Schmidts lot in
handen liberalen
wamecke
Labour gaat links weren
MODENIBJWS
Mitterrand van
twee kanten
fel aangevallen
Omstreden bisschop
niet mee met paus
-C
3
Algerije en
Mëeens
over aardgas
Duitse FDP beslist vandaag
Populair lid
Solidariteit
gearresteerd
Meerderheid vóór uitstoting
Vele goede
merken onder
één dak
Franse artsen zijn
4 dagen in staking
DINSDAG 28 SEPTEMBER 1982
ROME (GPD) - In het Vaticaan ontstond gisteren enige sensatie
door het bericht dat de Spaanse reis van de paus wordt voorbe
reid door pater Roberto Tucci, directeur van de Vaticaanse ra
dio, en niet zoals altijd door mgr. Paul Marcinkus.
Mgr. Marcinkus trad al sinds de eerste buitenlandse reizen van
paus Paulus VI op als reisagent en als persoonlijke lijfwacht van
de paus. Behalve deze onofficiële opdracht was hij sinds 1969
president van de Vaticaanse bank, het „Instituut voor Gods
dienstige Werken" (IOR). In deze hoedanigheid kwam hij in op
spraak door zijn zakenrelaties met enkele minder verkwikkelij
ke figuren uit het Italiaanse bankwezen, zoals de in Amerika
wegens bedrieglijke bankbreuk veroordeelde Michel Sindona
en de onlangs uit Italië gevluchte en onder verdachte omstan
digheden in Londen om het leven gekomen president van de
Ambrosiano-bank, Roberto Calvi.
Mgr. Marcinkus, die vorig jaar door paus Johannes Paulus II ook
werd benoemd tot pro-prefect van de Commissie voor Vaticaan
stad, is volgens mededelingen uit het Vaticaan alleen door zijn
drukke werkzaamheden verhinderd zich bezig te houden met de
pauselijke reis naar Spanje, die van 31 oktober tot 9 november
zal plaatsvinden. De Vaticaanse persdienst ontkende nadrukke
lijk dat hij zou zijn ontheven van vroeger aan hem opgedragen
taken. Elk verband met het Ambrosiano-schandaal en met het
onderzoek van de Italiaanse justitie en van een speciale Vati
caanse commissie naar de gedragingen van het IOR, werd als
„fantasie" van de hand gewezen.
ROME - Italië en Algerije zijn het
eindelijk eens geworden over de
levering van Algerijns aardgas
via de pijpleiding door de Mid
dellandse Zee, die al sinds 1979
klaar is. De overeenkomst werd
gisteren getekend door de Alge
rijnse minister Belkacem Nabi
en zijn Italiaanse collega Nicola
Capria. na moeizame onderhan
delingen die ruim drie dagen
hebben geduurd.
door
Hein ten Kortenaar
Nadat hex zondagmiddag byna tot
een breekpunt in de onderhan
delingen was gekomen, kwam er
om elf uur 's avonds toch nog een
overeenkomst uit de bus: Alge
rije verplicht zich voor de ko
mende 25 jaar 12 miljard kubieke
meter aardgas jaarlijks aan Italië
te leveren. De overeengekomen
prijs werd niet officieel bekend
gemaakt, maar zou volgens niet
bevestigde berichten van giste
ren op 4,41 dollar per miljoen
BTU (British Thermal Unit, ge
lijk aan 27,69 kubieke meter) zijn
vastgesteld.
Buitenland
Het gaat hier om een politieke
compromis-prijs, halverwege
tussen de Italiaanse offerte van
4,01 dollar en de Algerijnse
vraagprijs van 4,81. De Italiaanse
staatsonderneming voor energie
voorziening, ENI, had de rege
ring voorgerekend, dat het ver
loop van de wereldmarkt niet
meer toeliet dan 3,81 dollar (nog
onlangs gecorrigeerd in 3,61).
Voor elke 10 dollarcent boven
deze prijs moet de Italiaanse
schatkist 32 miljard lire (64 mil
joen gulden) per jaar opbrengen.
