y
Atoomtaak voor Orions?
Lambers doorkruist overleg
opslag van kernafval op land
Veel bejaarden hebben
financiële problemen
Minister zal
ambtenaren niet
extra belasten
Geen debat Nijpels-Terlouw
-C
Marine vraagt politieke beslissing over kernwapens
Overheid wil
tabaksverkoop
bannen uit
sportkantines
DONDERDAG 26 AUGUSTUS 1982
Binnenland
AMSTERDAM/DEN BOSCH
(GPD) - Het inkomen van meer
dan de helft van de Nederlandse
bejaarden is langzamerhand zo
slecht geworden dat de zorg om
de dagelijkse centen belangrij
ker is geworden dan het vragen
om betere welzijns- en gezond
heidsvoorzieningen. Op het con
gres „Oud in Nederland", dat
vandaag door de Nederlandse
Federatie van Bejaardenbeleid
in Den Bosch wordt gehouden
stelt een actiegroep van Amster
damse bejaarden de sluipende
bezuinigingen op de inkomens
van ouderen aan de kaak.
Op het congres zou aanvankelijk
alleen het probleem van de ver«
grijzing aan de orde komen: toe
neming van het aandeel ouderen
in de bevolking en een daling
van het aandeel jongeren. Dat
thema is begin deze maand ook
besproken op een wereldcongres
in Wenen.
Angst
De Amsterdamse actiegroep van
ouderen, heeft het congres ech
ter aangegrepen om hun proble
men aan te geven die nu al spe
len. Met angst wordt door de
groep berichten in de krant ge
volgd dat mogelijk bezuinigd zal
worden op sociale uitkeringen.
Van inleveren door bejaarden
kan geen sprake zijn, stelt de
groep omdat op een sluipende
manier al veel is ingeleverd.
Vier leden van de groep, 'tante
Mietje' Maart, mevrouw Minten,
en de heren Mul en Oosterhout,
maken dat vandaag de congres
gangers, onder wie rijksambte
naren van crm en kamerleden,
duidelijk. Mevrouw Minten: „De
uitkering zelf is nog wel gelijk
gebleven maar de kosten om te
leven zijn steeds verhoogd. Prij
zen in de winkel gaan met kwar
tjes in plaats van centen omhoog
en dat soms om de paar weken".
Mevrouw Minten is 64 jaar, heeft
twee zonen thuis wonen, van wie
een tot voor kort studeerde. Zij
komt rond van 1200 gulden bij
stand netto per maand. „Toen
mijn zoon studeerde kreeg ik
nog kinderbijslag voor hem. Tot
hij stage moest lopen. Dan noe
men ze de paar tientjes die hij
daarvoor krijgt een inkomen en
krijg ik geen kinderbijslag meer.
Volgend jaar wordt ik 65 en dan
krijg ik nog minder. Ik weet echt
niet hoe ik daavan rond moet ko-
Daniel Giltay-Veth, de maatschap
pelijk werker die de Amsterdam
se actiegroep van bejaarden
helpt, zegt: „Wij denken niet echt
dat de aow-uitkering straks min
der wordt. Daarop bezuinigingen
gaat voor veel mensen nog te ver.
Maar de prijzen zullen omhoog
gaan zonder voldoende compen
satie. En de premies voor het zie
kenfonds gaan omhoog. Overal
worden eigen bijdragen voor ge
vraagd. Op die manier wordt aan
alle kanten ingeleverd".
Bestaansminimum
De Cosbo, de overkoepeling van
ouderenbonden heeft uitgere
kend dat de prijscompensatie
voor aow-uitkeringen per 1 juli
dit jaar niet heeft kunnen voor
komen dat de koopkracht met
6,5 procent is achteruitgegaan.
Ook de eenmalige uitkering heet
dat verschil niet goed kunnen
maken. Een onderzoek van het
Sociaal Cultureel Planbureau,
dat op het congres wordt aange
haald, wijst uit dat 12,6 procent
van de bejaarden onder of net op
het bestaansminimum bivak
keert. Maar liefst 48.6 procent
van de bejaarden heeft maximaal
25 procent meer dan het be
staansminimum. Slechts 38,8
procent van de bejaarden in Ne
derland heeft het ruimer.
