c
Dodendans rond het verleden
c
c
Flametti": amusante momenten
Publiekstheater met 'John Gabriel Borkman'
Jan Blaaser weer op dreef
'Malle Moe': nieuw succes
theater "De Poppenkeet"
Scheepvaart
D
ehI
MAANDAG 18 OKTOBER 1982
Kunst
AMSTERDAM 'John Gabriel Borkman', Ibsens voor
laatste werk, is een kil stuk waarin bitterheid overheerst,
en het verleden zijn invloed tot in het heden doet gelden.
nog steeds zorgzaam, lijkt Erhart
voornamelijk van zijn moeder te
willen verwijderen om haar
dwars te zitten.
De vrouw die Erhart zich kiest is in
de Publiekstheaterinterpretatie
een leeg, oppervlakkig wezen,
dat zich niet lang aan één man
lijkt te kunnen binden. Erharts
beslissing wordt daardoor nog
meer een vlucht uit zijn verstik
kende omgeving dan een duide
lijke keuze voor eigen geluk. In
deze voorstelling valt te betwijfe
len of hij geluk ooit zal kunnen
herkennen en kennen.
Borkman, zijn vrouw en haar zus
ter zijn elk in zwart gehuld, hun
gezichten zijn grauwe maskers
waarop de dood reeds getekend
is. Erhart, zijn vrouw en zijn jon
ge leerlinge, zijn kleurig en fleu
rig, zowel in hun kleding als in
hun gedrag: aan hen is de toe
komst.
De voorstelling is zorgvuldig gere
gisseerd, gechoreografeerd kan
men welhaast zeggen. Stram en
afwijzend of jeugdig en vol toe
nadering, voeren alle personages
een dans rond elkaar uit, met de
bedoeling elkaar uit de tent te
lokken, te overreden of te over
winnen.
Dit uitgebalanceerde regieconcept
zorgt voor een avond spannend
toneel. Juist door die constante
Borkman is een ex-bankdirecteur,
die, gedreven door zijn zucht
naar macht, het geld van zijn
spaarders voor eigen doeleinden
heeft gebruikt. De schande van
zijn gevangenisstraf heeft zijn
vrouw tegen hem verhard; haar
verbittering geldt ook haar zus
ter. wier geld gespaard bleef, zo
dat zij Borkmans zoon Erhart in
huis kon nemen.
Het stuk begint wanneer Borkman
al 8 jaar uit de gevangenis is ont
slagen en Erhart weer bij zin
moeder terug is. Er ontstaat een
touwtrekken om Erhart tussen
zijn moeder en zijn tante, waar
aan later ook zijn vader deel
neemt.
De eerste wil dat Erhart de naam
Borkman van elke smet zuivert,
de tweede wil dat hij haar bij
staat in haar laatste levensdagen,
Borkman wil met Erhart op
nieuw in zaken gaan. Erhart wei
gert aan deze verwachtingen te
voldoen, kiest voor zijn eigen le
ven en vertrekt met zijn geliefde
naar het buitenland.
Het Publiekstheater heeft de grim
mige trekjes van het stuk danig
versterkt, zowel door middel van
spelregie en tekstaanpassing, als
door vormgeving. Wat er nog aan
liefde aanwezig was in het stuk,
is omgebogen naar vechten om
eigenbelang: tante Ella, hoewel
Scène uit 'John Gabriel Borkman' met
Mariëlle Fiolet, Ann Hasekamp en Annet Nieuwenhuyzen.
spanning zou het Publieksthea
ter gevaar lopen de aandacht van
de toeschouwer te verliezen, om
dat de spanning bijna vanaf het
begin op zijn hoogst is en niet
meer vermindert.
De ijzersterke constructie van het
stuk zelf echter weet dit te voor
komen. Slechts langzaam sijpe
len de gegevens tot het publiek
door, dat deze als een legpuzzel
ineen moet passen, en pas in de
laatste scène weet het precies
hoe de vork in de steel zit.
Een vreemde breuk in de regie
vormt echter de slotscène, waar
in de zusters zich verzoenen. Ge
zien de sfeer van de voorgaande
scènes is deze verzoening on
waarschijnlijk en vooral, overbo
dig. De hele scène duurt te lang,
en het optreden van de komische
figuur Vilhelm Foldal wordt
zelfs irritant.
