De Grunneger toal as
de iezerstaarke baand
r
"XJitbreiding voor sociale dienst
In maart beslissing over
plaats binnenstadsschool
Groningse vereniging in Leiden jubileert
Literaire
avoïiden in
Lakenhal
De geur van|
Kué Lapis...
ZATERDAG 30 OKTOBER 1982
Leiden
LEIDEN - Zestig jaar ijveren voor
het behoud van het Gronings
dialect, óók in Holland, liggen
besloten in de vereniging 'Ons
Grunnegerlaand' die volgende
maand zijn jubileum viert. Een
toneelclub, enkele gezelligheids
avondjes en vroeger ook nog een
zangclub zorgden voor het con-
tact tussen de Groningers onder
elkaar en hielpen hen hun taal bij
i te houden. Want "As joen waig in
I Grunnen stond, den is de grun
neger toal de iezerstaarke baand
veur aalmoal verainegd in "Ons
Grunnegerlaand", aldus voorzit-
j ter F.G. Fokkema in het jubi-
leumnummer van het vereni-
I gingsorgaan.
Fokkema is een van de vele Gro
ningers die, zo om en nabij een
iq halve eeuw geleden, 't olderliek
stee' verlieten om in het westen
ei) een betere toekomst tegemoet te
gaan. De een ging het om een be
tere baan, de andere zag voor zijn
kinderen in Holland een betere
opleiding weggelegd. Van ver-
schillende treden van de maat-
schappelijke ladder en met ver-
0. schillende politieke inzichten,
kwamen de Groningers echter
n met zeker één gemeenschappe-
>u' lijk kenmerk: hun taal. En die
taal was het die hen samenbond
en een vereniging deden oprich-
ten: Ons Grunnigerlaand.
Zuinig
Het beeld van de stugge Groninger
gaat beslist niet op voor Fokke
ma, de vriendelijke voorzitter
van 'Ons Grunnigerlaand'. "Wij
stug? Ja, misschien wel een
beetje gesloten. Maar die naam
zal toch voornamelijk afkomstig
zijn van de oude landarbeiders
van vroeger. Die kwamen nooit
van het land af. of je moest ze
met paarden uit de klei trekken.
Nee, voor mij is de Groninger
zuinigheid veel bekender". Fana
tiek is Fokkema wel, wanneer
door
Conny Smits
het erom gaat zijn vereniging in
ere en in stand te houden. De
vereniging namelijk vergrijst, nu
er nauwelijks meer Groningers
naar het Westen komen en ande
ren hier al zo zijn ingeburgerd
dat de Groninger vereniging hen
weinig meer zegt.
De grote bloeiperiode van 'Ons
Grunningerlaand' is dan ook ge
weest, maar Fokkema laat geen
kans onbenut om het ledental
van zijn vereniging op te vijze
len. Zijn wervingsacties hebben
welhaast iets weg van ronsel
praktijken: oud—leden krijgen
ter gelegenheid van het jubileum
een brief "of het geen tijd is om
weer eens terug te komen bij de
vereniging. "Want de vereniging
moet toch op zijn minst honderd
leden hebben om iets te beteke
nen". Een vaste kern van die
honderd leden is het die de ver
eniging bloeiend houdt. Met na
me de jaarlijkse toneelvoorstel
ling, vanzelfsprekend in Gro
nings dialect, moge hiervan ge
tuigen.
Oude wijven
De toneelclub is ook de belangrijk
ste activiteit van 'Ons Grunner-
laand'. Met andere afdelingen
van de vereniging worden jaar
lijkse wedstrijden in toneel spe
len gehouden. Juist op het toneel
kan de Groningse taal immers
gebruikt worden. Dat geldt ook
voor de overige activiteiten van
de vereniging. Bij voorkeur
wordt een Groninger uitgeno
digd om een lezing te houden.
Boeken in Gronings dialect wor
den door de voorzitter in meer
voud ingekocht en zonder moei
te gedistribueerd onder de leden.
Hetzelfde geldt voor de 'oude
wijven', een typisch Groningse
koek die volgens de kenners ook
alleen in Groningen lekker
wordt gebakken.