Deze toeslag kan niet eenvoudig
op de verbruiker worden afge
wenteld, vooral omdat het met
name de industrie zou afschrik
ken van overschakeling op aard
gas.
Een ander punt dat bij de bekend
making van de overeenkomst in
het duister werd gelaten, was de
prijsindexenng. d.w.z. de perio
dieke verhogingen die in de
overeenkomst zijn besloten m
verband met de ontwikkeling
van de wereldmarktprijzen van
andere energieprodukten, zoals
aardolie.
Behalve de hoge kosten van het
ongebruikt laten van de pyplei-
ding, had de Italiaanse regering
nog een belangrijke reden om in
te stemmen met een hogere pnjs
dan het eigen aanbod namelijk
de belofte van aanzienlijke Alge
rijnse opdrachten voor de Ita
liaanse industrie. Ook op dit
punt zou zeer hard zijn onder
handeld, maar het slotcommuni
qué met betrekking tot de be
sprekingen zwijgt over de resul
taten. De Italiaanse pers was vrij
sceptisch over dit deel van de on
derhandelingen: algemeen werd
erop gewezen, dat een soortgelij
ke overeenkomst met de Franse
regerwng tot nu toe nauwelijks
enige opdrachten aan de Franse
industrie had opgeleverd.
De Italiaanse vakbonden hebben
enthousiast gereageerd op de tot
standkoming van de overeen
komst, die van groot belang
werd genoemd voor de Italiaanse
industrie en voor de ontwikke
ling van het zuiden.
BONN - De vraag of er vrijdag een constructieve motie van
wantrouwen in de Duitse Bondsdag wordt ingediend te
gen bondskanselier Helmut Schmidt, hangt nu geheel
van de liberale FDP af. De FDP-fractie vergadert van
daag over de vraag of zij een zgn. 'constructieve' motie
van wantrouwen tegen het minderheidskabinet van
Schmidt zal steunen.
heeft de beide oppositiepartijen
CDU en CSU gisteren weliswaar
toegezegd dat de liberalen ook
na de sensationele verkiezings
nederlaag in de deelstaat Hessen
nog steeds van plan zijn opposi
tieleider Helmut Kohl als nieuwe
bondskanselier te kiezen. De
CSU heeft van de FDP de verze-
DEN HAAG (ANP/AFP/DPA) - In
de Poolse havenstad Gdansk is
Anna Walentynowicz, een van de
meest populaire figuren van het
verboden Poolse vakverbond
Solidariteit, gearresteerd. Dit
heeft de Nederlandse vertegen
woordiging van het vakverbond
gisteren bekendgemaakt. De ar
restatie had reeds op 31 augustus
plaats maar werd pas een paar
dagen geleden in het Westen be
kend.
Anna Walentynowicz is de al bijna
legendarische stakingsleidster
van de Lenin-scheepswerf in
Gdansk. Zij was eind juli vrijge
laten uit een interneringskamp
in Goldap. Anna Walentynowicz
is in staat van beschuldiging ge
steld voor het organiseren van
een staking op de Lenin-
scheepswerf van 13 tot 16 decem
ber 1981.
Volgens de Nederlandse afdeling
van Solidariteit is jegens haar
snelrecht toegepast.
Anna Walentynowicz verblijft op
dit moment in de gevangenis van
Gdansk.
Alles wijst erop dat binnenkort een
beslissing wordt genomen over
een nieuwe Poolse vakbonds
structuur en daarmee de ophef
fing van Solidariteit.
Verscheidene Poolse kranten
schreven gisteren dat een socia
listische staat op den duur niet
zonder vakbeweging kan blijven
maar dat Solidariteit door het be
drijven van politiek door zijn lei
ders en door de ondergrondse or
ganisatie in diskrediet is geko-
Nieuwe vakbonden zouden "onaf
hankelijk en zelfvertegenwoordi-
gend" worden en gaan voortbou
wen op de overeenkomsten die
in augustus 1980 in Gdansk wa
ren gesloten.
door
Hans Amesz
kering geëist dat een voldoende
groot aantal afgevaardigden te
gen Schmidt en dus voor Kohl
zal stemmen. Vooralsnog gaat
Genscher daarvan uit, maar een
toenemend aantal invloedrijke li
berale politici meent dat dit na
Hessen in feite niet meer moge
lijk is.
