Nederland steunt
uitbreiding EDA
Israël wil vrede
Libanon opleggen
Nieuw spionagevliegtuig
VS in Engeland opgesteld
P
Spaanse regerings
partij onder druk
Licht optimisme
op Arabische top
Bemiddeling Bern op gang gekomen
Minderheid regeert Denen
Van der Stee: wel effectiever werken
Philip Habib
onderscheiden
Solidariteit houdt zich afzijdig
L Buitenland
PAGINA 9
WOENSDAG 8 SEPTEMBER 1982
WASHINGTON (AFP) - De Ver
enigde Staten staan op het punt
hun vermogen om Oost-Europa
vanuit de lucht te controleren,
aanzienlek op te voeren door
nieuwe spionagevliegtuigen in
West-Europa te stationeren. Dit
is gisteren vernomen van het
Pentagon, het Amerikaanse mi
nisterie van defensie in Washing
ton.
Het "strategisch luchtcommando"
(SAC) heeft besloten begin vol
gend jaar in Groot-Brittanië een
eskader "TR-l"-vliegtuigen te
stationeren. De TR-1 is een
nieuw tactisch verkennings
vliegtuig dat op grote hoogte
opereert.
Van militaire zijde gaf men te ver
staan dat 18 toestellen van dit ty
pe komen te staan op de basis Al-
conburry, in Cambridgeshire,
die de Verenigde Staten samen
gebruiken met het Verenigd Ko
ninkrijk. Het is voor het eerst dat
Van der Stee ziet liever dat de IDA,
de Wereldbankdochter die zich
bezighoudt met steunverlening
aan de Derde Wereld, met be
trokken landen éénjarige rege
lingen sluit. "Dan ontstaat een
beter zicht op het aanpassings
proces van het betreffende
land", zo zei hij. De minister kon
digde aan dat Nederland onder
handelingen wil beginnen met
de IDA over de gezamenlijke fi
nanciering van projecten in ont
wikkelingslanden. Daartoe zal
BERN/BRUSSEL/WARSCHAU
(DPA/Reuter) - In Bern is giste
ren de bemiddeling op gang ge
komen in de zaak van de bezet
ting van de Poolse ambassade,
maar Solidariteit verklaarde in
tegenstelling tot eerdere persbe
richten geen aanbod tot bemid
delen te hebben gedaan. Een 80-
ADVERTENTIE
dit spionagevliegtuig, waarvan
het eerste in juli 1981 de Lock-
heed-fabriek in Californié ver
liet, buiten de Verenigde Staten
wordt gestationeerd.
Met de TR-1 krijgen de Verenigde
Staten en hun NAVO-bondgeno-
ten het vermogen het operatie-
terrein van de troepen van het
Warschau-pact veel beter te con
troleren zonder dat ze boven die
landen hoeven te vliegen. Dank
zij zijn hypermoderne elektroni
sche uitrusting kan de TR-1 "ver
Nederland volgens Van der Stee
in 1984 meer geld beschikbaar
gaan stellen. Om welk bedrag het
daarbij gaat bleef onduidelijk.
Van der Stee sprak zijn bezorgd
heid uit over de tendens om offi
ciële ontwikkelingshulp steeds
gemakkelijker te gaan nemen.
Hij wees er op dat kapitaal nodig
blijft om economische en sociale
vooruitgang in ontwikkelings
landen te financieren. Instellin
gen die zich daarmee bezighou
den. verdienen de steun van de
jarige pater Dominicaan van
Poolse afkomst is gistermiddag
voor het eerst de ambassade bin
nengegaan om de bezetters ertoe
te bewegen hun actie op te ge
ven. Het is een vroegere theolo
gieprofessor aan de Zwitserse
universiteit Freiburg, Joseph
Bochcnski. Hij bemiddelt op ver
zoek van de Zwitserse minister
van justitie, die aan het hoofd
staat van het crisisteam van de
Zwitserse regering.
