50.000 banen wegbezuinigd
Twijfel rondom
regeerakkoord
C
Ruim tweehonderd banen
weg bij Perscombinatie
Benzine maandag goedkoper
Smartegeld geëist in
'geheime stukken-zaak'
Massaal ontslag dreigt in gezondheidszorg
Engwirda: zakelijke
oppositie van D'66
"Snipperkaart"
voor school
ZATERDAG 30 OKTOBER 1982
Evenliuis tweede
man WD-fractie
DEN HAAG (ANP) - De 40-jarige
A. J. Evenhuis uit Meppel, sinds
1973 lid van de Tweede Kamer
voor de WD, is gisteren gekozen
tot tweede man (achter Nijpels)
van de liberale kamerfractie. De
huidige vice-voorzitter mr. J. G.
Rietkerk bedankte voor die func
tie, omdat hij waarschijnlijk in
het nieuw te vormen kabinet van
CDA en WD wordt opgenomen.
DEN HAAG (GPD/ANP) - De Ver
eniging Van Dienstplichtige Mi
litairen (WDM) en hoofdbe
stuurder Oscar van Rijswijk
overwegen schadeclaims in te
dienen by defensie. Daarmee zou
het leed moeten worden goedge
maakt dat de soldatenbond en
Van Rijswijk persoonlijk hebben
geleden in de zogenaamde „ge
heime stukken-afïaire".
In juni heeft Van Rijswijk samen
met een afdelingsbestuurder uit
Breda drie weken in voorarrest
gezeten op verdenking van het
stelen van staatsgeheimen. De
soldaat in Breda had geheime te
keningen van een brandblusin-
stallatie voor het NAVO-oorlogs-
Binnenland
hoofdkwartier in Maastricht ge-
copieerd en naar Van Ryswyk
gestuurd.
Na langdurig onderzoek hebben de
militaire autoriteiten van verdere
vervolging afgezien, omdat de
verklaringen van deskundigen
over het geheime karakter van
de tekeningen sterk uiteen lie
pen. De WDM houdt vol dat er
niets eeheims aan was en dat de
hele affaire is gebruikt om de sol-
datenvakbond in diskrediet te
brengen.
Van Rijswijk wil persoonlijk smar
tegeld zien, omdat hij meent drie
weken volkomen ten onrechte te
hebben vastgezeten. Ook stelt hij
dat zijn goede naam door de af
faire is aangetast. Bij het sollici
teren naar een burgerbaan zegt
hij daar de negatieve gevolgen
van te ondervinden.
De chef van de landmachtstaf gaat
een onderzoek instellen naar de
wijze waarop binnen de defen
sie-afdeling gebouwen, werken
en terreinen wordt omgespron
gen met documenten, waarop ge
heimhouding rust. Minister Van
Mierlo kondigt dit aan in een no-
titite aan de Tweede Kamer, naar
aanleiding van de verwikkelin
gen rond de bouwtekeningen
van het militaire complex bij
Maastricht.
Uit de beschrijving die Van Mierlo
over de affaire geeft, blykt dat
deze tekeniningen niet waren
voorzien van een aanduiding dat
het een dienstgeheim betrof.
„Ik heb er geen spijt van dat we
er nog een extra week voor
hebben genomen", zei a.s.
premier Lubbers dinsdag,
nadat de CDA-fractie het her
ziene ontwerp-regeerak-
koord had goedgekeurd. En
zijn WD-opponent Ed Nij
pels zei een „blij en tevreden
mens" te zijn.
Dat kan niet meer stuk. denk je
dan. Eindelijk dat „eensge
zinde. daadkrachtige en
hechte" kabinet, dat Lubbers
en Nijpels zo graag wilden.
Maar hoe komt het dan dat de
christendemocraten, noch de
liberalen deze week erg en
thousiast waren over het ak
koord.
Wellicht heeft het iets te maken
met de manier waarop het ak
koord uiteindelijk tot stand
kwam. „We zijn langs de rand
van de afgrond gegaan", zei
Nijpels over de gebeurtenis
sen van maandag. „Er zyn
momenten van flinke span
ning geweest", klonk het uit
Lubbers" mond.
