Briljante Victor c c Satie-concert een geslaagd waagstuk Bij 'De Appel Ellen Fisher: kort maar Emotioneel trio-spel D Scheepvaart "-JÜ 1 /a i £3 S) ALhidc) lieuius MAANDAG 1 NOVEMBER 1982 SCHEVENINGEN - Met "Victor, of de kinderen aan de macht" van Roger Vitrac heeft de toneel groep 'De Appel' een merkwaar dig tijdsdocument op het reper toire genomen. Toen het stuk in 1928 in Parijs in première ging, leefden de toeschouwers in een totaal andere tijd dan de theater bezoeker van nu. De 19de-eeuw- se bourgeois-mentaliteit was nog zo sterk dat een verzet daartegen makkelijk de vorm van een scho keffect aannam en in het per soonlijk en maatschappelijk le ven waren de wonden nog voel baar van een onmenselijke loop gravenoorlog die bijna een mil joen soldaten het leven had ge kost. In de kunst leidde dit nog tijdens de Eerste Wereldoorlog tot het ontstaan van het dadaïs me en in het voetspoor daarvan in de jaren twintig tot het surrea lisme. Uit onvrede met de reali teit probeerde de moderne kun stenaar de werkelijkheid op een andere manier te bezien en het verzet tegen de heerschappij van redelijkheid en berekening leid de tot een verhoogde belangstel ling van het via Freud in de be langstelling gekomen onderbe wustzijn. Vanuit dit zoeken naar een andere, irrationele visie op de werkelijk heid schreef Vitrac zijn "Victor" als een aaneenschakeling van ab surdistische elementen uit de wereld van Dada en surrealisme. Vitrac heeft er echter wel zorg voor gedragen dat zijn absurdis tisch toneelstuk een keurig ge structureerd verhaal in drie be drijven werd waarvan de inhoud, hoe irreëel ook, door iedereen begrepen kon worden. Hoofd persoon is het superbrave jon getje Victor, dat op zijn negende verjaardag (als hij al bijna twee meter lang is) besluit een eind achter zijn kindertijd te zetten en het spelletje van de volwassenen mee te spelen. Zijn gedrag blijkt echter volkomen destructief van aard, zodat ouders en verjaarsvi site geconfronteerd worden met een "enfant terrible" dat alle hei lige huisjes van moraal, gods dienst en het toen nog sterke mi litarisme omverschopt. Het bezien van dood, verrotting, seks, en overspel door de ogen van een negenjarige levert daar bij natuurlijk een overvloed aan humoristische effecten op en de surrealistische voorkeur voor as sociaties en kinderlijke fanta sieën verruimt die mogelijkhe den nog aanzienlijk, bijvoor beeld door de introductie van een deftige dame die constant winden laat. De enorme schok die dit stuk vijftig jaar geleden en lang daarna nog teweeg bracht. zal door de hedendaagse toeschouwer nauwelijks nog kunnen worden nagevoeld. Wel kan men zich nog bewust wor den van het door Vitrac ten toon gespreide pessimisme, al komt Victors dood aan het slot op de hedendaagse toeschouwer niet meer als een absolute noodzaak over. Daarvoor is de rol van de humor in het geheel te sterk ge worden, terwijl anderzijds die zelfde humor ook het enige is waardoor het stuk nu nog speel baar is. Onder regie van Erik Vos heeft De Appel er in elk geval een briljan te voorstelling van gemaakt waarom uitbundig gelachen kan worden, maar die ook alle kan sen biedt tot een diepzinniger in terpretatie voor wie op de goede golflengte is afgestemd. Enige bekortingen in dit altijd nog pro blematische stuk zouden de voorstelling