,Nucht(
irheid van
13XX1X013ST^
heeft vo
aanaer
or delen"
Kloven dichten, barières breken
Jit Peters, wethouder van onderwijs
De idealen van de Stichting Studentenhuisvesting in 25 jaar:
Studenten in klooster
Jit Peters is geboren in Beverwijk, een jaar na
het einde van de oorlog. Zgn vader was Ne
derlands Hervormd predikant. Een half jaar
later werd predikant Peters beroepen in Den
Haag. Het is dan ook niet verwonderlijk dat
Jit Peters Den Haag meer ziet als de stad van
zijn jeugd dan Beverwijk, waarnaar hij nooit
meer is teruggekeerd
Het gezin Peters telde zeven kinderen: vier
jongens en drie meisjes. Jit is de op een na
jongste. Hij noemt zijn jeugd onbezorgd en
prettig. "Je hoefde je nergens tegen af te zet
ten". Een traditioneel hervormd gezin kan
het zeker niet genoemd worden. Er kon op
zondag rustig iets worden ondernomen en
op de NCRV-gids was men met geabon
neerd. Sport en studie stonden hoog in het
vaandel.
Ook een duidelijke politieke invloed ontbrak.
"Vader heeft nimmer verteld wat hij stemde.
Mijn moeder was een aanhangster van de
CHU. Nee, er waren geen strikte regels die
samenhingen met het Nederlands Her
vormd zijn".
Al op de middelbare school werd Jit Peters -
zonder een voorkeur voor een partij te heb
ben - aangetrokken tot de politiek. Regelma
tig was hij te vinden op het Binnenhof om de
kamerdebatten bij te wonen.
Zijn oudste broer, die hij nu omschrijft als een
"salon-socialist", zette hem aan om PvdA te
stemmen. Toen het eerste hokje rood ge
maakt kon worden was hij al lang en breed
aan zijn rechtenstudie in Leiden bezig. In
1971 studeerde hij af met als hoofdvak
staatsrecht.
Motieven voor die destijds genomen stap: "Ik
aanvaardde de bestaande maatschappelijke
verhoudingen niet. En de mate van toleran
tie binnen de PvdA - verschillende vleugels
konden naast elkaar bestaan - stonden mij
aan". Vanaf het moment dat hij dat allemaal
dacht was, J. Peters definitief opgenomen in
de PvdA-gelederen.
Echt actief werd de meester in de rechten pas
in de Leidse PvdA toen hg in '72 na een titel
aan een Amerikaanse universiteit te hebben
gehaald, terugkeerde in Nederland Tot zgn
eigen verbazing schoof hg in *74 de fractie in.
Inmiddels was hg aangesteld bg de Leise uni
versiteit in de de rang van wetenschappelgk
medewerker. In die hoedanigheid vertrok
hij twee jaar later in het kader van een uit-
wisselings- en ontwikkelingsproject naar
Ghana. Getrouwd en wel.
Twee jaar later keerde hij terug en in 1978
werd hg fractievoorzitter. Had twee kinde
ren. die nu vier en zes jaar zgn, en bereidde
zich voor op zijn promotie. Dne jaar later
kreeg hij landelgke bekendheid met zgn on
derzoek "Het primaat van de vrgheid van
meningsuiting", waarmee hij tevens de doc
torstitel verwierf.
Een jaar later kwam een voorlopig einde aan
zijn wetenschappelgke carière. Op zeven
september van dit jaar werd Peters geïnstal
leerd als wethouder van onderwgs. samenle
vingsopbouw en emancipatiezaken.
LEIDEN - Het kwam onverwachts. Eigenlijk had Jit Pe
ters er voor de verkiezingen niet op gerekend dat er weer
vier wethouderszetels voor de PvdA uit zouden rollen.
Wel had hij kenbaar gemaakt graag wethouder te willen
worden.
