SPD-bestuur kiest Vogel Politiek in VS wordt bepaald door personen -C PLO wil met Israëlische Arbeiderspartij gesprek Bezorgdheid bij VS en NAVO Als opvolger van Helmut Schmidt Hans-Jochen Vogel bekwaam en integer Rustig na overwinning socialisten in Spanje ZATERDAG 30 OKTOBER 1982 Buitenland JERUZALEM - De Palestijnse be vrijdingsorganisatie PLO wil in Italië een bijeenkomst organise ren met leden van de Israëlische Arbeiderspartij, onder het motto „vijanden praten". Deze bijeen komst, waaraan Knesset-leden van de Arbeiderspartij en voor aanstaande leden van de PLO- leiding deel moeten nemen, had al de komende week in Florence plaats moeten vinden, maar is uitgesteld tot december, na de bijeenkomst van de Palestijnse Nationale Raad in Tunis. Vol gens een belofte van PLO-leider Arafat zullen daar belangrijke door Jaap van Wesel besluiten worden genomen ten aanzien van Israël. In dit stadium konden de PLO en de leden van de Arbeiderspartij het niet eens worden over een ge meenschappelijke formule wat betreft de erkenning van Israël, reden waarom met goedvinden van beide partijen de bijeen komst, die moet plaatsvinden via dé bemiddeling van de Italiaanse christen-democraten en socialis ten. is uitgesteld. Van de kant van de PLO is het de bedoeling dat Mahmoed Abbas (nummer drie in leiding van El Fatah), dr. Hanna Nasser (lid van het uitvoerend comité van de PLO) en Ahmed Sidki Dajani (ook lid van het uitvoerend comi té) deelnemen. Bij de Arbeiders partij wordt een aantal Knesset- leden genoemd, zoals Jossi Sa- rid, prof. Shevach Weis, JairTsa- ban en Aharon Har El. De laatste verklaarde voor de Israëlische te levisie met de PLO te willen pra ten als er een wezenlijke bereid heid bij de PLO is om Israël te erkennen. Anti-Begin Naar verluidt heeft de PLO-verte- genwoordiger in Rome namens Yasser Arafat toegezegd dat tot een dergelijke verandering be sloten zal worden bij de komen de bijeenkomst van de Nationale Raad. een soort Palestijns parle ment in ballingschap. De PLO- vertegenwoordiger heeft open lijk gezeg dat de PLO een dia loog wil met de Arbeiderspartij, hetgeen aansluit bij de uitspraak van Arafat dat de PLO wil praten met anti-Begin-krachten in Is raël. Arafat vermeldde in dit verband de „Vrede nu"-beweging. Evenals de Arbeiderspartij heeft „Vrede nu" zich op het standpunt ge steld dat de PLO moet afzien van terreur en Israël moet erkennen wil het als gesprekspartner aan vaardbaar zijn. In Israël wordt aangenomen dat de PLO-leiding tot de conclusie is gekomen dat het niet langer zinvol is te spre ken met extreem-linkse en anti- zionistische groeperingen in Is raël, en dat daarom de Arbeiders partij de aangewezen gespreks partner is. Of een duidelijk be sluit in die richting door de Pale stijnse Nationale Raad genomen zal worden, wordt echter in twij fel getrokken. Bufferzone Intussen hebben Israël en Libanon zich allebei bereid verklaard rechtsreeks met elkaar te onder handelen over terugtrekking van alle vreemde troepen en een buf ferzone in Zuid-Libanon. Ameri ka zal actief aan die onderhande lingen deelnemen. De Ameri kaanse bemiddelaar Maurice Draper heeft in Jeruzalem met premier Begin en minister van buitenlandse zaken Shamir ge sproken, en gezegd dat een on- derhandelingscomissie over en kele dagen met zijn werk kan be ginnen. Het is de bedoeling dat er twee comissies komen, een Is- raëlisch-Libanese en een Sy- risch-Libanese, beide met een Amerikaanse voorzitter. Tot dusver zijn er geen onderhan delingen geweest over een moge-, lijk Libanees-Israëlisch akkoord. Aanvankelijk spraken de Israë li's over een vredesverdrag met Libanon, maar dat is sinds de moord op de gekozen president van Libanon Beshir Gemayel van de baan. Zijn broer, de huidi ge president Amin Gemayel, is veel