Moderne flats in
buurt van Kaatje
Keetje en Neeltje
Ontpoldering
Merenwijk per
1 januari '83
Onrust onder personeel LWS
Noordvest en de nostalgie
DONDERDAG 7 OKTOBER 1982
Op open plekken In de Leidse
binnenstad, of op plaatsen
waar leegstaande of leegko
mende fabrieken staan, kun
nen de komende jaren bonder
den woningen worden ge
bouwd. De bebouwing van de
ze "gaten" beeft de afgelopen
jaren voorrang gekregen bo
ven de bouw van een nieuwe
woonwijk In de Stevenshofjes-
polder.
In een serie artikelen besteden
we de zomermaanden aan
dacht aan de woningbouw
plannen die nog voor de bin
nenstad op stapel staan. Niet
alle plannen tljn even bard,
sommige zelfs twijfelachtig.
De gemeente zal in de komen
de jaren alles op alles moeten
zetten op alle "gaten" In de
binnenstad bebouwd te krij
gen.
Vergeer (SP):
geen extra
heffing op
tuinhuisjes
LEIDEN - Zijn B en W van
plan om in het vervolg nieuw
te bouwen tuinhuisjes op
volkstuinen met een extra
heffing te belasten? Die
vraag heeft Cor Vergeer,
raadslid voor de Socialistiese
Partij, schriftelijk aan het col
lege gesteld.
In de vragen aan B en W, de
eerste van het nieuwe raads
lid, wijst Vergeer een derge
lijke heffing van de hand.
Een extra heffing op tuin
huisjes is een lastenverzwa
ring, waarvan de minst
draagkrachtigen de dupe
worden, aldus Vergeer.
Het raadslid wijst erop dat de
volkstuinders in Leiden be
horen tot de minder draag
krachtigen. Ook volgens het
college-programma moet de
ze bevolkingsgroep ontzien
worden.
Vergeer heeft het plan verno
men van bestuursleden van
verschillende volkstuinver
enigingen. De heffing zou
een bepaald percentage van
de bouwsom gaan bedragen.
LEIDEN - Vroeger heette
iedereen er Kaatje, Keetje
of Neeltje. Of je had een
bijnaam: Lapteloe, IJze
ren Hein of Mottige Janus.
De huizen waren er niet zo
best en stonden dicht bij
de fabrieken waar de men
sen werkten. Daar ver
dienden ze een schamel
loon. Toch waren ze tevre
den. Het straatleven was
er gezellig en ze waren
verknocht aan elkaar en
aan hun buurt. De Lange-
gracht, de Blauwe Klok,
het Emmastraatje en de
Koolgracht, ze wilden er
voor geen goud weg. Een
puur Leidse buurt:
Noordvest.
het Rapenburg. Daar verdiende
ik één gulden vijfenzeventig in
de week. Vrijdags stond mijn
moeder me al op te wachten bij
de Gijselaar en dan zei ze: Trien
tje ga is terug om te vragen of je
alvast je één vijf en zeventig
krijgt, dan kunnen we morgen
boodschappen doen. Voor dat
geld had ze een tas vol".
"Vroeger kwam er van alles aan je
deur", weet Katrien nog. "Een
melkboer, een groenteboer en
Jaantje de visvrouw. Die kwam
elke dag langs met gebakken vis
en garnalen. Aan de Langegracht
had je veel kroegen en winkel
tjes. Bij de meeste mocht je één
keer in de week betalen, want de
mensen hadden niet elke dag
geld. Ze waren allemaal even
arm, maar hadden veel meer
voor elkaar over. En er werd niet
zo gestolen als nu. Je kon je
straatdeur altijd open laten
staan".
Bijverdiensten
"De mannen werkten meestal
dicht bij huis, bij Clos en Leem
bruggen of bij Krantz aan de
Langegracht. Thuis werd er bij
verdiend met het schoonmaken
van bonen en wortelen voor de
conservenfabrieken in de buurt.
Dat deed je gewoon op straat,
voor de deur. Dat was heel nor
maal. En de kinderen moesten
allemaal1 meehelpen. Dan heb ik
zelf ook gedaan".
"De Langegracht was vroeger een
mooie gracht", vertelt Katrien.
Tussen de Langegracht en de
Oude Singel had je de Kool-
gracht, de Blauwe Klok en de
Emmastraat. De meeste huisjes
waren klein en gammel. Het Em-
Kaatje-Keetje-Koffiedik noemde
we haar, die haalde het groen
tussen de steentjes vandaan.