Zijn wens ging in vervulling. Som
migen zeggen dat dit ten koste is
gegaan van zijn mede-partijlid
Henriëtte van Dongen. Vrouw
zijn én kennis van zaken hebben
op het gebied van onderwijs en
emanicipatie zou in deze tijd im
mers worden beloond. Daar
kwam nog bij dat Peters zich
nimmer met onderwijszaken had
bemoeid en de PvdA de emanci
patie hoog in het vaandel heeft
staan.
De nieuweling in het college heeft
geen zin om die zaak weer op te
rakelen. Als die zin eruit is, zucht
hij. Alsof hij verschrikkelijk
heeft geleden en alle PvdA-vrou-
wen over zich heen heeft gehad.
Zelfs na deze beeldspraak is de
man Peters niet te vermurwen.
In kloeke bewoordingen maakt
hij duidelijk de strijd om de wet
houderszetel als een hele verve
lende periode te hebben ervaren.
"Mijn motief is niet geweest om
iemand te blokkeren. Het ligt
heel eenvoudig: ik ben wethou
der geworden, omdat ik het zelf
graag wilde".
Daarbij speelde mee dat het uni
versiteitsleven hem niet meer zo
na aan het hart stond. "Na tien
jaar op dezelfde plek te hebben
gezeten, gaat de uitdaging en de
vernieuwingsdrang er een beetje
af. Je merkt datje veel discussies
al een keer hebt gevoerd en je
houdt vernieuwingen tegen".
Het door velen geuite bezwaar dat
hij niet genoeg deskundig zou
zijn in de 'zachte' sector: onder
wijs en welzijnswerk, wuift hij
weg. "Op het terrein van onder
wijs moet iedereen deskundig
zijn. Net zoals bij verkeer, alle
maal komen we daarmee in aan
raking. En nu ik mij erin ver
diept heb, begin ik het ook nog
heel interessant te vinden".
Het welzijnswerk is volgens Peters
goed af met een buitenstaander,
al was hij ooit vrijwilliger in een
buurthuis in de Haagse Spoor-
wijk. "De tragiek van deze groep
is dat ze in een erg gesloten we
reld leven. Het is goed dat dat de
komende tijd opengebroken gaat
worden. De nuchterheid van een
buitenstaander heeft dan voor
delen".
Presenteren
Peters vindt dat de mensen achter
het welzijnswerk zich beter moe
ten gaan presenteren. Willen ze
in tijden van bezuinigingen mee
concurreren dan zullen ze hun
terrein keihard moeten maken.
Doen ze dat niet, dan leggen ze
het af. "Ik verwacht van hen ook
suggesties. De houding is nu nog
teveel blijf met de poten van
mijn club- buurthuis af', klaar
uit. Het lijkt me juist boeiend om
met het veld in discussie te gaan
en andere oplossinggen zoeken
voor de bezuinigingsproblemen.
Misschien dat dat mogelijk is bij
het sociaal-cultureel plan dat
vastgesteld moet gaat worden
voor '84-'87".
Met de criteria die nu worden ge
hanteerd om de bezuinigingen
ook in het welzijnswerk door te
voeren, denkt Peters zeker niet
het ei van Columbus te hebben
uitgevonden. "We kijken nu al
leen naar welke wijken er achter
standen hebben. We toetsen
geen enkele activiteit. Het fru
strerende is misschien wel dat
daar, waar de activiteiten goed
lopen, er gekort moet worden om
anderen er bovenop te helpen".
"Dat komt omdal, in het hele wel
zijnswerk nog geen enkele struc
tuur zit. Die discussie daarover is
pas op gang gekomen toen de
economische crisis er aan kwam.
Vóór die tijd kon alles. Deze
groei is gewoon te snel gegaan.
Niemand (rijk, gemeente, politie
ke partijen) heeft ooit aangege
ven waarom die uitgaven nood
zakelijk waren".
Hans van Dam, uw voorganger,
heeft gezegd dat verdere inkrim
ping op club- en buurthuiswerk
best mogelijk is. Sommige buurt
huizen zijn volgens hem niet
meer dan een gesubsidieerd café.
Wat vindt u daarvan?