terughoudender in zijn be strekkingen met Israël. Hij heeft zich tot dusver publiekelijk zeer anti-Israëlisch opgesteld, maar in Jeruzalem wordt gezegd dat president Gemayel wel deglyk zaken wil doen met Israël. Israël verwacht als eindresultaat van de onderhandeling een ge lijktijdige terugtrekking van Sy rische. Palestijnse en Israëlische troepen. Verder een veiligheids- bufferzone in Zuid-Libanon en een normalisering van betrek kingen tussen Israël en Libanon, zoals handelsbetrekkingen en open grenzen, zonder dat er spra ke hoeft te zijn van een formeel vredesverdrag. BONN (GPD) - Het bestuur van de SPD heeft eenstemmig besloten Hafis-Jochen Vogel voor te dragen als opvolger van Helmut Schmidt. Daarmee is Vogel de belangrijkste kandidaat om op het speciale verkiezingscongres van de sociaal-democraten in Dortmund te worden gekozen als politiek leider en daarmee uitdager van bondskanselier Helmut Kohl bij de aanstaande bondsdagverkiezingen. De andere kandidaat voor het kan- seliersschap, de minister-presi dent van de deelstaat Noordrijn- Westfalen, Johannes Rau, had la ten weten dat hij nu niet zijn post kan verlaten. Noordrijn-Westfa- len is immers het laatste grote bastion van de SPD in de Bonds republiek. Op een persconferentie in Bonn zei SPD-voorzitter Willy Brandt dat Hans-Jochen Vogel garant staat voor de tot nu toe gevoerde so ciaal-democratische politiek in West-Duitsland. „Hij blijft in de lijn die ex-kanselier Helmut Schmidt op 1 oktober in de Bondsdag in twaalf punten heeft uitgezet over de sociaal-demo cratische weg ter verzekering van de vrede, ter modernisering van de maatschappelijke econo mische verhoudingen, over het scheppen en behouden van ar beidsplaatsen en over onze hou- Respect Eerder had Brandt uit naam van het SPD-bestuur Helmut Schmidt bedankt en respect uit gesproken voor zijn „buitenge wone prestaties" als bondskan selier. „Helmut Schmidt heeft in een politiek en economisch moeilijke internationale situatie de Duitse belangen competent en succesvol waargenomen. Het is zijn prestatie dat de Bondsre publiek een voorname plaats on der de industriële naties inneemt en dat zij met haar politieke ge wicht er voelbaar toe heeft bijge dragen de vrede in Europa veilig te stellen". Brandt uitte zijn te vredenheid erover dat Helmut Schmidt als vice-voorzitter van de SPD zijn partij ook in de toe komst met „raad en daad" terzij de wil staan. BONN - Dat het bestuur van de Westduitse sociaal-democrati sche partij de 56-jarige Berlijnse oppositieleider Hans-Jochen Vo gel eenstemmig heeft voorgedra gen als kandidaat-kanselier en daarmee politiek leider van de SPD, is geen verrassing. Vogel gold al sinds lange tijd als de „be langrijkste kroonprins" van ex- bondskanselier Helmut Schmidt. Er kan nauwelijks twij fel over bestaan dat hij op het speciale verkiezingscongres van zijn partij in januari in Dort mund wordt gekozen tot uitda- door Gerrit-Jan Hoek ger van CDU-kanselier Helmut Kohl bij de vervroegde Bonds dagverkiezingen, die naar alle waarschijnlijkheid op 6 maart 1983 worden gehouden'. Hans-Jochen Vogel is op 3 februari 1926 in Gottingen geboren. Zijn vader was vanaf 1935 hoogleraar in de diergeneeskunde aan de universiteit van Giessen; zijn grootvader was eveneens profes sor in Munchen. De nieuwe lijst trekker van de SPD is een pro- dukt van het Duitse culturele en academische burgerdom en in die zin niet afkomstig uit een ty pisch sociaal-democratisch nest. Zijn zeven jaar jongere broer Bernd koos een andere politieke Hans-Jochen Vogel. richting en is nu CDU-minister- president van de deelstaat Rijn land-Palts. Vogel ging rechten studeren en was altijd de „beste van de klas". De gepromoveerde jurist werd aanvankelijk rechter, nadat hij overigens tijdens de oorlog nog in de