Poolse regering
verwacht strijd
C
Staalhe£6ng VS definitief rond
Geen kwaad woord
over president
Pertini van Italië
Reagan treedt op tegen Dresser
MET KLANTEN
ZOALS
"Solidariteit al gereed"
SWEAT SETS
Fiesje ejgen set
ut 9 delen
bv.VEST 50-
T-SHIRT 30,
BEOEK 50
Gekaapt Pools
vliegtuig
naar Warschau
teruggekeerd
Protest El Al-personeel
Vredesbeweging VS
stal kernkoppen
Intrekking exportvergunning
DONDERDAG 26 AUGUSTUS 1982
Buitenland
WASHINGTON (Reuter) - Het Amerikaan
se ministerie van handel heeft definitief
vastgesteld in welke mate staalfabrieken
in zes landen van de Europese Gemeen
schap van overheidssubsidies profiteren
bij de export van elf produkten van kool-
stofstaal naar de Verenigde Staten. Daar
mee zijn ook de heffingen die bij invoer
in de Verenigde Staten moeten worden
betaald definitief bepaald. Nederland
blijft buiten schot.
De landen die hun staalindustrie zodanig
subsidiëren dat deze haar produkten te
gen onbillijk lage prijzen op de Ameri
kaanse markt kan aanbieden zijn volgens
het ministerie West-Duitsland, België,
Frankrijk, Italië, Groot-Brittannië en Lu
xemburg. Het ministerie heeft de "subsi
diemarges" herzien. Dat is de mate waar
in het Europese staal onder de "billijke"
prijs in de Verenigde Staten wordt aange
boden. Eerst liepen de marges tot veertig
procent van de prijs, nu maar tot 26 pro
cent. De maximale heffing wordt dus ook
maar 26 procent.
Werkelijke schade
De bedragen die sinds 11 juli bij invoer van
staal iq de Verenigde Staten moeten wor
den betaald worden tot nader order op
een geblokkeerde bankrekening gestort.
De Amerikaanse commissie voor interna
tionale handel (ITC) moet nog uitmaken
of de staalindustrie in de Verenigde Sta
ten werkelijk schade lijdt van de invoer
van staal uit de EG-landen. Als de com
missie tot die conclusie komt vloeit het
geld in de schatkist. In het andere geval
zullen bedragen misschien geheel of ge
deeltelijk worden terugbetaald.
Er is nog een kleine kans dat de Ameri
kaanse regering besluit de zaak op rijn
beloop te laten, namelijk als zij de staalfa
brieken in de Verenigde Staten ervan kan
overtuigen dat de overeenkomst die zij
met de Europese Commissie heeft geslo
ten de beste oplossing voor de moeilijk
heden is. Een delegatie van de Europese
Commissie is het met de autoriteiten in
Washington eens geworden over een vrij
willige beperking van de Europese staal-
export tot 5,8 procent van de Amerikaan
se markt in de komende drie jaar. Nu is
het marktaandeel ongeveer 6,4 procent.
Onrechtvaardig
De staalfabrieken in de VS hebben er tot nu
toe weinig blijk van gegeven dat ze bereid
gevonden zullen worden om het akkoord
met de EG tp aanvaarden. De grootste,
US Steel en Bethlehem Steel, vinden de
regeling onrechtvaardig en onevenwich
tig. De Amerikaanse minister van handel.
Malcolm Baldnge. is het daar niet mee
eens. Naar zijn mening is de regeling de
beste die onder de huidige omstandighe
den uit de bus kon komen.
Baldrige heeft gisteren opnieuw verklaard
dat de Amerikaanse staalindustrie het ak
koord behoort te accepteren. In dat geval
dienen de klachten die bij het ministerie
van handel zijn ingediend wegens "dum
ping" van staal in de VS met behulp van
subsidies te worden ingetrokken. Ge
beurt dat niet dan kan het akkoord met
de EG niet worden uitgevoerd en moet
het concurrentievoordeel dat de subsi
dies opleveren worden gecompenseerd
door heffingen.
„Sandro. Sandro" schalt het
over de bergwei in Selva di
Val Gardena. wanneer de mi
litaire helikopter landt. Het
gejuich neemt nog toe als de
deur opengaat en de figuur
van het Italiaanse staats
hoofd in de opening ver
schijnt. Hij is nog gekleed in
zijn Romeinse klofje. met jas
en das. waarmee hij zojuist
de beëdiging van het nieuwe
kabinet-Spadolini in ont
vangst heeft genomen, maar
over een uur zal hij in de
dorpskroeg zitten, in zijn trui,
zyn wollen sokken en berg
schoenen, om verwoed kaart
te spelen met de dorpelingen
(„hij speelt goed. maar hij
kan niet tegen zijn verlies").
