"De ben
verkeerd
begrepen
"Overheid moet kerken financieel helpen"
Israëlische
ambassadeur:
DONDERDAG 23 SEPTEMBER 1982
Een goeie raad is nooit weg. Ik
raad iedereen dus aan vanaf he
den een jaar lang alle Neder
landse films te gaan zien. Om te
beginnen natuurlijk de speel
films. De cijfers wijzen uit dat de
Nederlanders met enige graagte
naar Nederlandse, althans naar
Nederlandstalige films gaan
waarin hun moerstaal wordt ge
sproken, maar dat neemt niet
weg dat een groot aantal filmlief
hebbers de Nederlandse films
toch nog zoveel mogelijk mijden.
Daarvoor worden, binnen het ge
zin of binnen de wat wijdere
kring van vrienden, de volgende
argumenten aangevoerd:
1. Het is een Nederlandse film, dus
dan weet je het wel.
2. Jij hebt zeker de trailer niet ge-
3. Ik heb er op de televisie al zoveel
fragmenten van gezien, dat ik
die film al bijna kan dromen.
4. Ik kan die Nederlandse acteurs
altijd zo slecht verstaan.
5. Ik ga uit principe nooit naar
films waarin Jérome Reehuys
meespeelt.
6. Ik heb het boek nog niet eens gele
zen, laat staan dat ik nu al naar
de film ga.
7. Over een half jaar is hij toch
overal uitgedraaid en dan komt
hij in vijf afleveringen bij de
TROS op de televisie.
8. Ik weet wel dat hij in Seattle veel
succes heeft gehad, maar in
Utrecht niet.
9. Zolang we 'Missing', 'Polter
geist', 'Tell me a riddle' en
'Herfstsonate' niet gezien hebben,
ga ik niet naar een Nederlandse
film!
10. Als hij werkelijk zo goed is, dan
blijft hij nog wel een tweede
week.
Het gevaar van deze abjecte men
taliteit is, dat u over een jaar, als
u uitgenodigd wordt om zitting
te nemen in de jury voor de Ne
derlandse Filmdagen in Utrecht,
ogen en oren te kort komt om uw
taak naar behoren te kunnen ver
vullen. U roept nu misschien:
daar word ik toch nooit voor uit
genodigd!, maar dat dacht ik
ook, en dat dachten de overige
acht juryleden ook, die met in
gang van vandaag die Neder
landse Filmdagen moeten jure
ren. U speelt toch ook mee in de
staatsloterij, en de kans dat u
daarmee de 100.000 wint is echt
niet groter dan de kans dat u tot
een van die negen juryleden
wordt uitgeroepen. Ik ken bij
voorbeeld toch al veel meer jury
leden van de Nederlandse Film
dagen dan mensen die de 100.000
hebben gewonnen!
Ik ben er dit jaar dus ingeloot, en ik
heb nu oprechte spijt dat ik het
afgelopen jaar verzuimd heb
naar 'Sprong van de liefde', 'De
Stilte rond Christine M.', 'Gol
ven', 'Sabine', 'Het dak van de
walvis', 'Hoge hakken, echte lief
de', 'Come-back''Menuet' en 'Het
Beest' te gaan. Om een of meer
van die eerdergenoemde tien on-
vaderlandslievende redenen.
Want nu moet ik dat in die ene
week allemaal inhalen, en dat is
niet eenvoudig als u weet dat alle
Nederlandse speelfilms, korte
films, documentaires en anima
tiefilms die sinds de vorige Ne
derlandse Filmdagen in één jaar
tijd gemaakt werden, in totaal
een draaitijd van zo'n 260 uur
beslaan. Deel dat door 7 (een
week), en u ziet dat de jury per
dag zo'n 37 uur film zal moeten
doorploegen. Dat is misschien
niet godsonmogelijk, maar wel
mensonmogelijk.
