^Ademloos": weldadig gewone film
r jt .mir
Ingrid Bergman in "Notorious
van Hitchcock bij K&O
-C
Engelse
humor in
Hollywood
Mady Saks' functionele benadering van vrouw in crisis
VRIJDAG 29 OKTOBER 1982
Film
Monty Python, live at I
the Hollywood Bowl; I
van en met het Monty I
Python-team; theater: I
Lido 2, Leiden; alle I
leeftijden
IIIIIUIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIUIl
De film op zich is al een grap:
voor een optreden in een
groot theater reist het team
van Monty Python af naar -
uitgerekend het filmmekka
Hollywood, neemt dat op en
laat dat dan vervolgens als
film uitbrengen.
Live at the Hollywood Bowl
heet die film en het toont dat
Amerika (of alleen intellectu
eel Californiè?) ook plat gaat
voor de absurde grappen van
de Monty Python-club. Som
mige toeschouwers hadden
zich zelfs uitgedost als crea
ties uit het tv-verleden van
het Engelse vijftal. Hoe een
studentikoze grap (ze leerden
elkaar kennen op de Cam-
bridge-universiteit) uitgrqei-
de tot een international cul
tus.
Net als popgroepen wel met
hun live-elpees doen, is dit
een soort 'Best of Monty Py
thon' geworden. Nummers
opgeduikeld uit een periode
dat er nog geen video was.
Voer voor fans dus. Zij kun
nen nu nog eens genieten van
de minister van rare loopjes,
de Olympische Spelen voor
idioten, het liedje over de
houthakker en Eric Idle als
het dubbelzinnige mannetje
("Say no more, know what I
Het statische van een theate
roptreden is gedeeltelijk on
dervangen met een groot
doek boven het podium. De
nummers op de planken wor
den afgewisseld met scènes
op het doek. Ook het befaam
de stripwerk van Terry Gil
liam wordt daarop vertoond.
Toch lijdt Live at the Holly
wood Bowl een beetje aan
hetzelfde euvel als Secret Po
liceman's Ball, het optreden
voor Amnesty International.
De ene act is minder geslaagd
dan de ander en naarmate de
film vordert, wordt het steeds
moeilijker om die zwakkere
stukken te doorstaan.
Bovendien leent de karikatura
le humor van Monty Python
zich niet zo voor een show op
de planken. Het komt veel
meer aan op de woordgrap
pen en de zo karakteristieke
vermenging van strip en
werkelijkheid is bijvoorbeeld
uitgesloten. Daarom kan Li
ve at the Hollywood Bowl
ook niet tippen aan 'echte'
films als Monty Python and
the Holy Grail en voorl Life
of Brian. Aan de andere kant:
een uur lang alleen maar naar
de kop van John Cleese (be
kend van de Postgiro-recla
me) kijken, is al vreselijk.
leuk.
BART JUNGMANN
Als in de annalen van de Neder
landse cinema 1981 geboek
staafd zal worden als het jaar dat
over een brede linie de Neder
landse filmers tekenen van vol
wassenheid gingen vertonen,
dan zal daarna 1982 moeten wor
den genoemd als het jaar dat hun
vrouwelijke collega's naar zich
toe hebben getrokken. Orlow
Seunke heeft recent een erg
mooie film te zien gegeven, na
dat Frans Weisz in februari dege
lijk vakmanschap gedemon
streerd had, maar René van Nie
en Bas van der Lecq stelden nog
al teleur. Daar stonden al films
tegenover van Marleen Gorris,
Annette Apon, Lili Rademakers
en Nouchka van Brakel, die stuk
voor stuk getuigden van opmer
kelijke moed en originaliteit. En
daar komt deze week 'Ademloos'
achteraan, de eerste speelfilm
van Mady Saks. Monique van de
Ven en Linda van Dyck spelen er
de hoofdrol in.
