c
Van Agt: winst
WD
mooi
warnecke
Twee
nieuwe
fracties:
EVP en de
Centrum
partij
Mijnenveld vol van
sociale conflicten
Veel pret ondanks bommeldingen
Klein linies teleurgesteld
cont««S$!
Nederland voor Nederlanders
Benoeming PvdA-
informateur verwacht
Evangelischdus
Even
uitrusten
aan onze
koffietafel.
DONDERDAG 9 SEPTEMBER 1982
Binnenland
DEN HAAG (GPD) - „Er hangt
hier echt geen hoera-stemming,
daarvoor is de verantwoordelijk
heid nu we in de Tweede Kamer
zitten veel te groot". Met deze
„gepaste vreugde" reageert drs.
Hans Janmaat op de mededeling
dat de Centrumpartij een zetel in
de nieuwe Tweede Kamer heeft
veroverd.
De Hagenaar Hans Janmaat, leraar
maatschappijleer tevens fiscaal-
economisch adviseur, is toch wel
verrast met zijn verkiezing. Het
nieuwe baantje zal hem niet hele
maal onwelkom zijn. Zijn politie
ke ambities hebben nogal wat
stof doen opwaaien op de twee
scholen (in Den Haag en Rijs
wijk) waar hij doceert.
Geboren op 3 november 1934. volg
de het nieuwe kamerlid een hbs-
b ópleiding en ging vliegtuig-
bouwkunde studeren aan de
technische hogeschool in Delft.
Twee jaar hield hij dat vol en
deed daarna, zoals hij zelf zegt
„onbelangrijke baantjes". Ver
volgens was hij twee jaar „gastar
beider" in West-Duitsland.
Janmaat had daarna een kleinmeu-
belfabriek die in 1965 uitbrand
de. Door deze tegenslag niet uit
het veld geslagen, ging hij in
1966 politicologie studeren. Een
studie die hy in 1972 met succes
afsloot.
De politieke carriëre van Janmaat
is kort en grillig. Van 1972 tot
1979 was hy lid van de KVP Half
maart 1980 werd Janmaat lid van
de Centrumpartij, naar aanlei
ding van een artikel over deze
partij in Vrij Nederland.
Onder zijn leiding werd de Cen
trumpartij een „keurige organi
satie" die, aangevoerd door aca
demici. in afgemaakte zinnen
haar weerzin tegen minderheden
en buitenlanders ventileert.
Janmaat over het programma van
zijn partij: „Wij wijzen op de es
sentiële problemen in de Neder
landse samenleving. En het is
nooit makkelijk om de vinger op
de zere plek te leggen".
„Nederland voor de Nederlan
ders", riep Janmaat uit tijdens
een verkiezingstoespraak en hij
gaf als reden daarvoor dat Neder
land anders „bloedwraak, veel
wijverij, koppensnellerij en
stammenoorlogen" te wachten
staan.
DEN HAAG (GPD) - Het kersver
se kamerlid voor de Evangeli
sche Volkspartij, mevrouw Ca
thy Ubels, is pas in januari van
dit jaar lid van deze partij gewor
den. Daarvoor was zij lid van het
CDA. Voor deze party was zij
ook zes jaar lang gemeenteraads
lid in haar woonplaats Dokkum
in Friesland.
Vanaf de oprichting van de EVP.
enkele jaren geleden, voelde zij
zich met de doelstellingen ervan
verbonden. Zy bleef echter het
CDA trouw, want: „Je houdt
toch de hoop dat je van binne
nuit iets kunt veranderen".
Dat lukte niet zo best en daarom
stapte mevrouw Ubels begin dit
jaar zowel uit de gemeenteraad
als uit het CDA. Op de kandida
tenlijst voor de Kamerverkiezin
gen was mevrouw Ubels door
het bestuur van de EVP op een
onverkiesbsbare negende plaats
gezet.
Haar emotionele rede tijdens het
begin juli gehouden partijcon
gres maakte echter zoveel in
druk, dat zij door de leden tot
lijsttrekker werd gekozen. Me
vrouw Ubels is getrouwd en
heeft vier kinderen
Dit keer is het dus gelukt een zetel
te bemachtigen. By de vorige
verkiezingen werd een aanzien-
lyk ambitieuzer campagne ge
voerd dan deze keer. Toen was
de EVP hèt alternatief voor de
„lamme" linkervleugel van het
CDA. de „erfgenaam van de
ARP".