Eindbod
Maandag heeft het er inder
daad in gezeten dat de onder
handelingen zouden misluk
ken. Beide fractieleiders
speelden het spel tot het ui
terste Lubbers dacht in de
vroege dinsdagmorgen ge
wonnen te hebben, toen hij
zijn eindbod op tafel legde.
„Ik ben klaar. Nijpels moet
het nu maar zeggen"
Nijpels leek in de tang te zitten.
Had hij immers niet een vol
ledige volmacht van zyn frac
tie? Was hij het niet die sneer
de dat Lubbers, nota bene de
beoogde premier, eerst weer
goedkeuring van zyn fractie
moest vragen? Nu leken de
rollen omgekeerd, consta
teerde Lubbers met voldoe
ning, want het was Nijpels
die terug moest naar zijn frac
tie.
door
Hans de Bruijn
Wellicht ook daarom legde de
CDA-fractie zoveel bezwaren
tegen het eerste ontwerp-re-
geerakkoord van informateur
Scholten op tafel. Nijpels was
te zelfbewust. Zijn onvoor
waardelijke ,ja" van een
week eerder wekte de indruk
dat het CDA had moeten bui
gen voor de eisen van de ge
sterkte WD. En dat kon na
tuurlijk niet'
Veel CDA-amendementen val
len wellicht daaruit te verkla
ren. Alsook de moeizame be
sprekingen. Uiteindelijk stik
te de jeugdige WD-leider
dinsdagmiddag binnen een
uur en zonder veel morren
het pakket dat op tafel lag.
Daarna was hij een blij en te
vreden mens. En ook Lub
bers deed alsof hy gekregen
had wat hij wilde.
Gaten
Maar het herziene ontwerp-re
geerakkoord bevat op zyn
minst nog enkele gaten en
onduidelijkheden van bete
kenende omvang. Het nieu
we kabinet treedt aan met
een gat van 1,4 miljard gul
den waarvoor in het akkoord
geen duidelijke dekking is
aangegeven. De adempauze
gedurende het eerste kwar
taal van 1983 kost de schat
kist 500 miljoen gulden aan
belastinginkomsten. Daar
komt 500 miljoen by. omdat
de Tweede Kamer dinsdag
een aantal belastingvoorstel
len schrapte.
Zo wordt de inflatiecorrectie
slechts voor 80 procent door
berekend, vervalt de afschaf
fing van de bejaarden- en ar
beidsongeschiktheidsaftrek
en stopt de solidanteitshcf-
fing op 1 januari Daarbij
komt nog eens 400 miljoen
by omdat het intrekken van
de btw-verhoging met 1 pro
cent (opbrengst 1600 miljoen)
slechts ten dele wordt ge
compenseerd door meer be
zuinigingen
Nypels gaf dinsdag toe dat er
een gat was. Lubbers deed
eerst alsof er geen gat was.
Feit is dat na het eerste kwar
taal van 1983 de adempauze
weer afloopt Wat dan te doen
om het gat te dichten7 Méér
bezuinigingen, is Nypels'
simpele remedie. Lubbers
bleef het antwoord schuldig.
"Onaanvaardbaar"
Er zyn natuurlijk tal van moge-
lykheden. De btw alsnog ver
hogen, de inflatiecorrectie
verder verlagen. Nieuwe
moeilykheden tussen CDA
en WD zijn dus al in het ak
koord ingebakken. Welis
waar is 80 procent inflatiecor
rectie voor de WD nu aan
vaard (Nypels „ik had dat te
voren al geaccepteerd"
maar dat is tegelyk de onder
grens Opnieuw Nypels
..Verdere beperking van de
inflatiecorrectie was voor ons
onaanvaardbaar Daaraan
zullen WD-ministers nooit
meewerken".
Betreft dat nog 1983. een me
ningsverschil bestaat nog
steeds over de bezuinigingen
in de jaren daarna In het re
geerakkoord staat dat van
1984 tot 1986 elk jaar 7 mil
jard bezuinigd zal worden,
vooropgesteld dat elk jaar
een loonmatiging van 2 pro
cent plaatsvindt.