Mady Saks is van huis uit docu-
mentaliste. Ze vervaardigde kor
te films over het Amsterdams
vrouwenhuis, over verkrachting
(beide voor de VARA-tv), over de
Kopenhaagse vrouwenconferen
tie van de VN en over de vrou
wen van Irak. Vanuit die achter
grond heeft ze twee kwaliteiten
meegebracht waaraan het Neder
landse speelfilmers te vaak ont
broken heeft: sterke sociale be
trokkenheid, plus het streven
naar in de eerste plaats zakelijk
heid en helderheid. 'Ademloos'
handelt over de geestelijke crisis
van een jonge vrouw. Het is ze
ker niet de eerste probleemfilm
die in Nederland gemaakt is.
Eerder hebben onder meer René
van Nie, Guido Pieters en Jonne
Severijn zich door ideële stich
tingen laten opdragen om sociale
problemen te behandelen in een
speelfilmvorm. Maar dat zijn
meestal toch compromisfilms
gebleven, waarbij de regisseurs
zich forceerden in het uiteenzet
ten van meer problematische de
tails en stereotiepe situaties dan
voor een bioscoopfilm wenselijk
is, of ze probeerden anderzijds al
te krampachtig via een overdosis
entertainment-elementjes te ver
mijden dat het publiek zich zou
gaan vervelen bij de behandeling
van een weinig populair onder
werp.
Functioneel
Het zijn twee gevaren waar bij pro
bleemfilms tussendoor gela
veerd moet worden, Mady Saks
heeft met 'Ademloos' deze Scylla
en Charybdis perfect weten te
ontwijken, door lijnrecht vooruit
te koersen met een zuiver func
tionele behandeling van het ge
kozen thema. Zonder overdaad
aan nevenmotieven die het nog
interessanter, of nog dramati
scher, of nog informatiever had
den kunnen maken. En de enter-
tainment-kant van de produktie
heeft ze bediend door de twee
belangrijkste rollen te geven aan
de bij het grote publiek geliefde
actrices Monique van de Ven en
Linda van Dyck. Hetgeen geen
concessie is, omdat die twee ge
woon perfect blijken te voldoen
en zich ook door de lastigste,
meest emotionele scènes heen
weten te slaan, zonder zelfs een
zweempje sentimentaliteit op ef
fectbejag.
Mady
Saks:
bijzonder
talent.
Monique van de Ven speelt een pas
getrouwde assistente in een kap
salon, die in het eerste shot van
de film met twee collega's, en
een doos gebakjes in haar han
den, opgewekt door Amsterdam
stevent. Het is haar laatste werk
dag. Binnenkort zal ze een kind
hebben en bovendien heeft haar
man een mooie baan gekregen in
de Flevopolder. In Almere zal
een droomhuisje worden betrok
ken en lokt een knus leventje,
beredderend voor de baby en zo.
De arme Monique wordt echter
dubbel kortgesloten. De beval
ling (in een ziekenhuis) verloopt
niet zoals ze gewend is uit de
boekjes van de Jasmijn-reeks.
De jonge vouw houdt er een
"''Ulh,. n
"Ademloos"; regie: Mady
Saks; met Monique van de
Ven, Linda van Dijck en
Pieter Groenier; Lido 4,
Leiden; a.l.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiini
Alledaags
Feitelijk blijkt dan ook het geval
van Monique en Leo vreselijk al
ledaags. Een drama zonder
schuldigen, handelend over het
fenomeen dat overal rondsluipt
Bij alle vervreemding die de he
dendaagse maatschappu op
dringt, moet een mens zich kun
nen uiten. De een heeft wat meer
eelt op zijn ziel dan de ander,
maar als situaties ietsje extremer
worden, slaat zonder communi
catie bij iedereen vroeg of laat
een stop door 'Ademloos' maakt
op voortreffelijke wijze duidelijk
hoe platvloers zo'n proces zich
eigenlijk voltrekt Over vrouwen
met geestelijke stoornissen valt
groot spektakel te maken - kijk
maar naar 'De koele meren' -
maar belangrijker is het wanneer
er een film gemaakt wordt die
demonstreert hoe gewoon en
achteloos een mens in een crisis
terecht kan komen en hoe ook
met normale menselijke aan
dacht voor elkaar zoiets vaak
voorkomen had kunnen worden.