Veel bejaarden moeten tegenwoor
dig bij hun eigen kinderen bede
len of leningen afsluiten. Tante
Mietje. 74 jaar, leeft van de 1003
gulden aow voor alleenstaanden.
„Ik heb tot mijn zestigste ge
werkt tot het niet meer kon Mijn
man en ik hebben allebei nog
pensioen betaald. Mijn eigen
pensioen kon ik gelukkig afko
pen. Daar kreeg ik nog vijfhon
derd gulden voor. Dat pensioen
van mijn man kon niet. Daar is
jaren voor betaald en nou krijg >k
daar 9 gulden per maand voor
uitgekeerd".
Tantje Mietje heeft tot twee jaar ge
leden nooit geklaagd, zoals veel
ouderen nu nog niet doen.
„Vroeger dorst ik dat niet, als
vrouw mocht je toch niks zeg
gen. Maar nu doe ik het wel,
sinds ik hier in het buurthuis
kom".
Het optreden van de Amsterdamse
actiegroep op het congres in Den
Bosch is een tweede teken dat de
Nederlandse ouderen zichzelf en
hun financiël# problemen na
drukkelijk op de voorgrond
plaatsen. Eerder dit jaar organi
seerde de Cosbo, met succes een
demonstratieve optocht in Den
Haag tegen de bezuinigingen.
Dat was de eerste maal dat be
jaarden zelf in actie kwamen met
middelen die tot nu toe waren
voorbehouden aan de jeugd.
DEN HAAG (GPD/ANP) - Van de
ambtenaren zouden geen offers
moeten worden verlangd die niet
ook van werknemers in het be
drijfsleven worden gevraagd.
Dat zei minister Rood (binnen
landse zaken) gisteravond tij
dens een debat met de Tweede
Kamercommissie voor ambtena
renzaken over zijn beleid ten
aanzien van het overheidsperso
neel.
Dat zou betekenen dat er geen
nieuwe 1-procentskortingen
meer komen zoals de korting van
1 juli. De minister moest toege
ven dat slechte coryuncturele
omstandigheden grote proble
men zouden kunnen opleveren
voor het ten volle handhaven van
het sedert jaren gevolgde trend-
beleid.
De 1 -procentskorting van 1 juli
was indirect oorzaak van het af
breken van het overleg tussen de
minister (namens de regering) en
de ambtenarenorganisaties.Ver
taling van de 1-procentskorting
in een verkorting van de arbeids
tijd voor alle ambtenaren had
volgens de minister geen zin. In
elk geval zou het niet de werkge
legenheid hebben bevorderd. De
ambtenaren zouden voor het ene
procent minder loon de rest van
dit jaar 12 minuten per week
minder hebben moeten werken,
en volgend jaar 24 minuten. Dat
zou met de kleinste zode aan de
dijk hebben gezet.
Meer overleg
VALKENBURG (GPD/ANP) Zonder nucleaire diepte
bommen staan de Orions, de gloednieuwe onderzee
boot bestri jdings vliegtuigen van de Marine Luchtvaart
Dienst, machteloos tegenover de jongste generatie on
derzeeboten van de Sowjet-Unie. Daar moeten de poli
tici rekening mee houden als ze straks beslissen of de
Orions een atoomtaak krijgen net als de oude Neptu
nes, aldus de marinestaf.
In politieke kringen is tot nog toe
aangenomen dat het dank zij de
vorderingen van de conventiona
le wapentechnieken mogelijk
zou zijn de nucleaire taak die de
Marine Luchtvaart Dienst nu
heeft, af te stoten. Volgens kapi
tein-ter-zee J. Bottema, hoofd
van de afdeling luchtvaart bij de
marinestaf, is dat een misver
stand.
