Spanning in Polen ten top
Egypte eist rechten voor Palestij nen
Opnieuw Reagans
mes in sociale
voorzieningen
Surinaamse rijstboeren
kondigen acties aan
fPatthenette
Voordeel-week!
slaapzak nu 9.95
deken nu 9.95
dekbed nu 34.95
Extra versterkingen in alle grote steden
EG wil van
VS belofte
dat rente
laag blijft
Trein met kernafval
in België opgehouden
DINSDAG 31 AUGUSTUS 1982
Buitenland
PAGINA 13
PARAMARIBO (ANP) - De rijst
boeren in geheel Suriname gaan
acties voeren tegen de legerlei
ding in Paramaribo. De boeren
zijn verbolgen over de eenzijdige
vaststelling door de Surinaamse
regering van de opkoopprijzen
van rijst. Zij willen met hun ac
ties aantonen dat de autoriteiten
onder leiding van legerleider
Desi Bouterse nu geheel verant
woordelijk zijn voor de chaos,
die zich in de Surinaamse rijst
cultuur aftekent. Wat de aard van
de acties zal zijn is nog niet dui
delijk.
Ook het bestuur van de vereniging
van wetenschappelijk personeel
aan de universiteit van Suriname
heeft gedreigd tegen de regering
in actie te zullen komen.
Het bewind van Bouterse staat de
laatste maanden onder toene
mende kritiek van allerlei maat
schappelijke groeperingen in Su
riname die een grotere democra
tisering van de staatsstructuu
maatregel de regering vrij spel
geeft aan de opkopers van rijst.
Tijdens een vergadering in Para
maribo van een actiecomité, dat
de belangen van de rijstbouwers
in geheel Suriname gaat beharti
gen, werd erop gewezen dat de
boeren in Suriname tot op de dag
van vandaag als tweederangs
burgers worden behandeld door
opeenvolgende regeringen. De
houding van deze "zich revolu
tionair noemdende regering", zo
werd gezegd, is in wezen de hou
ding van een regering die des
noods met militair geweld wil
voorkomen dat de boeren strijd
leveren voor verandering van de
feodale economische structuren
in de rijstsector. De vraag werd
gesteld wat het eigenlijk voor
een revolutie is, als de leiders
"hun kanonnen en geweren rich
ten op de hardwerkende en uit
gebuite Surinamers om hun het
zwijgen op te leggen, terwijl de
uitbuiters worden gesubsi
dieerd".
De rijstboeren, vooral die in het
district Nickerie die jaarlijks 5
miljoen balen rijst produceren,
zijn radeloos. Indien er niet snel
iets gebeurt om het conflict over
de minimum-garantieprijs voor
rijst tot een oplossing te brengen,
zullen ongeveer 2.5 miljoen ba
len rijst op het veld blijven zitten
en wegrotten.
(Van onze correspondent Anton Koene)
WENEN (GPD) De gespannen sfeer in Polen, aan de
vooravond van de herdenking van de op 31 augustus
1980 tussen Solidariteit en de Poolse regering gesloten
overeenkomst voor een vrije onafhankelijke vakcentrale,
groeide gisteren naar een hoogtepunt.
Oproerpolitie bezette belangrijke
punten in de hoofdstad War
schau en ook in andere steden,
zoals Gdansk en Krakow, werd
door leger en politie gepatrouil-
HELSINGOER (Reuter) - De mi
nisters van financiën van de Eu
ropese Gemeenschap gaan pro-
beren van de Amerikaanse rege
ring de belofte los te krijgen dat
de rente in de Verenigde Staten
niet opnieuw zal gaan stijgen.
Daartoe hebben ze dit weekein
de in Helsingoer (Denemarken)
besloten, aldus een mededeling
van de Belgische minister van fi
nanciën, Willy de Clercq.
De EG zal de Verenigde Staten in
de komende jaarvergadering van
de Wereldbank en het Internatio
nale Monetaire Fonds (IMF) in
Toronto ervan proberen te over
tuigen dat er van een econo
misch herstel in de Westeurope-
se industrielanden niets terecht
zal komen als de rente in de VS
weer gaat stijgen. De gemeen
schap zal er bij de Amerikaanse
monetaire autoriteiten op aan
dringen dat ervoor wordt ge
zorgd dat de rentedaling blijvend
is, aldus De Clercq.
