Bewaking na aanslag synagoge
Prinses Gracia begraven
Kohl vrijwel zeker kanselier
Israël ontkent
bemoeienis met
bloedbad Sabra
Belgische regering neemt veiligheidsmaatregelen
Kandidaat
president
in Bolivia
Gijzeling
Honduras
duurt voort
Regering christen-democraten en liberalen in W.-Duitsland
A
MAANDAG 20 SEPTEMBER 1982
MONTE CARLO (Reuter/UPI/
DPA) - In het kleine vorsten
dom Monaco hebben zaterdag
duizenden mensen uit de gehele
wereld afscheid genomen van
prinses Gracia die op 52-jarige
leeftijd is overleden aan de ge
volgen van een auto-ongeluk.
Vertegenwoordigers van de Eu
ropese koningshuizen en adel, de
politiek en de filmwereld woon
den zaterdagochtend een rouw
dienst bij in de kathedraal van
Monaco.
De kist was voor de dienst overge
bracht van het paleis naar de 300
meter verder gelegen kathedraal.
Temidden van tromgeroffel en
duizenden Monegasken en toe
risten legde de begrafenisstoet
van 300 mensen de korte afstand
door de nauwe straten van Mona
co af. Achter de kist, gedragen
door 12 monniken, liepen haar
echtgenoot prins Rainier en twee
van haar kinderen Caroline en
Albert. Prinses Stephanie ligt
nog in het ziekenhuis na het on
geval dat haar samen met haar
moeder overkwam.
Prins Rainier en zijn kinderen, die
geen moeite deden hun verdriet
te verbergen, wachtten voor de
kathedraal tot de stoet en de kist
binnen waren. Vervolgens woon
den zij de rouwdienst bij opge
dragen door aartsbisschop
Brand van Monaco. In de kathe
draal bevonden zich talloze ver
tegenwoordigers uit andere lan
den ter ere van de Amerikaanse
filmster die Hollywood had ver
laten om een Europese vorst te
trouwen. De Verenigde Staten
waren vertegenwoordigd door
de echtgenote van de president,
Nancy Reagan, een vriendin van
Gracia uit haar Hollywoodtijd.
Daarnaast waren er Prinses Dia
na van Wales uit Engeland, me
vrouw Mitterrand, de echtgenote
van de Franse president, en film
sterren onder wie Gary Grant,
Frank Sinatra en James Stewart.
Prins Bernhard moest verstek la
ten gaan. omdat zijn vliegtuig za
terdagmorgen niet van Soester-
berg kon opstijgen in verband
met dichte mist. Nederland werd
nu vertegenwoordigd door de
honorair-consul ter Dlekke.
Na de requiem bestond de moge
lijkheid voor de talloze buiten
landse bezoekers die geen uitno
diging hadden voor de rouw
dienst gedurende enkele uren de
overledene de laatste eer te be
wijzen. Pas aan het eind van de
middag werd prinses Gracia bij
gezet in het familiegraf van de
Gnmaldi's in de kathedraal.
Hierbij was alleen de naaste fa
milie aanwezig.
BRUSSEL - De Belgische regering gaat zich op verder
gaande veiligheidsmaatregelen bezinnen voor de jood
se gemeenschap in Brussel na de aanslag van afgelopen
zaterdag bij de synanoge in de Brusselse Regentschap
straat. Daar raakten vier mensen gewond toen een on
bekend gebleven man vanaf een hoek van de straat met
een machinepistool het vuur opende op een groepje
mensen voor de synanoge.
bie waren daar in verband met de In de joodse gemeente in Brussel is
I geschokt gereageerd op deze
derde aanslag in België in de af
gelopen drie jaar. Verleden jaar
werd de joodse gemeenschap in
Antwerpen getroffen door een
bomaanslag, het jaar daarvoor
werden er granaten gegooid naar
een groep merendeels joodse
kinderen in Antwerpen. De ver
ontwaardiging van de joodse ge
meenschap richt zich in het bij
zonder ook op de Belgische
Franstalige tv, die de avond voor
de aanslag een volgens de joodse
gemeenschap zeer partijdige uit
zending had gewijd aan het tries
te lot van de Palestijnen in Liba-
waren daar in verband met de
viering van het joodse nieuwjaar.
