flëü
tachtig getob van
Herman van Veen
Vijfde simpelpee
niet altijd sterk
Schaken
Dammen
Urbanus blinkt uit in zijn Verskens'
ZATERDAG 30 OKTOBER 1982
Extra
PAGINA 25
Onder redactie van Jaap Visser
Aan zijn fraaie stem heeft het
nooit gelegen. En zijn integri
teit lijkt mij buiten kijf. Maar
toch - en dat in het wankele
besef dat ik mijn krediet bij
menig leerling-verpleegster
thans verspeel - heb ik altijd
zo mijn twijfels gehad rond
de gedrevenheid van het ver
schijnsel Herman van Veen.
Daar is een aantal redenen voor
te noemen. Zijn kennelijke
behoefte om alles wat er in
dit leven scheef zit aan de
kaak te stellen, is in de loop
der jaren aldoor blijven ste
ken in een vage boodschap
perigheid waar eigenlijk nie
mand mee uit de weg kan.
Dat komt misschien omdat
hij als artiest de intelligentie,
of liever nog de overtuigings
kracht mist om je aan het
eind van een lied het gevoel
te geven dat de puntjes op de
i zijn gezet. Daarvoor zijn
veel van zijn teksten te pre
tentieus, zijn woorspelingen
te introvert.
Maar er is ook nog een andere
Herman van Veen, die je zon
der overdrijving kunt om
schrijven als de beste chan
sonnier die wij Nederlanders
in huis hebben. Dat is de lied
jesvertolker Van Veen, die
soms mateloos kan boeien
omdat hij zoals gezegd zo
prachtig kan zingen. Dat is de
Van Veen van het kleine café
van de fiets, van de liefde
van later.
En
nog veel meer, zo blijkt
ook nu weer bij het verschij
nen van zijn zoveelste lang-
speler "Zolang de voorraad
strekt". Tien liedjes, die voor
een groot deel in zijn nieuwe
theatershow zijn verwerkt.
Tien liedjes ook, die méér
verdienen dan een vluchtige
kennismaking. Niet alleen
omdat ze qua productie-
aanpak een duidelijke groei
ten opzichte van voorheen
vertonen, maar ook omdat er
doorgaans yzersterke tekst
schrijvers in aanwezig zijn,
die ongewild een groot kwali
teitsverschil blootleggen met
Van Veens eigen penne-
vruchten.
Zo is daar het niet te missen ge
dicht "Achterlangs" van Wil
lem Wilmink, heel fraai ook
van een muzikaal jasje voor
zien. En niet te vergeten het
alweer tien jaar oude lied "De
man die zelfmoord wilde ple
gen", dat Guus Vleugel in
zijn hoogtijdagen voor Jaspe-
rina de Jong schreef. Naast
de gebruikelijke bijdragen
van zijn vaste tekstdichter
Rob Chrispijn is er ook aller
aardigst werk te horen van
Simon Carmiggelt en Hans
Lodeizen.
En waar de zwartgalligheid nog
even om de hoek komt kijken
valt er altijd in instrumentaal
opzicht nog wel iets te bele
ven, zoals bijvoorbeeld een
imponerende en rijkelijk van
echo voorziene vioolsolo van
Sylvia Houtzager in de huwe
lijkstragedie "Een ander".
Kortom: een plaat die het
waard is de fase van het voor
oordeel te doorbreken. Al
leen zou het nooit weg zijn als
Van Veen nog eens het ver
mogen zou verwerven om
zijn ongetwijfeld oprechte
bedoelingen enigszins te rela
tiveren, of ze desnoods in een
lachen is ontlading van ner
vositeit, zo liet hij in een re
cent interview weten. Het
blijft dus nog even tobben.
WILLEM SCHRAMA.