De Franse minister van financiën,
Jacques Delors, verklaarde te
genover de pers dat de meeste re
geringen in Europa zich ondanks
de rentedaling van de afgelopen
week ongerust blijven maken
over de hoge kosten die de dek
king van financieringstekorten
meebrengt. Hij merkte op dat het
economische herstel in de EG-
landen erg traag verloopt en
wees erop dat zelfs een land als
West-Duitsland, waar <Je rente
betrekkelijk laag is, nog meer
dan twee miljoen werklozen
heeft.
leerd. De regering heeft voorts
een verbod op de vrije verkoop
van alcohol afgekondigd.
Het Poolse militaire regime vrees
de dat, ondanks de inzet van een
overmacht aan speciale militaire
eenheden en politie, het volk de
straat op zou gaan en aan de op
roep van de sinds december vo
rig jaar ondergronds werkende
vakcentrale gehoor zou geven.
De officiële Poolse media, met na
me de door de militaire mach
thebbers gecontroleerde radio en
televisie, hebben de laatste da
gen, en gisteren in nog sterkere
mate, het volk bijna gesmeekt
vandaag niet te demonstreren. In
het weekeinde had de bevolking
al te horen gekregen, dat elke de
monstratie zou worden be
schouwd als het begin van een
gewapende opstand en dat die
demonstraties meedogenloos
zouden worden neergeslagen.
Ook herinnerden de dagbladen er
gisteren met grote nadruk aan
dat het einde van de oorlogstoe
stand zou worden bepaald door
de mate van vrede en stabiliteit
in het land, en dat het houden
van demonstraties alleen het ver
lengen van de oorlogstoestand
inhoudt.
In alle grote steden heeft de Poolse
militaire leiding gisteren in de
loop van de dag nog extra ver
sterkingen laten aanrukken. Op
alle strategische punten in de
steden staan behalve pantser
voertuigen ook waterkanonnen
opgesteld.
Het verbod op de vrije verkoop van
alcohol betekent dat sterke alco
holische dranken alleen mogen
worden verkocht tegen inleve
ring van distributiebonnen. Het
rantsoen is op het ogenblik een
halve liter per maand, zodat in
dat opzicht niet veel te vrezen
valt. Maar de Polen hebben al
lang een manier gevonden om
dat probleem te omzeilen. Vrij
wel elk gezin - op zichzelf staand
of gezamenlijk - distilleert en
brouwt zijn eigen dranken. De
schrale suikerrantsoenen wor
den gebruikt om sterke drank te
distilleren, die daarna wordt ver
dund en als vervanging voor
wodka wordt gedronken.
Joodse leider
wil inname
"Mein Kampf'
ANTWERPEN (AFP) - De lei
der van de joodse gemeen
schap in Antwerpen, André
Gantman, heeft gerechtelijke
stappen aangekondigd tegen
de recente heruitgave van een
Nederlandstalige versie van
Adolf Hitlers "Mein Kampf'.
Naar van de zijde van zijn orga
nisatie werd vernomen, wil
Gantman inbeslagneming van
de boeken. Hij beroept zich
daarbij op een wet van 30 juli
1981 tegen racisme en vreem
delingenhaat die tot nu toe nog
niet is toegepast.
Van het boek zijn 5.500 exempla
ren uitgegeven die in drie
boekhandels in Antwerpen te
koop zijn. De voorraad is zo
goed als uitgeput, aldus uitge
ver Alex de Jonckx volgens
wie het hem alleen om een lu
cratieve zaak was te doen. Hij
kwam aan de tekst door een in
1974 in Nederland uitgegeven
en later verboden Nederlandse
vertaling van Hitiers boek te
kopiëren.
Milieuactivisten zijn er gistermiddag in geslaagd een trein met kernaf
val op weg naar het Belgische Zeebrugge tot stilstand te brengen en 20
minuten op te houden.
Spanje zoekt overleg
ZEEBRUGGE (ANP/AFP) - Een
groep milieuactivisten is er gis
termiddag in geslaagd een trein
met kernafval op weg naar Zee-
brugge 20 minuten op te houden.
De betogers hielden een zitstaking
op de sporen. Ze hadden span
doeken bij zich waarop stond:
"kernenergie=moordenergie".
Op een afstand van 600 meter
daarvoor maakte een tweede
groep demonstranten met span
doeken de bestuurder erop at
tent dat hij zou worden opgehou
den.
De tegengehouden trein was de
eerste van de twee met kernafval
geladen treinen die volgens plan
gisteren naar Zeebrugge zouden
rijden. Vanmiddag en morgen
volgen er meer. De laatste trein
vertrekt donderdag. Het is de be
doeling dat de schepen "Andreas
Smits en Kristin Smits" dan a.s.
vrijdag Zeebrugge zullen verla
ten.