Twee daarvan moesten met
spoed geopereerd worden om uit
levensgevaar te geraken.
Dnder de getroffenen bevonden
zich leden van de speciale veilig
heidsdienst die de gemeenschap
heeft ingesteld na eerdere aan
slagen in België op joodse ge
bouwen. In verband met het
joodse nieuwjaar was ook de
Brusselse politie in verhoogde
staat van paraatheid.
Een politieinspecteur die in burger
dienst deed bij de synagoge heeft
de dader van de aanslag nog ach
tervolgd en op hem geschoten.
De man ontsnapte desondanks,
maar zou wel in een been zijn ge
raakt. zo veronderstelt de Brus-
door
Ferry Mingelen
selse politie. Tot nu toe is er ech
ter geen spoor van de man ge
vonden, ondanks de versprei
ding via de Belgische tv van een
signalement en een compositie
tekening van de man.
)e politie ontving wel een ano
niem telefoontje, waarin de ver
antwoordelijkheid voor de aan
slag werd opgeëist door een zich
noemende 'Palestijnse Bevrij
dingsorganisatie', maar dat
wordt niet erg serieus genomen.
Een woordvoerder van de offi
ciële Palestijnse Bevrijdingsor
ganisatie PLO in Brussel keerde
zich in ieder geval tegen de aan
slag, omdat deze de zaak van de
Palestijnen volgens hem alleen
maar zou schaden.
IEXICO STAD (GPD) - Hernan
Siles Zuazo, de sociaal-democra
tische leider die in juni 1980 als
overwinnaar uit de stembus
kwam in Bolivia, is bereid het
presidentschap op zich te nemen
nu de militaire regeerders heb
ben besloten de macht over te
dragen aan het twee jaar geleden
gekozen Congres. Dat Congres is
als gevolg van de staatsgreep van
generaal Luis Garcia Meza, op 17
ijuli 1980, nooit in functie getre
den. Maar ondertussen is het nog
niet duidelijk of de militairen
werkelijk Siles Zuazo als presi
dent zullen accepteren.
'rijdagnacht verklaarde generaal
Guido Vildoso, sinds zeven we
ken president, dat de militairen
de macht aan het in 1980 gekozen
Congres zouden overdragen. In
de loop van deze week Worden
de daarvoor benodigde decreten
verwacht. De reden voor de
machtsafstand van de Boliviaan
se militairen zit hem in de ar
beidsonrust die het Zuidameri-
!kaanse land de afgelopen week
volkomen lamlegde en de ver
gaande economische crisis die
het Bolivia een week geleden on
mogelijk maakte om een schul-
daflossing van tien miljoen dol
lar aan een Amerikaans bank
concern te betalen.
e overkoepelende vakbond COB,
die achter de stakingsgolf van af-
feelopen week zat, heeft voorlo
pig van alle voor deze week ge
plande stakingen afgezien, maar
fcegt haar leden in 'alarmtoe-
stand' te houden. De vakbond
eist dus zo snel mogelijk een
Machtsoverdracht aan burgers.
Rogier Levi, voorzitter van de
joodse gemeenschap in Brussel,
benadrukte dat de leden van zijn
gemeenschap gewoon Belgische
burgers zijn, die als zodanig geen
enkele verantwoordelijkheid
dragen voor de gebeurtenissen
in Libanon.
Minister van buitenlandse zaken
Tindemans kondigde aan dat hij
in Europees verband zal streven
naar een betere samenwerking
bij de bestrijding van het inter
nationale terrorisme.
Vrachtauto ramt
KLM-vliegtuig
DAR ES SALAAM (AP) - Een
vrachtwagen met proviand is gis
teren op het vliegveld van Dar es
Salaam, de hoofdstad van Tanza
nia, op een DC-8 van de KLM in
gereden. Het toestel is daarbij
beschadigd hetgeen vertraging
tot gevolg heeft voor de 150 pas
sagiers die vandaag met het
vliegtuig naar Amsterdam zou
den reizen. Dit is bekend ge
maakt door het Tanzaniaanse
persbureau.