Wehrmacht had moeten dienen, en noemde dat de „mooi ste tijd van zijn leven". In 1955 werd hij door de toenmalige Beierse minister-president Hoegner in de staatskanselarij gehaald. In 1960 werd Hans-Jo chen Vogel, nog maar 34 jaar oud, door de bevolking van Mün- chen met 64 procent van de stemmen tot burgemeester geko zen. In 1966 bereikte hij het spec taculaire resultaat van niet min der dan 78 procent. Inmiddels wordt de stad München gere geerd door een CDU-burgemees- ter. Vogel kreeg in München uiteinde lijk ruzie met de linkervleugel en stond sindsdien bekend als „vre ter van de jong-socialisten". Hij ging naar Bonn als minister van woningbouw in het kabinet- Brandt en werd in 1974 onder kanselier Schmidt minister van justitie. Tijdens de voor de Bondsrepu bliek zo ernstige periode in de herfst van 1977, waarin terroris ten veel mensen vermoordden, ontpopte Hans-Jochen Vogel zich als een politicus die voort durend op de bres stond voor de liberale rechtsstaat. Daaraan is het waarschijnlijk beslissend te danken dat hij sindsdien als mo gelijke opvolger van Helmut Schmidt werd genoemd en dat het linkergedeelte van de SPD vrede met hem sloot. "Brandweerman" Twee en een half jaar geleden werd Hans-Jochen Vogel als een soort „brandweerman" naar Berlijn gestuurd om te proberen het to taal „verrotte beeld" van de SPD in die stad op te vijzelen. Dat is hem in zijn tijd als regerende burgemeester bijna gelukt. De anti-SPD-stemming was door al lerlei schandalen echter zó groot, dat hij toch de verkiezingen te gen de CDU-kandidaat Richard von Weizsacker verloor. Vogel werd oppositieleider in het Ber lijnse Huis van Afgevaardigden en probeerde voortdurend in contact te komen met opstandi ge of teleurgestelde jongeren, die zich onder andere in de krakers- beweging hadden georganiseerd. Hans-Jochen Vogel heeft er werkelijk moeite mee gehad om zich door zijn partij tot politiek leider te laten benoemen. Hij is niet iemand die op verkiezings bijeenkomsten charismatisch kan werken, laat staan dat hij in demagogie zal vervallen. Maar Vogel is een bekwaam en vooral zeer integer politicus. Na de op de buitenlandse politiek gerichte Willy Brandt en de als econoom uitblinkende Helmut Schmidt wordt nu een jurist met grote kwaliteiten politiek leider van de SPD. Dat is een verandering, maar daarom nog niet slecht. BERLIJN - "Verschrikkilijk", vond de Britse premier Margaret Thatcher de Berlijnse Muur. Van een toren op het Potsdammerplein keek zij samen met de Westduitse bondskanselier Helmut Kohl over de Muur naar Oost-Berlijn. Beide conservatieve leiders toonden zich op een persconferentie eensgezind in hun opvatting dat er in de NA VO een grotere eenheid moet komen en dat de wapenbesprekingen met de Sowjet-Unie uit een positie van kracht moeten worden gevoerd. Geen dialoog met verzet El Salvador SAN SALVADOR (AP) - Na uit voerig overleg met zijn militaire tot en regeringsfunctionarissen uit de VS, heeft de Salvadoraan se president Alvaro Magana gis teren verklaard een verzoek van het linkse verzet om vredesover leg te openen, van de hand te blijven wijzen. "We hebben ons beroep op de re bellen herhaald hun wapens neer te leggen en te gaan deelnemen aan het democratische proces", aldus een verklaring van Maga na. "We zullen niet toestaan, dat de rebellen als politieke kracht betekenis krijgen, zolang zy voortgaan met het zaaien van dood en verderf'. MADRID - De ommezwaai in de Spaanse politiek als gevolg van de eclatante verkiezingsoverwin ning van de Spaanse socialisti sche arbeiderspartij PSOE gaf gisteren geen noemenswaardige verandering te zien in het straat beeld in diverse Spaanse steden. Het enige tastbare verschil met een normale werkdag vormde de enorme stormloop op de kran tenkiosken. Voor een paar uur