Dat is wat Mady Saks zonder eni
ge artistieke pretentie weet over
te brengen.
Deze cineaste behandelt haar the
ma niet over de hoofden van het
gewone publiek heen naar door
gewinterde hulpverleners en ci
nefielen toe, maar ze zet met
schijnbaar gemak in alle een
voud dingen uiteen op bevattelij
ke wijze en toch zonder ze meer
te versimpelen dan gewenst is.
'post-natale depressie' aan over.
En de overplanting van een druk
en gezellig Amsterdam met leuk
werk, naar unheimisch Almere-
in-de-winter, wachtend met een
blèrende baby tot telkens de dag
voorbij is en pa thuiskomt om
met een pilsje plaats te nemen te
genover de televisie, dat had ze
zich eveneens anders voorge
steld. De twee desillusies werken
met een funest gevolg op elkaar
in. Echtgenoot Leo was al niet
zo'n prater, maar vroeger was dat
geen punt: in de kapsalon haalde
Monique haar schade wel in, met
veel gebabbel zonder diepte,
want behoefte aan meer dan dat
had ze ook niet. Dat wordt an
ders als ze geestelijk in de knoop
is geraakt en onderhevig aan
enorme faalangst, maar nu heeft
ze niemand meer om mee te
communiceren. Een aanval van
hyperventilatie, die deze film
zijn titel gegeven heeft, is het eer
ste symptoom van de crisis, maar
dokter Theu Boermans, schrijft
een stoot pillen voor en stapt er
verder nogal luchtigjes over
heen. Wat behoorlijk stom is van
dokter Boermans; totaal verge
ten hoe hij in 'Come Back' zelf
als patiënt lag te smachten naar
wezenlijke interesse van de ge
neesheren.
Sterk ontworpen aan het scenario
is om Monique daarna in contact
te brengen met Linda van Dyck
als een voormalige klant die
eveneens in Almere is terechtge
komen. Het aardige effect van
die relatie is tweeledig. Enerzijds
wordt daar Linda in staat gesteld
om uit eigen ervaring toevallig
net zo'n depressiegeval uiteen te
zetten. Anderzijds wordt de con
tactarmoede van Monique gety
peerd doordat ze alle informatie
gretig opzuigt, maar niet de stap
kan nemen om er tweerichtings
verkeer van te maken. Wat ze zelf
mankeert verzwijgt ze, en intus
sen brengen de negatieve kantjes
van Linda's verhaal haar nog een
eind verder het moeras in. Zo
zeer zelfs dat ze een poging on
derneemt om zich te verdrinken.
En daarna komt ze in een psy
chiatrische kliniek terecht.
Daar krijgt Monique het nog even
zwaar voor de kiezen, maar kan
ook een. naar het zich laat aan
zien, vruchtbaar begin gemaakt
worden aan herstel via relatie
therapie. Monique en Leo wor
den aan het praten gezet, waarbij
de echtgenoot trouwens nog de
meeste hulp nodig heefV
Het beste voorbeeld
twee monologen waarin Linda
van Dyck dat ziekteproces uit ei
gen ervaring beschrijft. Een ge
woon gezellig Amsterdams mens
dat met humor weet te vertellen
dat ze eigenlijk door de hel is ge
gaan. Maar ze vertelt het by de
koffie en met een schoonheids-
maskertje op haar gezicht, zoals
anderen babbelen over gesukkel
met spataderen, of over een ver
regende vakantie.
Een dergelijke benadering van een
onderwerp, dat voor de meeste
mensen toch in enigszins weten
schappelijke of anderszins enge
sferen ligt, getuigt van door
dachtheid. Als film is 'Adem-
looos' door en dooi' doelmatig en
dat kan hij dus alleen zijn als hy
niet verveelt. En dat de film niet
verveelt, betekent dat hij - hoe
zeer alles ook onopgesmukt en
zelfs sober mag overkomen - met
scherpzinnigheid, instinct, inzet
en vakmanschap tot stand is ge
bracht. Monique van de Ven als
huismus in Almere, is een rol
waar deze nog steeds jonge, in
Hollywood woonachtige actrice,
hard od heeft moeten werken.