"Dat onderschrijf ik niet in die ma
te. De discussie is: Moetje alleen
nuttige activiteiten subsidiëren,
zoals educatieve en emancipatoi
re activiteiten? Vallen bloem
schikken en een kaartje leggen
daarbuiten"?.
"Buurt- en clubhuizen zeggen dan
onmiddellijk dat als dat gaat ge
beuren ze niemand meer berei
ken. De drempel ligt dan te hoog.
Maar aan de andere kant worden
de educatieve voorzieningen op
zo'n manier wel erg duur".
"En welzijnsinspecteurs die het
één en ander gaan toetsen en
controleren, zoals D'66 onlangs
voorstelde, lijken mij ook niets
in tijden van bezuiniging. Dat
geeft een geweldige bureaucra
tie, met stempels en formulieren
in viervoud".
Enthousiast: "Het is een fascine
rend probleem hoe je dat alle
maal gaat aanpakken. Maar we
moeten af van het denkbeeld
dat welvaart oneindig is. Het is
onmogelijk om elke afsplitsing
van een buurt- of clubhuis, zoals
een wijkcomité of buurtvereni
ging, een eigen onderkomen èn
geld te geven".
Vernieuwingen
Op de post onderwijs wordt twee
maal zoveel bezuinigd als in de
welzijnssector (1,3 miljoen).
Toch wordt daar veel minder ge
piept. Peters weet niet hoe dat
komt. Wel is duidelijk dat in het
onderwgs de komende jaren heel
wat gaat gebeuren en niet alleen
op het gebied van bezuinigingen. dOOr
De basisschool voor vier- tot Oo^L-io CtAAlin/.»
twaalfjarigen is in 1985 een feit. SaSKia StOelinga
De bedoeling daarvan is vernieu- gpj
wing. De wethouder is daarvan
ook overtuigd. "Op de universi- L©0 Maat
teit heb ik het dikwijls gezegd:
vernieuwingen in het onderwgs Wat er op kleuterscholen en in de
moeten van onderuit komen. lagere scholen allemaal gebeurt.
derwijs bereik je niet door het
uitvaardigen van decreten. Er is
een voortdurende discussie no
dig".
In hoeverre er nog leerkrachten
aangesteld kunnen gaan worden,
hangt af van de bereidheid om in
deeltijdbanen te werken. De ge
meente zal niemand een stro
breed in de weg leggen. Peters:
"Een ander criterium bg een be
noeming vind ik de bereidheid
van onderwijskrachten om ver
nieuwend bezig te zijn. Daar
moet rekening mee worden ge
houden".
Ook de volwasseneducatie staat
hoog op het lijstje van de wet
houder. "Het is voor mij nog een
onoverzichtelijk terrein met veel
wildgroei. Een gemeentelijk be
leid ontbreekt nog. Daar zal ver
andering in moeten komen. Over
niet al te lange tijd wil ik ook met
een rapport komen waarin staat
wat de prioriteiten zijn voor de
komende vier jaar. Een soort
spoorboekje met een visie van
het college op het totale onder
wijsbeleid in Leiden".
Ondanks het gevecht met een
rooie vrouw om de wethouders-
zetel heeft hij zijn sympathie
voor deze groepering niet verlo
ren. "De Roole Vrouwen vor
men de enige sterke pressie
groep in de partij. In Leiden zijn
ze relatief sterk vertegenwoor
digd. Het feminisme ls sinds de
zeventiger jaren de enige echt
vernieuwende beweging, ook
binnen de partij".
Met heel veel dingen is Peters het
inhoudelijk eens. Wel vindt hij
dat de PvdA moet oppassen dat
niet teveel voor de belangen van
deze pressiegroep wordt opgeko
men. "We zijn een socialistische
partij met meerdere doelstellin
gen. We moeten niet zoals de
CPN een feministische partij
worden met het gevaar te ver
vreemden van de achterban".