Gelukkig bleek me dat ik, onbe
wust, toch nog heel wat gezien
had dankzij de televisie: docu
mentaires en korte speelfilms, zo
als onlangs nog 'Aanstelleritis',
'The Dutch Windmill' en 'De
Berg'. Die schelen alweer drie
uur, die hoef je dus niet nog een
keer tijdens de Nederlandse
Filmdagen te bekijken! Maar dit
gezegd hebbende, doet zich toch
een probleem voor: een film, ook
een documentaire op de televisie,
is niet hetzelfde als een film of do
cumentaire op het filmdoek in
een bioscoopzaal. Ik heb dat ge
merkt, en andere juryleden ble
ken hetzelfde bij andere docu
mentaires gemerkt te hebben toen
we een tweetal voorbezichtigin
gen kregen. Op een klein doek
dat toch al gauw tien maal zo
groot is als een beeldscherm), in
een donker zaaltje waarin je on
afgeleid door huiselijke beslom
meringen als de telefoon, 'nog een
kopje koffie?', een huilend kind
dat in haar slaap verrast werd
door een zwarte bijtende hond, of
een kat die per se op je schoot wil
zitten terwijl je al kijkend de
Haagse Post had willen lezen,
ziet een documentaire die je eer
der op het tv-scherm zag er an
ders uit.
Ik heb dat gemerkt bij een docu
mentaire die ik met instemming
op de tv had gezien. Ik herkende
die gebeurtenissen, maar ik her
kende nauwelijks de film! Die
bleek mooier, beter, subtieler, ge
detailleerder en afgewogener te
zijn geworden. We zagen hem nu
zoals de maker hem gemaakt
had, en niet zoals de televisie hem
'mismaakt' had. 'Mismaakt' is
geen goed woord, beter is: ver
kleind, ontwricht, beduimeld,
ontveld, gereproduceerd. De
Nachtwacht van Rembrandt in
een lijst boven de schoorsteen. Zo
ongeveer.
Geen bezwaren tegen Unifil-troepen
„Ik ben verkeerd begrepen door ie
dereen die dacht dat ik iets tegen
het Nederlandse Unifil-detache-
ment in Libanon had", vindt de
kersverse Israëlische ambassa
deur in Nederland Ja'akov Ne-
chustan. „De Nederlandse troe
pen vervullen hun taak en doen
hun best. Het punt is dat we in
Israël geen illusies hebben over
het commando van de Verenigde
Naties. In de Verenigde Naties is
immers een automatische meer
derheid van Oostbloklanden,
Arabieren en niet-gebonden lan
den! En we zijn teleurgesteld
over hoe de vredestaken tot nu
toe zijn uitgevoerd.
De nieuwe Israëlische ambassa
deur lijkt allerminst gelukkig
met zijn entree in Nederland. Mi
nister van defensie, Hans van
Mierlo, reageerde maandag ogen
blikkelijk op de kritiek van de
vroegere tweede man van de Is
raëlische ambassade in Washing
ton op het Nederlandse Unifil-de-
tachement. Maar het Nieuw Is
raëlische Weekblad heeft de di
plomaat blijkbaar verkeerd be
grepen. Nechustan wil het inci
dent liefst zo snel mogelijk ver
geten.
Ja'akov Nechustan wil zich nog
niet uitspreken over zijn nieuwe
standplaats. De in 1925 in Bulga
rije geboren diplomaat is behal
ve een bezoekje aan ons land van
een week als Israëlisch parle
mentslid in 1973, nog maar enke
le dagen in Nederland. Nechus
tan was toen lid van de Cheroet
(Vrijheids-i Partij van Menachem
Begin, de huidige Israëlische pre
mier. Nog eerder vocht hij zij aan
zij met Begin in de ondergrondse
onafhankelijkheidsbeweging te
gen de Britse bestuurders van
Palestina.
- Is het niet lastig om in deze,
voor Israël moeilijke tijden,
van ambassade-post te ver
anderen?
