Levendige 'Schiava liberata'
3
atÉl
C
hoog tempo
1
Scheepvaart
BAANDAG 20 SEPTEMBER 1982
^CHEVENINGEN - De Neder
landse Operastichting gaf zater
dagavond een première die in
méér opzichten een bijzonder
heid genoemd mag worden. De
opera "La schiava liberata" ging
in 1768 met succes in première,
maar raakte daarna twee eeuwen
lang in vergetelheid en deelde
dat lot met vrijwel alle andere
muziek van de componist Nicco-
16 Jommelli, een directe voorlo
per van Mozart. Daarnaas is "La
schiava liberata" ook een typisch
I voorbeeld van een operagenre
dat tegenwoordig eveneens on-
i bekend is: de "opera semiseria"
die halverwege de 18de eeuw
ontstond uit een samentrekking
van de komische opera met een
aantal elementen uit de opera se-
ria. Adellijke figuren, die voor
heen alleen optraden in hoogdra
vende muziekdrama's, gingen
deelnemen aan komische hande
lingen en bevonden zich plotse-
i ling in het gezelschap van hun
ondergeschikten. Zij namen ech-
r\ ter bepaalde structuurelementen
u van de opera seria met zich mee,
~j waaronder de opbouw in drie ak-
vel ten waarover de virtuoze aria's
ve| en de sporadisch reeds voorko
mende ensembles volgens een
1 bepaald schema verdeeld waren.
atq Bovendien impliceerde het
t g< werken met de traditionele aria-
tea vormen uit de opera seria dat
dej ook de stemsoorten uit dat genre
werden overgenomen en zo ont
Kunst
stond gedurende korte tijd een
komsich operatype waarin
hoofdrollen werden gezongen
door de grote helden van de ope
ra seria, de castraten.
Tijdens de voorstelling in het Cir
custheater bleek dat men Jom
melli in de geschiedenis van de
opera met recht als wegbereider
voor Mozart kan beschouwen.
De vrije muzikale vormgeving en
de onconventionele dramatische
relaties leiden al in de richting
van "Le nozze di Figaro" en
"Don Giovanni", maar hier ligt
ook meteen het zwakke punt van
"La schiava liberata". Al zijn
kwaliteiten als schrijver van ele
gante, aangename en zelfs uit
muntende muziek verhelen na
melijk niet dat Jommelli (althans
in deze opera) de belangrijkste
gave mist, namelijk die om zijn
karakters onderling muzikaal te
differentiëren. Zelfs de schei
ding tussen het komische be
diendenduo en de beide serieu
zere paren bleek slechts bij vla
gen effectief verwezenlijkt, waar
door de sociale betekenis van dit
operatype voor een modern pu
bliek nog moeilijker navoelbaar
wordt.
LEIDEN - Het gebeurt niet vaak dat een landelijk dansgezelschap Lei
den uitkiest voor een première. De Rotterdamse theaters waren al vol-
geboekt en zodoende viel het LAK-theater de eer te beurt vrijdagavond
het werkcentrum Dans te ontvangen. "Ricochet" van de Amerikaan
Jim Self en "Melodans" van artistiek leidster Kathy Gosschalk beleef
den hun eerste uitvoering.
!cht wereldschokkend waren beide choreografieën niet. Van het werk
stuk van Kathy Gosschalk mocht dat ook niet worden verwacht. "Melo
dans" is bestemd voor het kinderprogramma van Werkcentrum Dans.
Dan gaat het niet om technische hoogstandjes, maar om het opwekken
van belangstelling voor de dannskunst.
is dan ook een lichtvoetige choreografie met eenvoudige ta-
fereeltjes, die elkaar snel opvolgen. De fel gekleurde pakken en het
gebruik van een fiets en rolschaatsen in de dans moeten het nog vrolij-
spj ker maken. De bewegingen in de dans zijn herkenbaar en simpel. Wat
50, mij betreft zelfs wat al te simpel. De vrolijke kant van dansen over
heerst voortdurend, niet één keer worden de meer dramatische moge
lijkheden getoond. Voor een volwassen publiek blijft het wel erg aan de
oppervlakte. Een première met een kinderpubliek in de zaal was leuker
geweest.