Met de aanbevelingen van de WEL,
de Werkgroep Emancipatie Lei
den, die straks op zijn tafel ko
men te liggen, wil hij snel aan de
slag gaan. "Er zal een politiek be
leid moeten worden uitgestip
peld. Ik krijg de indruk dat met
wethouder Fase hierover goede
afspraken zijn te maken. Ik heb
in het verleden ook nooit ge
merkt dat zij tegen sommige
maatregelen was. De kritiek
richtte zich hooguit op een ge
brek aan voortvarendheid".
Binnenstadschool
dat heeft mij wel verrast".
De invloed van de directie onder
wijs van de gemeente op de on
derwijsvernieuwing zal verder
reiken dan alleen kleuter- en la
gere scholen aan elkaar koppe
len. Ook de nu in de maak zijnde
schoolwerkplannen en leerplan
nen zullen kritisch worden beke
ken. "Vernieuwing van het on
Een ander punt waarover snel een
besluit moet worden genomen is
de binnenstadschool. Nog vlak
voor zijn vertrek kwam Van Dam
met het plan om deze school op
de Garenmarkt te bouwen in
plaats van op de Kaasmarkt. Pe
ters laat weten ook zijn zinnen te
hebben gezet op de Garenmarkt.
"Het is ons college van alles
waard om die school daar te krij
gen ook als is dit met enige ver
traging. Als uit onderwijskundig
oogpunt gewenst is dat de school
daar komt, moet je dat als be
stuur kunnen verwezenlijken.
Natuurlijk zullen er bezwaren
komen, maar daar moet je met al
tijd voor wijken. Stadsvernieu
wing betekent ook het leefbaar
maken van de binnenstad. Voor
kinderen uit de binnenstad is het
toch aantrekkelgker bg een park
te zitten dan naast of op een par
keergarage. Voor mg mogen ze
van de Kaasmarkt één parkeer
vlakte maken".
In uw portefeuille zit ook het beleid
ten aanzien van de ethnische
minderheden, de buitenlanders.
Wat gaat de gemeente doen op dit
terrein?
"Op dit moment wordt er ambte
lijk gewerkt aan een notitie over
minderheden. Daar kan ik nog
niet veel over zeggen. Wat ik be
langrijk vind is het organiseren
van dingen die mensen dichter
bij elkaar brengen. Bijvoorbeeld
het slachtfeest dat onlangs in de
Burchtzalen werd gehouden en
het project Mensen en Mensen.
Dat vind ik goede dingen".
"De stemmen ui sommige wijken
op de Centrumpartij, dat zegt
wel wat. Het is het zoeken van
zondebokken. Doodeng. Maar
het wijst ook op reële spannin
gen. Die spanningen weg te ne
men, trachten het leefbaar te
houden, dat is niet eenvoudig"
"Ik ben er een tegenstander van
dat de gemeente actief gaat sti
muleren dat de buitenlanders
worden gespreid over de wij
ken. Op xichself sou het goed
sljn als het meer gespreid sou
zijn. Maar de consequentie is
dat buitenlanders, die toch
vaak al moeite hebben met het
vinden van hulsvesting, nog
langer souden moeten wach
ten".
"Bg de bezuinigingen is de voor
lichting aan buitenlanders ont
zien. De voorlichting in de eigen
taal vind ik van groot belang".
De wethouder moet toegeven dat
zgn leven de laatste weken dras
tisch is veranderd. Van kleine
zelfstandige is hg een afhanke
lijk man geworden. De tijd ont
breekt hem om de onderwerpen
die zich aandienen zelf uit te zoe
ken, zoals hij op de universiteit
was gewend.
Peters: "Alles moet nu snel gebeu
ren en veel zaken moeten wor
den gedelegeerd. Een volstrekt
andere manier van werken. Heel
weinig zoek je zelf nog uit Ook
de onderwerpen die op je afko
men zijn nogal verschillend en
niet altijd even leuk. Op de uni
versiteit kon je zelf bepalen - iro
nisch: tenminste dat was tot nu
toe het geval - watje deed. Je had
er ook alle tijd voor".