De EVP haalde het echter niet
Men kreeg 45.000 stemmen te
weinig om de kiesdeler te halen.
Waarmee heeft de EVP het dit
jaar wel gehaald? Kreten uit de
campagne geven misschien een
antwoord op deze vraag. „Evan
gelisch. dus progressief', „stem
bewust op een party die ook toe
komst voor je kinderen wil",
„kies voor kleinschaligheid, de
economie van het genoeg", „een
trapsgewijze loonsverlaging tot
vyf procent", „tegen kernbewa
pening".
DEN HAAG (GPD) - Ondanks het verlies van de eigen
partij, waren de CDA-kopstukken gisteravond in hun
reacties op de verkiezingsuitslag overwegend opgelucht.
„We worden niet meer in de fuik gedreven van maar één
mogelijkheid om een meerderheidscombinatie te ma
ken", zo vertolkte partijvoorzitter Bukman het algemene
gevoelen in christen-democratisc|ie kring. De deur naar
de WD werd door alle CDA'ers uitnodigend opengezet.
In WD-kring waren de reacties op
de stembusoverwinning uitgela
ten en vol zelfvertrouwen. De li
beralen kunnen onmogelijk bui
ten het Catshuis worden gehou
den, vinden zij. De PvdA toonde
zich daarentegen strijdlustig. Nu
ze als grootste partij uit de bus is
gekomen, zal ze in de formatie al
les op alles zetten om een coalitie
van CDA en WD alsnog te ver
hinderen. D'66 tenslotte ademde
verdriet, teleurstelling en verlan
gen naar de oppositie.
CDA-lijsttrekker Van Agt noemde
het verlies van zijn partij .jam
mer, maar verre van dramatisch.
We worden er niet door ontmoe
digd. Het CDA valt niet uit te
wissen", zei hij tegen degenen
die op de voortschrijdende af
brokkeling van het CDA wezen.
Van Agt vond het overigens te
leurstellend dat de partijen die
na de kabinetscrisis op hun post
bleven (CDA en D'66) door de
kiezers gestraft zijn, in plaats van
de weggelopen PvdA.
Maar wat voor Van Agt alle teleur
stelling verdreef was „de reële
mogelijkheid dat er nu coalitie
met de WD komt. Dat is een van
de mooie dingen van deze
avond". Minister De Koning en
fractieleider Lubbers lieten zich
soortgelijk uit. De Korting noem
de het gezond voor de politiek
dat nu duidelijk meer dan één
meerderheidscombinatie moge
lijk is, terwijl Lubbers het lo
gisch noemde dat de WD na zijn
grote overwinning in de regering
zou komen. „Daar kan je als de
mocraat niet omheen".
Strijdlust
Strijdlust kenmerkte de reacties
van PvdA-zijde op de verkie
zingsuitslag. Als grootste partij
die het voortouw kan nemen bij
de komende kabinetsformatie,
zal de PvdA alles op alles zetten
om te voorkomen dat CDA en
WD gaan samenwerken, lieten
alle kopstukken weten. Die for
matie zal geen „rituele dans" zijn
als inleiding op een uiteindelijke
centrum-rechtse regering, bena
drukte PvdA-leider Den Uyl.
Den Uyl was uitermate verheugd
over het herstel van de PvdA na
de inzinking bij de statenverkie
zingen. Dat zijn partij gewonnen
heeft, terwijl CDA en D'66 verlo
ren, bewijst volgens hem dat de
kiezers de PvdA achteraf gelijk
hebben gegeven voor de kabi
netscrisis.
Pvd A-fractieleider Meijer zei in dat
verband dat het CDA de verkie
zingsuitslag niet juist zou inter
preteren wanneer ze alleen naar
een combinatie met de WD zou
kijken. „Het CDA heeft te voor
komen dat er een rechtse meer-
PvdA-voorzitter Van den Berg stak
zijn vrees voor een CDA-WD-
kabinet niet onder stoelen of
banken, maar overheersend in
zijn reactie was toch de vreugde
over het hestel van de eigen par
tij. „Ik ben enorm blij dat de kie
zers en de PvdA elkaar weer heb
ben gevonden", zei hij.
Oud-minister Van Thijn van de
PvdA zei dat een informateur nu
in snel tempo drie mogelijke re
geringscombinaties zal moeten
onderzoeken: PvdA, CDA en
eventueel D'66, CDA-WD en als
derde PvdA-VVD-D'66. Over die
laatste combinatie zei Van Thijn;
„Het is zeker de moeite waard
daar ook eens naar te kijken".