[Ricochet" is de eerste choreografie van Jim Self voor Werkcentrum
I Dans, maar het werk sluit helemaal aan bij het overig repertoire van de
groep. Het tempo ligt bijna voortdurend hoog, nog opgezweept door de
afro-ritmes en rockmuziek van de New Yorkse groep "Interference".
Zo'n uitputtingsslag ligt Werkcentrum Dans wel. In de dynamische
delen zijn de dansers op hun best, bij langzame bewegingen mankeert
het nog wel eens aan zorgvuldigheid.
rtdRicochet" is de gemeenschappelijke noemer voor een uit vijf delen op-
3,5j gebouwde choreografie. Dat wekt de indruk van een eenheid, die in de
;an dansen niet terug te vinden is. Wel is doorlopend een rituele ondertoon
Vi| merkbaar, vooral door de manier waarop met houten blokken wordt
T« gewerkt. Soms lijken het magische objecten, dan weer bouwstenen
voor een nieuwe wereld. Echt duidelijk wordt het niet.
Een extra complicatie is de vervan
ging van de castraten door vrou
wenstemmen (en de echte castra
ten klonken beslist niet "vrou
welijk"!) waardoor de vocale
kleur van het werk belangrijk
aan reliëf inboette en waardoor
zeker tegen het einde de sugges
tie van langdradigheid niet ver
meden kon worden. Dat "La
schiava liberata" desondanks
een aantrekkelijke en levendige
gebeurtenis werd, danken we
aan de combinatie van de muzi
kale kwaliteiten met een uitvoe
ring die getuigde van veel toewij
ding en muzikaal stijlgevoel,
vooral dankzij de medewerking
van het ensemble II Complesso
Barocco onder leiding van een
van de specialisten op dit terrein,
de Amerikaan Alan Curtis. De re
gie van Rhoda Levine in speelse
toneelbeelden van Filippo San-
just was weliswaar druk en niet
altijd in overeenstemming met
de sociale verhoudingen, maar
ging zich niet te buiten aan sma
keloosheden en overbodig
kluchtwerk.
Dat de handeling ondanks over
eenkomsten met het verhaal van
"Die Entführung aus dem Se
rail" niet bepaald helder over
kwam, was meer te wijten aan
een zwak libretto dan aan de uit
voering. Daardoor richtte de aan
dacht zich sterk op de solistische
prestaties, die gedomineerd wer
den door een sprakkelende ver
tolking van de van vitaliteit bla
kende mezzo-sopraan Sandra
Browne als de jonge Selim en de
innemende Giulietta van de so
praan Patricia Rosario.
In dit gezelschap kwam de sopraan
Leena Kiilunen wat bleekjes
over, terwijl de zwaar gesluierde
stem van Rachel Ann Morgan
nauwelijks aantrekkelijk ge
noemd kon worden. De bas Wil-
lard White zorgde voor een
kostelijke vertolking, maar miste
helaas de stemklank voor echt
bel canto; de tenoren Wouter
Goedhart, Martyn Hill en And
rew Dalten (een fragiel klinken
de countertenor) bleken in een
dergelijk werk uitstekend op
hun plaats. Het Circustheater
bleek echter te groot voor de mu
ziek van Jommelli, die beter past
bij de Amsterdamse Stads
schouwburg (22, 27, 29 septem
ber en 3 oktober).
PAUL KORENHOF
Scène uit Jommelli's opera 'La schiava liberata'
Fragment uit Jim Selfs ballet 'Ricochet'.
