Personeel achter
de broek gezeten
Rok en stropdas weer verplicht
Het lijkt gedaan met de
vrije opvattingen over
wat een verzorgd
uiterlijk is. Terwijl er bij
de overheid nog dik
betaalde beambten in
spijkerpak rondlopen,
verlangen
winkelbedrijven vandaag
de dag meer en meer dat
het dienstverlenend
personeel er in correcte
kleding bij loopt.
De grootwinkeliers
Blokker en Vroom en
Dreesmann hebben de
knuppel al in het
hoenderhok gegooid.
Werknemers van die
bedrijven werden
onlangs gehouden aan
nieuwe
kledingvoorschriften,
hetgeen bij V&D Alkmaar
zelfs tot ontslagen leidde.
Ook in Leiden rommelt
het. De chauffeurs van de
taxicentrale Eltax
moeten sinds 1 november
in stropdas en kostuum
hun dagelijkse ritten
maken, een maatregel die
eveneens leidde tot een
ontslagkwestie. De
gedupeerde mag zijn
nieuwe pak nu voor de
rechter tonen.
Personeel van boetieks en
spijkerpaleizen lijkt het
nog het meest te hebben
getroffen: daar worden
strakke jeans en kleurige
truitjes juist op prijs
gesteld. Een luxe, die
voor de meeste van hun
collega's niet langer is
weggelegd.
Een inventarisatie van
wat nog mag en wat niet.
Met als conclusie dat
menigeen zich schikt in
de nieuwe voorschriften,
bang als men is de
600.000ste werkloze te
worden.
Hema Leiden: de broek mag in de wintermaanden, als het gele schort er maar overheen gaat.
(Foto: Dirk KeUin(>.
Rode stippen op voorhoofd,
glinsterende sterretjes in
neus, oorbellen anders dan
normale zijn verboden. Dis
co-, punk-, leger-, jogging
en andere vormen van
vrijetijdskleding zijn niet
toegestaan. Alleen jurk of
rok met juiste, niet aan
stootgevende lengte zijn
toegestaan (nooit mini).
Ziehier een deel van de regels die
de firma Blokker, een winkel
keten van huishoudelijke arti
kelen, voor haar vrouwelijk
personeel heeft opgesteld. Het
doet vermoeden dat het wel
heel erg uit de hand gelopen
moet zijn tussen de beschuit
bussen en de kaasschaven.
Navraag bij het Leidse filiaal aan
de Haarlemmerstraat leert dat
dit alleen in Amsterdam het
geval is geweest. "Daar liepen
ze erbij in harem broeken en
lellen van oorbellen", volgens
een verkoopster van Blokker.
"Maar dat wij nu ineens ook
geen broeken meer mogen dra
gen, dat vind ik knap belache
lijk. Een rok is toch hartstikke
uit de mode. Vaak lopen meis
jes meer voor paal in een rok
dan met een broek. Een rok is
zo'n truttig gezicht".
Voorschriften mm
De verkoopsters van Blokker
moesten onlangs een overeen
komst ondertekenen waarin zy
beloofden zich aan de nieuwe
voorschriften te zullen hou
den. Voor nieuw personeel was
het een voorwaarde om bij het
bedrijf aan de slag te kunnen,
de anderen moesten het ook
ondertekenen om hun baan te
behouden.
Hoewel een en ander niet zo hard
door de directie werd gesteld,
zijn de meisjes ervan overtuigd
dat er maatregelen zouden zijn
gevolgd. 'Toen wij dat con
tract moesten ondertekenen
werd gezegd dat er nog wel
meer stokken achter de deur
waren. Daarom heb ik maar ge
tekend, want ik heb geen zin
om ontslagen of overgeplaatst
te worden naar een ander fi
liaal. Op zo'n manier drijft de
directie zijn zin door".
Directeur J. Blokker van het
concern ontkent dat er proble
men waren bij het invoeren
van strengere eisen aan het ui
terlijk van het personeel. "Ons
personeel draagt graag een
rok, dat vinden ze heel nor
maal. De richtlijnen zijn alleen
nodig om houvast te hebben
en uitwassen te voorkomen.
Wanneer meisjes in een broek
rondlopen is de grens veel
moeilijker te bepalen. Voor je
het weet lopen ze in een vieze
spijkerbroek en dat kan nu
eenmaal niet".
