c
Minima leveren
maximaal 5% m
Streven naar betere bedrijfswinsten
Centraal Planbureau:
lichtpunten ontbreken
i ryf 1980
Nieuwe telling: 750.000 werklozen
Minder belasting
voorbedrijfsleven
Nieuwe
munten
Loonmaatregel dreigt opnieuw
DE
MILJOENENNOTA
Staatsschuld
loden last
op begroting
Randstad wordt nadrukkelijker bekeken
Terlouw: snel beslissen
over nieuw aardgasbeleid
Bezuinigen op auto's
Binnenland
DINSDAG 21 SEPTEMBER 1982
DEN HAAG (ANP) - In 1983
zal het staatsmuntbedrijf in
totaal 325 miljoen nieuwe
munten slaan, aldus blijkt uit
de begroting hiervan. Het
gaat hierbij om:
20 miljoen rijksdaalders
50 miljoen guldens
55 miljoen kwartjes
100 miljoen dubbeltjes en
100 miljoen stuivers.
Dit jaar is begonnen met de
verbouwing van het uit 1910
daterende muntgebouw in
Utrecht.
DEN HAAG (GPD) - Het Centraal
Plan Bureau is buitengewoon
somber over de economische
toestand van ons land. „Licht
punten vallen niet te bespeu
ren", zo zegt het bureau onom
wonden in zijn Macro Economi
sche Verkenning, de voorspellin
gen over de economische situatie
volgend jaar, die zoals gebruike
lijk de jaarlijkse Miljoenennota
begeleidt.
De somberheid komt niet alleen
voort uit zorgen over de gang van
zaken in het binnenland, het Ujkt
het CPB „niet overdreven te zeg
gen dat de wereldeconomie zich
in een gevarenzone bevindt die
nog meer onheil dan er al is, niet
uitsluit". En in het binnenland
blijven de grote werkloosheid,
de daling van de besteedbare in
komens, de teruglopende beste
dingen, het lage niveau van de
investeringen en de voortdurend
grote financieringstekorten van
de overheid bronnen voor ernsti
ge zorgen.
Nog steeds lijkt het CPB er ook
moeite mee te hebben dat de re
gering de financiering van een
deel van het woningwetprogram
ma buiten de begroting om laat
lopen. Vorig jaar ook al kwam
van het bureau het verwijt dat de
werkelijke omvang van de tekor
ten daardoor wordt geflatteerd.
Het CPB kan het dan ook niet laten
te vermelden dat het tekort van
de overheid eigenlijk op om en
nabij 11 procent van het natio
naal inkomen (het inkomen van
alle Nederlanders samen) uit
komt in plaats van op de 10 pro
cent die nu in Miljoenennota
voorkomt.
Voor het komende jaar berekent
het CPB een overschot in onze
handel met het buitenland van
19 miljard gulden (5 miljard meer
dan dit jaar). De uitvoer zal stij
gen met 3 procent, de invoer met
2 procent. In het voordelige sal
do dat daaruit resulteert, zitten
volgens het bureau mogelijkhe
den voor een verlaging van de
rente. Het effect ervan zal echter
zeer betrekkelijk zijn.
Ook al zou de rente dalen, dan nog
is het volgens het CPB de vraag
of daaruit op korte termijn im
pulsen voor de nationale beste
dingen uit voort komen. „Zeker
is dat de consument, in geval van
een arbeidsmarkt die zo sterk
verder verslechtert, terughou
dend is. (Het CPB becijfert dat
de bestedingen van de Nederlan
der nog meer achteruit zullen
gaan dan de 2 procent van 1982;
het zal 3 procent worden.) Even
zeker is dat rentedaling voor het
bedrijfsleven een zeer belangrij
ke lastenverlichting betekent,
maar op korte termijn geen dui
delijk positief effect op de inves
teringen heeft".
Enige stijging van de investerin
gen ziet het CPB overigens wel
aankomen. Die stijging komt
echter vooroamelyk voor reke
ning van de luchtvaart (omvang
rijke investeringen in vliegtui
gen) en van de olie-industrie,
want verder is er nog sprake van
een neergaande tendens in het
investeringsverloop.
Stijging voorziet het CPB ook in de
produktie van de industrie.