Er worden tientallen handen
uitgestoken: „Ciao Sandro,
welkom terug, laten we ho
pen dat je nu rustig van je
vakantie kan genieten", ,ja
ja, ze geven me wat te stel
len", bromt hij terug, alsof de
ministerraad, die hij zojuist
heeft geinstalleerd, een wat
lastige maar niet onaardige
schoolklas is.
Sandro Pertini. op 25 septem
ber 86 jaar, is ongetwijfeld de
meest populaire politieke fi
guur van Italië, en zeker de
eerste alom geliefde en geres
pecteerde president van de
nu 36 jaar oude republiek.
Zijn verkiezing, vier jaar ge
leden, was min of meer een
compromis tussen de politie
ke partijen, die elk hun eigen
kandidaat op veto's van de
rest hadden zien stuiten. Zijn
eigen partij, de socialisten,
had hem in de eerste stem
mingen naar voren gescho
ven als zgn. „vla-kandidaat",
d.w.z. een symbolische fi
guur aan wie men dit plezier
doet vanwege zijn vroegere
verdiensten, maar die verder
alleen dient om te zien hoe de
stemverhoudingen liggen.
Stijl
Maar wat iedereen in zijn inau
gurele rede opviel was dat hij
in doodgewone, voor ieder
een begrijpelijke taal zei wat
alle Italianen dachten: de af
keer van de wapenwedloop,
de bezorgdheid over de werk
loosheid, de noodzaak om de
republiek, en met de repu
bliek de vrijheid, te verdedi
gen. En van dat ogenblik af
veranderde de stijl van het
presidentschap: Sandro Per
tini wandelt iedere avond van
het Quirinaal, het presiden
tiële paleis, naar zijn fiat bij
de Trevifontein, met zijn on
afscheidelijke pijp („heb er
360, allemaal cadeau gekre
gen") en brengt daar de
avond door met zijn vrouw
Carla, die van het begin af ge
zworen heeft nooit als presi
dentsvrouw door het leven te
zullen gaan, en dan ook nooit
een voet over de drempel van
het Quirinaal heeft gezet,
maar gewoon doorgaat met
haar eigen werk als arts
Zijn vakanties brengt hij door
in het piepkleine flatje in Ni
ce, dat hij jaren geleden heeft
gekocht (in Nice heeft hij
vroeger, als antifascistische
balling, het metselaarsvak
uitgeoefend) of in Val Garde-
na, in de Italiaanse Alpen,
waar hij in de plaatselijke ka
zerne van de carabinieri
wordt ondergebracht Hij
reist naar zyn geboorteplaats
Stella, in Lagune, om er bloe
men te leggen op het graf van
zijn ouders, maar staat erop
met een lynvliegtuig te reizen
en zyn eigen ticket te betalen
Men ziet hem in de rij staan
bij het stadion om naar een
voetbalwedstrijd te gaan kij
ken. en hoe heeft heel Italië,
om niet te zeggen de hele we
reld. niet genoten van zijn
vreugdedans in het stadion
van Madrid, toen Italié's na
tionale elftal dit jaar.het we
reldkampioenschap behaal
de!
Respect
Er wordt in Italië wat afgekan-
kerd en geroddeld over de
politici, maar over Sandro
Pertini wil niemand een
kwaad woord horen. Men
heeft het diepste respect voor
zijn verleden: de „zes veroor
delingen, twee ontsnappin
gen" tijdens het fascistische
bewind, zijn rol in het bevrij
dingscomité van Noord-Ita-
liè, zijn totale onafhankelijk
heid als socialistisch af
gevaardigde, waarvoor hij
dan ook nooit beloond werd
met een ministerschap of
partyfunctie, zijn onpartijdi
ge uitoefening van het ka
mervoorzitterschap en het
aantoonbare feit dat hij zich
nooit heeft verrijkt aan zijn
politieke activiteiten.