Bondskanselier Schmidt zei giste
ren dat de FDP-parlementariërs
overeenkomstig de uitspraak
van de kiezers in Hessen niet
meer het „recht" hebben hem
weg te stemmen. Hij liet open of
hij een dezer dagen nog een ini
tiatief zal nemen om een ver
sneld einde te maken aan de poli
tieke crisis in Bonn. Dat zou bij
voorbeeld mogelijk zijn door zelf
de vertrouwenskwestie te stel
len. Met behulp van, als dat al no
dig zou zijn, zijn eigen SPD-frac-
tie kan Schmidt er dan voor zor
gen dat hij het vertrouwen niet
krijgt, waarna de bondspresident
volgens de grondwet de Bonds
dag moet ontbinden en binnen
zestig dagen nieuwe verkiezin
gen uitschrijven.
Naar verluidt is Helmut Schmidt
wel van plan vrijdag in de
Bondsdag een zogenaamd 13-
punten-programma over de vei
ligheidspolitiek en de economi
sche politiek van zijn sociaalde
mocratische minderheidsrege
ring te presenteren. SPD-voorzit-
ter Willy Brandt heeft inmiddels
een „gezuiverde" FDP het aan
bod gedaan om de op 17 septem
ber uit elkaar gevallen sociaalde-
mocratisch-liberale regerings
coalitie te hernieuwen.
Een gespannen FDP-leider, Genscher, betrad gisteravond het Bundes-
haus in Bonn om te vergaderen over een eventuele nieuwe regering Van
daag zette de FDP die besprekingen voort.
Michael Foot: overwinning.
ADVERTENTIE
Wamecke brengt vele
bekende merken uit de
internationale dames
modewereld onder één
dak. Dat betekent dus de beste
garantie voor een voortreffe
lijke kollektie. die in alle op
zichten het bekijken waard is.
Het nieuwe merk, dal wij
kunnen presenteren is
Dclmod, al bij velen bekend
Breeslraat 151-153, Leiden. Telefoon 071 -124586 (130960)
om z'n mooie mantels,
blouses, rokken en fraaie
combinatiemogelijkheden.
Wat denkt u verder van
Ara.of van Lucia.
Frankenwalder,
Kio, LesCopinesof
van Betty Barclay
Allemaal klinkende na
men. die u vindt bij Wamecke.
Als u zich op modegebied
wilt oriënteren, dan is in
Leiden Wamecke toch zeker
hét adres.
U bent van harte welkom.
Zuidafrikaanse
marine wordt
gemoderniseerd
JOHANNESBURG (AFP) - Zuid-
Afrika heefl besloten korvetten
en onderzeeboten te bouwen ter
modernisering van zyn marine
die sinds 1977 door een embargo
van de Verenigde Naties is ge
troffen.
De voormalige vlootcommandant
vice-admiraal Ronnie Edwards
deelde gisteren mee dat de eerste
korvetten van ongeveer 1.200 ton
voor het einde van de jaren '80 de
fregatten zullen vervangen die in
de jaren '60 van Engeland wer
den gekocht. Met de bouw van
onderzeeboten zal later worden
begonnen omdat, volgens Ed
wards, Zuid-Afrika hier nu nog
Aiet toe in staat is zonder particu
liere bedrijven en zonder buiten
lands kapitaal. De nieuwe onder
zeeërs moeten de drie klassieke
vaartuigen van het type Daphne
vervangen die ruim 12 jaar gele
den van Frankrijk werden ge
kocht.
De Zuidafrikaanse wapenfabriek
Armscor, die de korvetten gaat
bouwen, liet begin deze maand
weten dat zij van plan is op grote
schaal wapens te leveren aan het
buitenland.
BLACKPOOL - Het congres van
de Britse Labour-partij, dat gis
teren in de badplaats Blackpool
is begonnen, heeft met de ver
wachte grote meerderheid beslo
ten dat de binnen de party opere
rende marxistische organisatie,
de zgn. militante stroming, moet
worden uitgestoten.
