Frustraties bij
personeel Estec
De Rabobank
keen brede bank
Rabobank 9
WOENSDAG 3 NOVEMBER 1982
Twee jongemannen uit de betere
kringen trekken met elkaar op.
De een is een stuk rijker dan de
ander, dat wel. Er is tussen hen
beiden, zo mogen de kijkers rus
tig aannemen, sprake van een la
tente homofiele verhouding. Om
de hoek ligt het drama op de loer,
rara, waar heb ik het over? Niet
over 'Terugkeer naar Brides-
head' dus, maar over het tv-spel
'Noodlot' naar de roman van
Louis Couperus, die in 1890 ver
scheen, 55 jaar voor Evelyn
Waugh 'Brideshead Revisited'
schreef. De beide boeken, en de
beide televisiespelen, mag je dus
eigenlijk niet met elkaar vergelij
ken, maar ik doe het toch. Zou
'Noodlot' niet veel aan waar
schijnlijkheid hebben gewonnen
als er wat luchtiger, terloopser,
venijniger gespeeld was? Zo
lichtvoetig bijvoorbeeld als in
'Brideshead', in plaats van al die
regeringsverklaringen die Je
roen Krabbé, Lex van Delden en
Linda van Dijck uit de mond rol
den?
Ik geef toe, 55 jaar is een groot
tijdsverschil als het over zulke za
ken gaat, en Couperus was ook
een ander soort grappenmaker
dan Waugh. Frank heeft om rede
nen die te billijken zijn Bertie ge
wurgd, en wil na twee jaar in het
gevang niet met Eva trouwen
omdat hij haar niet waard is.
Wij, anno 1982, denken dan:
„Kom Frank, niet zo overdrijven
joh!", maar in 1890 gold een an
dere moraal. Terwijl „zij zijn
hoofd hartstochtelijk omhelsde,
hem knellend aan haar tenger li
chaam", is de lucht buiten zwar
ter en zwarter geworden.
- O, kijk die wolken! krijste zij. Het
gaat stortregenen!
,£ij trok hem tot zich op de bank,
knoopte zijn jas open en drukte
zich tegen hem aan".
Doodsbang is ze voor
,fZe bad, dat ze niet weer mocht
aanrollen, die hallucinatie van
donder. En zij sloeg om zijn li
chaam haar beide armen, zich te
gen hem dringend, als wilde zij
in hem kruipen".
Is het wonder dat zij, „haar vingers
wriemelend in zijn vest", het fles
je vindt? Druppels voor mijn
ogen, jokt Frank. Maar zij be
grijpt dat het wat anders is en
gooit het flesje weg. Ondertussen
blijft het maar kletteren tegen de
ruiten, een zondvloed van rechte
stromen:
Altijd die regen! murmelde zij
bang.
Dan zegt ze samen met hem te wil
len sterven, het flesje blijkt niet te
zijn gebroken, ze drinkt het half
uit, hij de andere helft, en even
later liggen ze dood in eikaars
armen op de bank:
het
Prachtig, nietwaar, zoals Coupe
rus het doemdenken van deze bei
de gelieven laat samenvloeien
met het onweer, zoals Dostojevski
het ook laat onweren tijdens een
hoogst dramatische scène in 'Het
dorp Stepantsjikowo en zijn be-
„Op dat ogenblik ratelde een vrese
lijk harde donderslag vlak bij het
huis. Het hele gebouw trilde even.
De generaalske slaakte een kreet,
Perepelitsyna eveneens, de kla-
ploopsters, verbijsterd van angst,
sloegen een kruis en meneer
Bachtsjejew deed het gelijk met
haar".