Daarover zijn CDA en WD het
eens. Maar niet over wat
moet gebeuren wanneer de
loonmatiging tegenvalt De
WD wil dan automatisch
overstappen op het 10-mil-
jard-scenano. Maar dat auto
matisme ziet Lubbers niet zo.
Er zal dan meer bezuinigd
moeten worden, dat geeft
ook hy toe. maar niet auto
matisch en vanzelfsprekend
3 miljard.
Hoeveel dan wel? Ook daar gaf
Lubbers geen antwoord op.
Dat zien we dan wel, was de
CDA-reptiek. Zo hard als het
CDA in onderhandelingen
met de PvdA op financieel
sluitende afspraken aan
drong. zo houdt het zich nu
op de vlakte.
Grijze haren
Lubbers had ook geen grote
problemen met de gaten. „De
adempauze is het begin van
de verbetering van onze eco
nomie. Rekensommen zyn
dan minder belangrijk", zei
hy byvoorbeeld. Een opstel
ling die WD'ers - die zich
nog herinneren hoe Lubbers
de bezuinigingsplannen van
het kabinet Van Agt-Wiegel
uitkleedde - in het nieuwe ka
binet nog wel gryze haren zal
bezorgen.
Lubbers' voorzichtigheid is
overigens begrypclyk Elk
miljard bezuinigen kost
werkgelegenheid, zeker wan
neer dat op de overheidsuit
gaven gebeurt. Ook Lubbers
ziet hoe de ambtenaren (van
onderwys, politie, spoorwe
gen en douane en energie)
massaal te hoop lopen tegen
de bezuinigingsplannen uit
het regeerakkoord.
Terwyl het nieuwe kabinet er
nog niet eens zit, dreigt een
arbeidsonrust zoals wc die de
laatste vyf jaar (ook onder
Van Agt-Wiegel) niet gekend
hebben. Tienduizenden ba
nen by de overheid worden
door diezelfde overheid wel
bewust op de tocht gezet. Dat
maant tot voorzichtigheid als
het gaat om nog meer. nog
verdergaande bezuinigingen
Lubbers heeft zichzelf niet nu
al de handen willen binden.
De tyd voor nog onplezieri
ger maatregelen komt toch
wel. De tyd van ontkoppeling
van lonen en uitkeringen, de
tijd van het einde van het
trendbeleid voor de ambtena
ren. al wil Nypels daar nu
nog niets van horen.
Al die onzekerheden maken
ook het opmaken van een
winst- en verliesrekening
over het regeerakkoord een
hachelyke zaak. Wat nu ver
overd lykt, kan over een half
jaar al weer moeten worden
ingeleverd
Heeft de WD op punten ge
wonnen omdat er een dras
tisch, eenzydig bezuinigings
beleid ligt? Maar hoe lang
kan dat volgehouden wor
den7 En hoeveel is het waard
dat het CDA er m geslaagd is
het belachelyke inkomens
plaatje uit de Miljoenennota
een overigens minimaal
beetje eerlyker te maken, als
ontkoppelingen onvermyde-
lyk lijken Ook die van het
trendbeleid, waar Nypels
weer met vanaf wil.
Al die onzekerheden verklaren
wellicht waarom CDA noch
WD tot voor kort belangstel
ling hadden voor het minis
terschap op financiën. Die
bewindsman is de komende
jaren de Kop van Jut Lub
bers en Nypels zoeken men
sen met een even dikke huid
als Fons van der Stee Vong
jaar eisten CDA en PvdA om
het hardst 'financiën' op Nu
gunnen CDA en WD elkaar
deze post maar wat graag
Het kan verkeren.
Dit zei drs. H.A.M. Eisen, plaats
vervangend directeur-generaal
van dit ministerie, gisteren bij de
opening van een symposium van
de vereniging van chef-hoofdver
pleegkundigen in 't Heem in Hat-
tem.