JACQUELINE MAHIEU
LEIDEN - "Bij de belasting
dienst heb ik m'n lidmaat
schap maar opgezegd, maar
ze waren blij toen ze hoorden,
dat ik wel vooreen tientje per
jaar donateur wilde blijven".
Jan Blaaser in de Leidse
Schouwburg.
Het is niet zijn gewoonte om
over politiek te praten. Hij is
een scherp beschouwer van de
kleine dingen in het dagelijks
leven en beschrijft die situa
ties met een zeer beeldend
taalgebruik.
Over een gewone verjaardag
kan Jan Blaaser minstens een
kwartier ononderbroken
grappen maken. Of over de
jeugd die zo snel leeft dat het
de pubertijd maar overslaat.
Jan wordt nooit vulgair en zijn
onderwerpen hebben dat ver
trouwde van de leukste oom
uit de familie, die altijd goed
is voor een aantal
grappen.
"Ik slecht de barrière van het
voetlicht, dat meestal de eer
ste vijf minuten nog tussen
het publiek en mij bestaat.
Daarna zie ik het publiek als
één man overstag gaan en
kan er die avond niets meer
fout gaan", zegt hij daarover
Vlak voor de pauze brengt hij
z'n publiek nog even in grote
verwarring door pauze aan
te kondigen, die helemal nog
geen pauze blijkt te zijn. Dan
ontstaat er een situatie waar
bij een gedeelte van de toe
schouwers nog rustig op de
plaatsen zit, terwijl de ander
deel de eerste slok koffie al
door de keel laat gieten Eén
voor één gaan dan de zaal
deuren langzaam open. ter
wijl Jan, de schoenen uitge
trokken, op het toneel door
gaat met zijn publiek te ver
maken.
Niet alle grapjes en woordspe
lingen zijn even geestig,
maar de overheersende in-
druk. die na de voorstelling
achterblijft, is die van een ex-
sportverslaggever, ex-toneel-
speler en ex-regisseur die in
het Amsterdamse Tingel Tan
gel aan een onzeker aixmtuur
begon dat nog steeds, ook tot
z'n eigen verrassing, voort
duurt
BERT KOEKEBAKKER
Malle Moe.
9?
LEIDEN - De Duitse alternatieve
theatergroep Schlicksupp teater-
trupp kan men een grote dosis
enthousiasme niet ontzeggen. In
haar produktie 'Flametti', die za
terdagavond in het LAK-theater
aandeed, werkt dit enthousiasme
soms aanstekelijk, waardoor de
2Vz uur durende voorstelling
heel amusante momenten ople
vert.
Zo is het ook heel verrassend, dat
het toneeltje op het toneel al drie
minuten na aanvang van het stuk
wordt afgebroken, zo nu en dan
half en half wordt opgebouwd,
vlak voor het eind wordt afge
broken en tot slot weer wordt op
gebouwd.
Maar toch kan dit speelplezier van
de vier actrices en de vier acteurs
niet alles goed maken. In deze
bonte wirwar van scène's met
muziek, gedichtsdeclamaties, va
riété en talloze verkleedpartijen
heeft men eenvoudigweg te veel
bedoelingen willen verwerken.
Allereerst gaat het voor een deel
om een reconstructie van het in
1916 door de eerste Dadaisten in
Zürich opgerichte cabaret Vol
taire.
In het programmablad ontkent
men weliswaar, dat het om een
reconstructie zou gaan; toch
speelt dit element minstens een
niet onbelangrijke rol. Hoe an
ders is bijvoorbeeld te verklaren,
dat één van de acteurs een zoge
naamd 'Laugedicht' van Hugo
Ball declameert in dezelfde op
vallende kostumering, die Hugo
Ball zelf - getuige een foto in de
boekuitgave van zijn gedichten
bij zijn optreden in Cabaret
Voltaire gedragen heeft. Ten
tweede is 'Flametti' voor een be
langrijk deel gebaseerd op de ge
lijknamige (veelal autobiogra
fisch opgevatte) roman van Hugo
Ball.