Maar wat men nu, na vier jaren
presidentschap, het meest
aan hem waardeert, is dat hij
hardop blijft zeggen wat ie
dereen denkt, vaak tot verle
genheid en irritatie van de
politieke wereld. Een van de
opzienbarendste voorbeel
den was de woedende televi
sietoespraak die hij hield in
november 1980, na zyn be
zoek aan het aardbevingsge-
bied in Zuid-Italië, waar hij
met eigen ogen het falen van
de hulpverlening had gecon
stateerd. „Wie tekort is ge
schoten moet ervoor boeten"
riep hij uit, en prompt be
sloot minister van binnen
landse zaken Virginio Rogno-
ni af te treden. Hij trok zyn
ontslag pas weer in. toen Per
tini hem verzekerde dat hy
het niet persoonlijk op hem
gemunt had, en dat dit. hoe
dan ook, niet het moment
was om de zaak in de steek te
laten.
Taaie familie
Maar „voor het eerst hebben de
Italianen het gevoel dat ie
mand hen vertegenwoordigt"
schrijft een krant, en dat is
precies wat Sandro Pertini in
deze vier jaar van het presi
dentschap heeft gemaakt.
Nog drie jaar heeft hij te
gaan, al vindt hij zelf dat de
grondwet op dit punt beter
gewyzigd kan worden, omdat
zeven jaar eigenlijk te lang is.
Maar hij is vastbesloten zyn
termyn vol te maken: „Ik ben
van een taaie familie, myn
moeder stierf toen ze 91 was,
maar dat kwam door een val.
een van mijn broers is 94 ge
worden en een zuster 93".
Met zijn byna 86 jaar voelt hy
zich dus nog in de kracht van
zyn leven, en inderdaad zou
men hem zyn leeftyd niet
aanzien wanneer hij met
kwieke stap een erewacht in
specteert of opgewekt praat
met de groepen kwetterende
kinderen die hij iedere week
in het Quirinaal ontvangt.
Daarby komt dat hij nog al-
tyd volop geniet van zyn po
pulariteit. en hij is dan ook
zeker niet van plan om vóór
zyn tyd op te stappen, zoals
eind 1980 gesuggereerd werd
in de parlementaire wandel
gangen, toen hy weer eens
iets gezegd had dat de heren
niet beviel. „Mijn ontslag ne
men?", zei hij bij die gelegen
heid, „ik denk er niet over. Ik
heb het veel te goed naar
mijn zin".
HEIN TEN KORTENAAR
WARSCHAU (AFP/Reuter) - De ondergrondse oppositie in Polen bereidt zich voor op
"een openlijke strijd tegen de ordetroepen" op 31 augustus, de tweede verjaardag van
de akkoorden van Gdansk, en ze heeft hiertoe al "strijdgroepen" gevormd en "centra
voor medische zorg" klaargemaakt. Dit hebben de Poolse autoriteiten gisteren gemeld.
Volgens een voor de televisie voor
gelezen communiqué heeft het
sociaal-politieke comité van de
regering, onder voorzitterschap
van vice-premier Rakowski, "ge
constateerd dat de oppositie
groepen 31 augustus aangrijpen
om de openbare orde in het land
te verstoren".
De minister van binnenlandse za-
ken, generaal Czeslaw Kisczak,
verklaarde dat de ordetroepen
sterk genoeg zijn en dat ze over
voldoende middelen beschikken
om op 31 augustus de openbare
órde te garanderen. Hij be
schreef de ondergrondse leiders
als terroristen. Volgens de gene
raal proberen westerse staten de
spanning in Polen op te voeren.
Hij zei nauwelijks te kunnen ge
loven dat enige Pool zich hiertoe
zou lenen. "Slechts stekeblind
heid of verraad kan de bereid
heid verklaren zijn eigen vader
land in brand te steken", aldus
de minister in een zeer harde ver
klaring voor de televisie.
Twee geïnterneerde leiders van So
lidariteit hebben gezegd dat zij
voorstander zijn van een guerril-
MUNCHEN (Reuter/UPI) - Een
gekaapt Pools lijntoestel met 74
passagiers en 8 bemanningsle
den dat werd gedwongen naar
München te vliegen, is vannacht
na enkele uren van München
naar Warschau teruggekeerd.
Een passagier en de twee Poolse
kapers (27 en 25 jaar oud) zyn
achtergebleven, aldus de politie.
De kapers, die politiek asiel heb
ben gevraagd, zijn gearresteerd,
zij zouden vandaag al worden
voorgeleid.
De kapers hadden de piloot van de
Iljoesjin-18 van de Poolse lucht
vaartmaatschappij LOT die op
weg was van Boedapest naar
Warschau, met wat later bleek
een namaak-bom gedwongen
koers te zetten naar München.