„Het zijn inderdaad moeilijke
tijden. Israël is al sinds enke
le jaren meer geisoleerd dan
ooit tevoren en wordt beoor
deeld met dubbele maatsta
ven. Maar als Israël niet in
West-Beiroet zou zijn ge
weest, was de slachting on
der de Palestijnse vluchtelin
gen misschien wel tien keer
zo groot geweest. Maar nie
mand prijst Israël voor het
feit dat ze zoveel levens heeft
gespaard. Terwijl de massa
moord werd begaan door
mensen van de christelijke
milities en niet door Israëli
sche militairen."
- Maar kan Israël dan bewijzen
dat ze volstrekt niet verant
woordelijk of op z'n minst me
deverantwoordelijk was voor
deze massamoord?
„Als jurist van professie moet
ik kijken naar wie het heeft
gedaan. Wij niet in ieder ge
val. Mischien zou je kunnen
zeggen dat Israël faalde in de
plicht iets dergelijks te voor
komen. Maar zo iets kan ik
van alle landen in Europa
zeggen. Men uit geen be
schuldigingen tegen andere
landen als mensen worden
aangevallen, zoals bijvoor
beeld in Engeland en Frank
rijk is gebeurd".
De nieuwe ambassadeur doelt
hiermee op de aanslag op de
Israëlische ambassadeur in
Londen, Argov, hetgeen door
Israël als aanleiding is aange
grepen om Zuid-Libanon
binnen te vallen. In Frankrijk
werden enkele malen joodse
burgers onder vuur geno-
- Hebben de Israëli's voldoende
gedaan om het bloedvergie
ten te stoppen?
„Afgelopen week donderdag is
de Libanese militie de kam
pen binnengeslopen en zijn
gaan vechten met achterge
bleven terroristen in de kam
pen". (Israëlische autoritei
ten gebruiken de term terro
risten altijd voor PLO-strij-
ders - red.) „De volgende och
tend werd het ons duidelijk
dat ze binnen waren. Het Is
raëlische leger omsingelde
toen onmiddellijk de kampen
en dwongen de milities er uit.
Vechtend. Een van hen werd
door ons gedood. De vluchte
lingen ontvingen de Israëli
sche militairen als bevrijders.
Hun handen werden gekust.
Wat er inmiddels in de kam
pen was gebeurd is een trage-
■n met mes
kogels gedood, kinde-
alles".
- Nederlandse hulpverleners za
gen Israëlische soldaten op
nog geen 100 meter vanwaar
de christelijke milities bin
nenkwamen?
„Sommigen zeggen dit, ande
ren zeggen dat, de waarheid
is dat het Israëlische leger
niet binnen de kampen was.
Er waren gevechten tussen
twee Libanese militaire een
heden. Het resultaat: de
grootste verbeeldingskracht
kon zoiets niet bedenken.
Misschien hebben de christe
lijke milities wraak willen ne
men voor wat de PLO hen in
de loop der jaren heeft aange
daan. Dergelijke gruwelda
den illustreren de problemen
om in Libanon een uitweg te
vinden".
- Maar er zijn jarenlange ban-
„Wij hebben inderdaad deze
Falange gesteund zodat zij in
staat zouden zijn om de chris
tenen in Libanon te kunnen
beschermen. In feite hebben
ze ons zwaar teleurgesteld.
Boven de gruwelijke daden
tegen onschuldige mensen
hebben ze zichzelf en ons een
slechte dienst bewezen. Als
we ze niet gestopt hadden,
hoeveel meer vluchtelingen
hadden ze vermoord. De gru
weldaden in Beiroet zouden
zonder de tussenkomst van
Israël nog veel meer mensen
getroffen hebben. Maar onze
positieve rol hierin wordt
nergens gewaardeerd. In de
VN zeggen ze dat we onmid-
delijk uit Beiroet moeten,
maar wat gebeurt er dan, wie
zorgt er dan voor de vluchte
lingen, wie denkt daaraan?"