De variété-artiest Flametti weet
het al snel uiteengevallen caba
ret een kortstondig nieuw leven
in te blazen. Van daaruit heeft
men <- ten derde dus in 'Fla
metti' de eigen wijze van theater
maken willen demonstreren. En
ten vierde heeft men parallellen
willen trekken tussen de histori
sche achtergrond van de Dada-
beweging (namelijk de Eerste
Wereldoorlog) en huidige politie
ke ontwikkelingen; vooral met
het oog op de vraag, hoe kunst,
theater, cabaret, amusement
hierop zouden moeten reageren.
Deze veelheid van bedoelingen is
blijkbaar voor één voorstelling te
veel van het goede gewenst. Al
met al was 'Flametti' niet onaar
dig, of om het meer in Dada-stijl
uit te drukken:
hmmmmmmmmmm.
WIJNAND ZEILSTRA.
LEIDEN - Theater De Poppenkeet uit Lisse heeft
zich in de loop der jaren een goede naam verworven
in Leiden. Niet in de laatste plaats door het artistiek
gehalte en de oorspronkelijke humor van 'Het Laby
rint van Quasilië' en 'Donkere Sjaan'.
Gistermiddag werd in een volledig uitverkocht LAK-
theater met Malle Moe die traditie van een zich posi
tief onderscheidend kindertheater voortgezet. De
kracht van De Poppenkeet is namelijk de gemakke
lijk toegankelijke humor en tegelijkertijd de alerte
woordspelingen, waardoor begeleidende ouders 'er
ook nog iets aan hebben'.
Het onderwerp is dan eigenlijk al lang niet echt meer
belangrijk. In dit geval ging het gistermiddag over
de gekke opoe Malle Moe die op 83-jarige leeftijd
nog met haar rolstoel uit het bejaardentehuis ont
snapt om een aantal avonturen te beleven. Ze wordt
hierin bijgestaan door Douwe, afdelingschef van
een koelkastenfabriek. Douwe, die ogenschijnlijk
meer weet van het volume van een vriesvak dan van
de mogelijkheden van een soort tijdmachine, waar
mee hij en opoe Malle Moe spoedig geconfronteerd
zullen worden.
Beiden reizen in de tijd en dan begint Douwe pas te
beseffen, dat zijn leven van regelmaat zonder enige
afwisseling eigenlijk uiterst saai is. Het is de inven
tieve opoe Malle Moe die z'n broekspijpen afknipt,
maar hem ook steeds weer tijdens de reis in de tijd
stimuleert en motiveert om verder te gaan.
Zoals gebruikelijk maken Karen van Holst Pellekaan
en Simon van Leeuwen weer gebruik van verschil
lende soorten poppen. Door de technische mede
werking van Henk de Vroom is het zelfs mogelijk
het aantal gebeurtenissen per scène aanzienlijk uit
te breiden. Dit effect wordt al bereikt door opoe
Malle Moe een vrijwel geheel eigen leven te laten
leiden.
Door de stemverandering van Simon van Leeuwen en
een ingenieus bedieningsmechanisme achter de rol
stoel wordt die indruk van een 'derde persoon' nog
versterkt
Theater De Poppenkeet staat binnenkort ook nog in
De Krakeling in Amsterdam (landelijke première)
en in Shaffy. Na de Leidse première in het LAK-
theater is wederom duidehjk geworden dat De Pop
penkeet zich een vaste naam in de keten van kinder
theaters heeft verworven.
BERT KOEKEBAKKER
Bioscopen
Leidse bioscopen
LUXOR (121239): "Grease 2', da. 14.30,
19.15 en 21.15 uur, zo. 14.15, 16.30, 19.00
en 21.15 uur, al.
LI DO 1 (124130): "Van de koele meren
des doods", da. 14.30,19.00 en 21.00 uur,
zo. ook 16.45 uur, 16 jr.
LIDO 2: "Time is on our side", da. 14.30,
19.00 en 21.15 uur, zo. ook 16.45 uur, al.
LIDO 3: "Veel liefs uit Moskou", da.
19.00 en 21.15 uur, 12 jr.
Kindermatinee: "The Aristocats', da.