De politie heeft elf demonstranten,
vier Belgen en zeven Spanjaar
den, voor verhoor en indenti-
teitscontröle opgebracht. De Bel
gen zullen na verhoor worden
vrijgelaten. De Spaanse betogers
zullen worden overgedragen aan
de vreemdelingenpolitie en
eventueel worden uitgewezen, zo
is van officiële Belgische zijde
In verband met de transporten van
Belgische en Zwitsers nucleair
afval uit Zeebrugge is een nieuw
schip van Greenpeace, de "Ce-
derlea", gisteren vanuit Londen
naar Zeebrugge vertrokken.
Spanje
NEW YORK (UPI) - Egypte heeft
gisteren de onmiddellijke terug
trekking van alle Israëlische
troepen uit Libanon geëist en er
kenning van de "nationale legi
tieme rechten" van het Palestijn
se volk. In een brief aan VN-se-
cretaris-generaal Javier Perez de
Cuellar zei de Egyptische zaak
gelastigde Amre Moussa dat "de
ADVERTENTIE
Van woensdag 1 t/m dinsdag 7 september.
extra lage prijzen voor het piekfijn reinigen
van uw beddegoed.
afgeleverd in een stofvrije hoes
Deze aanbieding geldt ook in de Palthe-tilialen.
Egyptische regering zich krach
tig verzet tegen alle pogingen om
de Palestijnse rechten te onder
mijnen of het uitoefenen van die
rechten door het Palestijnse volk
te beperken".
In de brief werd het akkoord inza
ke Beiroet met instemming be
groet, maar gezegd werd dat ver
dere regelingen moeten worden
getroffen voor eerbiediging van
de Libanese soevereiniteit, terri
toriale onschendbaarheid en po
litieke onafhankelijkheid. "De
eerste van dergelijke regelingen
is de onmiddellijke en onvoor
waardelijke terugtrekking van
de Israëlische troepen van Liba
nese bodem en het verdwijnen
van alle resten van Israëlische
aanwezigheid in Libanon". Hij
zei dat Egypte zich verzet tegen
elke poging de Palestijnse rech
ten te ondermijnen. "Het recht
van het Palestijnse volk op zelf
beschikking moet erkend wor
den voor een rechtvaardige op
lossing van het Palestijnse vraag
stuk", aldus de brief. "Onder de
huidige omstandigheden is het
niet te aanvaarden dat een pro
ces, volgens welk kader ook, van
toepassing zou kunnen zijn ter
wijl Israël gebied van Libanon
bezet".
Zesentachtig dagen na de Israëli
sche invasie in Libanon heeft
Jasser Arafat, leider van de Pale
stijnse bevrijdingsorganisatie
PLO, gisteren in een emotionele
sfeer en onder uitvoerige veilig
heidsmaatregelen Beiroet verla
ten. Deze stad was 12 jaar door
zijn beweging als basis gebruikt.
Zeggend dat hy op weg was naar
een nieuw tussenstation op een
lange mars ging hij met 87 van
zijn naaste medewerkers aan
boord van het Griekse schip "At
lantis" naar Athene waar hij ver
moedelijk enkele dagen zal blij
ven.
Het vertrek viel samen met de te
rugtrekking uit West-Beiroet van
1.200 Syrische militairen van de
Arabische vredesmacht die zes
jaar geleden na de burgeroorlog
gestationeerd werden. Zij moch
ten in tegenstelling tot de Pale
stijnse strijders hun zware wa
pens meenemen en zullen zich
vermoedelijk hergroeperen in de
OQstelijke Bekaa-vallei. De Israë
lische premier Menachem Begin
is voor een week vakantie naar
Galilea gegaan waar hij morgen
de Amerikaanse minister van
buitenlandse zaken, Caspar
Weinberger, zal ontmoeten die
deze week een bezoek aan het
Midden-Oosten brengt. Reage
rend op berichten dat de Ver
enigde Staten mogelijk nieuwe
denkbeelden zouden opperen ter
oplossing van het Palestijnse
vraagstuk, zeiden Israëlische
functionarissen dat Israel niet
zou instemmen met pogingen tot
wijziging van de akkoorden van
Camp David. Deze voorzien in
een soort van bestuurlijke auto
nomie voor de Palestijnen in be
zet gebied. Israel zou nooit in
stemmen met de vestiging van
een Palestijnse staat, zo werd
nogmaals gezegd.
Volgens zeer voorlopige cijfers
van de autoriteiten in Libanon
heeft de oorlog met Israël m drie
maanden tijd een schade van ze
ker tien miljard gulden aange
richt. Dit bedrag, ongeveer gelijk
aan de nationale begroting van
het land, omvat alleen de recht
streekse oorlogsschade.