Vooral door de toenemende ex
port zou ze 1,5 procent kunnen
oplopen. In de energiesector zou
ze zelfs 3 procent kunnen stijgen
Aan de andere kant gaat het met
de ontwikkelingen in de dien
stensector zo traag en loopt de
produktie in de bouw zo ver te
rug, dat in de totale produktie
van het bedrijfsleven voor het
komende jaar geen stijging zit
1978
1979
DE WERKLOOSHEID (augu«tu>i982)
i i i 1
0 0 0'
x 1000
DEN HAAG (GPD/ANP) - De laagstbetaalden zullen in 1983 aanzienlijke inkomensoffers
moeten brengen, maar mogen niet meer dan 5 procent aan koopkracht inleveren. De
regering houdt vast aan bevriezing van de inkomens van ambtenaren en trendvolgers in
1983. Ook het minimumloon en de daaraan gekoppelde uitkeringen zullen niet omhoog
gaan. De koopkrachtbescherming voor 'echte minima' (eenmalige uitkering) blijft ge
handhaafd.
1981
1982
In de particuliere sector rekent het
kabinet op vrijwillige matiging
door inlevering van de prijscom
pensatie. Indien vakbeweging en
werkgevers het voorbeeld van de
overheid niet volgen, zal de rege
ring opnieuw de gewenste soli
dariteit afdwingen met een loon
maatregel.
Dit zegt minister Lou de Graaf van
sociale zaken en werkgelegen
heid in een toelichting op zijn be
groting voor volgend jaar. De mi
nister meent dat juist op het vlak
van de arbeidsvoorwaarden een
belangrijke bijdrage kan worden
gevonden in de bestrijding van
de werkloosheid. In de eerste
plaats denkt de minister aan her
verdeling van het werk en ae hef
fing van 1 procent investerings-
loon per 1 januari 1983. Dit inves-
teringsloon moet per cao worden
vastgelegd. Het kabinet acht
voortzetting van de discussie
over handhaving van de automa
tische prijscompensatie wense
lijk.
Sociale zekerheid
Door verdere bezuinigingen op de
sociale zekerheid wil het kabinet
een rem zetten op de groei van de
collectieve uitgaven en het finan
cieringstekort. De premie voor
de aow (ouderdomsvoorziening)
moet omhoog en voor de werk
nemers zullen de bijdragen in de
premies voor de wao (arbeidson
geschiktheid) en de ww (werk
loosheid) stijgen. In totaal moet
er volgend jaar op de sociale ze-
Sociale Zaken
kerheid ruim vier miljard gulden
worden bezuinigd. Daarvan was
2.2 miljard al aangekondigd in de
Voorjaarsnota.
Minister De Graaf denkt aan die
vier miljard vooral te bereiken
door de al aangekondigde be
vriezing van alle uitkeringen, in
clusief de kinderbijslag over heel
1983 (2,7 miljard). Ruim een half
miljard moet komen uit een aan
tal (voor een deel ook al aange
kondigde) specifieke maatrege-
De Rijksbegroting voor 1983
Huis der Koningin
9
(9)
Hoge Colleges van Staat
160
(164)
Algemene Zaken
51
(53)
Antilliaanse Zaken
245
(231)
Buitenlandse zaken
3537
(3244)
Justitie
3121
(3018)
Binnenlandse Zaken
5939
(5954)
Onderwijs en Wetenschappen
23285
(23023)
Nationale Schuld
19168
(15411)
Financiën
4105
(3981)
Defensie
12673
(12134)
Volkshuisvesting en RO
13950
(11953)
Verkeer en Waterstaat
10150
(9698)
Economische Zaken
3842
(3484)
Landbouw en Visserij
14971
(2547)
Sociale Zaken
13979
(15377)
Cult. Recr. en Maatsch. Werk
3840
(11841)
Volksgezondheid en Milieu
1678
(4549)
Aanvullende posten
137130
(2319)
Totaal
(128990)
len, zoals het afschaffen van de
kinderbijslag voor kinderen die
in de huishouding van hun ou
ders werken (zogenaamde huis-
houdkinderen) en verlaging van
de kinderbijslag voor kinderen
in het buitenland.
Een andere maatregel is het eerder
terugbrengen van de aow-uitke-
ring voor echtparen, als één van
de twee partners overlijdt. De
uitkering zal niet (zoals nu) pas
na vijf maar al na twee maanden
worden teruggebracht naar de
uitkering voor een alleenstaan
de. Ook wenst de minister invoe
ring van het zogenaamde kost
winnersbeginsel voor de mini
mumuitkeringen van de wao, de
ww en de wwv. Rekening wordt
dan gehouden met de gezinssi
tuatie.
De bejaarden- en arbeidsonge
schiktheidsaftrek voor de loon-
en inkomstenbelasting zal wor
den afgeschaft. Dat geldt ook
voor de zogenaamde WAM-toe-
slagen, die een paar jaar geleden
zijn ingevoerd voor een aantal
mensen een flinke inkomensda
ling dreigde door wijzigingen in
de berekning van sociale uitke
ringen. Door de afschaffing van
die toeslagen per 1 januari aan
staande hoopt de minister 230
miljoen gulden te besparen.