De allernieuwste onderzeeboten
die de Sowjet-marine binnenkort
in gebruik neemt, varen volgens
Bottema zo snel en zo diep dat
zelfs de beste conventionele tor
pedo's er niets tegen kunnen be
ginnen. Zonder nucleaire diepte
bommen aan boord, kunnen de
Orions die duikboten wel opspo
ren, maar niet "aanpakken".
Er is geen enkel zicht op een zoda
nige technische doorbraak, dat
er binnenkort conventionele wa
pens beschikbaar komen, die de
nieuwste Sowjet-duikboten wèl
aankunnen. De nucleaire diepte
bommen zijn het enige wapen.
Bottema meent dat 'de politiek'
dat goed moet afwegen tegen de
bezwaren van dit. type kernwa
pen.
Kabinetsbeleid
Een beslissing over voortzetting
van de atoomtaak van de Neptu-
WEERRAPPORTEN
ne door de Onon laat al geruime
tijd op zich wachten. Het kabinet
wil die kwestie bekijken in ver
band met de vijf andere kernwa-
pentaken die de Nederlandse
krijgsmacht binnen de NAVO
heeft. Beperking van kernwa
pens voor de korte afstand is
daarbij officieel kabinetsbeleid.
De vier Orions die sinds kort op
het marinevliegkamp Valken
burg in gebruik zijn, mogen ove
rigens nog geen atoombommen
aan boord hebben. De toestellen
zijn daartoe nog niet officieel ge
certificeerd. Dat zal in april van
het volgend jaar gebeuren.
Intussen is en wordt de bemanning
wel opgeleid voor het werken
met nucleaire dieptebommen,
net als de mensen op de oude
Neptunes.
In totaal krijgt de Marine Lucht
vaart Dienst de komende twee
jaar dertien Orions ter beschik
king. De vliegtuigen zijn van on
der tot boven volgestouwd met
radar, sonar en magnetische op-
sporingsapparatuur die vijande
lijke onderzeeboten feilloos kan
signaleren en lokaliseren.
De eerste vier Orions worden mor
gen officieel aan het vliegtuigs
quadron van de marine overge
dragen. De overige negen toe
stellen komen met tussenpozen
van een kwartaal. Defensie over
weegt nog de huidige Breguet
Atlantics ook door Orions te ver
vangen.
d
l
i
i
i!
1
1
Amsterdam
half bew.
18
9
0
De Bilt
18
9
0
Deelen
18
11
3
Eelde
19
8
0
Eindhoven
18
13
11
Den Helder
18
10
0
Rotterdam
18
11
0
Twente
regen
19
9
2
Vlissingen
regen
18
13
02
Zd. Limburg
regen
20
14
14
Aberdeen
licht bew.
17
7
1
Barcelona
27
19
0
Berlijn
half bew.
21
13
0
Bordeaux weerlicht bew.
26
14
0
Brussel
regen
20
13
11
Frankfort
half bew.
21
10
0
Genève
half bew.
25
13
0
Helsinki
regenbui
17
12
3
Innsbruck
onbew.
22
0
Klagenfurt
onbew.
24
9
0
Kopenhagen
half bew.
20
11
02
Lissabon
licht bew.
30
16
0
Locarno
geheel bew.
25
14
0
Londen
licht bew.
19
10
0
Luxemburg
20
12
0
Madrid
34
18
0
Malaga
half bew.
28
23
0
Mallorca
19
Malta
onbew.
31
23
0
München
onbew.
20
10
01
Nice
onbew.
25
19
0
Oslo
half bew.
19
6
3
Parijs
21
15
0
Rome
onbew.
29
15
0
Split
28
17
0
Stockholm
licht bew.
17
11
licht bew.
22
11
0
21
10
01
Casa Blanca
25
20
0
Istanbul
regenbui
24
19
03
Las Palmas
licht bew.
27
20
0
Tel-Aviv
onbew.
22
0
Tunis
onbew.
