weet wie straks de kist naar het graf zal dragen, als die kist al naast de kuil staat en alle voor bereidingen worden getroffen de kist daarin te laten zakken. Of zou hij gedacht hebben dat daar in de diepte nog een zestal leden van het Politburo klaar stonden om de kist via een on deraardse gang alsnog naar het mausoleum te dragen, om hem daar te verwisselen voor de glazen kist van Lenin? „Het ge heim van het Kremlin" als va riatie op „Het geheim van Soestdyk"? Je weet niet wat er in de hoofden van tv-commentatoren alle maal omgaat Onder de moei lijke omstandigheden waaron der dit rechtstreekse commen taar gegeven moest worden zou ik ook Conny Brood als commentatrice gevraagd heb ben. Zij woonde vijf jaar in Moskou, was daar met een Rus getrouwd, en spreekt vloeiend Russisch. Geen punt dus. Maar ik zou óók John Lowenhardt hebben gevraagd, die (mis schien als enige ter wereld) een studie over het Politburo heeft geschreven en al die luidjes van haver tot gort kent Bij zo n plechtigheid, waarbij je met op informatie vanuit Mos kou hoeft te rekenen, is het na tuurlijk van essentieel belang datje er zo'n specialist bij hebt. In Engeland stak dat wat min der nauw, je mag althans aan nemen dat de commentator (Pim Reyntjens) alle informa tie had kunnen krijgen die hy wilde. Maar die moet hij dan natuurlijk wel geven. Hij ver telt ons dat dit nu de Theems is (en dat hadden we al vermoed), maar het grote moderne ge bouw aan de overkant van de Theems dat nu enige tijd in beeld bleef benoemd hij niet. Dat soort dingen. „Zo ziet u, dat Nederland niet het alleen recht heeft op een boulevard pers", zei hij ook, na het een en ander over geroddel in de En gelse pers verteld te hebben. „Nederland niet het alleen recht"!? De boulevardpers is notabene in Engeland uitge vonden, evenals de internatio nale term ervoor: 'yellow press'! Vergeleken met de En gelse yellow press is zelfs De Telegraaf een soort deftige Daily Telegraph. Wat moeten we dan met zo'n mededeling vanuit Engeland 'dat Neder land niet het alleenrecht op een boulevardpers heeft'??? door Henk Linse LONDEN (GPD) John Stride, hoofdrolspeler in de tv-serie Dia- monds, is punctueel. Om zeker te zijn dat hij op tijd komt voor zijn lunch-interview in een Italiaans restaurant, slen tert hij reeds een half uur vóór de afgesproken tijd rond door de straatjes en pleinen van het Londense Covent Garden. Veel mensen herkennen de egaal grijze veertiger van de buis. Deze keer wordt hij niet aangespro ken, maar velen nemen hem van top tot teen op, of geven hem een groet en een glimlach. Stride dwingt zichzelf uiterst beleefd te reageren, al bevalt het hem niet dat zijn „anonimiteit is afgeno men" door de drie populaire tv- series waarin hij heeft opgetre den: „The Main Chance", „The Wilde Alliance" en „Diamonds". Stride: „Ik probeer de discipline op te brengen om zo aardig mo gelijk te doen, sinds ik lang gele den een beroemd collega zich af schuwelijk heb zien gedragen te genover iemand die hem in een sigarenwinkel herkende. En als ik er geen zin in heb, draag ik een hoed en een donkere bril". „Ik weet namelijk hoe die mensen zich voelen: ik voelde me in Amerika net zo, toen ik in een bar mijn oude idool Richard Bur ton tegenkwam. Of toen mijn equivalent van god, laurence Oli vier, op een keer mijn kleedka mer binnenkwam om te vertel len dat hij van de voorstelling had genoten. Er is geen reden om bot te reageren op mensen die in jou nou eenmaal een ster of een idool zien". John Stride (46) is een makkelijke prater en, ook nu in het restau rant van de gebroeders Bertorel- li, gaat hij joviaal om met al die genen die hem herkennen. „Ik weet hoe ik m'n cocktail vast moet houden", zo noemt hij dat zelf. In