De briljante monologen van Lin
da van Dyck zijn zo ijzersterk
omdat ze zo vanzelfsprekend
klinken, maar dat voor de actrice
zeker niet zijn geweest
sprekendheid, gewoonheid, is
namelijk niet iets wat je bij het
maken van films cadeau krygt.
maar iets dat - hoe paradoxaal
het ook mag klinken - moeizaam
bevochten moet worden Je ziet
het op de tv bij gedramatiseerde
documentaires bijna altijd fout
gaan, maar Mady Saks brengt
zo'n klus tot een bijzonder res
pectabel einde. Een teken van
ook een bijzonder talent
PIETER VAN LI EROP
99
Ingrid Bergman.
LEIDEN - De onlangs overleden
Ingrid Bergman speelt met Gary
Grant de hoofdrol in "Noto
rious", een film van Alfred
Hitchcock die diensdag bij K&O
is te zien.
"Notorious" (uit 1946) is het ver
haal van Alice Hubermann,
dochter van een in Amerika wo
nende Duitser, die na de oorlog
wegens verraad wordt veroor
deeld De Amerikaanse inlichtin
gendienst hoopt ook zijn vrien
den, die in Brazilië verblijven en
daar nog actief zijn, te pakken te
krijgen en roept daar de hulp van
Alice voor in. De vrienden van
haar vader denken dat zij aan
hun kant staat, maar in
werkelijkheid kiest zij voor de
Amerikanen en voor haar con
tactpersoon bij de inlichtingen
dienst. Aanvang 20.00 uur.
"The seven Samoerai" van Akira
Kurosawa wordt vanavond en
morgenavond in het Filmhuis
LVC vertoond, als laatste in de
Kurosawa-cyclus. Een klein
dorpje wordt aangevallen door
een bende plunderende bandie
ten. De bewoners besluiten de
hulp in te roepen van zeven sa-
moerai's, die belangeloos party
kiezen voor de boeren. In een
aantal bloedige gevechten ver
slaan de samoerai's de bandie
ten, echter niet zonder de nodige
verliezen. (21.15 uur).
Volgende week bij het LVC "la
Signora denza camelie" van An-
tonioni. De cineast Gianni ont
dekt in een manufacturen win
keltje Clara, een meisje dat in
zijn film goed van pas kan ko
men. Haar debuut is een gewel
dig succes en Gianni en Clara
kunnen zo goed met elkaar op
schieten. dat het tot een huwelijk
tussen die twee komt. Gianni is
echter nogal bezitterig van aard.
hetgeen uiteindelijk in een breuk
tussen hen resulteert. Na veel
moeite vindt Clara toch haar ei
gen weg, ook m de filmwereld
(woensdag en donderdag 20.00
en 22.15 uur).
Filmliefhebbers zijn de komen
de week vooral op de Duitse
tv aangewezen. Morgen al is
And justice for all op Duits
land 1 te zien. Het is de laat
ste film (1979) van Al Pacino,
waarin hij een advocaat
speelt die ondanks het ge-
rechterlijk falen toch blijft
geloven in in het justitiële ap
paraat. Norman Jewison
voerde de regie van deze ge
slaagde publieksfilm.
Maandag op Duitsland 2 Tre
Fratelli. Een knap in elkaar
gestoken Italiaanse film van
Francesco Rosi. Philippe
Noiret, Michele Placido en
Vittorio Mezzogiorno zijn de
drie broers die bij de begrafe
nis van hun moeder elkaar
weer treffen. In dit drietal
schetst Rosi de tegenstellin
gen in de Italiaanse samenle
ving.
In de Grace Kelly-serie dinsdag
op de tweede zender van de
Duitsers Dial M for murder.
Het was de eerste keer dat
Kelly actief was onder Alfred
Hitchcock. Een van de fraai
ste Hitchcock-thrillers tevens
waarin Grace de echtgenote
van tenniskampioen Wendi-
ce speelt. Ze is verliefd op
een ander en dat verontrust
de kampioen zeer. Met haar
dreigt ook al haar vermogen
te verdwijnen en dan rijpt
een moordplan.