De Poolse regering heeft de Zwit
serse regering om toestemming
gevraagd "direct een speciale
groep uit Polen naar Bern te mo
gen sturen, die met de Zwitserse
autoriteiten zou moeten gaan sa
menwerken inzake de bevrijding
van de gijzelaars", zo heeft het
officiële Poolse persbureau PAP
gisteravond bekendgemaakt.
Over de samenstelling van de "spe
ciale groep" deelde het officiële
Poolse persbureau niets mee.
Het verzoek van het Poolse mi
nisterie van buitenlandse zaken
werd overgebracht door tussen
komst van de Zwitserse ambas
sadeur in Polen. Het betrof in het
bijzonder de verlening van vi
sums aan de "speciale groep" en
toestemming voor haar landing
achter de vijandelijke linies kij
ken", om met een militaire des
kundige te spreken.
De hoofdkleur van de TR-1, die af
geleid is van het strategische ver
kenningsvliegtuig "U-2". is
zwart. Het nieuwe toestel, dat
groter en zwaarder is dan de
sinds 1955 in gebruik zijnde U-2,
wordt in de Verenigde Staten ge
stationeerd op de basis Beale in
Californié.
De TR-1. die uitgerust is met een
rijke landen, aldus de minister.
Ook Engeland en Frankrijk heb
ben zich in toronto geschaard
aan de kant van de landen die
een aanzienlijke uitbreiding van
de middelen van het IMF voor
staan. De Verenigde Staten zijn
er tegen, zoals eerder gemeld, en
willen een apart fonds gevormd
zien voor landen die hun schul
den niet kunnen betalen.
De Britse minister van financiën,
Geoffrey Howe, en zijn Franse
collega, Jacques Delors, gaven
als hun mening dat de internatio
nale kredietverschaffende instel
lingen versterkt moeten worden
om de toenemende internationa
le economische en financiële
problemen het hoofd te kunnen
bieden. Delors zei dat er veel
zorgwekkende tekenen zijn, zo
als het feit dat de arme landen de
rente die ze verschuldigd zijn
nauwelijks kunnen betalen, laat
staan de hoofdsom van de lenin
gen aflossen.
Mexico
De centrale banken van de grote
industrielanden hebben de uit
betaling van het bedrag van 1,85
miljard dollar dat ze Mexico heb
ben beloofd om dat land te hel
pen bij de oplossing van zijn eco
nomische problemen gisteren
opgeschort.
Volgens de zegslieden willen de
centrale banken druk uitoefenen
om van Mexico gedaan te krijgen
dat het zich voegt naar de econo
mische voorwaarden die het IMF
verbindt aan de verstrekking van
een krediet van 4,5 miljard dollar
waarom de Mexicaanse regering
het fonds heeft gevraagd. Het be
stuur van het IMF werkt nog aan
de richtlijnen en zal ze vermoe
delijk begin november aan Mexi
co voorleggen.
De Mexicaanse minister financiën,
Jesus Silva Herzog, heeft gezegd
dat Mexico de aflossing van de
hoofdsom van zijn buitenlandse
schuld, naar schatting tachtig
miljard dollar, tot eind volgend
jaar wil opschorten en alleen
maar de rente wil betalen. Dat
zou dan voor dit jaar nog 2,8 mil
jard dollar zijn en voor het ko
mendejaar 14 miljard. Mexicaan
se overheidsinstellingen hebben
al drie maanden uitstel van beta
ling van hun buitenlandse
schuld gekregen.
Joseph Bochenski (80) is de be
langrijkste onderhandelaar.
in Bern "aan boord van een
Pools vliegtuig", aldus het bu-
Als reden gaf de Poolse regering
op het feit, dat "de bezetting van
de ambassade voortduurt en een
directe bedreiging vormt voor
het leven van Poolse burgers".
Pratt-Whitney-reactor en de ei
genschappen heeft van een
straal- en een zweefvliegtuig, kan
op een hoogte van 27.000 meter
een snelheid ontwikkelen van
ongeveer 700 km per uur. De ac
tieradius is geheim, maar des
kundigen schatten hem op meer
dan 5.000 km.