Daarvoor werd ze betaald door
de gemeente. Een paar kwartjes
kreeg ze, maar dat was toen
veel".
In de kleine huisjes woonden
meestal grote gezinnen. Tien of
twaalf kinderen was geen uitzon
dering. Vader en moeder sliepen
in een bedstee en de kinderen
boven op zolder, allemaal bij el
kaar. "Dat was zo'n onbeschoten
zolder", vertelt Katrien. "Je keek
er zo tegen de dakpannen aan.
Als het sneeuwde dan viel de
sneeuw op je dekens, echt waar
hoor. En s'winters lagen de ra
pen en de rooie kool op zolder
opgeslagen.- Daar gingen m'n
broers dan mee gooien. Ik weet
het nog goed".
"Een keuken had je eigenlijk niet,
alleen een waterkraan. Voor de
was kon je een tobbe heet water
halen bij het watervrouwtje op
de Koolgracht. Wassen dat de
den de moeders op straat, voor
de deur. Dat kon niet anders. De
mensen hadden wel zo'n ouder
wetse plee met een houten dek
sel. Meestal in een klein hoekje
of op het plaatsje. Thuis hadden
we een pleedeksel met een kope
ren handvat. Die poetste mijn
moeder iedere week op".
In de jaren zestig heeft de slopers
hamer goed huis gehouden in
het buurtje van Katrien en Cor
nelia. De Koolgracht, de Blauwe
Klok en het Emmastraatje zijn
van de Leidse kaart verdwenen,
de grachten gedempt. Een grote
doorbraak heeft de verbrede Pe
likaanstraat met de Langegracht
verbonden. De Blauwe Klok,
Hoe anders is het nu. De grachten
zijn gedempt, veel huizen zijn af
gebroken, het verkeer raast
dwars door de wijk. Op de hoek
van de Langegracht en de Oost-
dwarsgracht bouwt de Leidse
Woningstichting (LWS) 57 nieu
we woningen. Een gedeelte van
de nieuwe huizen is toegewezen
aan de vroegere bewoners van de
buurt. Mevrouw Cornelia van
der Zon-De Larie (63), vroeger
zeiden ze Neeltje, krijgt er een
mooie tweekamerwoning. Ze
heeft al een paar keer een huis
aangeboden gekregen in een an
dere buurt, maar ze wil nergens
anders heen. "In een andere
buurt zou ik heimwee krijgen",
weet ze zeker.
Samen met een buurvrouw van de
Langegracht. haalt ze verhalen
op van hoe het vroeger was. "Als
je ouder wordt denk je daar
steeds vaker aan terug", zegt ze.
"Maar die tijd van toen komt
nooit meer terug", meent buur
vrouw Katrien Rozier-Platteel
(69). Ze weet nog precies hoe het
was. Katrien is een echte Leidse
van wie de wieg aan de Lange
gracht heeft gestaan. Ze heeft er
haar leven lang gewoond. Vroe
ger noemden ze haar Trientje,
maar nu is het Katrien. "Dat is
Burenruzies
"Op straat was altijd wat te bele-
ven",vertelt ze. "Bij mooi weer
zaten de mensen buiten. Ieder
een kende iedereen. En als het
draaiorgel kwam dan dansten de
vrouwen op straat. Als kind vond
je dat moorddadig. Dat was echt
gezellig. Natuurlijk was er wel
eens een burenruzie, meestal om
de kinderen. En soms vlogen ze
elkaar in de haren. Dan liep de
hele buurt uit. Maar de mensen
bleven nooit lang kwaad op el
kaar".
Katrien Rozier komt uit een gezin
van dertien kinderen. Dus het
was thuis geen vetpot. "Pas toen
de kinderen aan het werk gin
gen, werd het van lieverlee beter.
Ik was elf jaar toen ik een betrek
king kreeg bij een mevrouw aan
Polderlasten verdwijnen
Platenmarkt
In het open café van het Leids
Vrijetijdscentrum (Bree-
straat 66) wordt zaterdag een
platenmarkt gehouden. Ie
dereen kan oude platen ver
kopen, ruilen of kopen. Het
open café is van twee tot vijf
uur 's middags open.
Rommelmarkt
Voor bekostiging van hun nieu
we uniformen geven de majo
rettes van The little stars za
terdag van twee tot zes uur
een rommelmiddag. Dat
vindt plaats op het school
plein aan het Valkenpad in
de Merenwijk. 's Avonds is er
in de aula van de openbare
school een bingo-avond (aan
vang acht uur) met een lote
rij.