Na de landing ging de Westduit-
se politie aan boord en arresteer
de de kapers, die zich zonder ver
zet overgaven. Volgens de politie
heeft de achtergebleven Poolse
passagier geen politiek asiel ge
vraagd. De passagier, die via
Warschau op weg was naar het
Westduitse Regensburg, maakte
van de gelegenheid gebruik di
rect van München naar de nabij
gelegen stad te vertrekken, naar
wordt aangenomen voor familie
bezoek, aldus de politie.
la-oorlog om hervormingen af te
dwingen, maar ze geven toe dat
pogingen om het communisti
sche systeem omver te werpen
"zelfs niet in overweging kunnen
worden genomen.
Demonstraties
In een brief die vandaag verschijnt
in de "Wall Street Journal" ver
klaren zij dat de strijd voor her
vormingen moet worden uitge
voerd met stakingen en demon
straties om de autoriteiten ervan
te overtuigen dat onderdrukking
"nergens toe leidt". Maar Janusz
Onyszkiewicz en Adam Michnik,
die geïnterneerd zijn in de Bialo-
leka-gevangenis aan de rand van
Warschau, zeggen dat een con
frontatie op grote schaal met het
bewind van generaal Jaruzelski
genadeloos zal worden onder
drukt en er alleen toe zal leiden
dat de campagne voor sociale
verandering flinke schade op
loopt.
In hun brief aan Zbignieuw Bujak,
de ondergrondse leider van Soli
dariteit, die ze begin augustus
schreven, roepen de twee op tot
versterking van het ondergrond
se netwerk van Solidariteit, tot
het organiseren van demonstra
ties op straat en het met zorg sta
ken.
De directie van de "Adolf Warski"-
scheepswerf in de Poolse haven
stad Szczecin heeft gedreigd de
poorten te sluiten als gevolg van
een "poging tot een staking". Dit
meldde het Poolse persbureau
PAP.
Volgens het persbureau is dinsdag
een poging gedaan het werk neer
te leggen op de scheepswerf, die
10.000 werluiemers telt.
Rol Walesa
Lech Walesa, de geïnterneerde lei
der van het verboden Poolse
vakverbond Solidariteit, kan na
zijn vrijlating een rol spelen in de
Poolse vakbeweging. Dit heeft
de Poolse vice-premier Rakows
ki verklaard in een vraaggesprek
met het Westduitse blad Konkret
dat gisteren werd gepubliceerd.
Rakowski vertelde het linkse
maandblad dat zijn regering een
eind wil maken aan de situatie
waarin Walesa tot "martelaar"
wordt. Wanneer Walesa vrij komt
wilde hij niet zeggen. Rakowski
geloofde dat de voormalige vak
bondsleider zijn activiteit kon
hervatten als hij dat wilde in vak
bonden die in Polen "onder nieu
we beginselen" zullen worden
opgericht.
TEL AVIV (AP/Reuter) - Duizenden werknemers van de Israëlische
luchtvaartmaatschappij belegerden gisteren het kantoor van El Al. Zij
protesteerden tegen het feit dat deze luchtvaartmaatschappij vanaf 1
september geen diensten meer zal uitvoeren op de sabbat en andere
joodse feestdagen. In een parlementaire commissie werd het regerings
besluit daartoe gisteren met 11 stemmen tegen 10 bekrachtigd.
De vliegtuigen van El Al zullen van vrijdagavond bij zonsondergang tot
zaterdagavonds zonsondergang, de wekelijkse joodse rustdag, en jood
se feestdagen aan de grond blyven.
(Van onze correspondent Henk
Kolb)
WASHINGTON - Een Ameri
kaanse vredesbeweging, de
Brandywine Peace Community,
zegt in april vier niet geladen
kernkoppen te hebben gestolen
uit een fabriek in een voorstad
van Philadelphia. Volgens een
woordvoerdster van de groep
werden de wapens aangetroffen
op een afval-stortplaats nabij de
fabriek en daar tijdens twee
nachtelijke expedities ont
vreemd. Een van de dragers voor
een kernlading werd in mei ge-
confiskeerd bij een demonstratie
voor de ingang van de fabriek
waar zij worden vervaardigd - de
drie andere bevinden zich, zegt
de groep, in geheime bergplaat-
Volgens de fabriek, van General
Electric, heeft de vredesgroep al
leen afvalmateriaal gestolen. Het
bedrijf heeft de diefstal wel be
merkt, maar er geen werk van ge
maakt en zegt ook nu niet op ver
volging te zullen aandringen. Ge
neral Electric zegt geen kernkop
pen te vervaardigen, maar wel de
dragers waarmee de kernladin
gen van de minuteman 3 raket
ten naar hun doel worden ge
bracht.