Wat hij met haar deed blijft geluk
kig in het ongewisse, maar dat
het 'dadelijk na de donderslag
ontzettend begon te stortregenen'
kan ik u verzekeren, namens Dos
tojevski. In zijn boek over Dosto
jevski schrijft ene Motsjoelski dat
het toneeleffect van deze 'cata
strofe' onderstreept wordt door
die onweersbui: 'Onweer, het na
deren ervan, de groei en de uit
barsting - dat zijn de symbolen
van de structuur van de
van Dostojevski'. Karei i
Reve citeert dit in zijn
verzamelbundel 'Freud, Stalin
en Dostojevski' (over twee weken
in de boekhandel) en maakt zich
er vrolijk over dat altijd de in
druk wordt gewekt dat het zo on
gelooflijk diepzinnig en geniaal
en geweldig van die Dostojevski
is geweest dat hij het tijdens die
scène liet onweren. „Terwijl het
toch het allervulgairste is wat je
maar bedenken kunt: een belang
rijke scène in het boek, de min
naar wordt afgewezen, of de
schurk wordt verjaagd, of de hel
din sterft, etc. Wat is eenvoudiger
dan daar een passend symbool
bij te vinden? Onweer, gezang
van vogeltjes - je kunt trouwens
nemen wat je wilt, want er zal
altijd een criticus of geleerde zijn
die diep onder de indruk komt
dat de auteur niet alleen de held
afscheid laat nemen van zijn ge
liefde, maar het ook nog laat RE
GENEN!".
Zo, dat kunnen Cc iperus en Dosto
jevski dertig jaar eerder) in de
zak van hun regenjas steken.
In de bonte rij van acties, protesten en demonstra
ties die met een grote regelmaat de publiciteit ha
len kwam er onlangs één uit onverwachte boek.
Bij Estec in Noordwijk - de grootste vestiging van
de Europese ruimtevaartorganisatie ESA (Euro
pean Space Agency) - gingen onlangs 800 interna
tionale werknemers een dag in staking om te pro
testeren tegen 'het gesol' met hun salaris.
Achteraf vindt Sjaak Bosma, voorzitter van de personeels
organisatie bij Estec, het best een unieke zaak dat zoveel
mensen een volle dag het werk hebben neergelegd. "Wij
zijn hier helemaal niet zo actievoerderig of stakingsbe-
reid. Wil je trouwens al die mensen van verschillende
nationaliteiten op de been krijgen, dan moet er wel iets
aan de hand zijn. De actie moet daarom worden gezien
als de uiting van een algemeen levend gevoel van frustra
tie", zegt Bosma.
Inleveren
De grootste grief van de actievoerders is volgens Bosma de manier
waarop hun salarissen worden vastgesteld. Bosma:"Dat gebeurt
door zogenaamde budgettaire experts. Die experts zijn afkom
stig uit landen die betrokken zyn bij internationale organisaties
zoals de ESA, de NAVO, de OESO, het Patentenbureau. Die
organisaties hebben als enige overeenkomst dat zij internationa
le werknemers in dienst hebben. Nu zitten er bij de budgettaire
experts vertegenwoordigers van landen die niet meedoen met
ESA, in sommige gevallen behoren die mensen tot landen die
met ESA concurreren. Amerika bijvoorbeeld. Dat land heeft een
vertegenwoordiger bij de budgettaire experts op grond van het
NAVO-lidmaatschap. Op die manier kan men wel invloed uitoe
fenen op de salarissen van de ESA-medewerkers. En op die ma
nier heeft men ook invloed op de ontwikkelingen bij ESA. ESA
is weliswaar zelfstandig in het bepalen van de mankracht, maar
ten aanzien van de geldelijke mogelijkheden is ESA wel afhan
kelijk van de budgettaire experts. Een vreemde situatie toch"
Estec Noordwijk: voor hoe lang nog een onafhankelijk instituut'.
Wat.de internationale werkne
mers bij Estec onlangs heeft
doen steigeren - de 400 werk
nemers die op lokale contrac
ten werken hebben niet mee
gedaan aan de actie - is het
binnen het team van de bud
gettaire experts gedane voor
stel om de ESA-medewer
kers in drie jaar tijd dertig
procent van hun salaris te la
ten inleveren. Bosma:"Er zijn
nog wel geen besluiten geval-
len.maar we zijn maar alvast
in het geweer gekomen. Als
we nu niets laten horen blijft
zo'n getal automatisch op ta
fel. We willen de budgettaire
experts duidelijk maken dat
we dat niet zomaarzullen la
ten gebeuren. Het punt is al
leen, en dat is dan tegelijker
tijd één van onze grote be
zwaren, wij kunnen niet zelf
rechtstreeks met de budget
taire experts praten of onder
handelen. Dat moet via een
secretaris-eneraal die door el
ke organisatie naar de bud
gettaire experts wordt ge
stuurd. Zo'n secretaris gene
raal kunnen we o
meegeven".