Volksdansen (1)
Eveneens in het LVC wordt zon
dag een volksdansinstuif ge
houden. De avond wordt op
geluisterd met de groep 'Ma-
drigales' (Antilliaanse en
Zuid-amerikaanse muziek).
Begin is zeven uur.
Volksdansen (2)
De volksdansgroep van Matilo
viert zaterdag haar vijfjarig
jubileum. Dat wordt gevierd
met een feestelijke volksdans
avond waarvoor de wijk
Meerburg wordt uitgenodigd.
Tevens geeft het koor van Ma
tilo een kleine uitvoerng. De
avond begint om acht uur en
het vindt plaats in clubhuis
Matilo aan de Zaanstraat.
Panfluit
In Holiday Inn (Haagse
Schouwweg) wordt zondag
begonnen met de serie 14
daagse koffieconcerten. Het
eerste optreden wordt ver
zorgd door de panfluitschool.
Aanvang is half twaalf 's
morgens.
Jazz
Ook Jazz on sunday begint zon
dag het nieuwe seizoen. De
Haagse Down town jazz
band bijt het spits af. Dit or
kest bestaat al sinds 1949 en
heeft aan de nodige en be
roemde jazz-festivals meege
werkt. De band staat onder
leiding van pianist Roefie
Hueting en het concert begint
om kwart voor drie in bow
ling-restaurant Hans Menken
aan de Boshuizerlaan.
Hypnose
In buurthuis Groenoord (Pas
teurstraat) wordt zaterdag
avond een telepathie- en hyp
noseshow gegeven. Paul des
Chats liet een paar jaar gele
den al bezoekers van het
buurthuis versteld staan van
zijn kunsten en belooft dat nu
weer te doen. Aanvang is ne
gen uur.
Expositie
Examenkandidaten van de
cursus creatieve bezigheids
begeleiding van de Stichting
Kadercursussen Leiden expo
seren hun eindexamen-werk
stukken. Zaterdag van 11.00
tot 16.00 uur in het pand
Noordeinde 2a. Inlichtingen
over expositie of
130615.
Brief over gedwongen fiisie naar minister
LEIDEN - Het dagelijks bestuur
van de provincie Zuid-Holland
heeft besloten om de Merenwijk
per 1 januari '83 te ontpolderen
Vanaf volgend jaar zullen de
huiseigenaren in de Merenwijk
dus geen polderlasten meer hoe
ven te betalen, dat wil zeggen: als
ook provinciale staten het eens
kunnen worden over de datum.
De secretaris van het waterschap
De Oude Veenen, de instantie
die de lasten int, is vanzelfspre
kend niet zo gelukkig met dit be
sluit. Secretaris De Blaey stelt
LEIDEN - In het Leids Vrije
tijdscentrum aan de Bree
straat wordt vrijdagavond
in de grote zaal een 'swing
avond' gehouden, aanvang:
21.00 uur.
Zaterdag speelt de Engelse pop
groep Victorian Parents in
het LVC. Deze groep speelt
muziek die hef midden houdt
tussen Pink Floyd en de Tal
king Heads.
nadrukkelijk dat zij het er niet
mee eens zijn. "maar dat was na
tuurlijk wel bekend". Veel zal hij
toch niet meer kunnen doen? "Ik
geloof nog wel dat er voor ons
hoop is, want provinciale staten
hebben hun oordeel nog niet ge
veld".
Of de actievoerders uit de Meren
wijk zo gelukkig zullen zijn met
dit besluit valt ook nog maar te
bezien. Zij hebben altijd be
weerd dat er, met terugwerkende
kracht, moet worden ontpolderd
vanaf 1 januari 1979. Het huidige
voorstel houdt in dat zij bijvoor
beeld ook de lasten van dit jaar
nog moeten betalen.
De Leidse gemeenteraad heeft er
overigens ook op aangedrongen
te ontpolderen per 1 januari '79;
een en ander werd verwoord in
een voorstel dat in december vo
rig jaar werd aangenomen.
Mén no die beswnion hebben
krijgen nog te tijd om te reage
ren", meldt een voorlichter van
de provincie. "Het principe-be
sluit zal ter inzage worden ge
legd".