echter niet schaden. Het is misschien jammer dat De Appel "Victor" alleen in het ei gen theater kan spelen, maar daar staat tegenover dat ontwer per Tom Schenk de zaal en het toneelbeeld heeft laten samen vloeien in een absurdistische ruimtewerking die nergens an ders mogelijk zou zijn. PAUL KORENHOF LEIDEN - Eindelek, byna een jaar na de première, heeft ook Leiden kunnen kennismaken met de Amerikaanse danse res Ellen Fisher. Ze treedt in middels al op met een nieuw programma, maar bracht vrij dagavond in het LAK-theater "Figunnes", haar eerste pro- duktie in Nederland. Ellen Fisher laat geen twijfel bestaan over wat haar bezig houdt. Haar hele solo-voor stelling zindert van de ere- tiek, die maar niet tot ontla ding wil komen. Het knappe van de voorstelling is, dat ze dat thema in haar eentje ver beeldt. Ze kronkelt in haar ei gen wellust. De andere party is een abstractie, een tafel of een poppetje. Ook het pu bliek kijkt ze niet één keer aan. Dat krijgt daardoor de rol van voyeur, die stiekum zit mee te kijken naar haar fantasiewereld. "Figurines'* duurt alles bij elkaar maar veertig minuten en dat is veel te kort. Zeker omdat niet allV scènes even sterk zijn. Het eind kojnt als een koude dou che. Net als je begint te be grijpen waar ze heen wil, is het afgelopen. De sterkste scène is die. waarin ze het oudste motief ter we reld met vier vingers uit beeldt. Twee vingers voor het mannetje, dat wijdbeens en als een echte macho over de tafel stampvoet, twee vingers voor het vrouwtje, dat met lange benen elegant rondtnp- pelt, beurteling het mannetje zoekend en ontwijkend El len Fisher doet dat zo knap. dat je al snel vergeet dat het vingers zyn en denkt dat je naar mensen van vlees en bloed zit te kijken. Ook de daarop volgende scène, met twee poppetjes aan een touwtje, is spannend. Na ver loop van tyd raakte de dansc res zelf opgewonden door het mannetjespoppetje. Haar hoed gaat af. de zwarte habijt gaat uit en in een zwart door schijnend soort harem pak kronkelt ze als een hitsige slang over de tafel. Dat pak is een vondst; de losse kleding, gecombineerd met de stevige oude stappers die ze draagt geven haar iets ongrypbaars. In de scènes die daarop volgen, weet ze wat mij betreft wei nig meer aan het voorafgaan de toe te voegen. Haar soepe le bewegingen en indringen de persoonlijkheid kunnen niet verhinderen dat de span ning langzaam wegglijdt. Als danseres is Ellen Fisher heel gedreven en daardoor boeiend, als choreografe mist ze nog inhoud. ARIEJAN KORTEWEG. t 'Victor of de kinderen LEIDEN Aan het einde van het vorig jaar werden in de Rot terdamse Doelen opnamen ge maakt voor een grammofoon plaat met alle werken voor cel lo en piano van Serge Rachma ninoff. Cellist was Marien van Staalen, die door Gabriella Szentpéteri aan de vleugel werd begeleid. Deze Hongaarse pia nist is deze maand wederom in Nederland om samen met Ma rien van Staalen een aantal con certen te geven, o.a. in de Kapel zaal van het K&O-gebouw in Leiden op 1 en 8 november. Een voorproefje van hetgeen op de plaat te beluisteren is, kan men op 8 november in de Kapelzaal horen. LEIDEN - Het Schumann Trio, bestaande uit de pianist Ruud van den Brink, de violist No- buyuki Shioda en de cellist Henk Sekreve, gaf voor K. en O. een concert in de Kapelzaal De drie