In de persoon van Fokkema heeft
de vereniging iemand die, hoe
wel hij Groningen al op twaalfja
rige leeftijd verliet, een fervent
voorvechter is van de Groningse
taal. Van Groningers die hun taal
verloochenen zodra ze een stap
in Holland zetten, wil hij niets
weten, zegt hij. "Of je spreekt
correct Hollands, óf je spreekt
Gronings, een tussenweg is er
niet", vindt Fokkema. "Mensen
die zich schamen voor hun eigen
taal ken ik gewoon niet meer".
Zelf heeft Fokkema destijds
nooit last gehad van zijn dialect
dat door de Hollanders vaak als
een hard 'knau-knau-taaltje'
overkomt. "Als een 'boertje van
buuten' ben ik geloof ik nooit be
schouwd. Ik heb me er nooit
voor geschaamd dat ik Gronings
sprak, daar was ik juist trots op".
Ambtenaren
Toen 'Ons Grunnegerlaand' zestig
jaar geleden werd opgericht, had
de vereniging een nog wat elitair
karakter, weet Fokkema. De
kern bestond vooral uit de wat
hogere ambtenaren die de notu
len van de vergaderingen keurig
netjes in het Hollands opschre
ven. "Zo hoort het niet", daarvan
is Fokkema overtuigd. "Je bent
nu eenmaal een Groningse ver
eniging of je bent het niet Zo
heeft hij evenzeer zijn twijfels
over de groep die op de jubileu
m-feestavond zijn opwachting
maakt. Hollanders, daar heeft hij
niets tegen, maar een Groningse
vereniging zou toch beter moe
ten weten.
i Ons Grunnegerlaand "Wij stug? Ja, misschu
"Ons doel is de Groningse taal in
leven te houden. Dat klinkt mis
schien nostalgisch, maar wat is
fijner dan echt Gronings te kun
nen praten als je een provincie-
genoot tegenkomt". Teruggaan
naar Groningen, daar denkt Fok
kema niet over. Hij ging zoals hij
dat noemt een 'gemengd' huwe
lijk aan. en ook voor hemzelf valt
er in Groningen niet veel meer te
vinden "Je kent daar geen kip
mw dp kinderen ei
heb je toch in het westen Die
band met het noorden bestaat
echt alleen nog uit het spreken
van de taal".
'Ons Grunnegerlaand' houdt zater
dag 13 november receptie van
-drie tot vijf uur in de aula van de
Bedrijfstechnische School aan
de Vondellaan. Voor de leden is
er daarna een maaltijd en een
feestavond met optreden van de
Randstad spelers georganiseerd.
LEIDEN - De komende maanden
zullen in vyf steden - Arnhem.
Eindhoven. Groningen. Haarlem
en Leiden - avonden worden ge
houden. die zijn georganiseerd
door het literaire rijdschrift Hol
lands Maandblad Iedere avond
bestaat uit een lezing of discus
sie. met commentaar uit de zaal;
en na dc pauze uit het voorlezen
van gedichten of verhalen. Het
overkoepelende onderwerp van
de lezingen is de verhouding tus
sen literatuur en wetenschap
Het programma voor Leiden, dat
wordt georganiseerd in samen
werking met boekhandel De
Kier, ziet er als volgt uit Dinsdag
2 november: K.L. Poll hooudt
een lezing, getiteld: De dne talen
- dichter, geleerde en politicus.
En Hermine de Graaf Ml VW
halen voor.
Op dinsdag 23 november zal J.J.M.
van Dijk een lezing houden over
de verwantschap tussen Arthur
Koestier en Saul Bellow Na de
pauze leest Maarten Biesheuvel
verhalen voor.
De lezing die J. Brugman houdt op
woensdag 15 december heet: lite
ratuur contra universiteit D Hil-
lenius zal gedichten voorlezen.
Op woensdag 19 januari houdt
Karei van een redevoering over
literatuurwetenschap en parap
sychologie. Jan Siebelink zal op
die avond na de pauze verhalen
voorlezen
De avonden spelen zich af in het
museum De Lakenhal, Oude
Singel 28; begintijd kwart over
acht.