"Mooie meneren" - Kees van
Kooten en Wim de Bie (Sim
pelpee)
De hoes is misschien wel het al
lerleukst van "Mooie mene
ren". Op de voorkant zien we
de heren Van Kooten en De
Bie keurig in het pak, goed
gecoiffeerd met een wijntje
en sigaartje in de hand en
mond. In goede welstand zo
te zien. Maar op de achter
kant hebben die twee mooie
meneren hun Ogem (Water
loo) gevonden. Ongewassen,
ongeschoren koppen met een
vertwijfelde blik in de ogen.
Prachtige foto's die tot in de
details zo leuk zijn dat de ko
per er lang naar kan kijken.
Verpakking waar je zuinig op
moet zijn, ook al omdat de
verhaaltjes over mooie mene
ren en de verantwoording
voor elk nummer op de bin
nenhoes (Doorbell rung by:
Bernard 'Jeeves' Jagers) de
moeite waard zijn. "Van die
dingen mis je nou, wanneer
je geen platen koopt, maar ze
enkel hoomteept. Dat zal u le
ren, mooie mevrouwen me
neren", besluit het VPRO-
duo dan ook terecht op de
hoes.
Mocht het toch bij opnemen
blijven, dan moet alle zuinige
mevrouwen en meneren wel
zeer selectief te werk worden
gegaan. Zo geslaagd is het al
lemaal niet wat op deze Vijf
de Langspeelplaat van het
Simplisties Verbond staat.
Sommige nummers zijn ge
woon niet leuk, duren te lang
of herinneren (te) sterk aan
eerder simplisties plaatwerk.
Het interview met muziekdich
ter Detlov P. van Paasen bij
voorbeeld is een bijgeschaaf
de herhaling van het inter
view jaren geleden op hun
tweede elpee vlak na de
Clichémannetjes - met lied
jesschrijver Ampère Voltage.
En van iets recenter datum:
'Haar antwoordapparaat'
doet denken aan het telefoon
gesprek dat Frans, "the tall
guy from the MicMac" met
zijn oude vriendinnen voer
de.
Er zijn nog wel een paar voor
beelden waar de twee slechts
goed zijn van een Mona Lisa-
lachje. Daarbij zijn het liedje
"Tienmaal daags" en het veel
te lange "Room service" ze
ker beneden de Koot-Bie-
maat.
Dat lijkt allemaal wat negatie
ver dan bedoeld. Voor de on
voorwaardelijke fans - en
daar reken ik me zelf ook toe
valt er nog te genieten. Hoe
zij als Flip van der Tuin en
Dick de Bont zo'n truttig ra-
dioprorgamma te grazen ne
men en als de New Positi-
voos van de Here getuigen
(vorige week ook nog op de
tv, handige reclamestunt),
dat is ongeëvenaarde satire.
Zo goed dat de verwachtin
gen al gauw te hoog gespan
nen kunnen zijn.
BART JUNGMANN
Urbanus, de milde clown uit
Vlaanderen die soms verras
send hard uit de hoek kan ko
men ("Wat kan mij dat nou
schelen dat ge een nul op
uwe rapport 'ebt, ge 'ebt tóch
kanker"), is een echte doe-
het-zelver. Het slotnummer
van zijn zesde l^ngspeler, "Ik
zal 't zelf doen", is dan ook
meer dan een muzikaal gein
tje. Urbanus doet liever alles
zelf zodra hij ziet dat de men
sen met wie hij werkt er niet
zoveel van brouwen. Daarom
schrijft hij z'n eigen muziek,
maakt hij z'n eigen teksten en
ontwerpt hij z'n eigen hoe
zen. En voor de BRT maakt
hü ook nog eens z'n eigen
clowneske filmpjes.
Een soort Vlaamse André van
Duin die Urbanus, alleen een
paar klassen beter. Er is ei
genlijk maar één onderdeel
waarin de Vlaming het tegen
z'n Ollandse evenknie moet
afleggen: het 'gekkebekken-
trekken'. Wat het maken van
grappen en het schrijven van
liedjes betreft, beweegt
'volksnar' Van Anus zich ge
woon op een aanzienlijk ho
ger niveau dan Van Duin.