de serie Diamonds, die nu door de TROS op dinsdagavonden wordt suitgezonden, speelt hij Frank Coleman, bedrijfsleider in het diamantenbedrijf van zijn va der. „Het deel van mijn persoon lijkheid dat autoriteit schijnt uit te stralen, bezorgt mij telkens dit soort rollen", aldus Stride. Hij is zelden de UNDERDOG, daar is zijn uitstraling niet naar. Hij is bovendien een groot liefheb ber van wijn („daar investeer ik in"), van lekker eten en hij is zeer nadrukkelijk heteroseksueel. „Als freelance-acteur kun je geen onkosten bij je baas declareren en ik kan me dus niet zo vaak een luxe lunche veroorloven. Daar om stond ik erop, dit interview tijdens de lunch te doen. Dat geeft ons beiden bovendien een lekker ontspannen praafsfeer" De bediening van de charmante Valerie ontgaat hem niet. Hij is apetrots dat zijn Italiaans beter is dan haar Engels en zijn omgang met de lieftallige serveerster lijkt soms meer op een paringsdans dan je ooit in een aanzienlijk Londens horeca-gelegenheid zou verwachten. „Mama mia. Weet je, zij en ik zou den een verhouding kunnen heb ben! Ze is open, toegeeflijk, intel ligent, lief, vitaal en ze houdt van dit soort verbale spelletjes". Stri de breekt zijn betoog over Vale rie af, als ze met de volgende gang komt opdraven. Hij blijft de GENTLEMAN, maar laat zijn ge voelens doorschemeren als een volleerde charmeur, bewust van zijn imago als „mooie jongen". Toch heeft deze John Stride het vak geleerd als klassiek acteur. Na zijn opleiding aan de toneel school, werkte hij eerst drie jaar bij het beroemde „Old Vic Thea tre" (met o.a. Laurence Olivier) en daarna vijf jaar lang bij het National Theatre. Stride: „Mijn opleiding werd slechts onderbroken door twee jaar militaire dienst. Aan één kant hield ik van dat militaire le ven: de training, de discipline, de autoriteit, de hiërarchie. Nu ben ik kritischer, en ik denk dat het me toen als acteur ook niet veel goed heeft gedaan. Het heeft een zekere gevoeligheid van me afge schaafd. Voordat ik in dienst ging had ik een halve opleiding achter de rug, die tot doel heeft, een creatief individu te schep pen. Legertraining is juist ge richt op het uitwissen van het persoonlijke en op het uit de grond stampen van een gehoor zamende eenheid. Gelukkig buit ik beide zijden van mijn persoon lijkheid uit als acteur, maar ik zal je wel vertellen dat de overstap van de ene levensstijl naar de an dere me niet meegevallen is; toen ik afzwaaide, acteerde ik slechter, minder subtiel vooral". Stride wil net een hap kalfsvlees, gedrenkt in een smakelijke Ita liaanse saus, naar zijn mond brengen, als hem terloops ge vraagd wordt, naar zijn mening over „Diamonds". Het kalfsvlees moet wachten; hij legt het bestek op zijn bord en zet de ellebogen op tafel voor dit antwoord. „Mijn eerste reactie op het script was John Stride: 'Kunst levert geen geld op'. natuurlijk: Dat is Dallas in dia manten! Het verhaal was aan trekkelijk, maar moest aanzien lijk bewerkt worden. Dat hebben ze nooit gedaan. Bovendien is het zo'n neerslachtige serie. Ik vroeg me af wat kijkers met zo'n ontzettende hoop van ander mans ellende aan moesten. Achteraf blijken ze dat juist leuk te vinden. Ik had echter persoon lijk niet verwacht dat het een succes zou worden. Ik heb me vergist". „Dat wil zeggen: het is in zoverre een succes geworden, dat het produkt voor bijvoorbeeld een Nederlandse zendgemachtigde aantrekkelijk genoeg is om aan te kopen. Afgezien dus van de ar tistieke beoordeling". Stride's verzoek om het script te bewerken werd niet ingewilligd en bovendien wekte de regisseur en enkele andere collega's zijn ir ritatie. „Natuurlijk moet iemand de baas zijn op een filmset. Maar als zo iemand niet weet hoe hij leiding