heren zijn coryfeeën uit het Con certgebouw Orkest; men mocht er dus grote dingen van verwach ten. Die hoop hebben ze, zeker niet in technisch opzicht, be schaamd. De dne werkten ook nauwkeurig samen. Vooral in het begin, Haydns Trio nr: 31, in G groot, sprong de violist door een wat scherpere, spichtiger toon vaak OEGSTGEEST - Het is met de componist Satie een merk waardig geval: in de muziek geschiedenis is hij overscha duwd door Debussy en Ra- vel, wier voorloper hij in ze kere zin was. Beiden onder kenden Satie's genialiteit en wierpen zich tesamen met andere kunstenaars uit die tijd zoals Stravinsky, Picas so, Cocteau, Milhaud en Ho- negger op als voorvechter voor zijn muziek. Sedert een tiental jaren vindt er een Sa- tie-herleving plaats, waarbij het opmerkelijk is dat een zeer breed en ook jong pu bliek zich aangesproken voelt door Satie's muziek. Satie was een vat vol tegenstrij digheden: in wezen altijd re bellerend tegen de gevestig de ideeën in de muziek, waar bij hij ook zichzelf niet ont zag. Spot was een van de vor men van zijn gevoel voor hu mor, die alle oradaties van milde ironie tot en met bij tende satire omvatte. Hij affi cheerde zichzelf met recla me-kreten als 'de componis ten van onze firma gebruiken slechts oude harmonieën, door gebruik beproefd' en 'al onze moderne muziek is zorgvuldig geretoucheerd door onze bedienden'. Naast spotlust en een voorliefde om met zijn radicalisme het pu bliek te choqueren was er ook nog een andere Satie, de Satie die in zijn jeugd de schoonheid van het Grego riaans had beleefd en die zich op latere leeftijd aangespro ken voelde door de mystiek van de Rozenkruisers. In zijn muziek streefde hij naar de grootst mogelijke eenvoud als reactie op de overdaad van de 19e eeuwse roman tiek. Een Satie-recital, zoals gister middag door Reinbert de Leeuw in het Groene Kerkje in Oegstgeest werd gegeven is een gewaagde onderne ming, omdat deze werken al len tot dezelfde muzikale we reld behoren. Op het pro gramma stonden de zes Gno6siènes, de Sonneries de la Rose et Croix, en de drie Gymnopédies. Het is de mu ziek die zich als het ware af speelt onder de oppervlakte, en die zonder deze onder huidse spanning gewoonweg vervelend zou zijn. De tem po-aanduidingen zijn steeds langzaam of zeer langzaam, het karakter van de meeste stukken is 'grave', 'triste' of 'douloureux'. Gnossiènes et sonneries hebben geen maat strepen. en de dynamiek is steeds zeer ingehouden. Reinbert de Leeuw is het als weinigen gegeven deze mu ziek, die geworteld is in de stilte, met spanning te laden. Veelzeggend was de aarze ling bij het zeer geboeid luis terende publiek om deze stil te na de Gnossiènes met ap plaus te doorbreken. De Gymnoipèdies waarmee Reinbert de Leeuw zijn reci tal besloot is een van de eer ste werken die Satie chreef, muziek waarin de klanken haast gestold lijken te zijn in een uiterst trage beweging. Een uur lang Satie, een waag stuk waarvoor de belangstel ling zo groot was dat er nau welijks genoeg stoelen waren in het Groene Kerkje. De aan wezigen hebben ademloos geluisterd naar tot muziek geworden stilte. MIES ALBERDA. uit Misschien kwam dit ook door de zaal-akoestiek. die de viooltoon minder begunstigt. Maar later, in Tunna en Brahms, voegde hij zich toch beter in, zo dat ik aan een verschil