Kippebrug
is terug
scj LEIDEN - De herbouwde Jan van
Goyenbrug - in de volksmond ook
ci wel Kippebrug geheten is giste-
>sj ren op de plaats aangebracht
:te waar hij hoort: over het water
van de Vliet dat de Schelpenkade
van de Jan van Goyenkade
scheidt.
ia; Sinds juli, toen de oude verwaar
loosde brug werd verwijderd,
hadden de beide kades geen ver
binding meer met elkaar. De ver-
m nieuwde brug - bestemd voorfiet-
j sers en voetgangers - ziet er on-
geveer zo uit als zijn voorganger,
ooi dus compleet met een ijzeren hek-
l e werk aan weerszijden. Twee jaar
geleden nog dreigde de gemeente
S" slechts te volstaan met afbraak
van de oude brug, maar daar
kwamen bewoners van de aan-
grenzende buurten. Vreewijk en
,f d Tuinstadswijk, in opstand. Met
86( succes. De brug zal zelfs worden
voorzien van lantaarnpalen, zo-
als die er tientallen jaren geleden
ook stonden.
B en W: voorkeur voor Garenmarkt
eei,LEIDEN - Wethouder P.H.
nds Schoute van maatschappelijke
aangelegenheden, volksgezond-
te heid en cultuur heeft gistermid-
luii dag de eerste paal 'geslagen' voor
ier de nieuwbouw van het Stads-
kantoor Langebnig. Het kantoor
dient voor de huisvesting van de
lal: Gemeentelijke Sociale Dienst.
narVan het slaan van een eerste paal
was eigenlijk geen sprake. De pa
len worden niet de grond in ge
heid, maar er worden gaten ge-
va boord, die met beton worden vol
ord gespoten.
noNa afloop van de officiële hande-
ling zei wethouder Schoute dat
lier het eigenlijk triest is dat de
nieuwbouw - in afwijking van
de oorspronkelijke plannen
uitsluitend bestemd is voor de
rlin huisvesting van de sociale
hof
ADVERTENTIE
dienst. Triest, omdat dit het ge
volg is van de toenemende werk
loosheid.
De sociale dienst kampt al jaren
met ruimtegebrek. Tot nu toe
werd dat probleem ondervangen
onder meer door het stichten van
een dependance aan de Apollo-
laan en door het plaatsen van se-
mi-permanente gebouwen in de
tuin van het bestaande pand op
de hoek van de Langebrug en de
Steenschuur.
£owel het aantal klanten als het
aantal werknemers van de socia
le dienst stijgt snel. Op 1 januari
1980 had de dienst 4345 klanten
en 116 personeelsleden. Op 1 ja
nuari 1984 zullen die aantallen
naar schatting zijn toegenomen
tot ruim 7500 klanten en 157
werknemers.
Het nieuwe gebouw, dat naast het
bestaande komt op de plaats
waar tot voor kort een school en
de garage van de Eerste Hulp
Dienst stond, is ontworpen door
het Leidse architectenbureau
Van Oerle en Schrama en wordt
gebouwd door de Leiderdorpse
firma Noorlander.
De gemeenteraad heeft voor de to
tale kosten van dc nieuwbouw
een bedrag van 5.825.000 gulden
beschikbaar gesteld. Het ge
bouw krijgt drie verdiepingen en
heeft een oppervlakte van twee
duizend vierkante meter. De
bouw zal naar verwachting een
jaar in beslag nemen.
Het oude en het nieuwe gebouw
zullen met elkaar verbonden
worden door middel van een
luchtbrug op de eerste etage.
Door de luchtverbinding kan de
Boomgaardsteeg (tussen Bree-
straat en Langebrug) weer wor
den opengesteld.