14.30 uur, zo. ook 16.45 uur.
LIDO 4: "Rocky 3", da. 14.30, 19.00 en
21.15 uur, zo. ook 16.45 uur, 16 jr.
STUDIO (124130): "Porky's pikante
pretpark", da. 14.00, 19.00 en 21.15 uur,
zo. ook 16.45 uur, 16 jr.
TRIANON (123875): "Young doctors in
love", da. 14.30, 19.00 en 21.15 uur, zo.
14.15, 16.30, 19.00 en 21.15 uur, 16 jr.
REX (125414): "Meisjes met hete hob
by's", da. 14.30,19.00 en 21.15 uur, 16 jr.
Nachtvoorstelling: "Nest met jonge
meisjes", vr. 23.30 uur, 16 jr.
Bioscopen Alphen
(Voor reserveringen 01720-20800)
EURO 1 en 2: "The road warrior", da.
13.30, 18.45 en 21.15 uur, za. 13.30, 18.30
en 21.00 uur, zo. 13.30, 16.00, 18.30 en
21.00 uur, 16 jr.
Kindermatinee Euro 1: "De wraak van
Khan", da. 13.30 uur.
Nachtvoorstelling EURO 1: "The road
warrior", za. 24.00 uur, 16 jr.
Nachtvoorstelling EURO 2: "Eiland der
wellust", za. 24.00 uur, 16 jr.
EURO 3: "Porky's pikante pretpark",
da. 13.30, 18.45 en 21.15 uur, zo. 13.45,
16.15, 18.45 en 21.15 uur, 16 jr.
Nachtvoorstelling: "Seewolves", za.
24.00 uur, 16 jr.
EURO 4: "Rocky 3", da. 13.30, 18.45 en
21.15 uur, zo. 16.15, 18.45 en 21.15 uur,
za. ook 24.00 uur, 16 jr.
Bioscoop Voorschoten
(Voor reserveringen 01717-4354)
GREENWAY: "Stripes", vr. 19.30, za.
15.45 en 19.30, zo. 15.45 en 18.15, ma. tm.
woe. 15.45 en 19.00 uur, aL
"On golden pond", do. 20.30 uur, vr., za.,
ma. tm. woe. 21.00 uur, al.
Kindermatinee: "Pinocchio", za. tm.
woe. 14.00 uur.
Bioscopen Katwijk
(Voor reserveringen 01718-74075, b.g.g.
14664)
CITY 1: "They called him bulldozer",
da. 14.45, ma. tm. do. 20.00 uur, vr., za.
en zo. 18.45 en 21.15 uur, al.
CITY 2: "Nachtpatrouille", zelfde tijden
als City 1, 16 jr.
CITY 3: "Hot bubblegum", zelfde tijden
als City 1, 12 jr.
CITY 4: "Vurige Tirolermeisjes", do.
14.45 en 20.00 uur, vr. 14.45, 18.45
21.15 uur, 16 jr.
CITY 4: "Roar", zo. 14.45, 18.45 en 21.15
uur, za. 18.45 en 21.15 uur, ma. en
di. 14.45 en 20.00 uur, woe 20. 00 uur, al.
Kindermatinee: "De fluit en de zes
smurfen", za. en woe. 14.30 uur.
Scheepvaartinformatie over
de grote en kleine vaart
kunt u van maandag tot en
met vrijdag telefonisch ver
krijgen via nummer
071-144941, toestel 218. Bel
len tussen 9 en 12 uur.
Q Exposities
Kunstcentrum Lange Voort - Lange
Voortplein 1, Oegstgeest, tot 24/10, ten
toonstelling van werk van recent afge
studeerden van de Koninklijke Acade
mie van Beeldende Kunsten, di t/m vr
van 13.30-17.30 uur, vr van 19-21 uur en
za van 12-17 uur.
Gemeentearchief Boisotkade 2a,
"Leiden in koper gesneden", kopergra
vures en etsen, t/m 6 november, maan
dag t/m vrijdag 9-17 uur, donderdag
9.30-21.30 uur, zaterdag 10-12 uur.