In totaal werken er ongeveer
300.000 mensen in de gezond
heidszorg. De ontslagen zullen
vallen in ziekenhuizen en ver
pleegtehuizen. Op het ministerie
was gisteren nog niet precies be
kend waar de zwaarste klappen
zullen vallen. Donderdag maakte
een topambtenaar varr CRM al
bekend dat de bezuinigingen bij
het maatschappelijk werk een
kleine 30.000 banen zouden gaan
kosten.
Het symposium handelde over de
ambulance-hulpverlening. Ook
deze sector zal het volgens Eisen
bij de bezuinigingen moeten ont
gelden. Hij zei voorstander te
zijn van een betere planning en
tarievering van het ambulance
vervoer om te hoog oplopende
ritprijzen te voorkomen. Pro
bleem daarbij is dat het vervoer
gedecentraliseerd wordt uitge
voerd en gecentraliseerd wordt
beheerst, aldus Eisen.
AMERSFOORT (GPD) - D'66 moet
het kabinet van CDA en WD op
een „onafhankelijke en zakelij
ke" manier tegemoet treden. De
kleine zesmansfractie van D'66
in de Tweede Kamer moet tij
dens die oppositieperiode alle
zeilen bijzetten om zich ten op
zichte van de andere partijen te
profileren. Maarten Engwirda zei
dit vandaag in Amersfoort op de
algemene ledenvergadering van
D'66 in zijn eerste optreden als
politiek leider van die partij.
Volgens Engwirda biedt het ont-
werp-regeerakkoord, waarover
Lubbers (CDA) en Nijpels (WD)
Verontwaardiging
over Beyers Naudé
AMSTERDAM/DEN HAAG (ANP)
CDA-voorzitter Bukman en
fractievoorzitter Lubbers heb
ben in een telegram aan de Zuid-
afrikaanse ambassade hun ver
ontwaardiging uitgesproken
over het verlengen van de be
perkte bewegingsvrijheid van
dominee Beyers Naudé.
Bukman en Lubbers zeggen bitter
teleurgessteld en verontwaar
digd te zijn over de voortzetting
van deze maatregel, die zij be
schouwen als een schending van
elementaire rechten van de
mens.
Het bestuur van de Vrije Universi
teit in Amsterdam heeft in een
telegram aan" de ambassadeur
van Zuid-Afrika in Nederland
eveneens geprotesteerd tegen
het verlengen van de zogenoem
de banning-order van dominee
Beyers Naudé.
overeenstemming hebben be
reikt, geen perspectief voor een
beter beleid. Het kondigt slechts
bezuinigingen en grotere inko
mensverschillen aan, aldus de
nieuwe politieke leider van D'66.
Vooral de vergroting van de klas
sen en de extra huurverhogingen
zijn voor D'66 onaanvaardbaar.
Datzelfde geldt voor de verschil
lende behandeling van ambtena
ren en werknemers in het be
drijfsleven.
L»e ledenvergadering boog zich
vandaag over de toekomst van
de partij na de nederlaag bij de
verkiezingen van 8 september.
Aan de orde kwamen diverse
moties waarin fractie en hoofd
bestuur werd opgedragen een
„constructieve" oppositie te
gaan voeren. Een van de moties
was mede ondertekend door
Engwirda. Verder lag er een mo
tie waarin afkeuring wordt uitge
sproken over het optreden van
het hoofdbestuur en enkele lan
delijke politieke vertegenwoor
digers.
De financiële positie van de partij
dreigt verder te verslechteren
door de verwachte opzeggingen
na de verkiezingen. Die positie
was toch al niet best omdat de
partij relatief weinig leden heeft
(16.000). De partij rekent op on
geveer 3000 opzeggingen in de
komende tijd. Bovendien ver
toont het verkiezingsfonds van
de partij een groot tekort.
De ledenvergadering moet verder
een nieuwe partijvoorzitter kie
zen, nadat de huidige voorzitter
Jan van Berkom zich heeft terug
getrokken. De kandidaten zijn
de oud-kamerleden Jacob Kohn-
stamm en Chel Mertens. Beide
staan aan de linkerkant van de
partij.