Wie zwaarwegende bezwaren
heeft tegen nasynchronisatie
en wie heeft dat niet?
kan vrijdag op België zijn
hart ophalen by Audrey Ro
se. In het spoor van The
Exorcist werd deze film van
veteraan Robert Wise in
Amerika bijzonder populair.
Net als veel griezelfilms uit
de VS draait het verhaal om
een middle class-gezin. waar
in het dochtertje onverklaar
bare nachtmerries heeft. Als
een onbekende by het gezin
aan belt. wordt één en ander
opeens griezelig duidelijk.
Het programma
ZATERDAG Jesse James;
16.00 uur. Bel 1 (regie Henry
King met Tyrone Power
Amerikaanse film uit 1939)
Un drama borghese; 2120
uur; Dtsl 3 (regie Roland Jo
hannes met Franco Nero. Ita
liaanse film uit 1979). And
justice for all; 22.20 uur,
Dtsl. 1.
ZONDAG A star is born; 14.40
uur; Dtsl. 1 (regie William
Wellman met Janet Gaynor.
Amerikaanse film uit 1937).
MAANDAG Tre Fratelli;
21.20 uur; Dtsl. 2.
DINSDAG Ok ketten; 20 15
uur; Bel 2 (regie: Maria Mes-
zaros. Hongaarse film uit
1978). Dial M for murder;
22.05 uur. Dtsl 2
WOENSDAG Hell Drivers.
20 15 uur; Bel. 2 (regie Raker
Endfield Engelse film uit
1957) Rockers; 22.35 uur;
Dtsl 3 (regie: Theodoros Ba
fouklos met Burning Spear
en Peter Tosh. Amerikaanse
film uit 1979)
DONDERDAG Berlin Cha-
missoplatz; 20 15 uur, Dtsl 3
(regie Rudolf Thome Duitse
film uit 1980).
VRIJDAG: La femme de l'a-
viateur; 20 15 uur, DM I(N
gie: Eric Rohmer met Philip
pe Marlaud Franse film uit
1981) Audrev Rose; 20.20
uur, Bel 1 Skin Deep; 23.20
uur, Dtsl 2 (regie Geoff Ste
ven Nieuwzeelandsc film uit
1978).
BLIJVERS
"Van dr koele meren des dood*'
Renir Soutendyk schittert in me-
lanchoh. k«- sfeertekening naar Ee-
dens gelijknamige roman. Lido 1.
Leiden
"Porky's pikante pretpark" - Amu-
The Road Warrior" - Australische
thriller met veel geweld. Luxor. Lei
den. Euro 1. Alphen
(OP)NIEUW
"Grease V - Veel beter dan voor
ganger met Travolta en Newton
John. Euro 4, Alphen
"Lemon popstcle" Voorloper van
Porky's pretpark. Euro 3. Alphen-
"Le professionel" Franse gang
sterfilm. City 1. Katwyk.
"Vrijdag de 13de" - Uitgekauwd
gnezelwerk. City 2. Katwijk
"The last hunter" - Avonturenfilm.
City 3. Katwyk
"In de voetsporen van Bruce Lee" -
Karate. City 4. Katwyk.
SEXFILMS
NACHTFILMS
"Sweet young girls" - Rex. Leiden
"The road Warrior" - Euro 1. Al-
phen.
"Marathonman" - Euro 2, Alphen.
"Lemon popsicle" Euro 3. Alphen
"Ik ga vreemd schat" - Euro 4. Al-
DEN HAAG
"Bruce Lee zijn leven, zyn gevech
ten" - Apollo 1 (460340). 16 jr.
"I. the jury" - Apollo 2. 16 jr.
"Young doctors in love" - Asta
(463500). al.
"The Wall" - Bijou (461177). 12 jr.
"Ren voor je leven" - Calypso
(463502). al.
"La nuit de Varennes" - Babylon 1
(471656). 16 jr.