in opvat ting dacht. Naamgever Schumann prijkte wel niet op het programma, maar ik kreeg de indruk, dat het trio toch in zyn geest handelde Zelfs trok ken ze het genoemde Haydn-Trio die richting uit. Ze smachtten er kennelyk naar. romantisch-ge- voelig bezig te zijn. Als het goed is. kryg je daar by Haydn zo dc kans met voor. Hier is het gevoel achttiende eeuws, wat volkslied achtig. wat onbezorgd. Reeds met het tweede Trio (m b- klein) van de Sparyaard Joachin Tunna (1882-1949) konden ze zich volop uitleven. Deze warm bloedige muzikant uit Sevilla, die min of meer in Parys door Debussy en Ravel werd bewerkt, maar z'n Andalusische aard nooit heeft verloochend, geeft in dit warm emotionele werk volop voer voor muzikanten. De Schu- mann-drie grepen gretig de gele genheid aan. Hun spel stond bol van emotie, van muzikale drift. Die bleef actief, ook in het zachte ritselen, Kortom, deze Tunna leek de drie uit het hart gegre pen. Ik wil echter graag bekennen, dat Brahms' eerste Trio (in B-groot), één van de drie uit opus 8, mij meer bekoorde. Het is een jeugd werk (uit 1854, de componist was toen pas 22). Hij was er erg op gesteld en werkte het veel later om. Ik geloof, dat we deze om werking hebben gehoord. Ten minste naar de grotere rijpheid te oordelen. JOHAN VAN WOLFSWINKEL. Bioscopen Leidse bioscopen LUXOR (121239): "The Road Warrior", da. 14.30, 19.00 en 21.15 uur, zo. 14.15, 16.30, 19.00 en 21.15 uur, 16 jr. LIDO 1 (124130): "Van de koele meren des doods", da. 14.30,19.00 en 21.15 uur, zo. ook 16.45 uur, 16 jr. LIDO 2: "Monthy Python life at the Hol lywood Bowl", da. 14.30, 19.00 en 21.15 uur, zo. ook 16.45 uur, al. LIDO 3: "Rocky 3". da. 19.00 en 21.15 uur, do., vr., ma. en di. ook 14.30 uur, 16 jr. Kindermatinee: "The Aristocats", za., zo. en woe. 14.30 uur, zo. ook 16.45 uur. LIDO 4: "Ademloos", da. 14.30, 19.00 en 21.15 uur, zo. ook 16.45 uur, al. STUDIO (133210): "Porky's pikante pretpark", da. 14.30, 19.00 en 21.15 uur, zo. ook 16.45 uur, 16 jr. TRIANON (123875): "Young doctors in love", da. 14.30, 19.00 en 21.15 uur, zo. 14.15, 16.30, 19.00 en 21.15 uur, 16 jr. REX (125414): "Snoepjes die vreugde brengen", da. 14.30, 19.00 en 21.15 uur, 16 jr. Bioscopen Alphen - (Voor reserveringen 01720-20800) EURO 1: "The Road Warrior", da. 13.30, 18.45 en 21 15 uur. za. 13.30, 18.30, 21.00 en 24.00 uur, zo. 13:30, 16.00, 18.30 en 21.00 uur, 16 jr. EURO 2: "Porky's pikante pretpark", da. 18.45 en 21.15 uur, do., vr.. ma. en di. ook 13.00 uur. za. 18.30 en 21.00 uur, zo. 16.00.18.30 en 21.00 uur. 16 jr. Kindermatinee: "Oom Ferdinand en c toverdrank", za., zo. en woe. 13.45 uui Nachtvoorstelling: "Marathonman", z Bioscoop Voorschoten (Voor reserveringen 01717-4354) GREENWAY: "On golden pond", do. 20.30, vr. en za. 21.30 uur. al. "History of the world, part 1", vr. 19.30, za. 15.45 en 18.15, zo. 15.45 en 18.15 uur, "Die FSlschung", zo. 21.00 uur, 16 jr. "Das zweiten Erwochen der Christina Klages", ma. 21.00 uur, 16 jr. "Schwestern", di. 13.30 en woe. 20.30 uur. 16 jr. Kindermatinee: "Pinkeltje", 14.00 uur. woe. 14.30 uur. Bioscopen Katwijk (Voor reserveringen 01718-74075) CITY 1: "Le professionel", ma. en di. 20.00 uur, woe. en do. 14.45 en 20.00 uur. 16 jr. city 2: "Vrijdag de dertiende, deel 2", zelfde tijden als City 1. CITY 3: "The last