Maar het kwaad is geschied.
Hoe zou Israël weer een ini
tiatief kunnen nemen om te
tonen dat ze wel een vredelie
vende natie is?
„Er is geen staat in de wereld
waar men meer naar vrede
verlangt als Israël. Er is zo
veel bloed vergoten in de af
gelopen oorlogen. Maar als
we vrede willen betekent dat
niet dat we de prijs voor de
vrede willen zijn".
- In de praktijk zou Israël posi
tief kunnen reageren op de
plannen van Reagan en de
Arabische leiders in het Fez
charter? een plan voor vrede
in het Midden-Oosten door
bijna alle Arabische leiders
enige tijd geleden in Marokko
opgesteld).
„Israël was het enige land dat
de Paiestijnen autonomie
aanbood, geen enkel Ara
bisch land heeft dat gedaan.
Niet tijdens de Turkse over
heersing. noch de Britten, de
Jordaniërs en de Egyptena-
ren hebben Palestiinen vrije
verkiezingen aangeboden om
zelf een gebied te besturen.
„De VS hebben een handteke
ning onder de vorm van auto
nomie in Camp David gezet.
In 5 jaar zouden we elkaar
moeten leren kennen en be
grijpen en daarna onderhan
delen over een definitieve re
geling. Niet van tevoren alles
vastleggen, maar daar 5 jaar
de tijd voor nemen. Nu zegt
Reagan ineens dat deze auto
nomie in connectie met Jor
danië moet. Dit is absurd, op
die manier worden geen ver
dragen gesloten en nageko
men Speciaal niet door ie
mand die onpartijdig bemid
delaar van deze overeen
komst zou moeten zijn. Dat
hadden we veel eerder van de
Arabische landen verwacht
„Wat het Arabische plan be
tref!, dat is in lijnrechte te
genspraak met het Reagan-
voorstel. Volgens het Fez
charter vertegenwoordigt al
leen de PLO de Paiestijnen
en niet koning Hoessein van
Jordanië, zoals Reagan wil.
En dan beginnen ze ook met
een met het moeilijkste pro
bleem, Jeruzalem, waarin
beide partijen zich in hun
standpunten hebben vastge
beten. Maar waar Reagan om
vraagt, erkenning van Israël
„als staat" wordt geweigerd.
Vrede met Israël werd niet
genoemd in Fez."
„Geen van beide voorstellen
zijn daarom een begin van
een algehele vrede in het
Midden-Oosten. En om alles
nog wat ingewikkelder te ma
ken, komt ook Brerihjev nog
eens met voorstellen. Dat is
niet de manier, het moet stap
voor stap. door het creeren
van de juiste psychologische
atmosfeer."
.Als de Egypenaren en de
Amerikanen aan tafel komen
om te onderhandelen is er
een toekomst voor Camp Da
vid. Als je over autonomie
praat, heb je het over een gift
aan een ethnische minder
heid. Ze willen het wel. maar
ze mogen niet van de PLO.
En de PLO mag het weer niet
van Syrië en de Russen, ze
vertegenwoordigen daarom
de Paiestijnen in Israël niet".
Met bloed van baby's en kinde
ren aan zijn handen knjgt
Arafat morele steun van de
paus en andere westerse lei
ders, Papandreou ontvangt
hem als broeder. Hoe kun je
de invloed van zo iemand
neutraliseren. We wilden dat
doen door ze uit te schakelen
in Beiroet te bevrijden van
terreur.
Toch nodigt Hoessein Arafat
uit, en is er zelfs in Israel een
grote minderheid, de Arbei
derspartij van Shimon Peres,
voor deze Jordaanse optie7
„Israël is een democratische,
pluralistische maatschappij,
waar de meerderheid regeert.