Spanje is van plan met de regerin
gen van Nederland en Belgie
contact op te nemen over het
dumpen van radio-actief afval
ten noordwesten van de Spaanse
kust. Dit hebben zes vertegen
woordigers van milieugroeperin
gen en gemeenten in de Spaanse
streek Galicië gisteren meege
deeld.
Volgens de delegatie, die met de
Spaanse minister van buiten
landse zaken Jose Pedro Perez-
Llorca had gesproken, zal Ma
drid de autoriteiten in Den Haag
en Brussel laten weten hoe ge
voelig deze zaak voor de bevol
king van Galicië ligt. De leden
van de delegatie toonden zich
"optimitisch" en "zeer tevreden"
over de reactie die zij hadden ge
kregen van de minister. Met deze
stap neemt de Spaanse overheid
in feite officieel stelling tegen de
dumpingen in de Atlantische
Oceaan, zo menen de vertegen
woordigers.
De minister verklaarde tegenover
de delegatie dat Madrid geen
wettige middelen heeft tegen de
stortingen en dat deze geen en
kel gevaar opleveren. Toch wil
de bewindsman proberen de be
staande wetgeving aan te passen
teneinde een betere contróle te
kunnen uitoefenen over het af
val, zo zeiden de vertegenwoor
digers. Ook zou de minister be
reid zijn naar nieuwe dumpplaat
sen te zoeken.
Volgens het bestuur van de Spaan
se gemeente Corogne is het Ne
derlandse schip de Scheldeborg
gistermiddag verder gegaan met
het dumpen van de vaten radio
actief afval. De bemanning van
de Scheldeborg kon door acties
van milieu-activisten in rubber
boten echter niet langer dan
twee korte perioden van 15 tot 30
minuten werken. Zondag werd
de dumping tijdelijk stopgezet
na acties van de milieu-organisa-
tie Greenpeace.
De Amerikaanse president
Reagan heeft eind vorige
week een wet geweigerd die
zijn regeringsapparaat in
staat moest stellen nog 14.1
miljard dollar uit te geven in
de laatste maand die van het
belastingjaar 1982 rest. Vol
gens Reagan zou dat een be
grotingsoverschrijding van
ten minste een miljard dol
lars meebrengen. En dat niet
alleen; via de wet zouden so
ciale voorzieningen worden
betaald die Reagan al eerder
had verboden. Om nog maar
niet te spreken van de presi
dentiële woede over het feit
dat de volksvertegenwoordi
ging in het voorbijgaan ruim
twee miljard kortte op het
geld dat hij aan defensie wil
de uitgeven.
Vlak voor de tussentijdse ver
kiezingen van november, die
vrij algemeen worden gezien
als een graadmeter voor Rea
gans beleid, staat het Ameri
kaanse staatshoofd voor een
nieuwe confrontatie met het
Congres, waar de Democra
ten zullen proberen het veto
te overstemmen. Maar zelfs
als dat niet mocht gelukken,
blijft het onmiskenbaar dat
Reagan wederom uitgaven
voor sociale voorzieningen
(918 miljoen dollar) snoeit,
die voor de Amerikaanse mo-
dalen en degenen die nog
minder verdienen, van groot
belang zijn.
Reagans onvervaarde optreden
ten spijt - tijdens een vakan
tie op zijn Californische
ranch - vrezen de twee be
langrijkste leden van zijn ka
binet dat het veto alleen maar
schade meebrengt. Minister
van defensie Caspar Wein
berger was tegen het blokke
ren van de extra-uitgaven,
ook al waren die lager dan hij
wilde, omdat bij het opstellen
van een nieuw aanvullende
begroting het Pentagon mis
schien nog minder krijgt Mi
nister van buitenlandse za
ken George Shultz zag plot
seling 350 miljoen dollar ver
dwijnen, die Reagan had wil
len bestemmen voor de ont
wikkelingshulp op strikt bi
laterale grondslag voor Ame
rika vriendelijk gezinde lan
den in het Caraïbisch gebied.
Volgens een woordvoerder van
het Witte Huis zouden 27 re
keningen waaruit salarissen
en lopende uitgaven worden
bekostigd, op nul komen te
staan tegen de tijd dat het
Congres op 8 september weer
bijeenkomt. En om het Con
gres onder wat meer druk te
zetten zo snel mogelijk een
nieuwe wet te ontwerpen, is
er ook sprake van het tijde
lijk op non-actief stellen van
ambtenaren, en betaling van
militaire salarissen uit inhou
dingen voor inkomstenbelas
ting en sociale verzekerin
gen. Kortom, vanuit Califor-
niê wordt de natie voorge
houden dat de regeringsma
chine weliswaar krakend tot
stilstand zal komen, maar dat
de president zelf er niets aan
kan doen. ja zelfs de plicht
heeft het onverantwoordelijk
uitgeven van schaars geld te
beperken.