hunter", zelfde tijden als City 1, 12 jr. CITY 4: "In de voetsporen van Bruce Lee", do. 14.45 en 20.00 uur, vr. 14.45, 18.45 en 21.15 uur, 12 jr. Exposities j Gemeentearchief - Boisotkade 2a, 'Lei den in koper gesneden', kopergravures en etsen, t/m 6/11, ma t/m vr van 9-17 uur, do 9.30-21.30 uur, za 10-12 uur. Stadhuis - foto-impressie van het pop festival gehouden in het Van der Werff- park, van de groep Reflex '82, t/m 19/12, i t/m v >-17 ij Scheepvaartinformatie over de grote en kleine vaart kunt u van maandag tot en met vrijdag telefonisch ver krijgen via nummer 071-144941, toestel 218. Bel len tussen 9 en 12 uur. Rijksmuseum voor Volkenkunde - ten toonstelling van Japanse prentkunst, tot 9/1, ma t/m za van 10-17 uur, zo en feestdagen van 13-17 uur. Ars Studio - Pieterskerkgracht 9, werken van Fer Hakkaart, Peter Cox, Popco Bakkers, tot 6/11, ma t/m do 19-21 uur, di t/m do 9.30-12 uur. Galerie De Oude Rijn - Stille Mare 4, ex positie Ai\ja Duyvesteyn, olieverfschil derijen en aquarellen, tot 10/11, di t/m za 10-19 uur. do 10-21 uur, zo 11-18 uur, ma 12-18 uur Galerie Denise Stephan - Bakkersteeg 18-20, expositie Marry Hövig, collages en tekeningen, t/m 21/11, vr, za, zo van 13.30-17.30 uur. Hofland Galerie - Langebrug 32a, ten toonstelling 'Things Japanese', moder ne keramiek, tot 7/11, do t/m za van 11- 17 uur, zo 13-17 uur. LAK-foyer - Levendaal 150, tekeningen van Geert Baas, t/m 15/12. Holiday Inn - Haagse Schouwweg 10, schilderijen Anny Casteelen en Alexan der Sippel, t/m 24/11. Leiderdorp - gemeentehuis, weefkleden van A.E. Sassen-van Wermeskerken, Hanneke Schuitema keramische plas tieken, t/m 24/11, ma t/m vr van 9-17 uur do van 19-21 uur. Muzenhof - Gordijnsingel 4, olieverf schilderijen van Alice Knufman, tot24 11, ma t/m vr van 14-22 uur, za 9-14 Lisse - Artopa, Grevelingstraat 50, expo sitie Mieke Janson-Overdevest, t/m 7/11, do. za. zo van 13.30-16.30 uur, do 19.30- 21.30 uur. 't Atelier - Heereweg 309, ingang Vuur- steeglaan, expositie Frans v.d. Veld en Giel Langeveld, tot 8/11, dag. 10-17 uur, do ook 19-21 uur. Oegstgeest - Jacques van Bellen, Lange Voort, expositie batik - paintings van Jan Piet Enklaar, t/m 20/11, di t/m za van 8-18 uur. vr tot 21 uur. Kunstcentrum Langevoort - expositie van werken van Frans Eradus, C.G. Eu- link, Annelies de Graaf, A.J. Kuiper, Joop van Ulden, tot 23/11, di, woe. do, vr van 13.30 -17.30 uur. vr van 19-21 uur, za Ziekenhuizen Ongevallendienst ziekenhuizen Leiden Ongevallendienst elke dag Academisch Ziekenhuis behalve van dinsdag 13.00 uur tot woensdag 13.00 uur (Diacones- senhuis) en van vrijdag 13.00 uur tot za terdag 13.00 uur (Elisabeth-ziekenhuis). Bezoekuren St. Eusabeth-Ziekenhuis: Volwassenen: dagelijks van 14.00-14.45 en van 18.30-19.30 uur. Klasse afd dage lijks van 11 15-12.00 uur. van 14.00-14.45 uur en van 18.30-19.30 uur. Kraamafdeling: dagelijks van 11.15- 12.00 uur (alleen voor echtgenoot) 18.30-19.30 Bezoektijden kinderafdelingen: Bezoekuren ziekenhuizen Dlaconessenhuis - doorlopende be zoektijd van 16.00 uur tot 20.00 uur; met uitzondering van: - de kinder- en jongerenafdeling: dage lijks van 14 00 uur tot 19.00 uur. de afdeling intensieve zorg: uitslui tend na overleg met het hoofd van de afdeling. Sportmedisch Advies Centrum: Kinderatdeling: dagelijks van 