En voor die meerderheid is
het niet aanvaardbaar. Hoes
sein zou volgens Reagan sou-
verein worden op de Westoe
ver en in Gaza, maar in Fez
wilden ze dat niet. Als men
sen van de woestijn hebben
we een gezegde „gooi geen
vuil water in de woestijn als
je nog geen schoon hebt". Er
moet daarom eerst een goede
poging worden ondernemen
om de autonomie zoals over
eengekomen in de Camp Da
vid-akkoorden uit te voeren",
aldus de ambassadeur
Onderhoud gebouwen en bijzonder pastoraat
Er moet een werkgroep van des
kundigen komen die de voorraad
kerkgebouwen gaat inventarise
ren. Deze werkgroep, bestaande
uit mensen van de ministeries
van cultuur, recreatie en maat
schappelijk werk en van volks
huisvesting en ruimtelijke orde
ning en van de kerken, kan bij
voorbeeld nagaan, in hoevere fi
nanciële middelen voor restaura
tie kunnen worden overgeheveld
naar 'groot onderhoud'.
Dit voorstel komt van de Commis
sie voor Interkerkelijk contact in
Overheidszaken (CIO). De com
missie stemt in met de afkoop
door de overheid van oude finan
ciële rechten van de kerken,
maar daarbij blijft nog wel de
vraag overeind, wat in deze tijd
een mogelijke en wenselijke fi
nanciële verhouding tussen kerk
en overheid zou moeten zijn.
CIO verwijst dan niet alleen naar
het onderhoud van kerkgebou
wen maar ook naar bijzondere
vormen van pastoraat, zoals voor
bejaarden, buitenlandse werkne
mers, andere buitenlandse groe
pen en woonwagenbewoners.
"Dit pastorale werk is niet louter
geestelijke verzorging, maar
vaak in belangrijke mate een'on
derdeel van algemene welzijns
zorg". Gezien de omvang van de
ze groepen wordt het voor de
kerken steeds moeilijker, in een
verantwoorde mate pastores
hiervoor beschikbaar te stellen.
De CIO dringt dan ook aan op
subsidiëring van dit werk.
Wat betreft het afschaffen van de
vrijstelling van dienstplicht voor
kerkelijke ambtsdragers vindt
de interkerkelijke commissie
voor overheidszaken het onjuist,
dat de overheid beoordeelt of het
werk van een predikant of pries
ter zo nodig is, dat hij vrijgesteld
zou moeten worden. "Hiermee is
het ambt zelf in het geding",
meent de commissie. Een oor
deel daarover komt de overheid
niet toe.
Het ontwerp 'Wet gelijke behande
ling' (anti-discriminatiewet),
waarover in heel het land zoveel
te doen is, staat, volgens de com
missie, op gespannen voet met
internationale verdragen. Die
staan slechts in bepaalde geval
len beperking van grondrechten
(vrijheid van godsdienst en van
geweten) toe. In het ontwerp
wordt de vrijheid van godsdienst
beperkt tot wat binnen de kerk
muren gebeurt. Dat is voor de
commissie onaanvaardbaar.
Overigens is de CIO het van harte
eens met de basisgedachte van
het ontwerp: ongerechtvaardigd
onderscheid tussen mensen ver
bieden.
Beroepen
Hervormde Kerk: beroepen te
Drempt en Oldenkeppel (Geld.)
kandidaat C. van Alderwegen
Hellendoorn.
Gereformeerde Kerken: aangeno
men naar Zaltbommel kandidaat
H. C. de Jong Dieren.
Christelijke Gereformeerde Ker
ken: beroepen te Deventer W.
van Heest Ridderkerk.
Adventkerk (Zevendedags-adven-
tisten): aangenomen naar Gro
ningen H. G. Koning Enschede;
beroepen te Rotterdam-Noord G.
W. Mandemaker Huis ter Heide,
te Leiden H. J. Bosman Rotter
dam.