Het voorstel om een lijst aan te leg
gen waarop de organisaties staan
die binnen de Labour-partij zijn
toegestaan - en die lijst wordt ei
genlijk uitsluitend aangelegd om
de 'militante stroming' illegaal te
maken - verwierf driekwart van
de uitgebrachte stemmen.
Vooral de vakbonden, die op het
jaarcongres van Labour traditio
neel een zeer grote macht heb
ben, bleken in overgrote meer
derheid een eind te willen maken
aan de activiteiten van de 'mili
tante stroming'. De gedelegeer
den uit de kiesdistricten voelden
duidelijk veel minder voor uit
stoting van partijleden, hoe links
die ook mogen zijn.
De uitslag van de stemming was
een grote persoonhjke triomf
voor partijleider Michael Foot,
die zijn politieke toekomst aan
het uitstoten van de extreemk-
linkse 'militante stroming' had
verbonden. Hij ziet in de stro
ming een groot gevaar voor de
eenheid van de partij.
In een krachtige rede zette Foot
Thatcher bereid
tot concessies
HONGKONG (Reuier) - De ver-
dragen uit China's keizerlijk
verleden die Hongkong tot Brits
bezit maakten, zyn geldig en
kunnen niet eenzijdig worden
opgezegd. Ze kunnen wel wor
den veranderd, zo heeft de Britse
premier, Margaret Thatcher, gis
teren op een persconferentie in
de Britse kroonkolonie ver
klaard.
Thatcher en de Chinese leiders
kwamen vorige week overeen
"onmiddellijk" intensieve be
sprekingen te voeren met als
doel "de welvaart en stabiliteit
van Hongkong" te waarborgen.
Tegelijkertijd maakte de Chinese
premier Zhao Ziyang, echter dui
delijk dat China voornemens is
de soevereiniteit over Hongkong
terug te vorderen.
gistermiddag nogmaals uiteen
waarom de aanhangers van de
'militante stroming' uit de partij
moeten verdwijnen. „Deze groep
is bezig een partij binnen de par
tij te vormen. Dat is in strijd met
ons statuut, en ik zou mijn plicht
ernstig verzaken als ik daartegen
niet zou optreden", zo zei hij.
Geen heksenjacht
Fooi verzette zich krachtig tegen
het verwijt dat uitstoting van de
^militante stroming' een heksen
jacht zou zijn. „Ik zal tot mijn
laatste ademstoot tegen heksen
jachten zijn. Maar dit is geen
heksenjacht. Wij vervolgen geen
mensen omdat ze socialist zijn,
maar omdat ze tegen ons statuut
ingaan", aldus Foot.
door
Henk Dam
Foots rede besloot een fel en emo
tioneel debat waarin vooral de te
genstanders van uitstoting van
de 'militante stroming' zich ge
ducht roerden. Het bestuur van
Labour, dat met het voorstel
voor de lijst u gekomen, werd
door verschillende sprekers
„McCarthy-achtig" gedrag ver
weten.
Andere sprekers wezen erop dat
het de media zijn geweest, die de
aanhangers van de 'militante
stroming' hebben gecriminali
seerd. Weer anderen voorspel
den een broederoorlog in de par
tij die nog jaren kan duren. „Zo
wordt onze party in tweeën ge
hakt voor het oog van de vijand",
zei een van hen somber
Het bestuur van de Labour-partij
zal nu moeten besluiten hoe
breed de kring van uit te stoten
aanhangers van de 'militante
stroming' moet worden getrok
ken. Zal het alleen gaan om de
vyf redactieleden van het blad
met die naam'' Of wordt het an
dere uiterste gekozen, uitstoting
van alle, enkele duizenden, aan
hangers van de 'militante stro
ming' die in het land werkzaam
zijn?
Veel zal afhangen van de nieuwe
samenstelling van het bestuur,
dat vandaag wordt gekozen In
het algemeen mag als vuistregel
worden aangehouden: hoe links
er het bestuur uitpakt, hoe min
der aanhangers van de 'militante
stroming' zullen behoeven te
verdwijnen.