32
17
0
Compensatie
ADVERTENTIE
DEN HAAG (GPD) - PvdA-lljsl-
trekker Den Uyl wil af van de
prijscompensatie. Hij gelooft dat
daarvoor in 1983 geen financiële
ruimte meer aanwezig is. Tijdens
de presentatie van een nieuwe
brochure van zijn hand, "smalle
marges, grote gevolgen", zei Den
Uyl dat de ruimte voor prijscom
pensatie in de nieuw af te sluiten
cao's ontbreekt.
Tegenover het inleveren van dit
„verworven recht" moet de vak
beweging andere rechten moe
ten krijgen. Den Uyl denkt daar
bij aan arbeidstijdverkorting,
meer inspraak en zelfs afspraken
over het besteden van geld voor
de gezondmaking van noodlij
dende bedrijven.
In de brochure zelf gaat Den Uyl
minder ver. Daarin geeft hij er de
voorkeur aan dat de vakbewe
ging op basis van de prijscom
pensatie gaat onderhandelen.
Ook de FNV heeft inmiddels de
bereidheid uitgesproken te on
derhandelen over arbeidstijdver
korting in ruil voor een deel van
de compensatie.
CD A-lijsttrekker Van Agt heeft de
suggestie van Den Uyl en de
FNV al afgewezen. Hij gelooft
dat het gebruiken van de prijs
compensatie voor arbeidstijdver
korting niet tegemoet komt aan
de noodzaak om de loonkosten
omlaag te brengen. Van Agt zegt
dit deze week in een interview
met het CDA-partijblad CD-Ac-
tueel.
AMSTERDAM - Tijdens het kort geding van de ECN tegen de milieu-organisatie Greenpeace werd buiten het
gerechtsgebouw een demonstratie gehouden tegen het dumpen van kernafval in zee.
I
Tot nu toe is door de Verenigde
Staten bij Nederlandse bedrijven
voor ruim honderd miljoen gul
den aan orders geplaatst als com
pensatie voor de aanschaf door
Nederland van dertien "Orions".
Dit aanschaf, met een totale
waarde van ongeveer 750 miljoen
gulden, zou worden gecompen
seerd met 150 miljoen gulden
aan orders bij Nederlandse be
drijven. Daarvan is nu twee der
de geplaatst, terwijl de Amerika
nen volgens planning tot eind
1986 de tijd hebben om alle com
pensatie-orders te plaatsen.
Gehuwde vrouw
heeft recht
op uitkering
DEN HAAG (GPD) Gehuwde
vrouwen moeten bij werkloos
heid, arbeidsongeschiktheid,
ziekte en ouderdom evenveel
recht krijgen op een uitkering als
gehuwde mannen en ongehuw-
den. Dat schrijft de Emancipatie-
raad in een advies aan de rege
ring.
De ER ziet financiële zelfstandig
heid als een belangrijke voor
waarde voor emancipatie. Bo
vendien moet vóór 19 december
1984 volgens de "derde EG-richt-
lijnen" alle discriminatie uit de
sociale zekerheidswetgeving ver
dwijnen. Nederland heeft zich
aan die richtlijnen gebonden.
AMSTERDAM/DEN HELDER
(GPD/ANP) - Het radioactief af
val uit Nederland had niet in de
Atlantische Oceaan hoeven te
worden gedumpt wanneer
staatssecretaris Lambers Hac-
quebard (milieuhygiëne) niet
zo'n tegenstrijdig beleid had ge
voerd. Dit stelden de Helderse
wethouders Laning en Van Ee-
den gisteravond tijdens een ge
meenteraadsvergadering in de
marinestad. De bestuurders kon
den niet verklaren waarom de
staatssecretaris gisteren weiger
de het dumpschip de Schelde-
borg terug te roepen, opdat het
radioactief afval aan boord niet
in zee zou worden gedumpt maar
opgeslagen op land in Den Hel
der.
Het ministerie van volksgezond
heid en milieuhygiëne zelf heeft
de besprekingen doorkruist die
moesten leiden tot tijdelijke op
slag van het besmette afval in het
Balgzandpoldertje. De beide
wethouders noemden het onbe
grijpelijk dat het ministerie ge
heel onverwachts het transport
van het radioactief afval van Pet
ten via Den Helder naar de At
lantische Oceaan vorige week
vrijdag op gang bracht.