De TR-1, die dag en nacht operatio
neel kan zijn bij alle weersge
steldheden, zal onmisbare inlich
tingen verschaffen aan de land
en luchtstrijdkrachten van de
MADRID - Precies een maand
voor het begin van de verkie
zingscampagne begint er enige
duidelijkheid te komen in de
coalitie en blokvorming in Span
je. Het bestuur van de regerings
partij Unie van het Democra
tisch Centrum (UCD) besloot gis
teren na lange interne debatten
toch op eigen houtje aan de ver
kiezingen van 28 oktober deel te
nemen.
De laatste weken was er toenemen
de druk op partijvoorzitter Lavil-
la uitgeoefend om een centrum
rechtse coalitie aan te gaan met
Over het aantal bezetters en hun
identiteit tastte men gisteren nog
steeds in het duister. Maandag
ochtend had het zich "comman
do van het Poolse opstandige pa
triottische leger" de ambassade
bezet en de 13 aanwezige diplo
maten en personeelsleden gegij
zeld. Zij dreigden het gebouw
met gijzelaars en zichzelf in de
lucht te laten vliegen als niet
voor vanmorgen 10 uur aan hun
eisen zou zijn voldaan, te weten
vooral opheffing van de staat van
beleg, vrijlating van alle politie
ke gevangenen en opheffing van
de interneringskampen.
De Zwitserse regering gaf gisteren
evenwel te kennen dat Polen
vierkant het denkbeeld afwijst
van onderhandelingen over de
eisen. Zij hoopt volgens functio
narissen dat de bezetting op
vreedzame wijze kan eindigen.
Een man die zich leider noemde
van de groep die de Poolse am
bassade bezet heeft, zei in een te
lefonisch vraaggesprek met het
in Wenen verschijnende blad
Kronen Zeitung dat hy en zijn
collega's vastbesloten zijn te
sterven voor de strijd tegen dic
tatuur. De man noemde zich een
ex-Pools legerofficier, kolonel
Wysocki.
NAVO. Bij missies langs de
grens tussen de twee Duitslan-
den kan dit type spionagevlieg
tuig elke ongewone troepencon
centratie van het Warschau-pact
onderkennen.
Vooruitlopend op de stationering
van een eskader TR-l's in Enge
land stuurt het Amerikaanse mi
nisterie van defensie 1.450 mili
tairen extra naar de basis Alcon-
bury. Het Pentagon is verder van
plan 18 miljoen dollar 48 mil
joen) uit te trekken voor moder
nisering van de basis.
De versterking van de Amerikaan
se luchtverkenning in Europa
was in december 1980 begonnen.
Het Pentagon, dat in die tijd een
Sowjet-interventie in Polen
vreesde, stuurde vier vliegende
radarstations (Awacs) naar de
Bondsrepubliek. Deze moesten
toezicht houden op de militaire
activiteit van de Sowjet-Unie.
door
Gerrit-Jan Hoek
de conservatieve partij Alianza
Popular van Fraga Iribarne. An
dere sectoren in de UCD dron
gen aan om voor de start van de
campagne alsnog tot een pro
grammatisch vergelijk te komen
met ex-premier Suarez, die in ju
li de UCD de rug toekeerde en
een eigen centrum-linkse partij
oprichtte (CDS).
Deze voorstanders van coalitievor
ming vooraf, naar welke kant
ook, zijn uiterst bezorgd dat de
UCD met het imago van een ver
scheurde, impotente partij, ver
zwakt bovendien door de con
stante stroom militanten die de
partij als ratten op een zinkend
schip verlaten, in zijn eentje geen
schijn van kans zou maken bij de
komende verkiezingen. Daarbij
beriepen zij zich onder meer op
enquêtes van het weekblad Cam-
bio-16, die uitwezen dat een ver
snippering van het centrum in
afzonderlijk optredende partijen
de socialisten de absolute meer
derheid in de schoot zou werpen.