moet geven..." Meer wil Stride hiet niet over zeg gen. Hij buigt zich over zijn maaltijd. Het kalfsvlees moet er aan geloven. „Diamonds is niets méér, dan een commercieel produkt. Het is nooit als artistieke prestatie be doeld. Ik ben perfect in staat om een artistieke prestatie te leve ren, maar ik besteed zes maan den per jaar, om geld te verdie nen bij de commerciële tv. Kunst levert geen geld op: na Dia monds ben ik in het „Bush Thea tre" gaan werken. Hóóg niveau, maar er kunnen niet meer dan tachtig betalende bezoekers in". Ik leg me neer bij een commerciële werkwijze, als ik in zo'n produk- tie zit. Het betaalt zichzelf slechts, als het maximale aantal kijkers, adverteerders, of wat dan ook bereikt wordt. In die studio moet ik niet met klassieke criteria aankomen: als ik bij Dia monds wilde acteren, alsof het Hamlet was, dan zou ik er on middellijk uitliggen. En boven dien: een hoogstaand artistiek produkt als „Casablanca" met Humphrey Bogart en Ingrid Bergman is naar commerciële normen gemaakt. En Ingrid Bergman heeft gezegd: toen we Casablanca maakten, had ik nooit enig idee hoe het script ver der zou lopen. Het was een chaos op de set. Het script werd steeds veranderd en Bogart zat meestal ruzie te maken met de producer, de regisseur en de schrijver". „Zo kan een commerciële aanpak dus toch een erg hard, interes sant produkt opleveren". Stride valt zelf absoluut niet op de schoonheid van diamanten. De waarde spreekt hem aan, ja: „Eén zo'n dingetje is soms méér waard dan de straat waarin ik woon". Maar een echte „diaman tenman" is hy niet. „Ik zou niet weten waar ik die din gen moet dragen. In mijn neus soms, of in m'n oor? Nee. ze zijn misschien leuk voor mijn vrouw, maar verder..." „Maar in de wijk Hatton Garden, waar we delen van Diamonds ge filmd hebben, ontmoette ik een oude Joodse diamantenhande laar. Hij liet me een steen zien, door zijn microscoop, en vertel de over de schoonheid van de geometrische fantasie in de structuur van het steentje. Hij zei: „Als je daar geen orgasme van krijgt, dan ben je geen dia mantenman. En behalve de schoonheid is er ook de aantrek kingskracht van de grote risi co's". „Een goede diamantslijper kan van een grotere, waardevolle dia mant met een klein foutje, met één klap van hamer en beitel ver anderen in een kleinere kapitale diamant. Zo'n tikje kan een pure winst van vijtien miljoen gulden opleveren, maar is er op de ver keerde plek getikt, dan houdt je slechts een hoopje waardeloos gruis over". „Het diamantenvak heeft dus inte ressante gegevens in zich. Maar dat heb ik al eerder in een docu mentaire gezien: maar dan beter en in slechts dertig minuten. Daar zie je bijvoorbeeld dat het enige terrein waarover de Sow- jet-Unie en Zuid-Afrika officieel overleg hebben, de diamanthan del is. In beide landen zitten veel diamanten en in de documentai re werd aangetoond dat beide landen overleg voerden over het beschermen van de prijs van dia manten op de wereldmarkt". „Diamonds are a girl's best friend". Stride zegt best te begrijpen, dat diamanten een bijna geheimzin nige kracht en schoonheid kun nen vertegenwoordigen. In zijn rol als de knappe mr. Coleman is hij misschien wel bedoeld als een diamant van vlees en bloed. Zijn reputatie als „thinking wo man's pin-up" wijst erop dat men daar aardig in geslaagd is. „De Joodse diamantman die ik noemde was teleurgesteld met de serie, omdat zijn soort schoonheid te weinig belicht werd. Mij maakt dat niets uit: ik ben zeer vereerd met de titel „pin-up" van de denkende vrouw. Als zo'n sene goed loopt, stijgt mijn marktwaarde en kan ik de volgende keer uit dne scripts kiezen. Dus ik hoop dat die Hollandse vrouwen ook op Frank Coleman vallen. Al ïs-ie nog