Concurrentie
Bosma heeft het gevoel dat de
tot nu toe gevoerde acties -
eerder dit jaar werd ook al
eens een uur het werk neer
gelegd - toch iets hebben ge
holpen. "Er zijn signalen dat
de secretarissen-generaal wel
enig begrip voor onze verlan
gens hebben". Een begrip dat
met name bij de buitenwe
reld slechts in geringe mate
aanwezig is omdat de naar
Nederlandse maatstaven
riante maandsalarissen van
de internationale Estec-werk-
nemers (netto verdienen zij
bedragen van circa 4000 tot
circa 10.000 gulden) in deze
tijd van bezuinigen wel voor
inkrimping in aanmerking
lijken te komen.
Bosma:"We verdienen goed,
dat ontken ik niet. Maar het
gevaar dreigt dat wanneer de
salarissen stevig omlaag
gaan, de technische experts
zullen vertrekken. Wij heb
ben zware concurrentie te
duchten van de internationa
le industrie die dezelfde of
betere salarissen biedt dan
ESA. Als het zo doorgaat dan
zullen zeker de Fransen en de
Duitsers terugkeren naar ei
gen land. Men moet wel be
grijpen dat mensen die hier
komen werken hun familie,
hun land en een bepaalde
manier van leven geheel of
gedeeltelijk moeten opgeven.
Het salaris is echter een com
penserende factor en ook de
sleutel om de mensen hier te
krijgen. Als dat salaris lager
of gelijk wordt aan wat ze
thuis kunnen krijgen dan ko
men ze hier niet meer naar
toe".
"Dat brengt Estec direct in ge
vaar want er is een bepaalde
verdeelsleutel in de kosten
tussen de elf aan ESA deelne
mende landen. Er is een stel
regel dat elk land recht heeft
op een bepaald aantal inter
nationale werknemers. Als
die verhouding scheef groeit
ligt het voor de hand dat som
mige landen zullen zeggen:
wij hebben geen zin meer om
nog zoveel te betalen terwijl
er maar zo weinig i
onze landen werken".
Kennis
"Verder doen de voorstellen
over salarisverlaging afbreuk
aan de teamspirit. De budget
taire experts begrijpen niet
dat ze het moreel van de staf
aantasten. De spirit om in Eu
ropees verband kwalitatief
iets hoogstaands van de
grond te kunnen en willen
brengen wordt steeds minder
als goede mensen verdwij
nen. En het gevaar dat ze ver
dwijnen is nu al vrij groot.
Steeds als er een delegatie
naar het buitenland is ge
weest horen we opmerkingen
als: we hebben dit en dat aan
geboden gekregen. Er zijn
namelijk maar weinig men
sen met kennis op ruimte-
vaartgebied. Er bestaat geen
opleiding voor ruimtevaart-
specialist. Mensen komen
binnen met kennis op een be
paald terrein. Door een aantal
jaren bij een instelling als de
ESA te werken raakt men op
de hoogte van veel ruimte
vaartzaken. Op die wijze
wordt men geleidelijk ruim
tevaartspecialist. Als derge
lijke specialisten weggaan of
worden weggekocht heeft
dat effect op de anderen".
i uit Europa
die samen iets van de grond
brengen. Dat dreigt te wor
den verwoest. Door de econo
mische crisis gaan veel lan
den weer eng-nationalistisch
denken en handelen. Wij
werken hier in Europees ver
band samen, zien wat er op
die manier mogelijk is en zijn
daar ook best trots op. We be
ginnen zelfs al enigszins een
concurrent van Amerika te
worden. De ESA heeft een
goede reputatie opgebouwd.
En de kleinere landen als Ne
derland, Belgiè, Denemarken
en Zwitserland moeten wel
beseffen dat zij de zaken die
door ESA worden gedaan
met zeil kunnen uitvoeren.
De grotere landen zouden dat
misschien nog wel kunnen.