ZATERDAG 23 OKTOBER 1982
Lelden
LEIDEN - De Stichting
Leidse Studentenhuis
vesting werd vijfen
twintig jaar geleden
niet alleen opgericht
om studenten onder
dak te brengen. Nee, er
was ook een nobel
doel: de tegenstellin
gen tussen corps- en
niet-corpsleden over
bruggen.
Over dit ideaal wordt vaak ge
sproken in de brochure
Stichting Leidse Studenten
huisvesting Toen, Nu en
Straks, een uitgave in ver
band met het jubileum.
In Leiden werd al na de oorlog
een poging ondernomen om
studenten niet meer uitslui
tend afhankelijk te laten zijn
van particuliere kamerver
huurders. Leuk geprobeerd,
maar veel haalde het niet uit.
Daarom nam in 1952 de
Stichting Pro Civitate ook
maar het besluit dat de zaken
groots moesten worden aan
gepakt.
Tweehonderd studenten wilde
de stichting onderbrengen in
een nieuw gebouw. Maar we
derom verzandde de poging.
Om de druk op de ketel ten
minste enigszins te vermin
deren werd er daarom maar
besloten een semi-permanent
complex te bouwen; dat wer
den dus de paviljoens aan het
Piet Paaltjespad, die vorig
jaar werden afgebroken.
Sterflat
De in '57 opgerichte stichting
studentenhuisvesting had de
wind wel mee: de Centrale
Stichting Studentenhuisves
ting schonk geld, de gemeen
te grond en zie: op 28 januari
1960 kon prins Bernhard zo
waar de Sterflat aan de Klik-
spaanweg openen. Er vonden
222 studenten onderdak.
door
Wim Brands
En het bezit van de stichting
groeide. "Eén ding is zeker",
meldt de brochure, "bij de
oprichting van de Stichting
Leidse Studentenhuisvesting
in 1957 kon niemand bevroe
den dat 25 jaar later aan bijna
4000 studenten (waaronder
ongeveer de helft in de birt-
nenstad) onderdak zou wor
den verleend in 145 panden".
Deze in jubeltoon geschreven
constatering wordt gelukkig
een paar bladzijden verder
gerelativeerd door prof. K.W.
Taconis, waarnemend voor-«
zitter van de stichting. Herin
neringen ophalend aan het
jubileum in 1967, zegt hij:
"Toen hadden we ongeveer
2000 kamers. In het jubileum
boekje wordt er door mij ge
zwetst dat we over enkele ja
ren 4000 kamers zullen heb
ben en dat dan de kamernood
voorbij zal zijn. Maar nu heb
ben we pas in 1982 die 4000
kamers bereikt. Dus die ver
dubbeling kostte vijftien jaar.
Dat hebben we schromelijk
overschat".
Coöptatie
Het is al gezegd in het begin, de
stichting wilde de kloof tus
sen corps- en niet-corpsleden
dichten. Iemand die dat ide
aal hoog in zijn vaandel had
staan is de voormalige Leidse
wethouder mr. Drgber, te
genwoordig burgemeester in
Arnhem. Had, want nu houdt
dit "bestuurslid van het eer
ste uur" er hele andere opvat
tingen op na.
Hij zegt bijvoorbeeld: "Ik vind
dat we blij mogen zijn als stu
denten het goed met elkaar
kunnen vinden in een huis.
een zekere vastigheid aan el
kaar hebben, temidden van
de massa. Daarom lijkt het
me beter dat corps-leden bij
corps-leden in een huis wo
nen en niet-corpsleden bg
niet-corpsleden
Het coóptatie-systeem afge
schaft waardoor vriendjespo
litiek - bijna - is uitgesloten -
hoe jammer, oordeelt Drij-
ber. Dat werkt anonimiteit in
de hand, vindt hg. En hij ver
volgt dat in zgn opvatting ur
gente kamerzoekenden lan
ger op de lijst zouden moeten
staan als ze door rechtstreek
se toewijzing van een kamer
bepaalde leefgemeenschap
pen zouden bemoeilijken.