Volgens de woordvoerder van het
Amerikaanse ministerie van de
fensie Henry Catto, heeft de
Brandywine-groep mogelijk de
hand kunnen leggen op exem
plaren van het wapen, die fabri-
cagefouten vertoonden en daar
om waren weggegooid. Hy vond
het een opgeblazen zaak. Volgens
de vredesgemeenschap wilden
zij de wapenonderdelen gebrui
ken om het Amerikaanse volk te
tonen waaraan zijn belastinggeld
wordt besteed. Een van degenen
die bij de diefstal was betrokken
is met vier anderen gisteren gear
resteerd, nadat zij zich hadden
vastgeketend aan het hek van
een fabriek van General Electric
in Valley Forge (Pennsylvania),
waar onderdelen worden ge
maakt voor een satelliet-sys
teem. dat volgens de demon
stranten kan worden gebruikt
voor het commanderen van een
kernoorlog.
SANTA BARBARA (AFP/DPA) -
President Reagan heeft besloten
maatregelen te nemen tegen de
maatschappij Dresser Industries
Inc., waarvan de dochteronder
neming in Frankrijk van de
Franse regering opdracht heeft
gekregen ondanks een Ameri
kaans embargo volgens contract
compressoren te leveren voor de
Siberische gasleiding.
Volgens een hoge functionaris van
het Witte Huis heeft Reagan be
sloten de exportvergunningen
van Dresser in te trekken. Daar
mee kan worden verhinderd dat
de onderneming in Dallas (Te
xas) de leveranties aan de doch
ter in Frankrijk voortzet. De ho
ge functionaris, die anoniem wil
blijven, zei verder dat er "een
goede kans" is dat een hoge di
plomatieke missie binnenkort
naar Parijs gaat om te trachten
een regeling te treffen.
De woordvoerder van het Witte
Huis, Larry Speakes had gister
avond al gezegd dat binnenkort
een besluit te verwachten was
van president Reagan, die op het
ogenblik vakantie houdt in San
ta Barbara (Californië). Speakes
kondigde aan dat het ministerie
van handel binnenkort een be
sluit zal bekend maken.
Een federale rechter in de VS had
gisteren uitgesproken dat de
Amerikaanse regering een firma
in de Verenigde Staten en haar
Franse filiaal mag straffen als die
- op last van de Franse regering -
drie compressoren aan de Sow-
jet-Unie leveren voor de aardgas
pijpleiding van Siberië naar
West-Europa.
West-Europa heeft sterke argu
menten vóór aanleg van de aard
gasleiding van Siberië naar enke
le Westeuropese landen, zo heeft
Howard Baker, leider van de Re
publikeinse meerderheid in de
Amerikaanse Senaat, verklaard
tijdens een onderhoud op het
Britse ministerie van financiën.
Baker brengt met enkele senato
ren een bezoek aan Europa.
Hij moest toegeven dat het argu
ment dat de contracten voor de
levering van uitrusting voor de
gasleiding al waren gesloten
voordat het Amerikaanse embar
go op de levering van kracht
werd overtuigend is.
De Westduitse staatssecretaris van
economische zaken. Dieter von
Würzen, heeft de Duitse bedrij
ven die zijn betrokken bij de aan
leg van een gaspijpleiding van
Siberië naar West-Europa er in
een brief met nadruk op gewezen
dat de Amerikaanse sancties te
gen het project in stryd zijn met
het volkenrecht. De regering
maant de bedrijven weliswaar
niet met zo veel woorden de con
tracten uit te voeren, maar de
brief kan wel worden be
schouwd als een indirecte aanbe
veling daartoe, zo heeft een
woordvoerder van het ministerie
van economische zaken gisteren
verklaard.
West-Duitsland gaat hiermee iets
minder ver dan Frankrijk, dat de
Amerikaanse sancties openlijk
aan zyn laars lapt.
Ook Groot-Brittannië lykt zich
weinig aan te trekken van de
Amenkaanse sancties. Van de
zijde van de onderneming John
Brown in Glasgow is gisteren
vernomen dat het Russische
schip "Stachanowitch Eroeno-
lenko" zaterdag in de Schotse
havenstad zal aankomen om de
eerste zes van in totaal 21 bestel
de turbines op te halen. Voor de
produktie van de turbines zijn
onderdelen van General Electric
benodigd.
Sandro Pertini: zeer geliefd