Daarom moet het werken in
ESA-verband voor technici
uit Frankrijk en Duitsland
aantrekkelijk blijven. Als die
landen minder binding met
ESA krijgen dan zullen ze
zich steeds meer op de eigen
nationale industrie gaan rich
ten".
Vernuft
"En dat is geen verkieslijke
zaak. Bij ESA is nu nog veel
technisch vernuft. Er wordt
volop onderzoek gedaan. De
industrie heeft daar veel min
der geld voor over Bij de in
dustrie moet het allemaal zo
snel en goedkoop mogelijk
en het liefst zonder dat een
instantie als ESA over de
schouder meekijkt Het ge
vaar daarvan is dat er dingen
mislukken omdat de vereiste
zorgvuldigheid ten aanzien
van details niet altijd in acht
wordt genomen. Bij ESA is
dat onbestaanbaar. ESA is
speciaal opgericht om de
technische know how en
vaardigheden in Europa te
houden. Als dat verloren gaat
dan verliest Europa iets wat
in de loop van tot nu toe 15
jaren met veel zorg is opge
bouwd".
"Naar myn mening lijdt ESA
op het ogenblik onder een ge
brek aan goed management
Er worden rapporten ge
schreven over matiging waar
in men de bezuimgmgsper-
centages openlaat. Men heeft
het over x procent zus en y
procent zo. Wy willen hou
vast by de salansbepaling.
sche indicatoren of factoren
die een rol spelen. Vaste for
mules moeten er komen, net
zoals bij de salaris bepaling in
EG-verband. Wij moeten het
nu alleen met woorden doen
waar men alle kanten mee
uitkan".
"Waar we ook naar streven is
een recht op hoger beroep.
Zyn de salarissen eenmaal
vastgesteld dan is er geen en
kele mogelijkheid om daarte
gen in beroep te gaan. Be
grijp ons goed. wij iflkn
eventueel wel inleveren maar
dan na rechtstreekse onder
handelingen en via concrete
formules. We zijn trouwens al
akkoord met het met com
penseren van de inflatie. En
men moet verder bij kritiek
op onze inderdaad voor Ne
derlandse maatstaven hoge
salarissen wel beseffen dat de
Nederlanders bepaalde be-
lastingfaciliteiten hebben die
internationale werknemers
niet hebben".
Uitspelen
Op het ogenblik wordt by ESA
en in het bijzonder bij Estec
met spanning afgewacht wat
de budgettaire experts gaan
beslissen. Bosma daarover-
Ik ben bang dat de budget
taire experts een politiek van
verdeel en heers zullen voe
ren. Er zijn namelijk verschil
lende salarisgroepen. Je hebt
kans dat ze die groepen tegen
elkaar zullen proberen uit te
spelen. Ook ben ik bang dat
ze iets zullen toegeven op het
punt van salaris om op die
manier de boot te kunnen af
houden op de punten van di
recte onderhandeling of har
de formules."
Als dat gebeurt zal volgens
Bosma de frustratie blyven
en het vertrek van ruimte
vaartspecialisten bij ESA
worden bevorderd. "We zyn
nu nog een ona/hankelyk in
stituut met een grote techni
sche competentie waar de In
dus tri eén niet tegenop kun
nen. Als dat gaat veranderen
dan staat er hier in Noord-
wyk op de lange duur alleen
nog maar een gebouw waar
administratieve werkzaam
heden worden verricht. Op
technisch gebied komt er dan
niets meer uit Dat is dan een
hoop weggegooid belasting
geld".
ADVERTENTIE
voor ondernemers uit het
agrarische bedrijfsleven
en voor ondernemers uit het
midden-en klein bedrijf.
U weet dat de Rabobank bekend staat
als de bank voor het agrarische bedrijfsleven.
Van veehouder tot zuivclfabrikant
Maar is het u ook bekend dat één op dè
vier ondernemers uit het midden- en klein
bedrijf werkt met de Rabobank? En steeds
meer ondernemers kunnen zich uitstekend
vinden in de aanpak van de Rabol>ank.
Geen wonder Want 3 100 vestigingen
met een sterke plaatselijke betrokkenheid
en een brede deskundigheid in tal van dienster
maken de Rabobank tot meer dan een goede
buur van het midden- en kleinbcdi i)l
Thuis in elke bcdrijbt.ik