"1983 jaar
van afbraak"
LEIDEN (ANP) - "1983 dreigt
een jaar te worden van econo
mische afbraak, het econo
misch herstel wordt op de
lange baan geschoven. Bezui
nigingen voor het volgend
jaar, die het in aanbouw zijn
de CDA-WD-kabinet heb
ben voorgesteld, zullen de af-
zetproblemen voor de bedrij
ven vergroten, wat voor veel
bedrijven de nekslag zal bete
kenen", dat zei FNV-voorzit-
ter Kok gisteren in Leiden,
op het fusiecongres van de
grafische bond Druk en Pa
pier.
Kok waarschuwde in zijn rede
voor de neerwaartse econo
mische spiraal waarin de Ne
derlandse economie volgens
hem verzeild raakt, als de toe
komstige regering haar be
zuinigingsplannen doorzet.
Kok hekelde de volgens hem
berustende toon waarop in
het regeerakkoord gesproken
wordt over 750.000 tot 800.000
werklozen over vier jaar. De
regeringspartijen gaan er vol
gens hem van uit, dat er voor
lopig geen licht is aan het
eind van de crisistunnel. "Te
gen die instelling zullen we
moeten vechten, want het
kan anders. Een herstelbe
leid heeft alleen kans van sla
gen als er niet alleen bezui
nigd en gematigd, maar ook
gestimuleerd wordt", aldus
Kok.
De FNV stoort zich ook aan de
eenzijdige manier waarop de
nieuwe regering haar bezui
nigingen wil doorvoeren.
DEN HAAG De Haagse politie arresteerde deze week een op heter
daad betrapte winkeldievegge. Thuis bij de 38-jarige vrouw troffen twee
rechercheurs een overstelpende hoeveelheid buit aan. variërend van Per
zische tapijten, druiprekken, stapels deodorant tot plastic regenbroeken
AMSTERDAM (ANP) - Bij de
Perscombinatie in Amsterdam,
uitgeefster van De Volkskrant,
Trouw en Het Parool en enkele
huis-aan-huis-bladen, moeten
220 tot 270 banen verdwijnen.
Dit heeft de hoofddirectie giste
ren aan de ondernemingsraad en
het personeel meegedeeld.
Volgens OR-lid Ludding maakt de
vermindering van het aantal ba
nen deel uit van een plan om bin
nen twee jaar de resultaten van
de Perscombinatie met ongeveer
25 miljoen gulden per jaar te ver
beteren. Centraal daarbij staat
het voortbestaan van de drie
kranten, waarvan Trouw en Het
Parool ernstig verlies boeken. De
Perscombinatie - waar ongeveer
1500 mensen werken leed vo
rig jaar een verlies van ongeveer
3,5 miljoen gulden.
Volgens Ludding zijn er de afgelo
pen jaren langs geleidelijke weg
al 200 arbeidsplaatsen by de
Perscombinatie verdwenen. De
directie wil de verdere inkrim
ping bereiken door striktere toe
passing van de zogenaamde 57,5-
regeling, die nu al voor een deel
van het personeel van het gra
fisch bedrijf geldt.
MUIDEN/ROTTERDAM (ANP/GPD) - De oliemaat
schappijen Shell en Esso zullen met ingang van aan
staande maandag de prijzen voor superbenzine en
normale benzine verlagen met 1,4 cent per titer. De
prijs van dieselolie gaat met twee cent per titer naar
beneden. De verwachting is dat andere maatschap
pijen en de vrye-pomphouders de prijsverlagingen
zullen volgen.
De prijs van LPG gaat met 2,3 cent omhoog. Ook deze
prijsaanpassing heeft te maken met de notering op
de vrije markt. Verkoopdirecteur Dercksen van Es
so ontkende dat er nu ook in de Randstad sprake is
van een prysoorlog als gevolg waarvan de consu
ment op grote schaal benzine zou kunnen tanken
tegen prijzen die vyftien tot twintig cent lager liggen
dan gebruikelijk
Wel is het zo dat het bedrijf Maxis in Muiden, in navol
ging van de supermarkt in Hoogeveen, is begonnen
met de verkoop van benzine tegen sterk gereduceer
de prijzen (zie foto).