maakten de verhitte discussies over voetbal plaats voor debat- door Hans Amesz ten pro of contra Felipe Gonza lez. Waar wel ingrijpende gedaantever wisselingen te constateren zullen zijn, is in het nieuw gekozen par lement, dat binnen 25 dagen voor het eerst bij elkaar moet komen. Een aantal bekende politici zal in de komende volksvertegenwoor diging niet terugkeren. Vooral de UCD, de huidige regeringspartij, die tot de installatie van de socia listische regering de fcaken in Spanje blijft behartigen, heeft een veer moeten laten. Zowel premier Calvo Sotelo als vier van zijn ministers, onder wie die van buitenlandse en binnen- landse zaken, respectievelijk Pe rez Llorca en Roson, zijn niet herkozen en zullen waarschijn lijk een baantje moeten zoeken in het bedrijfsleven. Voor de UCD-parlementariër Areilza heeft het feit dat hij uit de parle mentaire boot gevallen is waar schijnlijk nog verdere conse quenties, aangezien hij zijn voor zitterschap van de parlementaire assemblée van de Raad van Eu ropa zal moeten opgeven. MADRID (ANP) - De Spaanse so cialisten hebben door de verkie zingen van donderdag ook in de "Eerste Kamer" met haar 208 zetels de absolute meerderheid verworven (134). In de 350 zetels tellende "Tweede Kamer" kre gen ze er al 201. Verder zullen de gezichten van de communisten Sole Tura en Bias Pinar in het nieuwe parlement ontbreken. Ook extreem-rechts likt echter zijn wonden. De mislukte poging van Spaanse Solidariteit om overste Tejero via een zetel in het parle ment uit de gevangenis te slepen, heeft deze extreem rechtse partij gedreven tot een doorzichtige en ridicule wanhoopspoging om het miserabele verkiezingsresultaat (slechts 22.000 stemmen) te ver doezelen. De advocaat van Tejero en tevens tweede man van de partij, Lopez Montero, heeft een vijftal brie ven rondgestuurd aan koning Juan Carlos, paus Johannes Pau- lus II, de voorzitter van het Euro pese Parlement, het Internatio nale Hof voor de Rechten van de Mens en zelfs de Verenigde Na ties, waarin hij zich beklaagde over de discriminatie van Spaan se Solidariteit. Vooral het epistel aan de paus is een voorbeeld van huichelach tigheid: „Heilige vader, wij ver zoeken u dringend in te grijpen om te voorkomen dat, net als in uw eigen vaderland, de stem het zwijgen wordt opgelegd van die genen die verenigd onder de naam Spaanse Solidariteit, hun stem willen laten doorklinken tot alle Spanjaarden, ter verdedi ging van de westerse bescha ving". WASHINGTON. BRUSSEL (GPD) - De verkiezingsoverwin ning van de Spaanse socialisten is voor de VS een moeilyk te ver teren brok democratische werkelijkheid. Officieel wordt ei over zulke „binnenlandse aange legenheden" van een NAVO- bondgenoot geen commentaar gegeven in de Amerikaanse hoofdstad. Niettemin vreest men in regeringskringen voor de poli tieke onrust die gepaard kan gaan met de belofte van partijlei der Felipe Gonzalez om het Spaanse lidmaatschap van de NAVO aan een referendum tc onderwerpen en ook de overeen komst met de VS over het ge bruik van militaire bases in Spanje opnieuw in overweging te nemen De Verenigde Staten hebben jaren lang gepoogd, ook toen in Spanje Franco nog aan het bewind was, de Spanjaarden by het NAVO- gebeuren te betrekken - tegen de zin van een grote meerderheid van de andere partners in de alliantie. Nu Spanje formeel lid is en voor de NAVO daarmee hoogst belangrijke strategische ruimte heeft gemaakt op de kwetsbare zuidelijke flank, voor zien de Amerikanen grote pro blemen wanneer Gonzalez de uitbouw van het jonge lidmaat schap zou bevriezen, zoals hy tij dens zijn campagne heeft be loofd. Het NAVO-hoofdkwartier in Brus sel geeft officieel geen commen taar op de verkiezingsoverwin ning van de socialisten in Span je. Het argument daarvoor is. dat de