Op "Urbanus VI" staan een
paar juwelen van ballades die
door het typische Vlaamse
taalgebruik soms vertede
rend en soms humoristisch
klinken. Vooral "Publiciteits-
jaren" (over de pubertijd) is
'ne 'eele schone': "En ik wist
wel alles over de paringsdans
van de andijf maar intussen
wist ik niets van dat soepap-
ke aan mijn lijf'.
In de wat steverige nummers
maakt Urbanus zich over het
algemeen boos. In "Koda-
zuur" boos op zichzelf en z'n
opgefokte en sexueel gefru
streerde vakantiegedrag en
in "De belastingcontroleur"
boos op de achter hem aaiya-
gende fiscus ("Ik heb de we
reldbol van België van kolei-
re opgefret. 'K heb al mijn de
koraties in de vuilnisbak ge
keild en met de nationale
driekleur m'n keuken opge
dweild").
Jammer dat het muzikale even
wicht wordt verstoord door
twee luiddruchtige conferen
ces die nogal lukraak tussen
de liedjes zijn gepropt. Over
bodig en eigenlijk storend.
De luisteraar, die met de
ogen dicht en een glimlach
op het gelaat de schijf af
draait, wordt er door opge
schrikt. Of zou dat juist de
bedoeling van Urbanus zijn.
Bang als hij is om zijn pu
bliek in slaap te sussen.
JAAP VISSER
Horizontaal: 1. geldstuk, 5. re
gister, 8. hoofddeksel, 12. vurig
heid-vurige aard, 16. deel van
de Bijbel, 18. waterstand, 19.
water in Utrecht, 21. vestibule,
24. grootmoeder, 25. afstands
maat, 26. geroosterd vlees op
stokjes, 27. emmertje, 28. fami
lielid (afk.), 29. onmeetbaar ge
tal, 30. soort eend, 32. bevesti
ging, 33. dierengeluid, 34. jaar
telling, 36. ik, 38. vaartuig, 40.
palm, 41. water in Zuid-Hol
land, 42. trek, 43. rondhout, 44.
papegaai, 46. belemmering, 48.
water in N.-Brabant, 49. televi-
sie, 50. voorkeur, 52. uitgave,
53. heden, 54. wreed heerser,
55. toegankelijk, 56. water
stand, 58. deel van de dag, 59.
huisdier, 61. kortstondige re
genval, 62. regerings-regle-
ment, 67. muzieknoot, 68. am
bassade-legatie, 74. eerlijk-bil
lijk, 75. been, 76. mop-bak.
Vertikaal: 2. verhoogde toon, 3.
ontkenning, 4. thulium (scheik.
afk.), 5. muzieknoot, 6. walvis,
7. muzieknoot, 8. persoonlijk
voornaamwoord, 9. Verenigde
Naties, 10. geheel de Uwe, 11.
De prijs van 25,- werd toege
kend aan Mevr. W.A. Wijntjes
van Nieuwkoop, Parklaan 95,
2171 ED Sassenheim. De
prijs wordt de winnaar toege
zonden. Oplossingen met
vermelding van "Puzzel"
voor donderdag op briefkaart
of in enveloppe zenden aan
Redactie Leidsch Dagblad,
Postbus 54, 2300 AB Leiden.
stuk stof, 13. rivier in Italië, 14
lengtemaat, 15. boom, 17. graad
van warmte, 18. regeringsverte
genwoordiger, 20. goed ge
kookt, 21. onderwereld, 22.
jong dier, 23. hoogte. 31. vise
ter, 33. drankgelegenheid, 34
bouwland, 35. papegaai, 36.
vroeger, 37. boom, 39. bevel, 45.
eikeschiller, 47. wild zwijn, 50
puistje, 51. wilde haver, 53
knorrig persoon, 57. drank, 60
vervoermiddel, 63. steen, 64
uitroep van afkeer, 65. inhouds
maat (cub. centimeter), 66
bloeiwijze, 68. bevel, 69. fami
lielid (afk.), 70. let wel, 71. heili
ge, 72. gewicht. 73. familielid.