De rest van het bedrag (ruim 800
miljoen) haalt de minister uit
maatregelen in de premiesfeer,
zoals de verhoging van de pre
mie voor de aow. Hoe groot die
verhoging zal zijn, staat nog niet
in de begroting.
Voor de werknemers zullen ook
andere premies (wao en ww) om
hoog gaan. Deze premies worden
betaald door werkgevers en
werknemers. Net als afgelopen
jaar zal de rijksoverheid haar bij
dragen aan sociale verzekerings
fondsen verlagen. In 1983 wil de
minister zes miljard gulden te
rugtrekken uit die fondsen. Deze
terugtrekking kan volgens de
minister worden opgevangen
door 'verschuivingen' van het
werknemersaandeel in de pre
mie naar het werkgeversaandeel.
Per saldo betekent dat dat het
voor die laatsten duurder wordt.
150 200 250 300 350 400 450 500 550 600
anp kkc'
DEN HAAG (GPD) - In 1983 zal
ons land 19 miljard gulden moe
ten betalen aan rente en aflos
sing op de staatsschuld. Dat is
3.7 miljard meer dan in 1982 en
6.4 miljard meer dan in 1981. Van
die 19 miljard is maar liefst 12
miljard nodig voor rente en kos
ten en slechts 4 miljard gulden
voor aflossing.
Deze schuld zal in de komende ja
ren nog gigantisch toenemen.
Zelfs wanneer het financierings
tekort van de overheid in 1986 zal
kunnen worden teruggebracht
tot 4 procent - nu is het 10,5 pro
cent - dan zal de rentelast in 1990
toch zijn gestegen tot 20 miljard
gulden, negen miljard méér dan
voor 1983 wordt geraamd.
De nationale schuld bedroeg eind
juni f 136.8 miljard. Wanneer het
financieringstekort gehandhaafd
blijft op het huidige niveau, dan
worden de problemen nog véél
groter. De rentelast zal dan zelfs
tussen nu en 1990 verdrievoudi
gen (meer dan 30 miljard gulden
dus). Dat betekent dat dan een
vijfde van de totale rijksuitgaven
wordt opgeslokt door de rente en
kosten van de schulden.
Voor schoolverlaters hoogstens baan van 32 uur
DEN HAAG (GPD) - Nederland zal
volgend jaar moeten wennen aan
nieuwe, extreem hoge werkloos
heidscijfers. Ongeveer 110.000
mensen die tot dusver, hoewel ze
nu ook al zonder baan zitten, niet
worden meegeteld, worden van 1
januari af wel in de cijfers mee
genomen. Het gaat om mensen
die beschikbaar zyn voor een
baan van 20 uur per week. Tot
dusver worden alleen mensen
meegeteld die een baan voor
meer dan 24 uur per week zoe
ken. Het officiële aantal werklo
zen zal mede daardoor al begin
volgend jaar de 750.000 over
schrijden.
De werkloosheid - nu ruim 550.000
- zal dit jaar nog oplopen tot bo
ven de 600.000 mannen en vrou
wen, zo blijkt uit een rapportage
die over de arbeidsmarkt bij de
begroting van de minister van
sociale zaken is gevoegd. In 1983
zal dat cijfer, nog zonder toepas
sing van de nieuwe telregels, op
lopen met 100.000.
Van de beroepsbevolking zal dan
13 procent werkloos zijn, een
percentage dat, volgens het Cen
traal Plan Bureau, ook in verge
lijking met andere landen zeer
hoog is. In zijn Macro Economi
sche Verkenning merkt het bu
reau daarbij echter wel op dat de
aanwas van de beroepsbevolking
(vooral jongelui die zich voor een
baan melden) in ons land bijzon
der groot is.
Dit jaar zal de werkgelegenheid op
nieuw drastisch teruglopen. In
1981 ging voor 60.000 man werk
verloren, dit jaar gaat het om
werk voor 85.000 mensen. In het
bedrijfsleven doet de daling van
de werkgelegenheid zich in alle
sectoren voor. Alleen bij de over
heid kwamen er nog banen bij
maar het stijgingstempo neemt
er snel af.
In de groei van het aantal deeltijd
banen lijkt de vaart eruit te zijn.
Tussen april 1980 en april 1981
(récenter cijfers zijn nog niet uit
gewerkt) steeg het aantal met
20.000. In het jaar daarvoor lag de
groei echter op 85.000. De min
der sterke groei is mede toe te
schrijven aan het feit dat bu de
mannen het aantal deeltijdbanen
is gaan dalen.