Een van de naaste raadgevers
van de Franse oud-president
Giscard d'Estaing, prins Po-
niatowski. heeft president
Mitterrand uitgemaakt voor
een „super-clown" en zijn mi
nisters voor clowns van min
dere orde. De prins, een door
gewinterde rot in de politiek,
uitte deze beledigingen niet
uit hartstocht, maar na koele
calculatie. Een dag eerder
had gaullistenleider Jacques
Chirac op een congres van
zijn partij uitgeroepen dat
„links van nu af aan niet
meer synoniem is met sociale
vooruitgang".
Beide uitspraken luiden na een
periode van lange aarzeling
en onrust een herleving in
binnen de oude regeringspar
tijen. die na hun verlies bij de
parlements- en presidents
verkiezingen in het voorjaar
van '81 een nieuw geluid niet
hadden kunnen vinden. Dat
nieuwe geluid hebben de
Fransen nu in tweeërlei toon
soort het afgelopen weekein
de voor het eerst gehoord.
Ook binnen de oppositie is niet
iedereen even blij met de
schrille toon die prins Ponia-
towski - eens minister van
binnenlandse zaken onder
president Giscard - heeft aan
geslagen. Deze rijke edel
man. afstammend van Poolse
en Italiaanse vorsten en Fran
se maarschalken, lapt echter
veel dingen aan zijn laars
waar een minder kleurrijk
politicus bang voor zou zijn.
Kruitdamp
De replieken uit het socialisti
sche kamp bleven natuurlijk
niet uit en president Mitter
rand verklaarde al de volgen
de dag dat hij zich niet zou
verlagen op dergelijke uitla
tingen in te gaan. De knal van
door
Rudolph Bakker
Poniatowski's schot was ech
ter zo hevig, dat de betrokken
ministers en hun president
toch in een lichte kruitdamp
van belachelijkheid gehuld
blijven. Tenslotte gaat het
hun politiek allerminst voor
de wind en blijkt uit de opi
nie-onderzoeken dat Mitter
rand voor het eerst, sinds hij
anderhalf jaar president is,
door de meerderheid van de
Fransen niet meer positief
beoordeeld wordt
Daarbij komt dat Franse politi
ci - veel minder dan hun Ne
derlandse collega's - uit een
woordenschat plegen te put
ten die een normaal mens on
aangeroerd zou laten. Fran-
flois Mitterrand als politicus
in de oppositie noemde de
toenmalige president De
Gaulle afwisselend „Führer",
„Caudillo" en „Duce". En uit
het rijke vocabulaire citerend
van Franse politici onder el
kaar, komt men tot dingen
als „oplichter", „Goebbels",
„fascist ..apparatchik van
het doodgraverssyndicaat"
(dit tegen de leider van de
communistische vakbond
CGT), „loopjongens" (de hui
dige minister van binnen
landse zaken tegen de com
munistische ministers in zijn
eigen kabinet) en „met je
moordenaarssmoel ben je
geen Fransman, vuillak,
moordenaar, smeerlap".
Bij dit alles is een „super
clown" nog niks, al was de
pasgekozen leider van de Re
publikeinse partij van oud-
president Giscard, die door
de prins op een partijcongres
zo roerig werd ingeluid, met
die woorden niet blij. Fran-
flois Lëotard heet de nieuwe
en veelbelovende aanvoerder
van de Giscardynen, en zyn
loopbaan wijkt niet af van die
van alle beroepspolitici die in
Frankrijk om en om uit de re-
geringsruif mogen eten. Keu
rig net rond de veertig, is hij
burgemeester van Fréjus. net
als eens zijn vader, en be
zocht hy de ENA, de top-
school voor het burgerlyke
establisment Hij is zeer ka
tholiek en was zelfs een kort
moment van jeugdig élan no
vice in een benedicty-
nerklooster. Lëotard is dan
ook een naam om voor de
toekomst vast te houden.