Het vliegtuig voor vlucht 569 be
vond zich aan de grond met nie
mand aan boord toen de vracht
wagen een achterdeur trof en de
scharnieren eraf rukte. KLM-
functionarissen zeiden dat reser
ve-onderdelen uit Nederland
zouden worden overgebracht.
BEIROET - Journalisten werden zaterdag toegelaten tot het kamp bij Sabra
afschuwelijke beelden vast.
West-Beiroet en legden
MEXICO-STAD - Er is nog geen
oplossing in zicht voor het gijze
lingsdrama in Honduras. De ge
sprekken tussen de door de Hon-
durese regering gemachtigde be
middelingscommissie en de
guerrilleros lijken nog maar wei
nig te hebben opgeleverd. Een
regeringswoordvoerder sprak
gisteravond wel van vorderin
gen, maar wilde geen details ge
ven. Er gaan inmiddels geruch
ten dat de bezetters een nieuw
ultimatum hebben gesteld. Van
de Hondurese autoriteiten wordt
door
Rob Sprenkels
gezegd dat zij daarom een blik
semactie zouden overwegen.
De gijzelingsactie begon vrijdag
nacht tijdens een bijeenkomst
van zakenlieden en regeringsver
tegenwoordigers in de kamer
van koophandel in San Pedro
Sula, economisch gezien de be
langrijkste stad van Honduras,
240 km ten noorden vein de
hoofdstad Tegucigalpa. De guer
rilleros van de groep 'cinchone-
ros' (hetgeen min of meer neer
komt op „de allerarmsten")
doodden tijdens de overval één
van de veiligheidsagenten en na
men meer dan honderd vooraan
staande zakenlieden in gijzeling,
evenals de Hondurese ministers
van economische zaken en finan
ciën en de directeur van de cen
trale bank.
Op het ogenblik houden de guerril
leros nog tussen de 80 90 gijze
laars vast. Het Cubaanse persbu
reau Prensa Latina meldde giste
ren dat er opnieuw acht gijze
laars waren vrijgelaten, maar dat
is niet bevestigd. Wel zijn er zon
dag opnieuw twee gijzelaars ont
snapt. Zaterdag zag één gijzelaar
kans een onbewaakt ogenblik te
benutten.
Dat de onderhandelingen van de
bemiddelaars (mgr. Jaime Buf-
rau, de bisschop van San Pedro
Sula, mgr. Hector Enrique San
tos en de Venezulaanse ambassa
deraad in Honduras, Hugo Alva
rez) tot nu toe weinig hebben op
geleverd, is niet zo verrassend.
Volgens een van de ontsnapte
gijzelaars zouden de guerrilleros
vastbesloten zijn tot het uiterste
te gaan, mochten hun eisen niet
worden ingewilligd. En dat de
Hondurese regering zal toege
ven, lijkt voorlopig nog hoogst
onwaarschijnlijk.
Wellicht maakt de eis inzake de
vrijlating van ongeveer zeventig
politieke gevangenen, onder wie
sommige leden van de Salvado-
riaanse oppositie, een kans. Maar
de Hondurese regering heeft tot
nu toe nog geen enkele indicatie
gegeven dat men eventueel be
reid is die eis in te willigen. En
een eventueel akkoord op dit
punt wordt zonder twijfel be
moeilijkt door het feit dat er offi
cieel geen politieke gevangenen
in Honduras bestaan. Daar komt
dan nog by dat de Hondurese re
gering van sommigen van de
mensen wier vrijlating wordt
geëist zegt dat ze nooit in Hondu
ras achter de tralies zyn gezet.
De overige eisen van de bezetters
blijken helemaal onaanvaard
baar voor de Hondurese rege
ring. Het gaat daarbij met name
om de afschaffing van de twee
maanden oude anti-terreurwet
en de uitwijzing van alle buiten
landse militaire adviseurs en an-
ti-sandinistische ballingen, en
ook om het staken van de militai
re inmenging van Honduras in
de Salvadoriaanse burgeroorlog.