Oplossingen met vermelding
van "Puzzel" voor donderdag
op briefkaart of enveloppe
zenden aan Redactie
Leidsch Dagblad, Postbus
54, 2300 AB Leiden.
In al zijn beperktheid is het
schaakspel toch uiterst veel
zijdig. Een schaakparty blyft
een schaakpartij, maar een
openingshoek is weer heel
anders van karakter dan een
boek over het midden- of het
eindspel.
De openingsliteratuur blijft een
verhaal apart. Elke opening
van importantie is op zijn
minst in zo'n tien boekwer
ken beschreven.
Gevestigde namen zijn de (be
werkte) openingswerken van
Boleslawski, Keres, Euwe en
Schwarz. Een aparte plaats
nemen de schaak-encyclope
die en informator in. Daarin
worden de desbetreffende
openingen écht afgekloven,
maar wel op een onpersoon
lijke manier en zonder com
mentaar. De laatste tijd doen
de bewerkte boeken van Rus
sische en Oosteuropese
grootmeesters sterk opgang.
Een uitgeverij die zich hier
op toelegt is "Schachverlag
Rudi Schmaus" in het West-
Duitse Heidelberg. De firma
Schmaus is doende een pri
ma openingsbibliotheek aan
te leggen. De laatste aanwinst
is een werk over de Caro-
Kann verdediging, na de sici-
liaanse opening de populair-
O
door
Ruud Dobbelaar
ste bestrydingsmethode van
e2-e4.
Het boek van de Russische
oudgediende Konstantino-
polski is zondermeer een aan-
winst. Op uiterst heldere en
systematische wijze wordt de
Caro-Kann geanalyseerd.
Prettig gegeven is daarbij dat
K. veel aandacht aan de es
senties van de verschillende
varianten besteedt, iets dat
de "theoriestampers" wei
eens uit het oog verliezen. De
0
1
w
1 1
1 1
1
111
1
1
1
9 £3
L 4»
t i
K
ïf
5
a a
o a
I 9 O
O O
«3 O
O O ry
Q
grootste verdienste van het
boek vormt echter de actuali
teit. Bygewerkt tot januari
1981. waarbij de uitgever er
bovendien nog is in geslaagd
enkele partyen uit dit jaar toe
te voegen!
Zo treffen we ook het nieuwtje
aan, dat John van der Wiel tij
dens het laatste Hoogoven
toernooi met succes tegen
Timman en Christiansen lan
ceerde. Zie diagram De stel
ling ontstaat na de zetten 1
e2-e4. c7-c6. 2 d2-d4; d7-d5. 3
e4-e5. Lc8-(5. 4 Pbl-c3; e7-e6.
5 g2-g4. Lf5-g6, 6 Pgl-e2. c6-
c5. Gebruikelyk was hier de
direkte opmars op de ko
ningsvleugel 7 h2-h4. Van der
Wiel probeerde het echter
met 7 Lcl-e3, Tegen Timman
kwam hij na 7... Pb8-c6, 8
d4xc5. Pc6xe5. 9 Pc3-d4; a7-
a6(?) al snel gewonnen te
staan. Christiansen ant
woordde op Le3 met 7....Pb8-
d7. Na 8 h2-h4. c5xd4. 9 Le3x-
d4. n-fS. 10 Pd2-f4. Lg6-f7. U
e5xfi>; Pg8-P5 bereikte Van
der Wiel al spoedig opnieuw
een goede positie. De toer-
nooipraktijk van de komende
jaren zal moeten uitwijzen of
Van der Wiels idee tot uitstel
van de zet h2-h4 ook echt zo
goed is
door
Ronald van Egmond
In de grijze oudheid heeft Eme-
rites Fridelio het al gezegd:
"Beter dan klassiek heb je ze
niet!". Want hoewel de dam
mer zich uiterlijk volledig
lijkt te beheersen tijdens het
spelen van een party, staat
zijn hele wezen onder hoog
spanning. Deze hoogspan
ning wordt zo nu en dan nog
eens vergroot door óf de
vrees te gaan verliezen óf de
hoop te zullen winnen.