Juichend
Juichend reageerde de WD op de
grote winst die ze gisteren boek
te. „Het liberalisme is nu defini
tief doorgebroken in ons land",
zei WD-leider Nijpels. De WD
kan nu niet langer buiten de re
gering worden gehouden, vond
hij. „Ook nu de PvdA de grootste
is, moeten we geen tijd verliezen DEN HAAG (GPD)
om Nederland het kabinet te be
zorgen waar het recht op heeft".
„Ik verwacht niet anders dan dat
het CDA samenwerking met ons
zal zoeken", zei Nijpels. „Dat zou
betekenen dat het CDA de wil
van haar kiezers zou negeren".
Nijpels kondigde aan, dat hij
CDA-leider Van Agt zal houden
aan zijn woord, dat hij het liefst
met de WD wil regeren.
Jan Terlouw is er beduusd van. D'66 maakte een dramatische duikeling
n keert met slechts zes vertegenwoordigers terug in de Tweede Kamer.
DEN HAAG (GPD) - Voorbijgaan aan de Party van de Arbeid by de
komende formatie zal het nieuwe kabinet voor een „mynenveld van
sociale conflicten" plaatsen. Die waarschuwing liet de voorzitter van de
Federatie Nederlandse Vakbeweging (FNV), Wim Kok. gisteravond ho
ren in een reactie op de verkiezingsuitslag
Kok ergerde zich duidelijk aan uitlatingen van de voorzitter van het Ne
derlands Christelijk Werkgeversverbond (NCW). Van Eykelenburg, die
zich weliswaar voorstander van een kabinet met de Party van de Ar
beid verklaarde, maar van de PvdA een grondige bijstelling van haar
voornemens op sociaal-economisch gebied verlangde. Volgens Kok
zou het „een miskenning zijn van de grootste party als die alles zou
moeten inleveren" om aan een nieuw kabinet te mogen meedoen.
Kok verlangt voor de sociale partners (werknemers- en werkgeversorga
nisaties) een directe inbreng in de kabinetsformatie. In de (ïn)formatie-
periode zal zeer nadrukkelijk ruimte moeten zyn voor overleg met vak
beweging en werkgeversbonden. „Als politieke partyen voor de verkie
zingen zo lovend doen over de houding van de vakbeweging (onder
meer het ter discussie stellen van zaken als prijscompensatie) dan zal
dat zijn vervolg moeten krijgen na de verkiezingen".
De voorzitter van het Christelijk Nationaal Vakverbond (CNV). Harm van
der Meulen, zat wat dat betreft op dezelfde lijn Het zou volgens hem
geen pas geven wanneer de partyen zich nu op een grotere afstand
zouden opstellen van de plannen op sociaal-economisch terrein die het
CNV onlangs presenteerde, terwyl de verschillende partyen die plan
nen zeer onlangs nog omhelsden. In die plannen pleit het CNV voor een
afruil van de prijscompensatie tegen arbeidstijdverkorting (die nieuwe
banen schept) en bevriezing van de collectieve lasten (belastingen en
sociale premies). De plannen tot bevriezing van ambtenarensalarissen
en sociale uitkeringen zullen volgens Van der Meulen in elk geval van
tafel moeten.
De voozitter van de (algemene) werkgeversorganisatie VNO. mr. Chris
van Veen, meent dat er alle reden is voor een kabinet van WD en CDA.
Hij meent dat de voorbereidingen die inmiddels voor de begroting zijn
gemaakt, vertrekpunt moeten zyn voor het nieuwe kabinet
Teleurstelling
Grote teleurstelling bij D'66,
Vooral bij de
WD kon de bommelding de
pret gisteravond niet drukken.
De WD waande zich in Oetel-
donk. zo uitbundig werd in het
Bossche Casino de grote verkie
zingswinst gevierd. 'Edje, zo'n
goeie hebben wij nog nooit ge
had', klonk het volop in het Casi
no. 'Ed-je, Ed-je', scandeerde een
overvolle zaal onder aanvoering
van een dolgelukkige campagne
leider Gerlof Boosman. Met de
handen omhoog hoste men door
het gezelschap heen.
de Democraten leggen het'hoofd !e!'™kW™
niet volledig in de schoot. Partij n"c'>
Den Uyl
derheid gaat regeren", vond
Meijer. Alleen met de PvdA valt
een beleid te voeren waarin grote
groepen zich kunnen herkennen,
aldus Meijer. Een beleid van
CDA en VVD zal door de samen
leving niet worden aanvaard en
dus stuklopen, voorspelde hij.
leider Terlouw noemde de stem
busuitslagen een persoonlijke
nederlaag, maar wilde nog niet
zeggen welke consequenties de
partij daar aan zou moeten ver
binden. De uitnodigingen van
CDA en WD om opnieuw in een
kabinet mee te doen, hielden ver
scheidene D'66'ers nadrukkelijk
af.