Het neemt met weg dat de ko
mende jaren alles nog wel bij
het oude blijft: gaulkstenlei-
der Chirac is aan zyn zoveel
ste come-back bezig en werd
op het gaullistencongres in
het zuidelyke La Grande
Motte luidruchtig door zyn
geschakeerde aanhang toege
juicht Chirac heeft zyn leuze
voor de komende tijd gevon
den in de constatering dat het
Franse socialisme-aan-de-
macht met gelyk staat met
sociale vooruitgang. Dat heb
ben zijn landgenoten ook al
aan den lijve ondervonden en
oud-president Giscard sprak
kort geleden - tydens een eer
ste tv-optreden na zyn neder
laag - niet voor niets over „de
oppositie die zich gesterkt
weet door het leger van kie
zers, dat in het socialisme te-
leurgeseld is".
Desillusie
De desillusie, dat is het alles be
heersende thema, en de op
positie zal het uitspinnen tot
er niets meer van over is, tot
aan de gemeenteraadsverkie-
zingen van maart volgend
jaar toe, die voor de rege
ringspartijen - dat staat nu al
vast - een dramatische neder
laag zullen opleveren
Opvallend was dat Chirac tij
dens zyn toespraak in La
Grande Motte de voorspel
ling van vervroegde parle
mentsverkiezingen. zoals hy
die eerder deed, buiten be
schouwing liet Chirac was
altijd al een voorstander van
vervroegde verkiezingen en
tydens zyn premierschap eis
te hy een dergelyke ingreep
van president Giscard. wat
hem toen zyn functie kostte.
Ook ditmaal zou een dergely
ke ontwnkkehng Chirac niet
ten goede komen: vanuit het
standpunt van de oppositie
kunnen de socialisten het
land immers niet genoeg in
de nesten werken, voordat
verkiezingen hen overt ui
gend in het zand doen bijten
De emoties zullen weer de
overhand krijgen, een kli
maat waarin de regering met
zyn actie om „alles aan de
hand van feiten uit te leggen"
machteloos staat
In het kleine dorpje Izé is in de
kerk een nieuw glas-in-lood-
raam onthuld. Pas na enige
maanden kwam een slimme
rik erachter wie te herkennen
zijn in de trekken van de
twee Romeinse legionaires
met daarboven Christus uit
rijzend. Het zyn Mitterrand
en communistenleider Mar
chais. Wie dan nog eens heel
goed keek, vond in het gelaat
van Christus de aristocrati
sche kop van oud-president
Giscard terug De „Don Ca
millo" van deze grap is de 81-
jarige en juist gepensioneer
de priester, die in de hele we
reld geld voor de restauratie
van het kerkje by een geza
meld had. Izé is nu beroemd
en de stemming symboliseert
iets van de „desillusie" waar
op gaulhstenleider Chirac
aanspeelt
PARIJS AFP) - In Frankryk zyn de ziekenhuisartsen gisteren voor vier
dagen in staking gegaan Het hoogtepunt van hun actie komt donder
dag in de vorm van een nationale actiedag van de gezamenlijke werkers
in de gezondheidszorg uit protest tegen het medisch-sociale beleid van
de uit socialisten en communisten bestaande regering
De ziekenhuisartsen vrezen een "verambtelyking" van hun beroep Zy
zyn voorts gekant tegen de bevriezing van hun salarissen, een herzie
ning van de medische opleiding, een hervorming van het ziekenfonds
bestel die van invloed zal zyn op de financiering van de ziekenhuizen,
en tegen het opheffen van het recht van bepaalde artsen op particuliere
bedden in de ziekenhuizen. Deze voorgestelde hervormingen komen
deze week aan de orde in resp. de nationale vergadering, de ministe-
raad en de senaat
De neo-gaullistische leider Jacques Chirac heeft de artsen zyn steun be
tuigd Ken deel van de actievoerders is echter niet gelukkig met deze
politisenng van het conflict
De staking begon gisteren by de openbare ziekenhuizen Gedurende vier
dagen zullen daar alleen in noodgevallen operatics worden uitgevoerd
Donderdag breidt de actie zich uit tot de particuliere artsen, apothe
kers. biologen, tandartsen en masseurs.
Andere beoefenaars van vrye beroepen, zoals onder meer notarissen en
architecten, zullen dan ook staken.