Alledagkerk. In twee diensten in
de Engelse kerk op het Begijn
hof in Amsterdam is gisteren het
50-jarig bestaan van de Stichting
Alledagkerk herdacht. De Am
sterdamse predikant G. Hart-
dorff hield de preek. Ook spra
ken de voorzitter van de NCRV,
de heer Th. D. Jansen, en de
Amersfoortse predikant J. G.
Meynen.
De diensten van de Alledagkerk
zijn altijd op woensdag. De
NCRV zendt ze in de regel uit.
De bedoeling van de stichting
was, mensen iedere werkdag ge
legenheid te geven tot bijbelle
zing, gebed en het luisteren naar
orgelmuziek. De Engelse kerk is
van het begin af het trefpunt ge
weest.
Nieuwe 'kerk'
De heer C. van Loon uit Vught
presenteert zondag in Leiden
(Burcht, half 11) een 'nieuw kerk
genootschap', de 'Omni Kerk
van Religious Science'.
'Omni' is de Nederlandse afdeling
van 'Religious Science', een in
1927 door de Amerikaan dr. Er-
nest Holmes opgericht instituut
Dat begon in Los Angeles maar
later kwamen er ook centra in
andere steden van Amerika. In
1949 stichtte Holmes een 'kerk',
gewijd aan 'universele principes'
en 'nieuwe gedachten'. De bewe
ging zou in Amerika nu zo'n 500
kernen tellen.
Van Loon, die in een folder een 'in
ternationaal bekend spiritueel le
raar en genezer' wordt genoemd,
probeert via cursussen, consul
ten, lezingen en 'nieuwe-tijds-
vieringen' de Omni-principes nu
ook naar Nederland over te bren
gen. Eerst heeft hij nog in Cali-
fornië een Omni-stichting opge
richt. Maandelijks wil hij op zon
dag zowel in de Randstad als in
het zuiden van het land zo'n
'nieuwe-tijds-viering' houden.
"Een inspiratief en universeel
gebeuren ter bevestiging van een
nieuw spiritueel bewustzijn", zo
omschrijft hij het zelf. "Zingen
met de Omni-singers. Creatieve
meditatie".
De eerste viering is dus in Leiden.
Polen. Op verzoek van de Wereló
bond van Bijbelgenootschappen
heeft het Poolse bijbelgenoot
schap in eigen larid 400.000
Franse evangelies en 100.000
Franse exemplaren van het bij
belboek Handelingen laten druk
ken. Het papier daarvoor kwam
van de wereldbond zelf. Het Pool
se bijbelgenootschap betaalt de
drukkosten. De voorraad is be
stemd voor Frans sprekende lan
den in Afrika en voor Hdtv
Poolse drukkerijen werken zeer
goedkoop en hebben behoefte aan
orders.
Vijandig
Poolse kranten betichten deze
week rooms-katholieke leiders en
priesters ervan, kerkdiensten te
gebruiken voor aansporing tot
verzet tegen de staat van beleg.
De partijpers doet aanvallen op
de priesters "die een sfeer van on
wil en vijandigheid bevorderen
tegenover de grondwettelijke
staatsmacht".
Ruim 84 procent van de Fransen
is op papier rooms-katholiek.
Maar 5 procent gaat regelmatig
naar de kerk. Dat vermeldt het
statistisch jaarboek van het Vati-
"Met Gods hulp kunnen christe
nen de confrontatie aan met de
ontkerstening, het liberalisme en
andere voor de maatschappij
schadelijke krachten" Thomas
Zimmerman, voorzitter van het
dertiende wereldcong res van
Pinkstergemeenten -100 miljoen
leden - in Nairobi, Kenia).
ADVERTENTIE
OENF Hl TAAM HKjt I
Gegarandeerd tot f 100,- per cheque Zonder kosten
rkrijghaar bij alle banken en spaarbanken van Nederland.