Met ingang van 1 november gaat een titer normale
benzine by zelftankstations 167,4 cent kosten, een
titer superbenzine 174.4 cent en een titer diesel 127
cent. LPG gaat als gevolg van de prijsverhoging 79,9
cent per titer kosten.
HOOGEVEEN (GPD) - De leer
lingen van het Menso Altingi-
College in Hoogeveen kun
nen waarschijnlijk binnen
kort een „snipperkaart" in
hun agenda plakken. Op deze
kaart kunnen leerlingen door
docenten een lesuur laten af
tekenen waarop zy willen
snipperen. Dit uur mogen zij
buiten de school doorbren
gen.
De docenten zijn in principe
bereid mee te werken aan het
voorstel, dat uit de scholie-
renraad van 4-havo is geko
men, maar willen nog praten
over het aantal uren dat mag
worden gesnipperd. De scho
lieren willen tien baaiuren
per kwartaal. Conrector M E.
Kok zegt dat er op deze ma
nier misschien iets kan wor
den gedaan tegen het spijbe
len.
Volgens jongerenwerker H.
Bloof komt het baaiuren-
voorstel voort uit de plannen
van de scholieren vak bond.
die begin dit jaar zou worden
opgericht, maar niet van de
grond is gekomen Bij het
schoolbestuur zijn de baaiu
ren wel eens ter sprake geko
men, maar van een echt voor
stel binnen de school is nog
geen sprake, aldus voorzitter
ds. K. Boersma.
Dit houdt in dat eerst de mensen
van 57,5 jaar en ouder zullen
moeten verdwijnen. Ook op in
terne overplaatsing en opvulling
van vacatures zal strenge worden
toegezien. Mocht dit alles niet
voldoende zijn, dan sluit de di
rectie gedwongen ontslagen niet
uit. Het is nog niet bekend waar
arbeidsplaatsen verloren gaan.
De Volkskrant produceert als eni
ge krant binnen de combinatie
gunstige exploitatiecyfers Het
aantal abonnees van dit landelijk
ochtendblad is de laatste jaren
fors gestegen.
Grote sterfte
buitenlandse
zuigelingen
LEIDEN (ANP) - De zuigelingen
sterfte onder de etnische minder
heden in de grote steden is veel
groter in vergelijking met de Ne
derlandse bevolking. Als oorzaken
zouden onder meer kunnen wor
den genoemd een ongunstig voe
dingspatroon en een gebrekkige
gezondheid.
Dit zijn de voorlopige conclusies
uit een nog niet afgerond onder
zoek verricht door het Koninklyk
Instituut voor de Tropen in Am
sterdam, onder de buitenlanders in
Amsterdam, Den Haag en Utrecht
Het onderzoek toont bijvoorbeeld
aan dat de zuigelingensterfte onder
de Turkse bevolking van Amster
dam byna tweceneenhalf keer zo
hoog is als bij de mensen van Ne
derlandse afkomst.
Jeugdloon
mag omlaag
HILVERSUM (GPD) - Verlaging
van het minimumjeugdloon met
tenminste 2 procent is bespreek
baar voor de Industnebond
CNV, als dit loonoffer wordt ge
bruikt voor het bestrijden van de
jeugdwerkloosheid
Volgens voorzitter Leo Ester is de
koppeling tussen een leerover
eenkomst en het wettelyk mini
munyeugdloon een grote handi
cap voor het m dienst nemen van
jongeren in het bedrylV,. I
ter zei dit vanmorgen in de radio
rubriek Aktua van de TROS.
HATTEM (ANP) - De komende jaren verdwijnen er 40.000 tot 50.000 arbeidsplaatsen
in de gezondheidszorg, als direct gevolg van bezuinigingen ter grootte van één mil
jard bij het ministerie van volksgezondheid en milieuhygiëne.