Stadhuis - t/m 19 december, foto-im
pressie van het popfestival gehouden in
het Van der Werffpark, van de groep Re
flex '82, maandag t/m vrijdag van 9-17
Leiderdorp Muzenhof, tot 27/10, Cora
van Veen en Marianne Geertsma aqua
rellen, ma. t/m vr. van 9-18 uur.
Rijksmuseum voor Volkenkunde - ten
toonstelling van Japanse prentkunst,
LAK-foyer, Levendaal 150iii, t/m 29/10,
Wim Lamboo, politieke foto-collages,
politieke, performance; Academiege
bouw, Rapenburg 73, abstracte schilde
rijen, ma. t/m vr. 10-17 uur.
De Lakenhal: 'Under the arches', tien
kunstenaars uit Oxford, di. t/m za. 10-17
u; zo. en feestdagen 13-17 u., t/m 24 okt
Waaggebouw t/m 31/10. beeldenten
toonstelling Triënnale', ma t/m zo van
10-17 uur. do ook van 17-21 uur.
Jacques van Bellen - Lange Voort,
Oegstgeest, t/m 20/11. expositie Batik -
Ars Studio - Pieterskerkgracht 9, tot 6/
11, werken van Fer Hakkaart, Peter
Cox, Popco Bakkers, ma t/m do 19-21
uur, di t/m do 9.30-12 uur.
Galerie De Oude Rijn Stille Mare 4,
tot 10/11 expositie Apja Duyvesteyn.
olieverfschilderijen en aquarellen, di tl
m za 10-19 uur, do 10-21 uur. zo 11-18
uur, ma 12-18 uur.
Fenix Galerie - Botermarkt 26, tot 3/11,
G. Sinvani, di t/m zo 10-18 uur.
Alphen - Galerie de Leeuw, Toussaint-
straat 25, t/m 23/10, expositie Philippine
Heering, woe t/m za 11 -16 uur, vr 11 -21
Leiderdorp - gemeentehuis, t/m 24/11,
weefkleden van A.E. Sassen-van Wer-
meskerken, Hanneke Schuitema kera
mische plastieken, ma t/m vr van 9-17
uur, do van 19-21 uur.
Galerie Denis Stephan - Bakkersteeg
18-20, t/m 21/11, expositie Marry Hövig,
collages en tekeningen, vr, za, zo van
Ziekenhuizen
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
Ongevallendienst elke dag Academisch
Ziekenhuis behalve van dinsdag 13.00
uur tot woensdag 13.00 uur (Diacones-
senhuis) en van vrijdag 13.00 uur tot za
terdag 13.00 uur (Elisabeth-ziekenhuis).
Bezoekuren
ziekenhuizen
Diaconessenhuis - doorlopende be
zoektijd van 16.00 uur tot 20 00 uur; met
uitzondering van:
- de kinder- en jongerenafdeling dage
lijks van 14.00 uur tot 19 00 uur.
- de afdeling intensieve zorg. uitslui
tend na overleg met het hoofd van de
afdeling.
Sportmediscb Advies Centrum:
Blessurespreekuur: Elisabethzieken-
huis Leiderdorp, 's maandags van 19.30-
20.30 uur.
Bezoekuren St. Elisabeth-Ziekenhuis:
Volwassenen: dagelijks van 14.00-14.45
en van 18.30-19.30 uur. Klasse afd: dage
lijks van 11.15-12 00 uur. van 14.00-14.45
uur en van 18.30-19.30 uur.
Kraamafdeling: dagelijks van 11.15-
12.00 uur (alleen voor echtgenoot) en
van 15.00-16.00 uur en van 18.30-19.30
Kinderafdeling: dagelijks van 15.00-
18.30 uur.
Afdeling C C U. (hartbewaking) dage
lijks van 14.00-14.30 uur en van 19.00-
19 30 uur.
Intensieve verpleging: dagelijks van
14.00-14.30 uur en van 19.00-19.30 uur
Academisch ^lekenüuis
Tel 269111
/oor alle patiënten (behalve kinderen
zijn de bezoekuren als volgt:
Elke dag: 14.15-15.00 uur en 18.30-19.30
Avondbezoekuur afdeling Verloskunde
18 00-19 00 uur.