De gemeente Den Helder was be
reid het afval van 1981, 1982 en
1983 op te slaan op gemeentelijk
grondgebied in afwachting van
een tijdelijke oplossing voor een
jaar elder in het land.
Omdat Lambers de Scheldeborg
niet wilde terug laten komen
naar Nederland, wenste de Hel
derse gemeenteraad geen besluit
te nemen over toekomstige op
slag van radioactief afval in Den
Helder.
deborg. Dit schip zal het in beton
en stalen vaten verpakte afval
straks in de Oceaan werpen op
een plek noordoostelijk van
Spanje, waar het zeewater vier
kilometer diep is.
Bij het kort geding dat gistermid
dag onder overweldigende be
langstelling van publiek in Am
sterdam werd gehouden, speel
den de laatste berichten over het
al of niet dumpen van de vaten
een grote rol, zoals de beslissing
van de gemeenteraad van Den
Helder om eventueel een stuk in
dustrieterrein beschikbaar te
stellen om het radioactieve afval
op te slaan.
Raadsman Kroner van ECN be
toogde dat het Energieonder
zoek Centrum voor het eerst de
terughoudendheid ten opzichte
van Greenpeace heeft laten va
ren vanwege de aangekondigde
acties die het dumpen moeten
verhinderen.
Het ECN voegde hieraan toe dat
het dumpen in volmaakte over
eenstemming is met alle interna
tionale regelingen, maar dat de
vergunning tijdelijk is.
Namens Greenpeace betoogde
raadsman Langerlaar dat het de
milieu-organisatie niet te doen is
om materiele schade toe te bren
gen, levens in gevaar te brengen,
of de vrije vaart van de Schelde
borg te verhinderen. Greenpeace
zou bewust een geweldloze en
gevaarloze actie houden, „want
Greenpeace wil de bezorgdheid
van velen over de vernietiging
van de zeeën in daden omzet
ten".
Minister Rood verwacht dat er in
1984 op een andere basis overleg
zal worden gevoerd tussen de
centrales van overheidsperso
neel en de minister over de ar
beidsvoorwaarden van het over
heidspersoneel.
De minister zei dat er op zijn de
partement hard wordt gewerkt
aan voorstellen om ambtenaren-
organisaties meer mogelijkhe
den te geven bij het afsluiten van
de arbeidsvoorwaarden voor de
ambtenaren.
Nu wordt er wel overleg met deze
organisaties, maar de overheid
kan de arbeidsvoorwaarden een
zijdig vaststellen. De minister
verwacht dat het kabinet in het
voorjaar een standpunt hierover
kan hebben bepaald, waarop bij
het opstellen van de rijksbegro
ting van 1984 daar rekening mee
kan worden gehouden.
DEN HAAG (ANP) - De regering
overweegt de verkoop van siga
retten en andere tabaksartikelen
te verbieden voor sportkantines,
buurt- en clubhuizen. Staatsse
cretaris Van Zeil (economische
zaken) heeft gisteren de vaste ka
mercommissie voor het midden-
en kleinbedrijf verteld dat hy en
de ministers Gardeniers (volks
gezondheid) en De Ruiter (justi
tie) overwegen deze bepaling
nog dit jaar op te nemen in een
wetsontwerp. Dat ontwerp zou
het opnieuw invoeren van een ta
baksvergunning kunnen beteke
nen.
Van Zeil zei deze toelichting te ge
ven omdat hem duidelijk was ge
worden dat vooral in de levens
middelendetailhandel bezorgd
heid is ontstaan over de voorne
mens van de regering met het be
perken van het aantal verkoop
punten voor tabakswaren.