ADVERTENTIE
Een gezellig nieuwtje van
Warnecke Mode in de Bree-
straat.
Wij hebben nu een aparte
koffietafel, waar wij onze
gasten een prima kopje koffie
aanbieden. Het ziel er heel
plezierig uit en wij nodigen
u dan ook van harie uit. 0111
binnenkort bij ons even te
komen uitrusten als u aan het
winkelen bent. Een plezierig
jdee, zo'n koffiehoekje.
Als u komt kijken
naar onze mooie
modekollektie (waar
altijd wel wat nieuws
te bewonderen valt),
dan kunt u rustig ev en gaan
zitten. En als uw echtgenoot
misschien meekomt, dan zou
hij aan de koffietafel kunnen
gaan zitten, terwijl u zich
door ons laat adviseren.
U ziel het, Warnecke heeft
weer eens iets bijzonders.
Komt u snel even kijken.
Breestraat 151153, Leiden. Telefoon 071 -124586 (130960)
Terlouw zal vandaag in zijn uitge
dunde fractie de vraag opwerpen
in welke positie de partij het bes
te aan herstel zou kunnen
werken: in een regering of in de
oppositie. Terlouw signaleerde
dat de kiezers een flinke ruk naar
rechts hebben gegeven. „De Totdat ook daar
WD valt niet te negeren in de
formatie", zei hij. Minister Rood
voorspelde dat de WD straks
net als D'66 nu zal ervaren dat re
geren geen stemmen oplevert.
plotseling een einde toen „een
onverlaat" (aldus Ed Nijpels) het
ANP in Amsterdam belde met de
mededeling dat in het gebouw
een bom was geplaatst door een
actiegroep die zich RPKW
noemt.Later op de avond bleek
het om een nepbom te gaan. De
Explosieven Opruimingsdienst
(EOD) trof een plastic bood
schappentas aan, die krantepa
pier en afzonderlijk verpakt
speelgoed bevatte. Het Casino
werd om kwart over elf weer vrij
gegeven. De politie in Den Bosch
zet het onderzoek voort.
PvdA
bommelding
de honderden naar buiten dreef,
was de stemming bij de PvdA in
'De Meervaart' in Amsterdam-
Osdorp een wat andere dan bij
de WD. Weliswaar enthousias
me over de winst, die de PvdA
drie zetels meer opleverde dan
bij de verkiezingen van '81, maar
toch ook lange tijd onzekerheid
over de vraag wie het grootst zou
worden. CDA of PvdA.
Met ingehouden adem volgde de
PvdA-aanhang de verkiezings
uitslagen via de televisie. De aan
vankelijke blijdschap over het
herstel sinds de vorige verkiezin
gen werd getemperd door de
prognose - aan het begin van de
avond - dat het CDA toch de
grootste partij zal blijven.
Alsof er een tevoren samengesteld
scénario werd opgevoerd, kon de
komst van Den Uyl op het toneel
in de grote zaal niet beter zijn ge
regisseerd. Juist op dat moment
voorspelde het ANP de socialis
ten één kamerzetel meer dan de
christen-democraten. De enorme
winst van de PvdA in de hoofd
stad bracht de socialisten uitein
delijk met twee zetels voorbij het
CDA.
CDA
De stemming by het CDA, verza
meld in het Jaarbeurs-congres
centrum in Utrecht, was het spie
gelbeeld van die van de PvdA. In
Utrecht begon de avond met gro
te vreugde toen de televisie de
eerste prognose van de uitslag
gaf. waarin het CDA de grootste
partij bleef.
Naarmate de avond vorderde, ver
anderde ook de gelaatsuitdruk-
Van Agt
king van de meeste aanwezigen.