Een definitie Van een verzorgd
uiterlijk kan Blokker niet ge
ven: "Dat is een rekbaar be
grip, onze verkoopsters weten
zelf wel hoe ver ze kunnen
gaan. Verder moet de be-
door Dirk-Jan Roeleven
drijfsleider beoordelen of iets
wel of niet kan, het blijft na
tuurlijk alijd een subjectieve
zaak. Als er problemen zijn
praat de filiaalchef de zaak de
wereld wel uit. Punk? Nee, dat
komt in ons bedrijf niet voor"
Tegenzin mbh^m
De aanschaf van een rok of jurk
moeten de verkoopsters zelf
betalen. Ook dat zit ze niet lek
ker. "Ik draag nooit een rok,
maar nu moest ik er voor mijn
werk een aanschaffen. Ik heb
er zelf maar een gemaakt, je
denkt toch niet dat ik 80 gul
den ga betalen voor een rok,
dan heb ik nog liever een
schort voor, dan kan ik ten
minste mijn eigen kleren eron
der dragen", zo zegt een ver
koopster in het filiaal aan de
Haarlemmerstraat.
Blokker is vrij uniek in zijn
openlijke strijd tegen de broek
bij het vrouwelijk personeel.
Het leek er even op dat ook de
warenhuisgigant Vroom
Dreesmannn de broek in de
ban zou doen. In Noord-Hol
land besloot een verse regiodi
recteur de bezem door de uit
monstering van zijn personeel
te halen. Even leek het erop
dat er geen vrouw meer in een
broek zou werken, maar in
middels is het besluit door de
centrale directie terugge
draaid. De verplichte stropdas
en de broek-met-vouw voor
het mannelijk personeel bleef
niettemin.
Kees Marquenie, keurig in het
pak werkzaam op de afdeling
herenmode van V D in Lei
den, betreurt deze gang van za
ken. "Ik vind er geen moer aan.
Je kan er in een lekkere trui of
sweater toch ook netjes uit
zien. Het is in de eerste plaats
veel te warm, zo'n das en een
jasje. Verder heb je bijna geen
bewegingsvrijheid in zo'n kos
tuum. Ze creëren bij de heren
wel een soort tegenzin, dat
merkje duidelijk. Maar je moet
je wel aan de richtlijnen hou
den, anders lig je eruit en zoals
je weet is V D daar op dit
moment niet rouwig om.
Onaanvaardbaar mi
Kleedgeld is er ook in dit bedrijf
niet bij. "Onaanvaardbaar",
vindt mevrouw A. Krijnen van
de Emancipatieraad, zijdelings
ook al bij dit probleem betrok
ken. "In het algemeen kan men
geen kleding voorschrijven zo
lang die ook niet door het be
drijf wordt betaald. Wanneer
deze kwestie in een arbeids
overeenkomst is geregeld of
gewoon door het personeel
wordt aanvaard, ligt dat an
ders.
Veel personeel geeft tegenwoor
dig veel te snel toe aan de eisen
van de werkgever uit angst om
op straat te worden gezet. Je
merkt dat mensen er steeds
meer voor over hebben om
werk te vinden. De werkgevers
maken daar wel eens oneigen
lijk gebruik van. Maar je kan
niet van een minimumloner
verwachten dat hij of zij nog
eens veel geld aan een nieuwe
garderobe uitgeeft. Daar komt
het extra nadeel bij dat kosten
voor beroepskleding bij de
laagstbetaalden geen aftrek
post voor de inkomstenbelas
ting is".
Een voorbeeld van een werkge
ver die laat zien hoe het anders
kan is het Leidse taxibedrijf
Schutte. Sinds jaar en dag rij
den de chauffeurs van dit be
drijf in uniform. Hiervoor krij
gen ze zeshonderd gulden
kleedgeld per jaar. Daar moe
ten ze twee pakken voor ko
pen.
J. van der Star van Schutte legt
uit waarom de kostuums zijn
ingevoerd. "Als taxichauffeur
heb je een bedienende taak, als
je ergens gaat eten verwacht je
toch ook een serveerster in een
aardig pakje. Het is gewoon
een kwestie van smaak. Zeg
nou zelf: dit is toch veel pretti
ger dan een oud rood T-shirt en
afgetrapte gymschoenen waar
in de meeste chauffeurs rond
rijden".
Veel weerstand is er bij Schutte
niet tegen de kostuums. Van
der Star: "Ze moeten het uni
form maar accepteren als ze bij
ons in dienst komen".