LEIDEN - Van de inspraak van
bewonerscommissies en perso
neel van de Leidse Woning
Stichting wat betreft de toe
komst van de LWS komt niets te
recht nu PvdA en WD in het
collegeprogramma overeengeko
men zijn dat de LWS moet fuse
ren met woningbouwverenigin
gen.
Dat schrijft het personeel van de
LWS in een brief aan de minister
van volkshuisvesting. Het perso
neel wijst erop dat de inspraak,
die naar het oordeel van de be
woners toch al in een veel te kor
te tijd moet plaatsvinden, nog
niet is afgerond.
Het personeel zegt verontrust te
zijn over een verdeling van de
LWS-woningen over de bestaan
de woningbouwverenigingen
Dit zou in strijd zijn met de doel
stelling van de stichting. Volgens
de statuten van de LWS werkt de
stichting voor alle bevolkings
groepen en met name voor die
bevolkingsgroepen die elders
moeilijk te huisvesten zijn.
De LWS zou hierdoor in de loop
der jaren de opvang zijn gewor
den van probleemgevallen. Het
personeel wijst in dit verband op
het feit dat een kwart van alle
buitenlanders in woningen van
de LWS woont. Als voorbeeld
geeft de brief de flats van de Ra
venhorst waar 83 procent van de
bewoners geen Nederlander is.
Het personeel verzoek de minister
met het oog op de specifieke taak
van de LWS hetgeen ook er
kend wordt door de federatie van
woningbouwverenigingen - te
bevorderen dat deze taak ook in
de toekomst nog zal kunnen wor
den uitgevoerd.
De Koolgracht vijfentwintig jaar geleden,
altijd buiten".
"Op straat was altijd wat te beleven. Bij mooi weer zaten de mensen
(Foto uit "Leiden binnen de singels")
waar eens moeders hun straatje
schrobden en buiten keuvelden,
is het domein geworden van de
auto. Het verlengde van de Peli
kaanstraat is heel toepasselijk
"Klokpoort" gedoopt.
Moderne flats
Aan de Langegracht, waar vroeger
de Leidsche Machinefabriek
stond, aan de Klokpoort en op de
plek van de Koolgracht en het
vroegere Emmastraatje worden
57 nieuwe woningen neergezet.
Moderne flats van alle heden
daagse gemakken voorzien. Het
gaat voornamelijk om gezinswo
ningen. De meeste woningen zijn
al toegewezen in verband met de
wensen van bewoners. Die mo
gen meepraten over de uitvoe
ring van de keuken, het schilder
en tegelwerk.
In een parkeerkelder onder de wo
ningen is plaats voor 24 auto's.
De toekomstige bewoners kun
nen daar een eigen parkeer-
plaatsje huren. Op een binnen-
terreintje komen wat groen en
speelgelegenheid voor kinderen.
Het ontwerp voor de nieuwbouw
is van het architectenbureau
Gradus Kamsteeg uit Warmond.
Eind van het jaar worden de eer
ste huizen opgeleverd.
De huur van de nieuwe woningen
varieert van 338 gulden, voor een
tweekamerwoning, tot 597 gul
den per maand, voor een vijfka
merwoning. "Dat was vroeger
wel anders. Toen ik pas ge
trouwd was betaalde ik één gul
den vijfentwintig in de week",
herinnert Katrien zich nog.
"Daar had ik een lief huisje
voor" Cornelia van der Zon weet
dat de nieuwe huizen veel mooi
er zijn "Als je maar geen ver
beelding krijgt als je daar naar
toe gaat", zegt buurvrouw Ka
trien "Ja. ja", roept Cornelia
hoofdschuddend. "En dan koop
ik nog een hoge hoed ook".
De nieuwe woningen die verrijzen op de plek waar vroeger de Koolgracht en de Emmastraat i
Cornelia van der Zon (links) met buurvrouw Katrien Rozier: "In een andere buurt zou ik heimwee krijgen"
mastraatje was een doodlopend
straatje, er stonden maar een
paar huisjes met aan de achter
kant een klein plaatsje. Een hoge
muur, tegenover de huizenrij aan
de Koolgracht, scheidde het
buurtje van de tuinen achter de
grote panden aan de Oude Sin
gel.
De Blauwe Klok was een soort hof
met een poort naar de Oude Sin
gel. De woninkjes waren met de
rug aan elkaar gebouwd en had
den aan de voorkant een tuintje.
"Het was er altijd netjes", weet
Katrien. "De moeders schrobde
hun straatje met water uit de
gracht. En er was een vrouwtie.