Over beperking van de sigaretten-
verkoop via automaten denken
de bewindslieden nog na. Vol
gens Van Zeil is dat gericht op de
automaten die staan op gemak
kelijk bereikbare openbare
plaatsen. Vooral met het oog op
de jeugd moeten we er op toezien
dat de verleiding niet heel erg
groot wordt, aldus de bewmds-
Kort geding
De president van de rechtbank in
Amsterdam, mr. B. Asscher, doet
vanmiddag uitspraak in een kort
geding dat het Energieonder
zoek Centrum Nederland (ECN)
in Petten heeft aangespannen te
gen de milieu-organisatie Green
peace. ECN wil dat het schip Si-
rius van Greenpeace, inmiddels
onderweg naar de dumpplaats
van het radioactieve afval, op ten
minste één zeemijl verwijderd
blijft van het dumpschip Schel-
LEIDEN - WD-lijsttrekker
Ed Nijpels wenst niet alleen
met Jan Terlouw, lijsttrekker
van D'66, voor de televisie in
discussie te gaan. De libera
len willen slechts een televi
siedebat houden als ook Den
Uyl (PvdA) en Van Agt
(CDA) hieraan deelnemen.
Het voorstel voor het debat is
gedaan door D'66-voorlichter
Jan Goeijenbier. De bedoe
ling was dat de Tros-televisie
in haar actualiteitenprogram
ma van 3 september ruimte
zou maken voor het twistge
sprek. De Tros had al 25 mi-
nuteii uitgetrokken.
Loyalisten
CDA-lijsttrekker Van Agt vindt
dat de loyalisten hun voorbe
houd tegen de plaatsing van
nieuwe kernwapens niet mo
gen gebruiken om een even
tuele coalitie met de WD te
blokkeren. Hij zegt dit in een
interview in het CDA-partij-
blad CD-Actueel van deze
week. Volgens Van Agt geldt
het voorbehoud van de loya
listen alleen het gebied van
de kernwapens
Van Agt wijst er op dat de loya
listen zich alleen kunnen ver
zetten tegen een coalitie met
de liberalen indien in het re
geerakkoord de plaatsing van
de nieuwe raketten zou wor
den vastgelegd. „Wat zelfs
niet kan voor erkende grava
mina (voorbehouden - red.) is
het afwijzen van een coalitie
op grond van de verwachting
dat die coalitie later weieens
zou kunnen besluiten tot
plaatsing. Dat kan niet", al
dus Van Agt.
De CDA-lysttrekker gaat er
overigens van uit dat de loya
listen by de beslissende
stemming in de fractie over
een eventuele coalitie met de
WD zich uiteindelijk by het
besluit van de meerderheid
zullen neerleggen.
In het interview laat Van Agt
verder weten dat D"66 niet
mag worden uitgesloten van
een eventuele coalitie van
CDA en WD. „Die party
heeft met ons de hitte van de
dag willen dragen, en mag
daarom zeker niet op voor
hand worden uitgesloten",
zegt de CDA'er.
Van de PvdA zal Van Agt niet
opnieuw een voetnoot by het
regeerakkoord accepteren,
waarin de ministers van deze
party plaatsing van kernwa
pens afwijzen. By het kabinet
Van Agt II moest deze opstel
ling worden aanvaard, omdat
er geen andere mogelykheid
voor een coalitie was. zegt
Van Agt.
PvdA
Het ambtelyke rapport "Her
overwegingen" maakt nog
eens duidelijk dat bezuini
gingen die tot een groot ver
lies aan arbeidsplaatsen lei
den, hun zin verliezen. De
PvdA wyst bezuinigingen af,
die erop neerkomen dat
34.000 onderwysgevenden
hun baan verliezen terwille
van een in 1986 te realiseren
besparing van ruim twee mil
jard gulden.
Dit heeft PvdA-lysttrekkcr
Den Uyl gezegd op een ver-
kiezingsbyecnkomst in As-
m De PvdA wyst ook be
zuinigingen af, zoals die nu
kennelijk worden voorbe
reid, waarby de uitkeringen
extra worden verlaagd ten
opzichte van de ontwikkeling
van de lonen Een dergelyke
ontkoppeling is in strijd met
de solidariteit van
werkenden en niet-
werkenden". zo hield hy zyn
toehoorders voor.
contactS&!
haarlemmerstraat 58
leiden-071-140148 lidANVC