Jim Self heeft voor "Ricochet" een grote variëteit aan bewegingen ge
bruikt. Zo lijkt het eerste deel geïnspireerd te zijn op het oude Egypte,
met veel zijwaartse bewegingen en toegewend bovenlichaam. Het
tweede deel is een flirt met de Japanse schuifelvoetjes. Die beide delen
bezitten nog wel het raffinement, dat tegen het einde verloren gaat. Dan
bestaat de dans vooral uit schokkerig onderbroken robotbewegingen
en snelle rondedansen. Dat is ook door Werkcentrum Dans, al veel
vaker vertoond.
"Ricochet" wekt de indruk dat de choreograaf teveel in één stuk heeft
willen stoppen.
ARIEJAN KORTEWEG
S3s
Kunststichting
exposeert weer
LEIDEN - In het Waaggebouw
had gistermiddag de (goed be
zochte) opening plaats van de
vijfde expositie van de Eerste
Leidse Kunststichting. Eigenlijk
zou men van expositie moeten
spreken; de diversiteit van de
tentoongestelde kunstobjecten
is zo groot, dat er nauwelijks van
één expositie sprake is. Dat is
ook de bedoeling van de E.L.K.;
men wil zo veel mogelijk beel
dende kunstenaars de gelegen
heid bieden om hun werk te ex
poseren. Sommige exposanten
doen dit hier voor de eerste keer.
Op de tentoonstelling zijn een
aantal in Leiden woonachtige
kunstenaars vertegenwoordigd.
Er is abstract schilderwerk van
Boudewijn Veenendaal, er zijn
(kleur)etsen en (pen)tekeningen
van Marjan Duitemeijer. schil
derwerk met natuur- en histori
sche motieven van J. Vroemen
en illustratieve aquarellen en
gouaches van de sinds kort in
Leiden woonachtige Gerry Ver-
maesen. Athy Hoebe exposeert
o.a. haar wandkleden en poppen,
die een sprookjessfeer oproepen.
Ook van Marleen Stikvoort-
Schlatmann brengt deze exposi
tie twee grote wandkleden. Het
Een overzicht van de expositie in de Waag
werk van Margreet van Rooden
valt aangenaam op; met naar het
lijkt een pointillistische techniek
heeft zij twee boommotieven en
een lezende vrouw vorm gege
ven. Totaal anders, maar even in
drukwekkend zijn op hun beurt
de kleine, wat voorstelling be
treft zeer gecompliceerde etsen
van Ab Steenvoorden. Hoewel
niet alle exposanten genoemd
kunnen worden mogen door het
intrigerende karakter van hun
werk de namen van Arjan van
Loeffen, Mouse Verburg-Stnk,
Jan Golsteyn, Anet Lampe en
Hans van Meeuwen niet onver
meld blijven. Op de expositie
zijn ook verschillende 'stillevens'
te vinden; van Paul Wessels over
koffie, wijn en thee, van R.J. van
Wely en van Bouke Mendel, die
in een van zijn stillevens een as
bak met peuken als nieuw Vani-
tas-symbool suggereert Van de
voorzitter van de E.L.K Fred
Hansen, brengt de expositie re
cent werk, dat een sterk abstract
karakter vertoont. Verder is er
nog werk te bezichtigen van o.m.
Fons Boer (houtwerk). Els van
Beek (keramiek), Carol van den
Boom (bronsplastieken), M. v.d
Giessen (potten). Koos Molema
(keramiek) en Mies Ferguson
(keramiek op hout).
De expositie duurt nog tot en met
25 september en is geopend van
11.00-18.00 uur (donderdag
avond 19.00-21.00 uur).
WIJNAND ZEILSTRA
Bioscopen
«eiden, bioscopen:
ixor. Stationsweg 19, tel. 071-121239
the jury" 16 jaar. Dag: 14.30, 19.00 en
.15 uur. Zo.: 14.15,16.30,19.00en 21.15
eriido I. Steenstraat 39, tel. 071-124130
ist|Veel liefs uit Moskou" 12 jaar. Dag:
>nJ4.30, 19.00 en 21.15 uur. Zon.: 14.30,
,-j6.45, 19.00 en 21.15 uur.
ido II. Steenstraat 39, tel. 071-124130
The Wall" a.l.