15.00- 18.30 uur Afdeling C.C.U. (hartbewaking) dage lijks van 14.00-14.30 uur en van 19.00- 19.30 uur. Intensieve verpleging: dagelijks van 14.00-14.30 uur en van 19.00-19.30 uur. Academisch ziekenhuis Tel. 269111 Voor alle patiënten (behalve kinderen) zijn de bezoekuren als volgt:. Elke dag: 14.15-15 00 uur en 18.30-19.30 Avondbezoekuur afdeling Verloskunde 18 00-19 00 uur. Praematurenafdeling dagelijks van 14.30-14.45 uur en van 18.30-18.45 uur. Bezoek aan ernstige patiënten Bezoektijden Kinderkliniek: Dagelijks 15.00-15.45 uur en 18.30-19.0C Elke dag: 14 15-15.00 uur en 18.30-19.00 uur. (Alleen voor ouders van kinderen karf er een afwijkende tijd afgesproken worden met de hoofdverpleegkundige). Alphen aan den Rijn Rijnoord: Bezoektijden 's middags 14.30-15.15 uur, 's avonds 18.30-19 30 uur. Extra be zoek voor de hartbewaking: 's ochtends 11.00-11.30 uur. Extra bezoek voor va ders op de kraamafdeling 's avonds 19.30-20.30 uur. Kinderafdeling 's mid dags 14.30-15.30 uur, 's middags alleen voor ouders 14.30-18.30 uur. Geluidshinder Schiphol Klachten over geluidshinder van vlieg verkeer van en naar Schiphol kunnen dag en nacht worden gemeld bij het in formatiecentrum Geluidshinder Schip hol (tel: 020-175000). j— O-aii- Of'ev MowseuJk ("•c-eus A .5' VISSOUFTLEE Snipper een tüetne ui r»fhjn en fruit «Se «nip- per* in 50 g boter 1 november 1982 Honderd jaar geleden stond in de krant: Dezer dagen trad eene straatzangeresvergezeld van een guitaar speler, te Parijs in een wijnhuis binnen en hief een sentimenteel lied aan, waarvan het refrein luidde 'Ik blijf al tijd mijn liefde trouw". "Leuge naarster", klonk het eenmaal op, "gij uwe liefde trouw, die zeven jaar geleden met al mijn spaargeld van mij weggeloo- pen zijt?". Het was maar al te waar. Een der gasten, een met selaar, had in de zangeres zijne wettige huisvrouw herkend. Zijne zuster, die bij hem zat, vloog haar verwoed te lijf en er ontstond een gevecht, waarbij den guitaarspeler zijn instru ment op het hoofd aan stukken werd geslagen. Eindelijk nam het tweetal de vlucht, gevolgd door eene bende straatjongens, die hun luidkeels nazong: "Ik blijf altijd mijn liefde trouw!". Baron Winlzingerode, een 87-jarxge man, in Thunngen op een landgoed wonende, heeft zestig jaren van zijn leven in stilte gewijd aan een reuken- werk: het schrijven der geschie denis van de muziek. Hij is thans in Munchen om over de uitgaaf van het werk, tn veertig deelen, schikkingen te treffen Adv.) Roode Neuzen worden snel en duurzaam natuurlijk blank door het gebruik van Me- nijl, een voortreffelijk praepa- raat van den scheikundige A. Nieske te Dresden Prijs 3.50. Officiéél onderzocht en als on schadelijk aanbevolen. Gunsti ge uitkomsten gedurende vijf jaren bewezen. Depot te Leiden bij N. K Swemer, Drogist, Ma re Vijftig jaar geleden - Miss Betty Gow.de Schotsche nurse van den vermoorden ba by Lindbergh, is na een bezoek aan haar moeder te Glasgow, naar de familie Lindbergh in New-Jersey teruggekeerd om het tweede kind, dat in Augus tus geboren werd. te verzorgen. Miss Gow werd er aanvankelijk van verdacht aan de ontvoe ring uan hef aan haar toever trouwde kind te hebben deelge nomen, maar de rechtbank sprak haar van elke verden king vrij.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1982 | | pagina 21