BONN - De Westduitse CDU-voor-
zitter en oppositieleider Helmut
Kohl wordt vrijwel zeker vrijdag
door de Bondsdag gekozen als
kanselier van de Bondsrepubliek
Duitsland. Kohl kan rekenen op
voldoende stemmen van de libe
rale FDP om met succes een mo
tie van wantrouwen tegen
bondskanslier Helmut Schmidt
in te dienen.
door
Hans Amesz
De FDP is weliswaar verdeeld over
de vraag of Schmidt ten val moet
worden gebracht, maar bij een
proefstemming is gebleken dat
33 van de in totaal 53 afgevaar
digden het goedkeuren dat de
vier liberale ministers Genscher
(buitenlandse zaken en vice-kan-
seÜer), Lambsdorff (economi
sche zaken), Baum (binnenland
se zaken) en Ertl (landbouw) vo
rige week vrijdag hun ontslag
hebben ingediend en daarmee
een einde hebben gemaakt aan
de bijna 13 jaar bestaande so
ciaal-liberale Westduitse rege
ring.
Kohl heeft minimaal 249 stemmen
(de kleinst mogelijke meerder
heid) nodig om tot kanselier te
worden gekozen door het parle
ment. Als alle CDU- en CSU-af-
gevaardigden hem steunen, zyn
er slechts 23 FDP-Bondsdagle-
den nodig om Helmut Schmidt
te vervangen door Helmut Kohl.
Er kan dus eigenlijk geen twijfel
aan bestaan dat Kohl inderdaad
kanselier wordt. Overeenkom
stig de grondwet kan hij dan een
regering vormen die bestaat uit
CDU-CSU- en FDP-ministers.
Vanmorgen zijn de onderhandelin
gen tussen CDU-CSU en FDP
over een nieuw te vormen
Bondsregering begonnen. Hoe
wel zowel oppositieleider Kohl
als FDP-voorzitter Genscher
hebben verklaard dat het tijdstip
voor het indienen van de motie
van wantrouwen niet vaststaat,
gaat politiek Bonn ervan uit dat
beide partners zo snel tot over
eenstemming komen dat woens
dag bekend zal worden gemaakt
dat over 48 uur, dus vrijdag, een
eind moet worden gemaakt aan
het achtjarige kanselierschap
van Helmut Schmidt
Vervolgens wil de CDU-CSU-FDP-
regering onder Helmut Kohl „or
de op zaken" stellen. Dat houdt
in dat de nieuwe Westduitse re
gering, waarin overigens met
grote waarschijnlijkheid alle te
ruggetreden FDP-ministers zul
len zitten, een begroting voor het
jaar 1983 moet indienen. Ver
wacht wordt dat die begroting
zal worden gekenmerkt door vry
rigoureuze besnoeiingen in de
sociale uitgaven, zoals de vroege-
re minister van economische za
ken. Lambsdorff (FDP), die in
een zogenaamd Lambsdorff-pa-
pier heeft beschreven. Dit 34
bladzijden omvattende werkstuk
was ook de aanleiding voor de
breuk tussen sociaal-democraten
en liberalen.
Zowel CDU-CSU als FDP vinden
dat hun regering dan de weg vrij
moet maken voor vervroegde
verkiezingen. Die zullen in het
eerste kwartaal van 1983 worden
gehouden: waarschijnlijk op 13
maart.
De Beierse minister-president en
CSU-voorzitter Franz Josef
Strauss zal geen deel uitmaken
van het binnenkort te vormen
nieuwe Westduitse kabinet.