—Dag: 14.30. 19.00 en 21.15 uur. Zon.:
16.45. 19.00 en 21.15 uur.
III. Steenstraat 39. tel. 071-124130
'Sprong naar de liefde" a.l. Dag: 19.00
in 21.15 uur. do.vr.ma. en di. ook: 14.30.
Ïindermatinee: "Lekker lui genieten"
1. Za, zo. en wo.: 14.30 uur: zo. ook:
5.45 uur.
ido IV, Steenstraat 39, tel. 071-124130
^Britannia Hospital" 16 jaar. Dag: 14.30,
d <9.00 en 21.15 uur. Zo: 14.30; 16.45, 19.00
■Mn 21.15 uur.
ogfrianon, Breestraat 31, tel. 071-123875
bjCaligula en Messalina" 16 jaar. Dag:
in<j4.30,19.00 en 21.15 uur. Zo: 14.15,16.30,
iqs9 00 en 21.15 uur.
Itudio, Steenstraat 39, tel. 071-133210
"HPorky's pikante pretpark" 16 jaar. Dag:
3,e<4.30.19.00 en 21.15 uur. Zo: 14.30,16.45,
<19.00 en 21.15 uur.
Lèex, Haarlemmerstraat 52, tel. 071-
25414
Kostschoolmeisjes klappen uit de
Dag: 14.30, 19.00 en 21.15 uur.
lachtvoorstelling: "Een plekje om lief
e hebben" 16 jaar. Za. 23.30 uur.
Alphen aan den Rijn, bioscopen:
Eurocinema I, van Boetselaerstraat 6,
tel. 01720-20800
"Honky Tonk Freeway" a.l. Dag: 13.30,
18.45 en 21.15 uur. Zo: 13.45,16.15, 18.45
en 21.15 uur. Nachtvoorstelling: "The
Octagon" 16 jaar. Za: 24.00 uur.
Eurocinema II, van Boetselaerstraat 6,
tel. 01720-20800
"Porky's pikante pretpark" 16 jaar. Dag:
13.30,18.45 en 21.15 uur. Zo: 13.30,16.00,
18.30 en 21.00 uur. Nachtvoorstelling:
"Porky's pikante pretpark" 16 jaar. Za:
24.00 uur.
Eurocinema III, van Boetselaerstraat
6, tel. 01720-20800
"Violent Streets" 16 jaar. Dag: 18.30 en
21.15 uur. Do. vr. ma. en di. ook: 13.30
uur. Zo: 15.45, 18.30. en 21.15 uur. Kin
dermatinee: "The Aristocats" aJ. Za, zo,
en wo: 13.45 uur. Nachtvoorstelling:
"Lekkere spelletjes" 18 jaar. Za: 24.00
Eurocinema IV, van Boetselaerstraat
6. tel. 01720-20800
"Flying high" a.l. Dag: 13.30, 18.45 en
21.00 uur. Zo.: 13.30.16.00.18.45 en 21.00
uur. Nachtvoorstelling: Flying high" 16
jaar. Za.: 24.00 uur.
Voorschoten, bioscoop:
Greenway Theater, Schoolstraat 69,
tel. 01717-4354
"Le professionel" 12 jaar. Do. 20.30 uur,
vr. en za. 19.30 uur. zo. 15.45 en 18.15
uur, za. ook 15.45 uur.
"Looking for mister Goodbar" 16 jaar.
Vr. en za. 21.30 uur. zo. 21.00 uur. di. en
Bioscopen Katwijk (voor reserverin
gen 01718-74075)
City I: "S.O.B.". Vrij. za. en zo. 14.45,
18.45. 21.15 uur. Ma en di. 20 00 uur. Woe
en do. 14.45 en 20.00 uur.
City 2: "Dead and burried", (zelfde aan
vangstijden als City I). al.