Van vreugdevol naar afwachtend
en vervolgens naar ronduit te
leurstelling. toen bleek dat de
PvdA het CDA voorbij stak. Een
teleurstelling die overigens naar
de achtergrond werd gedrongen
door de wetenschap dat een coa
litie met de PvdA erg moeilijk te
vormen zal zijn.
Want dat de CDA-aanhang de so
cialisten geen warm hart toe
draagt, bleek toen lijsttrekker
Van Agt zijn eerste, korte toe
spraakje hield. Hij feliciteerde,
luidruchtig bijgevallen door de
zaal, de WD. maar toen hij ver
volgens ook de PvdA gelukwen
ste met het behaalde resultaat -
Van Agt: „een hele prestatie van
de PvdA. een opmerkelijk her
stel, een compliment waard -
klonk boe-geroep en slechts een
mager applausje.
D'66
De paar honderd D'66'ers in De
Harmonie in Zwolle stond het
huilen nader dan het lachen. Dat
de party fors zou verliezen, was
na de verkiezingsenquétes al in
gecalculeerd. Maar veel Demo
craten hadden nog de hoop dat
het verlies zou meevallen, zo'n
zetels of 7 a 8.
Het werden er zes. waarmee D'66 is
teruggeworpen op een diepte
punt in zijn electorale aanhang.
Niet voor het eerst overigens,
want in 1973 haalde D'66 ook
I. ttltn. t' M-fl /..kt.'
de party van 11 zetels
Het werd in Zwolle dus een avond
je vol diepe zuchten De Demo
craten waren in verwarring, nie
mand durfde uitspraken te doen
over wat de partij nu te doen
staat Minister Zeevalking zei
slechts dat D'66 „onvoldoende
duidelijk" is geweest. Terlouw
sprak van „een teken des tyds".
Geld geboden voor oproepen
DEN HAAG (GPD) - Ria Bec
kers. voorvrouw van de PPR
die één van haar drie zetels
verloor, weet de teleurstel
lende uitslag aan de aantrek
kingskracht van de PvdA in
de nek-aan-nek-race met het
CDA. Het „grote-partijen-ef-
fect" heeft naar haar mening
de PPR haar zetel gekost.
PSP-voorzitter Van der Lek
weet het uitblijven van de
voorspelde winst voor zijn
party aan hetzelfde ver
schijnsel. Hij voegde eraan
toe, blij te zijn dat het in ieder
geval het effect heeft gehad
dat Van Agt door Den Uyl is
geklopt. Van der Lek was
enerzijds somber over de
winst van rechts, maar stelde
anderzijds vast dat veel kie-
Mevr. Beckers
CPN-lijsttrekster Ina Brouwer
weet het stemmenverlies van
haar party in de grote steden
aan een gebrek aan aandacht
voor de CPN bij de media.
Partijvoorzitter Hoekstra
deed een beroep op „alle pro
gressieve krachten om zich
erop te bezinnen hoe we een
macht kunnen opbouwen om
de rechtse opmars te keren".
Meindert Leerling (RPF) sprak
van „een fyne prestatie van
onze achterban", maar was
ook teleurgesteld dat de lyst-
verbinding met GPV en SGP
geen extra zetel voor de refor
matorische partijen heeft op
geleverd. Tenslotte zei Leer
ling dat hij eventuele rege-
nngsverwantwoordelykheid
niet schuwt.
DEN HAAG (GPD) - In Den Haag
hebben onbekende personen in
cafes geld geboden in ruil voor
verkiezings-oproepkaarten. De
Haagse politie, die meldingen
van deze praktijken heeft bin
nengekregen. neemt deze zaak
dermate serieus dat terstond
twee rechercheurs aan een
buurtonderzoek zijn begonnen.
Het onderzoek verkeert nog in een
beginstadium en de politie kon
nog geen mededelingen doen
over de omvang van de opkoop
actie of over de personen die
geld hadden geboden. PvdA-le-
den die in de Haagse SchUders-
wyk bezig waren met een op
komst bevordering, werden door
de twee rechercheurs benaderd
om informatie De rechercheurs
gingen ervan uit dat by het huis-
aan huis bezoeken van de kie
zers wellicht geluiden over het
opkopen van oproepkaarten wa
ren vernomen Dat bleek overi
gens met het geval te zyn.
De Haagse politie deelde desge
vraagd mee dat het de eerste
keer was dat in Den Haag derge
lijke meldingen waren binnenge
komen.
ADVERTENTIE
haarlemmerstraat 58
leiden 071-140148 fr* lid ANVC