Het besluit van het UCD bestuur
zal zeker geen rust brengen in de
partij. Het door partijvoorzitter
La villa geuite dreigement van
disciplinaire sancties tegen alle
leden die toch persoonlijk toena
dering zoeken tot verwante par
tijen, belooft alleen maar een
averechts effect te krijgen en een
stimulans te vormen voor de dis
sidenten om nog tijdig voor de
verkiezingen elders politiek on
derdak te zoeken.
Paus Johannes Paulus II heeft zijn
bezoek aan Spanje zeventien da
gen uitgesteld. Aanvankelijk zou
de paus van 14 tot 22 oktober
Spanje aandoen. Door het uit
schrijven van vervroegde verkie
zingen zou het geplande bezoek
echter geheel samenvallen met
de verkiezingscampagne.
Het besluit tot uitstel van het pau
selijk bezoek tot na de verkiezin
gen is door de politieke partijen
bijna algemeen positief ontvan
gen.
Op het centrale plein in Sidon
had dinsdag een feestelijke
manifestatie plaats moeten
vinden, ter ere van het ver
trek van de Palestijnen uit Li
banon. De Christelijk Falan-
gistische Partij. Israèls be
langrijkste bondgenoot in Li
banon, had dit volksfeest
georganiseerd met duizen
den deelnemers, toespraken.
Libanese vlaggen en gebed.
Het feest is echter niet door
gegaan, want de Israëlische
autoriteiten hebben het op
het laatste moment verbo
den. Reden: er ontbraken en
kele spandoeken die naar de
mening van de Israëli's in een
dergelijk volksfeest onmis
baar zijn, te weten 'Vrede met
Israël' en 'Dank aan het Israë
lische leger'.
Het politieke bureau van de Fa-
langistische Partij weigerde
deze leuzen in te lassen, en
het feest ging niet door. De
plaatselijke vertegenwoordi
ger van het politieke bureau
van de falangisten in Sidon.
ligt het standpunt van de aan
staande president Beshier
Gemayel toe: „Er zal vrede
komen tussen Libanon en Is
raël, maar alles heeft tijd no
dig. Dat moet niet gehaast en
onder dwang gebeuren. Wij
moeten eerst in Libanon orde
op zaken stellen".
Over dat vredesverdrag, dat
premier Begin zo graag en
snel wil, is de afgelopen da
gen heel wat te doen Maan
dag stelde minister van de
fensie Sharon de Libanezen
voor de keus: of Libanon
sluit een vredesverdrag met
Israël, zo niet dan zal Israël
zelf maatregelen moeten ne
men om zijn veiligheid te ga
randeren, en dat betekent
een bijzondere status voor
Zuid-Libanon.
Dat zal dan geregeld worden in
samenwerking met de mili
ties van majoor Haddad, die
in dit soort veiligheidszaken
met Israël rijke ervaring
heeft opgedaan gedurende de
afgelopen jaren Eigenlijk
was die manifestatie in Sidon
door de falangisten opgezet
tegen Haddad en de Israëli
sche vredesplannen. Want Si
don behoort tegenwoordig al
tot het gebied dat Israël aan
Haddad heeft toegedacht en
de falangisten krijgen geen
toestemming om zich in
Zuid-Libanon te organiseren.
door
Jaap van Wesel
Het botert steeds minder tus
sen Haddad en het toekom
stig wettig gezag in Beiroet,
omdat Haddad zeer wel be
seft dat zijn rol is uitgespeeld
als het Libanese leger zijn
taak overneemt. Aan de an
dere kant is het de Israëli's
zeer welkom om Haddad in
stand te houden als pion te
gen de falangisten.
Gemayel heeft zijn redenen om
niet zo'n haast te maken met
een formeel vredesverdrag.
Hij wil Libanon weer opbou
wen. Daarvoor heeft hy steun
nodig van zoveel mogelijk
andere groeperingen in Liba
non die elkaar de afgelopen
jaren m de haren zijn gevlo
gen. van links tot rechts. En
aangezien Libanon oorlogs
moe is, is er een redelijke
kans dat Gemayel er in ieder
geval op korte termijn in zal
slagen de nationale verzoe
ning tot stand te brengen die
in het verleden niet mogelijk
bleek te zijn.