City 3: "Seems like old times", (zelfde
aanvangstijden als City I), al.
City 4: "De amateur", do. vrij. en za.
14.45 en vr. za. zo. 18.45 uur, al. "Gold-
finger", za. en zo. 21.15 uur, ma, di. en
woe. 20.00 uur, 12 jr. "Force five", do.
20.00 uur, vrjj. 21.15 uur, zo. 19.00 uur en
zon. 15.00 uur, 12 jaar. Kindermatinee:
"Panda's avontuur", za. en woe. 14.30
Scheepvaartinformatie over
de grote en kleine vaart
kunt u van maandag tot en
met vrijdag telefonisch ver
krijgen via nummer
071-144941, toestel 218. Bel
len tussen 9 en 12 uur.
Q Exposities
Kunstcentrum 'Langevoort' (O'geest):
Joop van Egmond (etsen, olieverven,
aquarellen), Dick van Hulst (betonplas?
tieken en Aquarellen), Gé Witmaar
(houtsculptures) en Jan van Zonneveld
(olieverven, aquarellen en zeefdruk
ken). di. wo, do. en vr. van 13.30 - 17.30
uur, vr.av. van 19 - 17 uur. (tot 21 sept)
De Lakenhal: 'Under the arches', tien
kunstenaars uit Oxford, di. t/m za. 10-17
u; zo. en feestdagen 13-17 u., t/m 24 okt
Oegstgeest - Jacques van Bellen, Win
kelcentrum Langevoort 11 c/d, tot 26/9,
Eduard Vijsma, expositie van botani-
LAK-foyer, Levendaal 150iii, t/m 29/10,
Wim Lamboo, politieke foto-collages,
politieke, performance; Academiege
bouw, Rapenburg 73, abstracte schilde
rijen, ma. t/m vr. 10-17 uur.
Waaggebouw Aalmarkt 21,19/9 tot 25/
9, werken van ca. 30 Nederlandse beel
dende kunstenaars, ma. t/m za. 11-18
uur, do. 19-21 uur.
Rijksmuseum van Oudheden - Rapen
burg, t/m 3/10, Beelden van Behnasa,
Egyptische kunst uit de Romeinse Kei
zertijd. ma t/m za 10-17 uur, 13-17 uur.
Galerie Denise Stephan: Beelden Frank
Letterie, etsen en tekeningen Dick Stol
wijk. vr.. za. en zo. 1.30-5.30 u, t/m 10 okt
Rijksmuseum voor Volkenkunde
Steenstraat 1, t/m 3/10, 'Indianen van
Mexico, Azteken in 't verleden, Nahua's
van heden', ma t/m za van 10-17 uur,
con- en feestdagen van 13-17 uur.
tr
Ziekenhuizen
Bezoekuren St. Eusabeth-Ziekenhuis: hoofdverpleegkuiuiige
"Vngevallendienst
:iekenhuizen Leiden
bigevallendienst elke dag Academisch
Üekenhuis behalve van dinsdag 13.00
ur tot woensdag 13.00 uur (Diacones-
knhuis) en van vrijdag 13.00 uur tot za-
trdag 13.00 uur (Elisabeth-ziekenhuis).
Volwassenen: dagelijks van 14.00-14.45
en van 18.30-19.30 uur. Klasse afd: dage
lijks van 11.15-12.00 uur. van 14.00-14.45
uur en van 18 30-19.30 uur.
Kraamafdeling: dagelijks van 11.15-
12.00 uur (alleen voor echtgenoot)
le kaarten verstrekken.
Bezoektijden Kinderkliniek:
Dagelijks 15.00-15.45 uur en 18.30-19.00
18.30-19.30 Bezoektijden kinderafdelingen
ezoekuren
iekenhuizen
it: iaconessenhuis - doorlopende be-
lektijd van 16.00 uur tot 20.00 uur; met
'zondering van:
de kinder- en jongerenafdeling: dage-
ks van 14.00 uur tot 19 00 uur.
de afdeling intensieve zorg: uitslui-
nd na overleg met het hoofd van de
deling.
|>ortmedisch Advies Centrum:
Kinderafdeling: dagelijks van 15.00-
18.30 uur.