huidige Spaanse regering for meel nog aan de macht is. Offi cieus valt in NAVO-knng echter vooral te horen dat men de rela ties met Spanje voorzichtig hoopt voort tc zetten. „Hoe meer we nu naar buiten toe over deze verkiezingsuitslag praten, hoe groter de kans wordt dat er din gen gebeuren die we niet wil len", aldus een NAVO-ambte- naar. De Verenigde Staten hebben een soort democratie, waar van de kwaliteit voorname lijk wordt bepaald door het feit dat by verkiezingen niet wordt gestemd over beleid, die vervolgens dat beleid naar eigen oordeel vorm gaan geven Het is die persoonlyke stryd tussen kandidaten waaraan Amerikaanse ver kiezingen hun - niet altyd even opgewekte - kleur ontle nen. Het gaat erom publiek te trekken en dit valt met mee onder een kiezersvolk dat do delijk vermoeid is geraakt. Een kandidaat moet herken baar zijn. Daarom draagt Le wis Lehrman, een miljonair en Republikein, die voorna melijk uit eigen zak zo'n drie dollar per kiesgerechtigd hoofd uitgeeft, vuurrode bre tels, terwijl hy van deur tot deur onder meer pleit voor de doodstraf. Hy verkoopt zulke bretels om fondsen te werven voor zyn stryd om het gou verneurschap van New York - een vermoedelijk vergeefs gevecht. Daar waar in Nederland politi ci, heten zij Van Agt of Den Uyl, zich nog wel eens wer vend op de fiets willen wer pen, heeft het Republikeinse lid van het Huis van Af gevaardigden Robin Beard uit Kansas gegrepen naar een opwindmuis, die buitelingen maakt. „Flipping Jimmy" noemt hy het stukje speel- door Henk Kolb goed liefkozend, daarmee verwijzend naar het veron derstelde incoherente stem gedrag van zyn tegenstander voor een senaatszetel, sena tor Jim Sasser. Het ronddragen en kussen van doorgaans onthutste babies, die genadeloos terwille van de beeldmedia uit de armen van verontruste moeders worden gerukt, het laten marcheren van drumbands voorzien van majorettes met fraaie beentjes - dat zijn de middelen geworden van een voorbije tijd. Het gebeurt nog wel eens, maar het ontbeert de finesse van mevrouw Lar ry an n Willis' uitdaging tot haar tegenstander voor het Congres: of debatteren, of een wedstrijd in lassowerpen vanaf een hollend paard naar een op de vlucht gejaagd kalf. In Oregon kan een boerin zo bewijzen bij wie de belangen van de geteisterde stand in de best denkbare handen zyn. (Het werd een debat) De Verenigde Staten hebben een lange traditie achter de rug van de gefilmde strijd tussen goed en kwaad - in de oude cowboyfilms droegen de „goeden" altyd enorme witte hoeden, zodat het nog niet erg in dit soort drama's opgevoede publiek meteen zou weten waaraan het toe was. Welnu, de Democrati sche gouverneur van Oklaho ma tooide zich ogenblikke lijk met zo'n hoofddeksel, na dat zyn opponent hem had afgeschilderd als een „goeie kerel, zij het ongeschikt voor de politiek". Zo zyn er talloze voorbeelden van kandidaten die eigenge bakken brood verkopen om aan geld te komen, afgele verd door een bestelwagen met de slogan „Donaldson bezorgt" (het Engelse woord voor bezorgen: to deliver, be tekent ook het nakomen van een belofte); van een andere kandidaat die naar elke ver kiezingsbijeenkomst zyn viool meeneemt en muziek jes maakt, die zijn uitspraken illustreren. Kennedy Een man die zonder veel „gim micks" campagne voert, is Edward Kennedy. Over zijn herverkiezing als senator in Massachusetts behoeft hy zich geen enkele zorg te ma ken. Maar bulderend tegen de sociale harteloosheid van Reagan poogt hy een meer derheid byeen te vegen die indruk maakt op de kiezers en die zy zich nog zullen her inneren als hij over een jaar of zo moet besluiten of hy nog eens een gooi naar het presidentschap wil doen. Vandaar dat Kennedy meer verkiezingstoespraken houdt buiten zyn eigen staat om zich nationaal te vertonen - andere kandidaten steunend - waar hy op zyn best is: voor grote massa's. Kennedy was een van de De mocraten die in een vroeg stadium waren uitgezocht door de rechtse conservatie ve actiegroepen om naar de politieke ondergang te wor den geholpen Tekenend voor de tyden is het dat die groepen, waarvan het Natio nale Conservatieve Politieke Actie Comité de belangryk- ste is. ditmaal hun doelen lij ken te missen. De Democra ten die zy ten val wilden brengen, zoals Paul Sarba- nes. een liberaal uit Mary land. Robert Byrd, Democra tisch fractieleider in de Se naat, en Burdick uit Noord- Dakota, lyken te zullen win- Een andere bekende naam uit de Amerikaanse politiek is die van de Californische gou verneur Jerry Brown. Twee maal presidentskandidaat, tweemaal al vrij vroeg afha kend, controversieel gnjpend naar de beweging voor be vriezing van de kernwape narsenalen als voertuig voor het winnen van een senaats zetel, heeft hy niettemin ach terstand op zijn Republikein se tegenstander. Van Linda Ronstadt is de laatste tyd in het vrygezellenhuishouden van Brown niets meer ge hoord Maar Jerry Brown is verwik keld in de meest verwoede en kostbaarste stryd om een plaats in de Senaat die de VS momenteel kennen. De Re publikeinse burgemeester van San Diego, Pete Wilson, lijkt te gaan winnen, maar hun voortdurende worsteling gaat maar liefst twintig mil joen dollar kosten. Omdat Brown weggaat maakt Cali fornia een goede kans de eer ste gekozen zwarte gouver neur in de Amerikaanse ge schiedenis te krijgen: burge meester Tom Bradley van Ca- lifornië. En dan zyn er degenen die ver trekken. De redenen waarom zy van de politiek in Was hington afscheid nemen, zou den nieuwe kandidaten moe ten ontmoedigen. „Het Con gres heeft voor een groot deel de arbeidende klasse en de armen in de steek gelaten"; „het is een baan die moeilij ker en moeilijker wordt, met langere uren en campagnes uitputtender en duurder dan ooit"; .je moet de hele tyd je hand ophouden"; en: „De po litieke actiecomités hebben het geld en daar moet je het halen. Maar zy willen stem men voor hun geld. Over geld ontstaan enorme ethische conflicten. Het is een slechte zaak" En dan is er het afscheid van de 57-jarige Shirley Chisholm uit het Huis van Afgevaardig den. een wakkere zwarte vrouw, na veertien jaar. Zy zegt:.Het wordt steeds moei lijker de tragische bood schappen uit Washington over te brengen aan de werk lozen, de daklozen en de ho pelozen. Mensen zijn niet geïnteresseerd in wetten maar in werk. Week na week moet ik van gefrustreerde kiezers horen dat /ij r ntltl aan hebben gehad my in het Congres te zetten. Ik wilde op het laatst niet eens meer naar myn kantoor" Voor mevrouw Chisholm die vertrekt, staan dit jaar meer vrouwen dan ooit tevoren ge reed voor een gekozen func tie: 56 voor het Congres, twee voor een gouverneurszetel en 1666 voor de wetgevende ver gadering van de staten Zo zyn de VS dan wederom op weg gegaan naar een vernieu wing van hun bestuur vol gens vertrouwde patronen en termen de kandidaten voor het gouverneurschap van Te xas noemen elkaar leuge naar, incompetent, vuilnis en Pinocchio (wiens neus groei de by elke onwaarheid). Ge heel in de styl van de maten die de tv-sene „Dallas" ge meengoed heeft gemaakt, gromt gouverneur Bill Cle ments. Republikein, ohemil- jonair en voormalig ondermi nister van defensie, dat hy al het geld zal uitgeven dat no dig is om hem te herkiezen. Naar schatting kan dat wel eens tien miljoen dollar zyn. De Democraten hebben hun kandidaat in een conservatie ve bewindsman voorTexaan- se justitie. Mark White Zy zeggen dat vyf miljoen ge nocg is om Clements af te leg gen. De uitslag is onzeker, maar het politieke geweld spectaculair.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1982 | | pagina 9