Gelukkig ziet de burgemeester
zelf ook in dat zijn meningen
wellicht niet meer helemaal
van deze tgd zijn, want hg
beëindigt zijn relaas met de
woorden: "Maar het kan bést
zijn dat ik er teveel uit ben,
hoor".
Nieuw systeem
Nee, dan tapt adjunct-directeur
Hübben toch wel even uit
een ander vaatje. Hij trad toe
tot het bestuur van de stich
ting om het hospiteren te be
strijden en kan nu met vol
doening constateren dat de
missie is geslaagd. Over vroe
ger: "Het was in die tijd zelfs
zo dat als je geen vriendjes in
een huis had je geen kamer
kreeg en op een lange wacht
lijst terecht kwam. Soms
stonden zelfs kamers leeg tot
dat een vriendje van een be
paald huis van de middelbare
school kwam".
Over nu: "Ontduikingen van
het systeem komen soms nog
wel eens voor. Maar zodra we
er achter komen dat iemand
illegaal woont, dan pakken
we de legale bewoner aan
Zgn huurovereenkomst
wordt opgezegd en de illegale
bewoner vertrekt, omdat wel
licht zijn plaats op de wacht
lijst wordt bedreigd. Maar ik
merk steeds meer dat het ver
antwoordelijkheidsbesef toe
neemt. Men begint al aardig
gewend te raken aan het
nieuwe systeem. Nee, kamers
huren via het kiezen van
vriendjes kan niet meer in de
ze tgd".
Natuurlijk ontbreken in de ju
bileumuitgave de toekomst
plannen niet Veel reden tot
een vreugdedans is er niet:
het aantal studenten op de
wachtlijst schommelt nog
steeds tussen de 1500 en 2000
Wel zgn de plannen voor de
bouw van 535 kamers klaar;
er zal niet alleen in Leiden
worden gebouwd, maar ook
in de zogenaamde randge
meenten.
Directeur
Dus toch reden voor een gepast
huppelen? Directeur Van
Rooyen: "De toestand blijft
voorlopig zorgelgk. De door
het rijk ingestelde kontingen-
tenng waarbij de gemeente
slechts een beperkt aantal te
bouwen woningen krijst toe
gewezen is een grote hinder
paal". Hij staat een flexibele
bouwwijze voor. zodat stu
dentenkamers eventueel ook
voor gezinsbewoning ge
bruikt kunnen worden.
"Maar niemand kan in de toe
komst kijken", besluit de di
recteur weinig profetisch.
Het voormalige klooster aan de Vrouwen weg
LEIDEN - Het voormalige klooster aan de Vrouwcnweg op de
grens van Leiden en Zoeterwoude is één van de laatste aanwin
sten van de stichting studentenhuisvesting.
Per 1 november zullen er zeventig studenten in dit riante onderko
men worden ondergebracht Zodra de gemeente Leiden het ge
bouw heeft aangekocht zal de verbouwing starten
Van Rooijen. directeur van de stichting, daarover: "Het mag
vreemd klinken dat de gemeente Leiden het klooster aankoopt
maar dat valt te verklaren Zij kunnen namelijk subsidie krggen
voor de verbouw en wij niet De verbouwing zal overigens zo'n
negen ton gaan kosten".
Permanent zal de bewoning niet zijn, het ligt in de bedoeling het
klooster over een jaar of vgf af te breken. Er zal dan nieuwbouw
verrijzen Wederom Van Rooijen "Nee. die negen ton is in dit
licht bezien zeker geen verspilling, want je enkele tientallen stu
denten zgn toch maar mooi een paar jaren onderdak Boven
dien; die nieuwbouw is misschien bestemd voor studenten en
werkende jongeren".
Ambtenaar Schaap van de gemeente Leiden weet te vertellen dat
het klooster nog niet is aangekocht, omdat er nog geen zeker
heid is over de subsidie. "Maar", voegt hg daar rap aan toe. "de
kans dat wc geld krggen van het ministerie van volkshuisves
ting en ruimtelijke ordening acht ik zeer groot"