zo'n seksistisch zwijn. Zelfs in de bedscène met zijn vrouw Margaret (aflevering 13. red.) als hij zijn hele huwelijk om zeep heeft geholpen door haar volko men te verwaarlozen, gebruikt Coleman zijn tranen slechts als een middel om iets te bereiken. Hij is een bikkelharde chauvinis tische zakenman, vader van een huwbare dochter en nog seksu eel op non-actief ook. Hoe kunnen tv-kyksters in vredes naam op zo'n iemand verliefd worden?" Het IJzeren Paard: morgenavond op Veronica-tv. UTRECHT (GPD) - Wellicht met een knipoog naar de spoorman nen die de volgende dag in sta king gaan, zendt Veronica aan staande zondagavond op Neder land 1 een film uit over treinen. Anderhalf uur lang razen ze zoe mend en sissend over het scherm, nu eens in Nederland, dan weer in Spanje of elders, op gezette tijden plezierig onderbro ken door een spoorwegdecor vol muziek. Sheena Easton, die vorig jaar in de James Bondfilm „For your eyes only" figureerde, vertoont zich al tamelijk kort na de introduktie van Het IJzeren paard - want zo heet Veronica's kijkstuk - zin gend in het machinistenhuis van een stokoude maar op levendig peil gehouden stoomlocomotief van Britse origine. Haar optre den doet gezellig aan, de schich tige, met de situatie weinig raad wetende machinist ten spijt. Maar Het IJzeren Paard, ooit de be naming voor de wat houterige stoomlocomotief, wekt toch wat verwondering als titel voor een film waarin voornamelijk de trein van 1982 over schier einde loos gelaste spoorstaven, als een mateloos lang gerekte strijkbout door het landschap glijdt Je ziet de Franse TGV, die vele malen per dag met 260 km per uur tus sen Parijs en Lyon heen en weer schiet, de Tokaido, de Japanse „kogcl"-trein die 50 km minder snel gaat, en verscheidene ande re. Toch heeft het verhaal zelf weinig onderlinge samenhang. Een wer velende inleiding van knallend voortsnellende stoomlocomotie ven, gevolgd 'door een stukje over het begin van de spoorwe gen in Nederland en mede-kijk- land Belgiè, suggereert natuur lijk een historisch opgebouwd verhaal. Maar Het IJzeren Paard gaat over treinen hier en treinen daar, want er rijden wat treinen vandaag de dag. Dat neemt niet weg dat een aantal spoorwegzaken aardig tot hun recht komen en dat wie eens wat anders wil bekijken dan het geykte tv-program ma met Het IJzeren Paard een weinig ortho doxe ontspanning op zijn scherm haalt. Daarnaast hebben ook de beelden van NS anno 1982 zeker enige dokumenataire waarde, niet minder dan - een smul papery voor de liefhebber - de beelden van de Gooise moor denaar; pardon, de stoomtram, in de laatste jaren van zyn be staan. kort na 1945 In Het IJzeren Paard is de blik met alleen gericht op het materieel waarmee NS vandaag zyn werk verricht, maar wordt de kijker ook meegenomen naar de ro mantische sferen van vroeger en nu. In dat opzicht doet het onder stoom brengen van de locomo tief die in de zomermaanden tus sen Dieren en Apeldoorn rijdt - een proces dat in werkelijkheid vier uur duurt nauwelijks onder voor de rit in de helemaal in de sfeer van de jaren dertig terugge brachte Venise-Simplon-Onent Express vanuit Parys. Veronica had misschien wat te veel materiaal geschoten, want 90 mi nuten bleek niet genoeg te zyn om dit themaprogramma in één keer uit te zenden. Eind april krijgt de liefhebber nog het een en ander voorgeschoteld, zoals een rit door de Hemtunnel en de toekomstplannen van NS. Dat duurt dan een uur. Wanneer deze tweede film op de zelfde losse manier in elkaar zit als die aanstaande zondag te zien is, zal menig dokumentair inge steld type betreurd het hoofd schudden. En menig ander zal er ontspannend plezier aan bole

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1982 | | pagina 5