Intussen laat de minister van socia
le zaken weten da( schoolverla
ters geen kans meer hebben op
een baan van meer dan 32 uur.
De overheid is althans van plan
het voorbeeld te geven in de rich
ting van 32-urige banen voor
nieuwkomers op de arbeids
markt. Het zou het begin moeten
zijn van een algehele arbeids
tijdsverkorting. volgens de mi
nister het voornaamste instru
ment ter beteugeling van de
DEN HAAG (GPD/ANP) - Belas
tingverhogingen moeten vol
gend jaar een aandeel van 1,6
miljard opleveren in de door het
kabinet aangekondigde 'ombui
gingen' ter grootte van in totaal
13 miljard.
Daar staat evenwel tegenover dat
rekening is gehouden met een
lastenverlichting voor het be
drijfsleven ter grootte van 750
miljoen gulden door maatrege
len in de sfeer van vennoot-
schaps- en inkomstenbelasting.
Per saldo leveren de belasting
verhogingen het rijk niet meer
dan 850 miljoen op.
Volgens minister Van der Stee (fi
nanciën) is er een mogelijkheid
om via het belastingstelsel een
rechtvaardiger inkomensverde
ling te bewerkstelligen, maar hij
voegt daar in zijn toelichting op
de begroting aan toe, dat de rek
er uit is bij de inkomstenbelas
ting. De minister wil het daarom,
wat de inkomensverdeling be
treft, liever zoeken in de sfeer
van de prijscompensatie of de
vakantietoeslag.
werkloosheid. Binnenkort zal
een tweede versie worden gepre
senteerd van het werkgelegen
heidsplan. dat in eerste versi
werd ingediend door de toenma
lige minister Den Uyl.
Ook het omstreden 'gemeenschap
stakenplan' van oud-minister
Van der Louw (CRM) voor jonge
ren met een (bijstands) uitkering
zal verder worden ontwikkeld
Minister De Boer van CRM kon
digt dat aan in een toelichting op
zijn begroting. Hij ziet er een op
lossing in voor jongeren die door
langdurige werkloosheid "drei
gen weg te zinken in de vicieuze
cirkel van ontmoediging en on
verschilligheid.
In 1983 zal de rijksoverheid ruim
7.9 miljard gulden voor bij
standszaken moeten uitkeren.
Dat is ruim 1.3 miljard gulden
meer dan dit jaar. De stijging is
voornamelijk toe te schrijven
aan het groeiend aantal langdu
rig werklozen dat een beroep
moet doen op de Algemene Bij
standswet. In zijn memorie van
toelichting bij de begroting
waarschuwt minister Hans de
Boer dat de financiering van
werkloosheidsregelingen in het
gedrang komt
Hij vindt echter dat de Algemene
Bijstandswet ook onder de hui
dige slechtè economische om
standigheden haar fiinctie van
„vangnet" onder het bestaan
moet behouden. Maar nu alle lo
nen en uitkeringen onder druk
komen te staan, zal ook de bij
standsontvanger met minder toe
moeten.
DEN HAAG (GPD/ANP) - Voor al
les moet worden gewerkt aan de
verbetering van de bedrijfsren-
dementen. In de collectieve sec
tor zal verder moeten worden be
zuinigd om het bedrijfsleven
meer financiële ruimte te geven.
Dat zegt minister Jan Terlouw in
de memorie van toelichting op
de begroting van economische
zaken.
Hij constateert dat het weerstands
vermogen van de Nederlandse
economie, gemiddeld genomen,
uiterst gering is geworden. De
netto-bedrijfsinvesteringen, uit
gedrukt in percentages van het
nationaal inkomen, zijn tot het
absolute nulpunt teruggelopen.
Hoewel hij grote waarde toekent
aan specifieke maatregelen om
investeringen aan te moedigen,
zoals de wet op de investeringre
kening (wir), zal volgens de mi
nister het herstel toch in de eer
ste plaats moeten komen van een
algehele verbetering van het in
vesteringsklimaat.
Doorgeschoten
Hij waarschuwt dat een internatio
naal herstel
niet automatisch leidt tot oplos
sing van de nationale problemen.
Deze problemen vloeien voort
uit oorzaken van „eigen bodem",
zoals de veel te ver doorgescho
ten collectieve sector, de zware
druk van belastingen en premies
en het volstrekt uit de hand gelo-
Economische zaken
pen financieringstekort van de
overheid. Daar komen nog bij
knelpunten als een vastgelopen
arbeidsmarkt, een weinig soepe
le opbouw van de lonen, vele au
tomatismen in de inkorrtenssfeer
en een keurslijf van reguleringen
en vergunningen.