Kostuum mmmmtrnm
Accepteren van nieuwe richtlij
nen, dat moesten ook de chauf
feurs van de Leidse taxicentra
le Eltax. Tot voor kort waren ze
gewend zelf te bepalen wat ze
achter het stuur droegen, maar
per 1 november moeten ze hun
De heer Van Beek van Eltax ver
klaart deze maatregel als volgt:
"De boel moest weer een
beetje worden opgetrokken,
het liep op een bepaald mo
ment enigszins uit de hand.
Een nieuwe spijkerbroek gaat
nog wel, maar als die broek een
paar keer gewassen is ziet hij
er snel vies uit. Een chauffeur
in kostuum is gewoon een stuk
netter gezicht. Tenslotte is het
ook een kwestie van dienst
baarheid. Als een klant wordt
gereden door een vette bos
haar en een smoezelig T-shirt
vraagt hij zich ook af waarvoor
hij betaalt".
De chauffeurs moeten de kos
tuums zelf betalen. "Geen pro
bleem", volgens Van Beek. "Of
je nou het ene koopt of het an
dere, nieuwe kleren moet je
toch hebben. Het publiek rea
geert erg positief op de nieuwe
outfit van de bestuurders. Ook
bij de chauffeurs werd de in
voering van de kostuumplicht
goed ontvangen. Natuurlijk is
het in het begin wel een beetje
wennen aan de pakken en zit
een stropdas wat strak, maar
de hele invoering is in goede
harmonie verlopen".
"Onzin", meent een Eltax-chauf
feur die zijn naam liever niet in
de krant wil hebben. "De
meeste jongens wilden hele
maal dat pak niet aan. Het is
toch ook zo ouderwets als
maar kan. Ineens hoorden we
dat we per 1 november in een
kostuum werden verwacht. De
meeste klanten vinden het ook
maar zottigheid. Ze hebben lie
ver een een chauffeur in een
spijkerpak die zich een beetje
gedraagt dan een hork in een
pak".
Toch gingen de meeste werkne
mers van het taxibedrijf op de
bewuste novemberdag in hun
2 kleren aan de slag. Ook
- of juist - in de taxiwereld
geldt tegenwoordig namelijk
het principe: voor jou tien an
deren.
Ontslag
Tot de felste tegenstanders van
de nieuwe kostuums behoorde
de inmiddels ontslagen be
stuurder Roy Hoebink. Zijn
verhaal: "Op een gegeven mo
ment zouden er nieuwe auto's
komen. De chauffeurs met de
minste schade hadden net
voorrecht in die nieuwe bak
ken te gaan rijden. De directie
stelde daarbij wel als eis dat ze
kostuums gingen dragen. Ik
hoorde ook bij de groep die op
de nieuwe wagens mocht,
maar bedankte voor de eer
toen ik die belachelijke eis
hoorde. Laat mij dan maar in
mijn kloffie in die oude barrels
rijden. Later bleek dat we alle
maal in zo'n apepak moesten
rijden. Een heleboel jongens
baalden ervan. Ik heb nog ge
probeerd iets te organiseren,
maar ieder gaat in de taxiwe
reld zijn eigen weg. De mees
ten waren bang voor hun
brood. Ik ben nog bij de bond
geweest maar daar werden
mijn vragen afgewimpeld. Ze
zeiden dat ik bib mocht zijn
dat ik nog werk had"
Wassen mmmmmi
Uiteindelijk verscheen ook Roy
in een kostuum op zijn werk.
"Je had dat pak maar aan te
trekken, ik heb in godsnaam
maar voor een honderd of ze
ven overhemden, schoenen en
twee kostuums gekocht, want
met één pak red je het niet. Het
is toch kolder dat je dat zelf
moet betalen. Ik vroeg me af
wat daar tegenover stond".
Een dag later werd Roy via de
mobilofoon gevraagd naar de
nieuwe centrale op het Waar-
deiland te komen. Hij moest
zijn auto wassen. "Met een bor
stel en een tuinslang moest ik
in mijn nette kleren die wagen
wassen en afzemen. Dat vertik
te ik mooi, ze kunnen toch niet
verwachten dat je dat in je goe-
je goed gaat staan doen".
Zijn baas stelde hem toen voor
de keuze: wassen of wegwe
zen. Hoebink koos voor het
laatste. "Als je tegenwoordig
babbels hebt kan je wel gaan.
Bazen gaan steeds meer eisen
aan hun personeel stellen",
zegt hy
Toch vindt hij de aanschaf van
het pak geen weggegooid geld.