LEIDEN - De beslissing waar de
nieuwe openbare binnenstads
school moet komen te staan zal
in maart worden genomen. De
voorkeur van het college van B
en W gaat uit naar de Garen
markt. Een vertraging van maxi
maal twee jaar neemt het college,
als het deze plek gaat worden, op
dc koop toe
Dit liet wethouder Peters (onder
wijs) gistermiddag weten aan de
leden van de raadscommissie
voor onderwijs, samenlevingsop
bouw en emancipatie, die de ge
meentebegroting behandelde.
De komende tijd zal benut wor
den om te inventariseren hoeveel
bezwaarschriften er worden in
gediend tegen de mogelijke
bouwplaatsen van de school:
Kaasmarkt of Garenmarkt Daar
na kunnen B en W pas bekijken
hoe vlug het bestemmingsplan
rond die plaatsen kan worden
goedgekeurd en een beslissing
De raadsleden konden daarmee
gisteren wel akkoord gaan, al
leen vroegen zij zich af wanneer
die twee jaar vertraging ingaat.
Heden of pas in maart. De wet
houder liet ze daarover in het on
gewisse.
Ook kwam gistermiddag het in
houdelijke beleid van het college
wat betreft onderwijs aan de or
de. De nieuwe wethouder gaf in
het kort aan welke prioriteiten
hij stelt en met welke nota's hij
binnenkort hoopt te komen. Al
lereerst zal er een vervolg komen
op "Maak Leiden basisschool",
waann ook de huisvestingspro
blematiek is opgenomen. Daarna
verschijnt er een beleidsnotitie
over de volwasseneneducatie in
clusief een financieel overzicht. BHHH
In het derde boekwerkje zal de Stakingen
toekomst van het voortgezet on
derwijs worden beschreven en
een rapport over het stimule
ringsbeleid in achterstandwijken
gaat de rij sluiten
.Louise de Coligny
raadsleden legden zich voorlopig
by dit probleem neer. met dien
verstande dat er gezocht zal gaan
worden naar gebruikers voor de
lege lokalen.
Voor het lokalenoverschot van de
Louise de Coligny Scholenge
meenschap - veertien in getal - is
niet direct een oplossing te vin
den Wel was het de raadsleden
duidelijk dat deze leegstand de
gemeente op het moment han
den vol geld kost.
De Louise heeft nu de beschikking
over drie gebouwen, het hoofd
gebouw aan de Kagerstraat en
dependances aan de Sumatra-
straat en in Leiderdorp aan de
Van Geerstraat. Wethouder Pe
ters meldde dat de 'Louise' ge
woon niet met één gebouw kan
volstaan omdat dan de leerlingen
uit Leiden-Noord en Leiderdorp
andere scholen zullen gaan op
zoeken. Peters liet weten dat ook
de situatie in Leiderdorp verre
van ideaal is: een oude school
aan een drukke straat. "Overleg
met het ministerie overeen nieu
we school in Leiderdorp heeft tot
nu toe geen resultaat gehad. En
hoop voor de toekomst is er ook
nauwelijks", zo meldde hy. De
LEZINGEN - CYCLUS
IN LEIDEN
over literatuur
en wetenschap.
DINSDAG 2 NOVEMBER
K.L. Poll
De drie talen - dichter, geleerde en
politicus.
Hermine de Graaf
leest verhalen voor.
DINSDAG 23 NOVEMBER
Jan. J M van Dijk
thur Koestier en Saul Bellow
J.M A. Biesheuvel
leest verhalen voor.
WOENSDAG 15 DECEMBER
Jan Brugman
Literatuur contra universiteit
Jan Siebelink
leest verhalen voor
WOENSDAG 19 JANUARI
Karei van het Reve
Literatuurwetenschap en parapsycholo
gie
D. Hillenius
leest gedichten voor
Plaats en tijd: Museum De_Lakenhal, Ou
de Singel 20. Leiden 's Avonds om kwart
over acht
Toegangsprijs f5,- per avond: f 15.
voor vier avonden
Plaatsbespreken bi| boekhandel De Kier,
Nieuwe Rijn 45. Leiden, tel
LEIDEN - Niet de doordringende
mestgeur van worstkoeien en
nuchtere kalveren hangt er dit
weekeinde in de Groenoordhal-
len noch de penetrante transpira-
tielucht van micro-korfballers of
zaalvoetballers maar de zoete
exotische geur van Dodol, Klé-
pon, Kué Lapis. Lemper en an
dere traditionele Indonesische
gerechten. Kortom: de vierde Pa
sar Gambir wordt in de
Groenoordhallen gehouden.