Randstad
Terlouw schrijft voorts in zijn be
groting dat het beleid van de
rijksoverheid meer moet liggen
op het "uitbuiten van de sterke
punten dan op het in stand hou
den van de zwakke elementen in
Het Noorden blijft
De minister zegt, dat de voorkeurs
positie van het Noorden en Zuid-
Limburg blijft gehandhaafd, hoe
sterk ook de problemen in de
nieuwe zwakke regio's opkomen
en die in de steden groeien. Dit
vanwege het "bijzonder hard- Winkeliers
nekkige karakter van de proble
men in deze gebieden".
wijzigingen van niet in belasting-
vorm geregelde overheidstarie-
ven formeel te gaan regelen via
een op de Prijzenwet gebaseerde
maatregel.
Prijsbeleid
met Limburg de meeste aan
dacht houden. Maar nadrukkelij
ker dan voorheen zal de aan
dacht zich richten op de beteke
nis van de Randstad voor de na
tionale i
Het ministerie van economische
zaken heeft een herziening van
de van 1961 daterende Prijzen
wet in studie genomen, zo deelde
Terlouw verder mee. Een beslis
sing over het plan voor een wat
vrijer prijsbeleid in 1983 is afhan
kelijk van de verdere ontwikke
ling van de economische situatie
en in het bijzonder van de prijs
ontwikkeling.
Voor 1983 is de richtlijn voor stij
ging van overheidstarieven op 4
procent gesteld (veneals dit jaar).
De zogenaamde basistarieven
voor elektriciteit (brandstofloe-
slag niet inbegrepen) moegen
volgend jaar met 3 procent wor
den verhoogd. De bedoeling is
Ter bevordering van de vestiging
van nieuwe winkels in de zoge
heten kleine kernen zal de be
staande subsidieregeling zoda
nig worden gewijzigd, dat meer
aandacht wordt geschonken aan
de knelpunten die beginnende
ondernemers in de kleine kernen
tegenkomen Het gaat hierbij
vooral om de huisvesting van die
beginnende winkeliers, dit heeft
staatssecretaris Van Zeil van
economische zaken meegedeeld.
Minister Terlouw deelde tenslotte
mee. dat er een verbod komt om
particulieren door middel van
colportagetechnieken aan te zet
ten als ondernemer op te treden,
de zogenaamde pyramidever
koop. De Tweede Kamer krijgt
voor het eind van dit jaar een
wetsontwerp, dat de particulier
moet beschermen tegen malafi
de verkoopsystemen.
DEN HAAG (GPD) - Een nieuw kabinet kan snel beslissingen
nemen over een ander aardgasbeleid. Gedacht wordt aan mati
ging van gasimport. meer afzet in het binnenland, ook voor de
industrie. Dat nodig is om allerlei redenen Dit zegt minister
Terlouw (economische zaken) in zijn memorie van toelichting.
In elk geval lyken hem de mogelijkheden voor extra uitvoer (en
daarmee extra inkomsten voor de staat) op korte termijn zeer
beperkt, omdat er in West-Europa een overschot van aardgas ia.
De kerncentrales Borssele en Dodewaard draaiden ook in 1981
zonder problemen, aldus minister Terlouw in zun memone van
toelichting. Hij verwaéht voor 1 januan 1983 het rapport van de
zogenaamde commissie-Beek. waann de feitelijke gevolgen
moeten staan van het in bedrijf houden, stilleggen of sluiten van
deze centrales.
De bewindsman wijst op de in 1983 te houden VN-conferentie
over het vreedzaam gebruik van kernenergie. Daarbij moet er
rekening mee worden gehouden dat hangende de uitkomsten
van de maatschappelijke discussie over het energiebeleid terug
houdendheid moet worden betracht als het gaat om toepassing
van kernenergie in ons land
DEN HAAG (GPD) - De voornaam
ste posten, waarop de consu
ment bezuinigt zijn auto's, ande
re duurzame artikelen en vak an
ticbcstedingen Malaise in het
midden- en kleinbedrijf is daar
van het gevolg. Dit blijkt uit de
memone van toelichting van
Economische Zaken.
vanwege de onzeket economi
sche situatie, niet langer meer
met uitsluitend gewoon bank
krediet te financieren Het aantal
bankkredieten dat op overheid*
voorwaarden wordt verstrekt,
steeg van 288 miljoen gulden in
1980 tot 323 miljoen in 1981 Dat
kost de overheid steeds meer
geld: ruim 13 miljoen gulden in
1980 en naar schatting bijna 70
mihoen dit jaar