Strauss is echter wel van plan
om na de verkiezingen weer een
rol in Bonn te gaan vervullen. Nu
al doen geruchten de ronde dat
de 'koning va Beieren' nog een
keer zal proberen om Bondskan
selier te worden. Maar zelfs als
dat, na zijn mislukking bij de
bondsdagverkiezingen van okto
ber 1980, niet zou lukken, geldt
nog altijd de uitspraak van
Strauss dat het hem „om het
even is wie onder hem Bonds
kanselier wordt". Franz Josef
Strauss dus terug van wegge
weest
In Bonn wordt ervan uitgegaan dat
Helmut Schmidt na een verkie
zing in de Bondsdag voor Hel
mut Kohl als kanselier, de SPD-
oppositie zal leiden. De huidige
sociaaldemocratische fractie
voorzitter Herbert Wehner, die al
75 jaar oud is, heeft gezegd dat
hij die functie niet meer wil uit
oefenen.
Helmut Schmidt daarentegen, die
nog steeds in de Bondsrepubliek
alsook in het buitenland wordt
geschouwd als „staatsman van
buitengewoon hoge klasse", wil
zich „het genoegen niet laten
ontnemen" de door hem gemi
nachte Helmut Kohl als opposi
tieleider te confronteren met
diens „totale gebrek aan kennis".
De massamoord in de Pale
stijnse vluchtelingenkampen
was mogelijk ondanks, of
misschien dankzij, de Israëli
sche bezetting van West-Bei
roet. De Israëli's waren daar
dinsdagnacht binnengegaan
om „rust en orde te handha
ven" na de moord op de ge
kozen president Beshir Je-
mayel.
De reactie in Israël op het ge
beurde is tegenstrydig. Offi
ciële zegslieden spreken el
kaar tegen. Aan de ene kant
wordt gezegd dat Israel niets
met de massamoord te ma
ken heeft gehad. Aanvanke
lijk heette het dat de falangis-
ten stiekem naar binnen wa
ren geslopen door een onbe
waakte flank van de kampen.
De Israëli's - die slechts de
toegang tot de kampen bewa
ken en niet naar binnen zijn
gegaan uit vrees voor sluip
schutters - hebben volgens
die versie de bewaking aan
de oostelijke flank van de Pa
lestijnse vluchtelingenkam
pen aan het Libanese leger
overgelaten.
door
Jaap van Wesel
De Libanezen - zo merkten ze
later - lieten het afweten en
door dat „gat" zijn de falan-
gisten binnengeslopen. Toen
de Israëli's doorkregen dat er
een slachtpartij gaande was,
riepen ze met luidsprekers de
falangisten terug en openden
het vuur, waarbij één falan-
gistische soldaat werd ge
dood.
Onjuist
Deze officiële versie van een le-
gerwoordvoerder werd later
herzien, omdat de televisie
beelden aantoonden dat zij
niet waar kon zijn: vrijdag
middag - zo toonden die beel
den - stonden falangistische
soldaten met tanks, pantser
wagens. kanonnen en ander
wapentuig netjes opgesteld
op het vliegveld van Beiroet,
niet ver van de vluchtelin
genkampen. Het gemeen
schappelijk Israëli's-falangis-
tische plan was dat de falan
gisten de vluchtelingenkam
pen zouden binnengaan om
ze „te zuiveren", hetgeen be
tekent: wapens in beslag ne
men en „terroristen" arreste
ren. Volgens sommige be
richten zou die operatie in sa
menwerking met het Libane
se leger hebben moeten ge
beuren.
Dit plan stemde overeen met
de praktijk die de Israëli's
ook elders hebben gevolgd:
na de Israëlische verovering
worden de falangisten en de
militie's van Haddad toegela
ten ook naast de Israëli's hun
eigen controleposten op te
zetten. Dat heeft tot dusver
slechts betrekkelijk weinig
„ongelukken" opgeleverd.
Alleen is het tot enig bloed
vergieten gekomen tussen de
falangisten en de druzen, die
een vete van meer dan 100
jaar hebben. Een aantal dru
zen is daarbij afgeslacht,
maar dat is door een onmid
dellijk Israëlisch ingrijpen
binnen de perken gehouden,
dat alles aan het begin van de
oorlog in juni.