"Het komt me mooi van pas tij
dens de rechtszaak die ik over
dit geval heb aangespannen",
zo klinkt het laconiek
Bagger mmmh^
Weinig klachten over bedrijfs
kleding zijn bij de Leidse vesti
ging van de Hema te horen.
Het verkooppersoneel helpt de
klanten daar in felgele schor
ten. Filiaalchef J. Bannink
noemt enkele voordelen daar
van: "In de eerste plaats is het
personeel op deze manier beter
herkenbaar en bovendien be
schermt het de kleding van de
meisjes die veel wisselend
werk doen".
Het personeel heeft via de onder
nemingsraad inspraak over de
kleur en het model van de
schorten. Het beste bewijs dat
de verkoopsters van de Hema
zich prettig in hun bedrijfskle
ding voelen is volgens Ban
nink dat ze er zelfs mee over
straat gaan. "Sommigen vin
den het een soort status, denk
ik weieens".
Een broek még bij de onge
kroonde worstenkoning. Het
kledingstuk moet dan wel ver
borgen zijn onder het schort, 's
Zomers wanneer de schorten
vanwege de warmte in de kast
blijven, is ook hier de broek
niet gewenst. "Je hebt zoveel
uiteenlopende soorten broe
ken, het is moeilijk om dan te
bepalen wat wel en niet kan.
Onder een schort is het met zo
overheersend".
Er is hoop, ook voor de liefheb
bers van een pantalon: "Mis
schien dat over een paar jaar
de broek bij de Hema is inge
burgerd. Zoiets heeft tgd no
dig. Ik weet nog wel dat de eer
ste meisjes op gymschoenen
op hun werk verschenen. Dat
vond ik maar niks. tegenwoor
dig kijk je daar niet meer van
op".
Carla van Kempen, verkoopster
op de eerste verdieping, geeft
in onversneden Leids te ken
nen de schorten "afschuwe
lijk" te vinden. Maar tegen het
dragen ervan heeft ze in princi
pe geen bezwaar: "Zonder
schort ben je als bagger als je
om zes uur naar huis gaat. Ver
der maakt het me weinig uit,
als ik het maar naar mijn zin
heb en mijn geld op Ujd krijg".
Carla vindt het maar raar dat
haar collega's bij Blokker aan
de overzijde van de straat geen
broeken mogen dragen. "Zo
lang ze niet in hun blote gat lo
pen is er toch niks aan de
hand"
Veel geld
Bij supergrutter Digros aan de
Langegracht in Leiden ook
weinig wanklanken over de be
drijfskleding. De kleding is
speciaal voor Digros ontwor
pen door de Amsterdamse cou
turier Frans Molenaar. Laar
zen, broeken en overtollige
make-up zijn hier uit den boze
"Ik hou van orde en netheid in
mijn zaken", zegt eigenaar Jan
van der Broek "Het kost veel
geld om de winkeljapons, zoals
Molenaar ze noemt, te laten
ontwerpen, maar onze meisjes
moeten er graag in willen lo
pen. Ze lopen er in elk geval
niet zo truttig bij als in veel an
dere zaken. Wanneer een meis
je met zwart, wit en pimpel
paars haar op de zaak ver
schijnt nemen wc haar even
apart en proberen we haar er
van te overtuigen dat je in een
dienstverlenend bedrijf aan
bepaalde normen moet vol
doen. Het gebeurt wel eens dat
een moeder me opbelt en dan
big is dat het ons lukt wat zg al
vele jaren nastreeft, namelijk
een dochter met een verzorgd
uiterlijk".
Paradijs
De taxichauffeurs van Eltax
Het paradgs voor winkelperso
neel tenslotte moet bg boetiek
Mac en Maggie op de Leidse
Breestraat zgn Het personeel
heeft daar de hele zaak ter be
schikking om hun bedrijfskle
ding uit te zoeken. Na ze een
keer te hebben gedragen gaat
de hele boel naar de stomerg
en wordt weer in de rekken te
ruggehangen. Het doel van de
ze regeling is de verkoop te sti
muleren. Immers: zien dragen,
doet dragen
Bedrgfsleider Peter Klasen over
stemt de luidruchtige disco
klanken "Over het uiterlgk
van het personeel doen we hier
niet moeilijk. Waar het om
draait is dat dc klanten leuk
worden benaderd en dat het
personeel er leuk uitziet,
vind het hopeloos dat andere
bedrijven hun personeel zo be
tuttelen. je moet toch zelf kun
nen bepalen hoe je erbg
loopt?"