Indien een damspeler door de
ze beweegredenen gevoed
wordt, pas dan merkt de bui
tenwereld dat een dammer
leeft, en zelfs werkt. Voor de
speler zelf is dat een minder
prettige ervaring omdat aller
lei onhebbelijkheidjes duide
lijk worden.
Zo bevond ik me enerzijds in
een uitgelezen positie, ander
zijds onder hoogspanning,
tijdens de ontmoeting DDV-
KDC. Er stond een klassiek
standje op het bord en daarin
meende ik voordeel te heb
ben. Fraai zou bij uitspelen
een Woldouby zijn ontstaan,
maar in vliegende tijdnood is
Jan van de Wetcnngh mij
zeer vakkundig de baas. Zie
diagram. Na gewoon uitspe
len 1... 10-14 2 45-40 12-17 3.
40-34 8-12 4 34-30 21-26 5. 39-
34 17-21 (Woldouby) maakt
wit met 34-29 23x34 30x39 18-
23 27-22! remise omdat op 12-
18 33-29 en 25-20 volgt met re
mise-eindspel en op 12-17 22-
xll 16x7 28-22 zwart de
schijfwinst 23-28 32x23 19x17
niet mag nemen wegens 37-
31 en 38-32 met dam op 2.
Ook mogelyk is: 1 12-17
omdat op 39-34 gewoon 24-29
of 17-22 en 24-30 kan met re
mise. Echter niet 8-12 wegens
25-20 24x15 33 29! en zwart is
in moeilijkheden. Na 12-17
25-20 24x15 35-30 volgt ge
woon 15-20! met winst en na
12-17 35-30 24x35 25-20' 10-
14! wint. In de party: 1. 10-
14 2. 39-34 12-17?; remise is
23-29 of 21-26, 3 34-29 etc
met rondslag van de witte
dam.
De strijd om de wereldtitels in
Biarritz werd afgesloten met
de Rosenblum-Cup, het open
WK voor teams. De finale
was een bar spannende aan
gelegenheid tussen Frankrijk
"Lebel" en het Amerikaanse
team met ondermeer de kers
verse wereldkampioenen
Chip Martel en Lew Stansby
in de gelederen. Het laatste
team kwam zover als winnaar
van der herkansing, na eer
der ondermeer een nederlaag
te hebben geleden tegen de
Nederlandse junioren Berry
Westra, Enri Leufkens, Bas
de Bruyn en Frans ten Brink.
Over die finale later meer, de
lezer heeft eerst nog de oplos
sing tegoed van twee proble
men uit eerdere rubrieken.
Tegen 7 Ru wordt met klaveren
gestart, voor het aas. Ru A
onthult het sterke zitsel, ge
volgd door ruiten voor de 10
en een klaveren voor zuid.
Deze speelt Ha V, oost neemt
Ha A. troeft een harten en in
casseert drie hoge schoppens
(essentieel). Klaveren en har
ten getroefd brengt west op
het juiste moment aan slag.
Oost heeft nog Ru H-B en
maakt de laatse twee slagen.
Tegen 3 SA gedoubleerd start
noord met Sch 5. voor de
vrouw. De 7 kaarten die over-
blyven nadat west op één na
alle klavers heeft ïngeincas-
seerd staan vet gedrukt. Op
de laatste klaveren gooide
zuid Ha 10, west Ha 7 en
noord Ru 4 af, waarna het
contract werd gemaakt.
Noord moet evenwel Ha A
bijspelen! West speelt harten
voor noord's heer, waarna
een kleine ruiten na de leider
kansloos maakt.