Het is evenmin een belang van
Gemayel om de Arabische
wereld meer dan nodig is te
gen zich in het harnas te ja
gen. Hij wil Libanon weer tot
het financiële centrum van
de Arabische wereld maken
En in de Arabische wereld is
tot dusver op zijn verkiezing
als president opvallend ge
matigd gereageerd. Op de
topconferentie in Fez is tot
dusver zelfs geen woord van
kritiek geuit Allemaal rede
nen om met al te snel en al te
veel aan de leiband van Be
gin te lopen Een vredesver
drag van I&raél zou de kansen
van Libanon om er weer bo
venop te komen alleen maar
verkleinen.
Begin van zyn kant had het
zich allemaal anders voorge
steld: na deze oorlog zou als
bewys van de rechtvaardig
heid van de oorlog snel een
vredesverdrag met Libanon
tot stand moeten komen. Be
gin zelf wil direct na de in
stallering van Gemayel als
president op 23 september al
een officieel bezoek aan de
bevriende hoofdstad Beiroet
brengen. Zowel voor eigen
als wereld publieke opinie
zou een vredesverdrag met
Libanon geweldige waarde
hebben, een extra bewijs dat
het de moordenaars van de
PLO en de extremistische
Syriër* waren die tot dusver
dit vredesverdrag hebben te
gengehouden.
Libanon zou dan het tweede
land zijn dat na Egypte vrede
met Israël sluit De onwil van
Gemayel om Begins spel mee
te spelen heeft vorige week
tot een onaangenaam ge
sprek tussen de twee geleid
Dat gesprek vond in het diep
ste geheim plaats, maar mi
nister van defensie Sharon
heeft het laten uitlekken, zeer
tot ongenoegen van Ge
mayel. die daardoor in verle
genheid werd gebracht het
geen juist Sharons bedoeling
was. Waar Begin zich in het
bijzonder kwaad om heeft ge
maakt is de weigering van
Gemayel om een garantie te
geven dat majoor Haddad
vrijuit gaat als de milities in
Libanon worden opgeheven
Het is best mogelijk dat Had
dad dan terecht zal moeten
staan als deserteur van het
Libanese leger en samenwer
king met een vreemde mo
gendheid. Wat hypocriet, ge
zien de staat van dienst van
Gemayel zelf. maar in Liba
non is dat allemaal mogelijk
De weigering om een derge-
lyke belofte te geven heeft
natuurlyk ook te maken met
het feit dat Gemayel een goe
de indruk wil maken op de
Arabische wereld Het lykt er
nu op dat het hard tegen hard
gaat: voor het eerst is het
dinsdag tot een openlijke
confrontatie gekomen tussen
de falangisten en de Israëli's
in Sidon.
En niets wijst erop dat het de
laatste keer zal zijn. Integen
deel, de rol en het belang van
Haddad zal gaan toenemen,
want de Israëli's zullen hem
in toenemende mate gaan ge
bruiken als de advocaat voor
vrede tussen Libanon en Is
raël. Want in het vrije Liba
non van Haddad is de bevol
king wel degelijk bereid urn
de spandoeken mee te dra
gen voor vrede met Israël en
dank aan de Israëlische
strijdkrachten.
KOPENHAGEN (DPA/AFP/Reuter) - Denemarken zal waarschijnlijk
nog voor het eind van deze week een minderheidsregering hebben zon
der deelname van de socialisten Kabinetsformateur Poul Schlueter,
le.dor van de conservatieve party, bereikte overeenstemming met de
liberale party, de centrum-democraten en de christelijke volksparty
over de vorming van een kabinet onder zyn leiding
Schlueter (53). die de eerste conservatieve regeringsleider in Denemar
ken kan worden sinds het begin van deze eeuw, wil zyn ministersploeg
vrydag voorstellen.