"Ongelukjes"
Wellicht is de Israëlische over
weging by deze „zuiverings
operatie" in de vluchtelin
genkampen - we houden de
Israëlische militaire termino
logie even aan - ook geweest
dat een aantal „ongelukjes"
op de koop toe genomen
moeten worden, of misschien
zelfs hulpzaam kunnen zyn
om de Palestijnen ertoe te be
wegen sneller hun wapens in
te leveren. De opdracht, die
later door de Israëli's zelf
werd uitgevoerd, was dat alle
mannen naar het naburige
stadion gebracht moesten
worden met hun identiteits
papieren. Wie zou weigeren
zou als terrorist beschouwd
worden, want dan had hij
duidelijk iets te verbergen,
namelyk wapens.
Het onderzoek dat premier Be
gin heeft laten instellen zal in
de eerste plaats antwoord
moeten geven op de vraag
waarom de christelijke mili
tie's werden ingeschakeld in
de Palestynse kampen, ter
wijl op datzelfde moment de
Israëli's in Zuid-Libanon een
uitgaansverbod hadden inge
steld om de bevolking tegen
diezelfde falangisten en mili
tie's van Haddad in bescher
ming te nemen. De Israëli
sche autoriteiten die de falan
gisten de kampen lieten bin
nengaan wisten heel goed dat
zy daarmee een bloedbad ris
keerden Er was immers een
lange geschiedenis van we-
derzydse P ales tyns-chns le
lijke moordpartyen. In 1975
hadden de falangisten in het
vluchtelingenkamp Tel al
Zaatar 5000 Palestijnse
vluchtelingen afgeslacht, het
geen door de Palestijnen met
een bloedbad in het christe
lijke stadje Damoer vervol
gens werd gewroken.
Het Libanese leger is gisteren
in de Palestijnse kampen
waar het bloedbad plaats
vond met luid gejuich ont
vangen. Merkwaardig genoeg
werden ook de Israëli's soms
als „bevrijders" binnenge
haald. Dat is minder vreemd
dan het op het eerste gezicht
lykt als men weet dat de
woordvoerder van het
volksfront voor de bevrijding
van Palestina - de meest radi
cale Palestynse organisatie -
al tijdens het beleg van Bei
roet had gezegd dat de Pale
stijnen liever in handen van
de Israëli's vallen dan van de
christelijke falangisten en de
mannen van Haddad.
Vrees
Het is steeds een grote zorg ge
weest van de PLO wat de toe
komst zou zijn van de 400.000
Palestijnse vluchtelingen,
verdeeld over vele kampen in
Libanon na het vertrek van
de PLO. De gerechtvaardig
de vrees bestond dat zij ten
prooi zouden kunnen vallen
aan de wreedheden van de
militie's van Haddad en de fa
langisten. Het standpunt van
de Israëli's ten aanzien van
de toekomst van de Palestyn
se vluchtelingen in Libanon
is steeds onduidelijk ge
weest Aan de ene kant uit
spraken dat de kampen in
Zuid-Libanon niet kunnen
voortbestaan, aan de andere
kant dat het een zaak is waar
Israël zich niet in mengt.
In ieder geval hebben de Israë
li's by het akkoord dat via de
Amerikaanse bemiddelaar
Habib is gesloten toegezegd
de veiligheid van de Pale
stijnse vluchtelingen in Bei
roet te garanderen Ook be
loofde de Israëli's bij die gele
genheid westelijk Beiroet
niet te zullen binnenvallen.
Dat gebeurde toch na de
moord op Beshir Jemayel, en
toen legden de Israëli's aan
Amerika uit dat de actie
slechts van beperkte omvang
was, en dat de bedoeling was
om rust en orde te handha
ven. Opnieuw werd de belof
te herhaald dat de veiligheid
van de Palestynse burger ge
garandeerd was.
Het zal premier Begin heel wat
moeite kosten om dë wereld.
en ook oppositie in eigen
land er van te overtuigen dat
het Israëlische leger in staat
is om orde en veiligheid in
Beiroet te garanderen Want
zelfs als we er van uit mogen
gaan dat de Israëli's geheel
onschuldig zijn, ook indirect,
aan het bloedbad dat in Bei
roet is aangericht, dan nog
moet de conclusie zyn dat de
Israëli's voor deze ordetaak
kennelijk niet geschikt zyn