Afdeling C.C.U. (hartbewaking) dage
lijks van 14.00-14.30 uur en van 19.00-
19.30 uur.
Intensieve verpleging: dagelijks van
14.00-14.30 uur en van 19.00-19.30 uur
Academisch ziekenhuis
Tel 269111
/oor alle patiënten behalve kinderen
zijn de bezoekuren als volgt:
Elke dag: 14.15-15.00 uur en 18.30-19.30
Avondbezoekuur afdeling Verloskunde
18.00-19.00 uur
Praematurenafdehng dagelijks van
14 30-14.45 uur en van 18.30-18.45 uur.
Bezoek aan ernstige patiënten
Elke dag: 14.15-15.00 uur en 18.30-19.00
uur. (Alleen voor ouders van kinderen
karf er een afwijkende tijd afgesproken
worden met de hoofdverpleegkundige).
Alphen aan den Rijn
Rijnoord:
Bezoektijden 's middags 14.30-15.15
uur, 's avonds 18.30-19.30 uur. Extra be
zoek voor de hartbewaking: "s ochtends
11.00-11.30 uur. Extra bezoek voor va
ders op de kraamafdeling: 's avonds
19.30-20.30 uur. Kinderafdeling 's mid
dags 14.30-15.30 uur. 's middags alleen
voor ouders 14.30-18.30 uur.
Geluidshinder
Schiphol
dag en nacht worden gemeld by het
formatiecentrum Geluidshinder Schip
hol (tel: 020-175000)
<(Qudcl lieuuts
20 september 1982
Honderd jaar geleden stond in
de krant:
Zaterdag 11. werd te Belgra-
ve, bij Leicester in Engeland,
een inbreker door een kloek
echtpaar overmand. De vrouw
zag hem terwijl zij te bed lagen
en maakte haren man wakker
De inbreker ijlde de trap af.
maar de man hem na. Een hevi
ge worsteling ontstond, waarin
de inbreker de sterkste bleek te
zijn. toen plotseling de vrouw
op het tooneel van den strijd
verscheen, gewapend met een
pook. Zij raakte den gemeen-
schappelijken vijand zoo duch
tig. dat hij bewusteloos neer
zeeg
Uit Atjeh komen berichten
omtrent bloedige verliezen door
onze troepen op 7 Augustus
Van onze troepen, die ter sterk
te van ongeveer 140 man in het
puur uiaren, vielen er 44 doo-
den en gewonden, onder wie
twee officieren zwaar gewond,
terwijl zeven stel wagens met de
elf gesneuvelden in 's vijands
handen vielen. De strijd ont-
werd aangevallen en i
eene colonne van pLm. 90 r
op weg van Lambaroe naar Pa-
jou. Het vuur was zeldzaam he
vig en vernietend. Later zijn,
bij het doorzoeken van het slag
veld, onze dooden grootendeels
teruggevonden; hunne lijken
waren onthoofd, van wapens
ontdaan en gruwelijk ver
minkt. Voorts zijn benden Atje-
hers achter de kolonelswonin
gen te Nesoek bij den Kraton
on dekt. waarop twee compag
nieën uitrukten Bij het verzen
den van den brief was de uit
stag nog niet bekend. Het ge
lijkt veel op den toestand van
1874
Vijftig geleden
- De IJmuidier motor logger
Cornells de Boer jr. is met een
groot vangst haring van de ha
ringvisschenj tn de haven van
IJ muiden teruggekeerd. Het
vloedige txingst, dal een deel
daarvan verloren ging door het
scheuren en wegzinken der
vleet (vleet is de naam voor een
aantal drijfnetten, dte tot één
geheel verbonden zijn. Red.)