"Victor. Victoria" - Babylon 2. al
"Things are tough all over" - Baby
lon 3. al
"Piranha 2. flying killers" - Cineac 1
(630637). 16 jr.
"Grease 2" - Cineac 2. al
"For your eyes only" - Cineac 3. 12
jr-
"La bourn" - Du Midi (855770). 12 jr.
"West Side Story" - Euro. 12 jr
"Van de koele meren des doods" -
Metropole 1 (456756). 16 jr
"Poltergeist" - Metropole 2. al.
"Ademjoos" - Metropole 3. 16 jr.
"Les uns et les autres" - Metropole
4. al.
"Cat people" - Metropole 5, 16 jr.
"Porky's pikante pretpark" - Odeon
1 (462400). 16 jr
"Time is on our side" - Odeon 2. al.
"Monty Python live at the Holly
wood Bowl" - Odeon 3. al.
"L'Important e est d'aimer" - Odeon
4. 16 jr
"De smaak van water" - Odeon 5.16
jr
"Wilde exotische poesjes"- Le Paris
1 (656402). 18 jr.
"Love for sale" - Le Pans 2. 18 jr
"Huis-aan-huis-sex" - Le Pans 3. 18
AMSTERDAM
"Victor. Victoria" - Alfa 1 (278806).
al
"The Wall" Alfa 2. 12 jr
"Ragtime" - Alfa 3. al
"Missing" - Alfa 4. 16 jr
"Ademloos" - Alhambra 1 (233192),
al.
"La nuit de Varennes" - Alhambra
2. 16 jr
"The road warrior"- Bellevue Cine
rama (234876 286227). 16 jr
"Young doctors in love" - Calypso 1
(266227/234876). al
"L the jury" - Calypso 2. 16 jr
"Dr No" - Calypso 3, 12 jr
"De toverfluit" - Centraal (248933),
18 jr.
"The road warrior" - Cineac Dam
rak 1 (245648), 16 jr
"Caligula en Messalma" - Cineac
Damrak 2. 16 jr
'Twee door het dolle heen" - Cineac
(243639), 12 jr.
"Monty Python live at the Holy-
wood Bowl" - Cinecenter (236615),
"Yol" - Cinecenter, 16 jr.
"Piranha 2 flying killers" - Cinema I
(151243), 16 jr
"Van de koele meren des doods"
Cinema 2, 16 jr
"Porky's pikante pretpark" - City 1
(234579). 16 jr.
"I\mr is on our side" City 2. al
"De smaak van water" - City 3. 16 jr.
"I ought to be in pictures" - City 4
al.
"Fitzcarraldo" City 5 (34579). 16 jr.
"Grease 2" City 6 (234579). al
"Monty Python live at the Holly
wood Bowl" - City 7 (234579). al
"De kleur van de granaatappel Ci
ne 'D' (226551). 16 jr
"Yol" - Desmet >226551). 16 jr
"West Side Story' Du Midi
(7236531. 12 jr
"La nuit de Varennes" - Leidse-
plein theater (235909). 16 jr.
'Poltergeist" - Noggerath(248933),
16 jr
"Lust" - Parisien (248933). 18 jr
"Piranha 2. flying killers" Rem
brandtpleintheater 1 (223545), 16 JT
"Cheech en Chong up in smoke"'
Rembrandtplcinthcatcr 2 (223545).
16 jr
"Master with the cracked fingers" -
Rex (266132), 16 jr
"Stripes" Roxy (232809). al
"Le professionel" - Saskia (246132),
»2 Jr
"A nous deux" Studio K (231708),
16 jr
"De smaak van water". Tell me i
nddle". "1900". deel 1 en 2. The
Movies (245790). 16 jr
"Van de koele meren des doods"
Tuschinki I (262633). 16 jr
"Ren voor je leven" - Tuschinski 2
(262633). al
"Raiders of the lost ark" - Tuschins
ki 3 (282633). 12 jr
"De smaak van water" - Tuschinski
4(262633). 16 jr
"Eye of the tiger" - Tuschinski 5.16