Praematurenafdeling dagelijks van
14 30-14.45 uur en van 18.30-18.45 uur.
Bezoek aan ernstige patiënten
Bezoektijden Kinderkliniek:
Dagelijks 15 00-15.45 uur en 18.30-19.00
Bezoektijden kinderafdelingen.
Elke dag 14.15-15 00 uur en 18 30-19 00
uur. (Alleen voor ouders van kinderen
kaïf er een afwijkende tijd afgesproken
worden met de hoofdverpleegkundige).
Alphen aan den Rijn
Rijnoord:
Bezoektijden 's middags 14.30-15.15
uur. 's avonds 18.30-19.30 uur. Extra be
zoek voor de hartbewaking "s ochtends
11 00-11 30 uur Extra bezoek voor va
ders op de kraamafdeling 's avonds
19.30-20 30 uur Kinderafdeling 's mid
dags 14.30-15 30 uur. 's middags alleen
voor ouders 14.30-18.30 uur.
Geluidshinder
Schiphol
Klachten over geluidshinder Van vbeg-
verkeer van en naar Schiphol kunnen
dag en nacht worden gemeld bij het in
formatiecentrum Geluidshinder Schip
hol (tel: 020-175000).
voorzichtig,
PANDA! ZOLANG
JE DE KLEPEL
NOG Nier HE3T,
HEB J'J ALTJD
PECH, DAT IS JE
LOT..
flinke
i v»oef dan 300
M M
water «>f
bouillon by R
koe» door. >*g
r\j»t boven uitrrat laag
2S0 g kalf»
gaartrrkkrn Snyd
lever in gTotc dobbel
achrp rr na I
even tn ren brvtjr boter
voonichtig met rout all
u hartige bouillon ge
bruikl Geef hier by «la
WIN A BORN
'fOud^lieuias
18 oktober 1982
Honderd jaar geleden stond in
de krant:
- Uit St -Petersburg wordt aan
de "Kolnische Zeitung" het vol
gende geschreven: De czaar, die
nog te Peterhof vertoeft, ver
toont zich daar sedert zijn te
rugkeer uit Moskou bijna dage
lijks aan het publiek. Het trekt
de aandacht dat Z.M zich met
voorliefde juist midden onder
de dichtste volksmenigte be
weegt, zonder begeleiding, ten
minste zonder dat men van be
geleiders iets bespeurt Gedu
rende de concerten van de mu
ziek der garde, die telkens in
het park van Peterhof spelen
moet, komt de czaar, die veel
van muziek houdt, lederen keer
zeer geregeld, meestal alleen m
een tilbury, die hij eigenhandig
bestuurt. De paarden banen
zich, vooral op de feestdagen,
wanneer het in Peterhof zeer
vol is. in stap voorzichtig hun
weg door de menigte. Velen her
kennen den czaar niet en be
speuren eerst aan het eerbiedig
groeten der omstanders, wien
zij daar in dat eenvoudiae rij
tuig voor zich hebben De czaar
schijnt zich met opzet onder het
foüc te mengen ten einde door
het feit, dat hij zijn persoon
blootstelt, alle geruchten te
weerleggen, die men wegens zij
ne teruggetrokkenheid omtrent
hem had verbreid.
Vijftig jaar geleden
Tijdens een herdenkingsfeest
van de Philharmonie in War-
schauu- fan Chopin heeft zich
een pijnlijk incident voorge
daan toen de tweede voorzitter
van het comité. Olpinskx, in zijn
openingsrede o m .reide "Cho
pin was de zoon van een Pool
sche en van een vader met een
buitenlandschen naam" Na het
einde van de rede verliet de
F ranse he ambassadeur Laro-
che de zaal en nam verder aan
de herdenk mg geen deel Aan
gezien, zooals bekend. Chopin's
tader een Franschman was.
meenen de Poolse he bladen, dat
de ambassadeur in de uitdruk
king "em vader met een buiten
landschen naam" een be leed i-
ging voor Frankrijk zag De
plechtigheid had een officieel
karakter en ook de president
der Poolsche republiek Moscicki
en leden der regeering. tot wel
ker aanhangers Olptnskt be
hoort. ivaren tverschenen