Schlueter werd gisteren door koningin Mar gare the II belast met de vor
ming van een burgerlyke minderheidsregering, nadat hy de opdracht
tot vorming van een meerderheidsregering met medewerking van de
sociaal-democraten van aftredend premier Joergensen of alle zes niet
socialistische partyen had moeten teruggeven.
ADVERTENTIE
NUBIJ JACRY ORIGINELE
DAMASTENDALLAS-SERVETTEN^
MET UW EIGEN NAAM V
TORONTO (ANP/Reuter/DPA) - De Nederlandse minister van financiën Van der Stee
heeft zich gisteren in zijn rede tot de vergadering van IMF/Wereldbank in Toronto
aangesloten bij de gedachte dat aanzienlijk meer geld beschikbaar moet komen voor
kredietverlening aan ontwikkelingslanden. De bewindsman verbond daaraan echter
wei een aantal voorwaarden. Zo plaatste hij kanttekeningen bij het fenomeen van de
meerjarenregelingen, die met ontwikkelingslanden worden afgesloten en vond hij
ook dat de organisatie "effectiever" moet werken.
Een eenzaam protest was gisteren te zien voor de deur van het Toronto-
hotel waar de vergadering wordt gehouden van IMF/Wereldbank. Ban
kiers zijn boeven, luidde de tekst op het bord van Raymond Tunnel, die
kennelijk enige teleurstellingen achter zich heeft. En hij niet alleen: een
dag eerder had broer John met hetzelfde bord gepost. In beide gevallen
vroeg de politie de actie te staken.
FEZ (UPI/Reuter/DPA) - Koning
Hassan II van Marokko heeft gis
teren negentien vermoeide ko
ningen, presidenten en andere
delegatieleiders van landen van
de Arabische Liga voor de lunch
ontvangen. De gastheer van de
twaalfde Arabische topconferen
tie nodigde de staatslieden uit
voor een bezoek aan zijn op 60
km van Fez gelegen winterpa
leis.
De staatshoofden zaten met rood-
WASHINGTON (DPA/UPI) - Pre
sident Reagan van de Verenigde
Staten heeft Philip Habib onder
scheiden met de "vrijheids-me
daille" (Medal of Freedom). De
speciale gezant voor het Midden-
Oosten kreeg de hoogste burger-
onderscheiding voor zijn inspan
ningen voor een vreedzame rege
ling van het conflict in Libanon.
Reagan, die gisteren in Washing
ton terugkeerde van een vakan
tie van ruim twee weken in Cali
fornié, noemde Habib een "waar
lijk grote Amerikaan".
omrande ogen aan de dis: de e
ste gezamenlijke vergadering
achter gesloten deuren duurde
tot maandagochtend vier uur.
Voor de officiële opening door
koning Hassan II hadden de de
legatieleiders maandag zeven
uur lang gesprekken gevoerd.
De besprekingen werden gisteren
voortgezet door lagere functiona
rissen. In kringen rond de dele
gaties legde men de nadruk op
de gematigde toon van de inter
rupties tijdens de werkvergade
ring van gisterochtend.
De topconferentie richt zich voor
namelijk op het Palestijnse
vraagstuk, het nieuwe vredes
voorstel van Saoedi-Arabië en
Tunesië en het intiatief van de
Amerikaanse president, Ronald
Reagan. De delegatieleiders zul
len de bevindingen van de diver
se commissies later bespreken.
Bijzonderheden over de bespre
kingen zijn niet gegeven, maar
een bron bij één van de Arabi
sche delegaties zei dat het feit
dat de top niet uiteen is gevallen
op zichzelf een goed teken is.
De leider van de PLO, Jasser Ara
fat, van wie uiteindelijk Arabi
sche overeenstemming over de
voorwaarden voor een vredesre
geling afhangt, heeft zijn stand
punt nog niet bekendgemaakt.
Van hem verwacht men dat hij
een politiek initiatief lanceert
teneinde stichting van een Pale
stijnse staat te verkrijgen.