Noord
652
O H 10 8 6
O V 9 6 2
+32 Oost
AHV 1043
AH V A92
O A 8 7 4 29H8B,0S3
A 10 7 5 4 Zd
B 987
O V B 7 4 3
O -
4HVB6
Noord
A 10653
C> A H
O A B 54
West 4 2 O0'1
H B 8 7
C8752 X 5!
OH9« 2**....
«4» V 9 Zd* A H 10 8 7 3
#94 2
Q V 10 9
O 10 8 7 3
B 6 5
BELGIE De Vrijmetselaars
loge "Grootoosten
gië" bestaat volgend jaar 150
jaar. Vooruitlopend op deze
herdenking heeft de Regie op
18 oktober al een zegel van 10
frank (bruin en beige) uitge
geven, waarop een allegori
sche voorstelling, gebaseerd
op artikel 1 van de statuten
de vrijmetselarij is een kos
mopolitische en vooruitstre
vende instelling, die het zoe
ken naar de waarheid en de
vervolmaking van de mens
heid beoogt- Van de zegel zijn
9 miljoen exemplaren aange
maakt.
Sedert 24 juni zijn enkele ze
gels op een nieuw soort wit
houtvrij papier gedrukt: 3 fr.,
heraldieke leeuw, nieuw ty
pe; 2,50 (V., met monogram
"B' -oud type (1 juin. 4 fr..
nieuw type (6 juli) en 4 fr..
nieuw type vooafstempeling
(12 juli). Vanaf 6 september is
de voorafgestempelde 2.50
fr.-zegel nieuw type heraldie
ke leeuw gedrukt op nict-fos-
forescerend papier te koop.
Tot slot zijn sinds 17 augus
tus rolzegels verkrijgbaar van
7,50 en 10 fr van het type Els-
tröm "koninklyke beeltenis"
BONDSREPUBLIEK DUITS
LAND - Vorig jaar 13 augus
tus startte de Deutsche Bun-
despost een nieuwe serie ge
titeld "grondgedachten van
de democratie". Deze serie
krijgt op 10 november een
vervolg met de uitgifte van
een velletje waarin vyf 80
pfennig zegels zitten die de
portretten van de presiden
ten van de Duitse Bondsre
publiek tonen. Op de boven
ste rij worden van links naar
rechts afgebeeld Theodor
Heuss (1949-1959). Heinrich
Lübke (1959-1969) en Gustav
Heinemann (1969-1974).
Links onder: Walter Scheel
(1974-1979); rechts onder:
Karl Carstens (president se
dert 1979), met daar tussenin
de adelaar uit het staatswa
pen.
GROOT-BRITTANNIE - Op
twee zegels van bijzonder
lang formaat (72,3 mm by
20,3 mm), die op 8 september
in Groot Bnttannië in roula
tie werden gebracht wordt de
ontwikkeling van de inlbr
matieve technologie in beeld
gebracht Op een zegel van
15Vi p zien we van links naar
rechts de ontwikkeling van
de communicatie, van Egyp
tische hiërogliefen via een bi
bliotheek naar een modern
beeldscherm. Een 26 p-zegcl
staat in het teken van het ge
bruik van hedendaagse infor-
matica-middelen: een view-
datasysteem, een communi
catiesatelliet en een pen
waarmee een caissière de co
de op produktcn kan aflezen.
Kort voor de opening van de
British Motorshow in Bir
mingham zyn op 13 oktober
vier zegels uitgegeven waar
op oen deel van de Britse au-
tohistorie wordt verbeeld. De
zegels tonen steeds een mo
derne auto en het model
waarvan ze zijn afgeleid 15' i
p, een Austin Seven en een
Metro. UN! p. MO F«>rd Mo
del T en een Escort; 26 p, een
Jaguar SS 1 en een XJ6 en 29
p, een Rolls-Royce. Silver
Ghost en een Silver Spint