Boodschap
Zoals gebruikelijk, zal alles
weer op zijn pootjes terecht
komen na verloop van tyd en
behoort dit soort wrijvingen
zeker in de verkiezingstijd by
het vrije spel der politieke
krachten. Maar de boodschap
zoals die in Washington over
komt. is duidelijk. Als Rea
gan klaagt over een begro
tingsoverschrijding van een
miljard dollar, heeft hij het
over het miljard voor de so
ciale voorzieningen, onder
meer bestemd om arme stu
denten toch een voortgezette
opleiding te geven, arme kin
deren op lagere scholen te
helpen en oudere werklozen
aan deeltijdbaantjes te hel
pen.
De wet die Reagan afwees,
vraagt om uitgaven die twee
miljard dollar lager zijn dan
hij zelf wilde besteden Het
Congres schrapte uit zijn ver
langens 2.9 miljard. Daarvan
kwam twee miljard uit defen
sie-uitgaven. De 2,9 miljard
werd opnieuw besteed aan de
sociale zorg. En dat wekte
Reagans woede, omdat daar
bij de vraag in het geding
kwam wie er in de VS poli
tiek de boventoon voert de
president of het Congres
Hoewel Reagan destijds duch
tig de trom heeft geroerd
over de bijstand die het Ca
raïbisch gebied te wachten
stond - in het politieke be
lang van de VS - is het naar
men mag aannemen tijdelijk
verdwijnen van de gelden er
voor vooral symbolisch: in
Toronto komen deze dagen
de Wereldbank-landen en het
IMF bijeen, en de belangrijk
ste vraag die daar moet wor
den beantwoord, is of de VS
hun bijstand aan ontwikke
lingslanden van lieverlee ver
minderen.
Crisis
De VS eisen van ontwikke
lingslanden dat hun markt
open wordt gelegd voor Ame
rikaanse produkten, en wil
len dat het bedrijfsleven bij
wijze van hulp daar gaat in
vesteren, terwijl de plaatselij
ke regeringen hun begrotin
gen snoeien. Waar de VS de
buikriem aanhalen, wordt de
rest van de wereld ook de
adem min of meer afgesne
den. Cijfers genoeg de Derde
Wereld heeft in 1982 en 1983
per jaar honderd miljard dol
lar nodig voor de meest nood
zakelijke import en om schul
den af te betalen die tot 500
miljard zijn opgelopen. De
kans voor deze landen om op
de min of meer vrije markt
geld te lenen zyn gering. Des
kundigen vrezen dat door de
huidige crisis veel van de
vooruitgang die in ontwikke
lingslanden werd geboekt se
dert de geïndustrialiseerde
wt rold zich met hun lot be
gon bezig te houden, onge
daan wordt gemaakt
Waar Wereldbank en IMF meer
geld willen om dit te helpen
voorkomen, leggen de Ame
rikanen de nadruk op beper
king, op militaire bystand, en
is de Amerikaanse ontwikke
lingshulp afgemeten naar de
maat van zijn economie de
laagste van alle democrati
sche geïndustrialiseerde lan
den. Zelfs in aanmerking ge
nomen dat Amerika enorme
sommen besteedt aan de op
vang van vluchtelingen in ei
gen land, en de duidelijke be
perking van zijn eigen econo
mie, die verhoudingsgewijs
kleiner wordt naarmate Ande
re economieën groeien, ver
wijten deskundigen de VS
kortzichtigheid, omdat Rea
gan haastig is voorbijgesneld
aan de wanhopige menselijke
en politieke omstandigheden
die in ontwikkelingsland, n
het dagelyks leven veelal be
palen
President Reagan, terzelfder
tijd aangevuurd en achterna
gezeten door een luidruchti
ge conservatieve achterban,
heeft militaire uitgaven voor
op gezet in zyn begroting In
het buitenland verstrekt hy
met militaire giften en lenin
gen politieke bolwerken van
een vaak twijfelachtig allooi,
zo lang zy maar anti-commu
nistisch zyn. In binnenland
en buitenland moeten econo
mische voorzieningen wy-
ken. hoewel het duidelijk is
dat politieke mobilisering le
vensvatbaarder is wanneer
die economisch wordt onder
steund en niet alleen maar
met wapens wordt aange
wakkerd en afgedwongen
HENK KOLB