Deze exotische jaarmarkt wordt
opgeluisterd door een keur van
artiesten van wie de zangeres
Vanessa gisteravond het spits
zou afbijten. Maar de gevulde
zangeres moest door ziekte ver
stek laten gaan. Organisator Yu-
nus wist op het laatste moment
de 'meidengroep' Risqué als
'stand in' aan te trekken. Dit gie
chelende viertal verzorgde een
lauwe show die de paar honderd
belangstellenden maar nauwe
lijks kon boeien (zie foto).
Dat zal vanavond ongetwijfeld an
ders zijn wanneer de Molukse
zanger Daniel Sahuleka en z'n
begeleidingsband optreden (aan
vang 22.00 uur). Zondagmiddag
(16.30 uur) treedt Maywood op en
zondagavond (20.15 uur) de Guys
'n Dolls.
i Ue groep tiisquè, die gisteravond in de Groenoordhatien optrad in plaats van de zieke Vanessa
Op een vraag van raadslid De la
Mar (PSP) of B en W van plan
zyn de salarissen door te betalen
als er stakingen in het onderwys
uitbreken kon Peters vertellen
dat er nog geen college-stand
punt hierover is ingenomen. "We
zullen ons denk ik aan de wette
lijke bepalingen houden Per
soonlijk kan ik my heel goed
voorstellen dat het water by het
onderwijzend personeel tot aan
de lippen is gestegen".
De bezuinigingen bij de School
Advies Dienst (SAD) zullen lei
den tot een sobere dienstverle
ning. "Wat de wethouder zich
daar by voorstelde?", vroegen de
raadsleden van PPR en PvdA
"Gewoon sober", sprak hy Wel
wilde hy enigszins rekening hou
den met het feit dat de regionali-
senngsplannen nog niet helmaal
rond zyn en er daardoor ook
minder geld in het laadje van de
SAD zal komen. "Maar", voegde
de wethouder er aan toe. "we zul
len eerst afwachten wat er dit
jaar wordt gehaald. Echte garan-
ties kan ik niet geven"
Nieuw overleg
gemeente met
buurthuizen
LEIDEN - Dat dc buurt- en club
huizen het met eens zyn met de
door B en W voorgestelde bezui
nigingen is langzamerhand een
ieder wel duidclyk geworden.
Echter, de raadsleden van dc
commissie onderwys. samenle
vingsopbouw en emanicipaticza-
ken maakten gisteravond ook
bezwaren tegen de opgestelde
criteria Daarnaast was er ook
nog publiek dat aan het eind van
de avond kwaad de raadszaal
verliet omdat de commissie om
half twaalf ophield, terwijl de
agenda niet was afgerond. Maan
dag 8 IWlutM Uil ff lil com
missie verder
De buurthuizen die het zwaarst ge
troffen zyn de Klinker. Tamboe-
ryn, Vyfhovcnhuis en West. r
kwartier zullen opnieuw in over
leg treden met wethouder Peters
over de bezuinigingen Als over
gangsmaatregel mag dit viertal
tot 1 augustus alle ontstane vaca
tures tydclyk opvullen. Dit voor
stel. afkomstig van raadslid Van
Dongen (PvdA), kon wethouder
Peters goedkeunng wegdragen.
In krachtige bewoording maakte
hy wél duidelijk dat dit niet bete
kent dat de bezuinigingen zullen
worden opgeschort Er zal alleen
worden bekeken of de 'pyn' tus
sen deze clubhuizen niet anders
kan worden verdeeld.
Ook wees Peters het voorstel van
Van Oosten (PPR) om de komen
de twee jaar nieuwe tegenvallers
niet ten laste te laten komen van
het buurt- en clubhuiswerk niet
zonder meer af Hy was bereid
dit te bepraten in B en W.
