c
Spookrijden vergt
jaarlijks 4 levens
Reportage
J
Griekse economie gaat
niet verder achteruit
Ziekenfondsen boos over
uitstel "zwarte lijst"
Alcohol, desoriëntatie en
gewoon de afslag gemist
Pluimvee
slachters
in de knel
Varia
Gerard Dielessen
Een automobilist die op
de rijksweg plotseling
een tegenligger op zijn
baan ziet naderen,
denkt vermoedelijk in
eerste instantie spo
ken te zien. Maar
spookrijders zijn he
laas al te zeer een rea
liteit die jaarlijks ver
scheidene slachtoffers
eist. Daarom doet de
politie er van alles aan
om dit verschijnsel in
te dammen. Onder
meer via radioberich
ten probeert men de
weggebruikers tijdig
te waarschuwen. Onze
verslaggever sprak
hierover met vertegen
woordigers van de Al
gemene Verkeers
dienst en Rijkswater
staat.
Sinds 8 maart van dit jaar worden de radioprogramma's op Hilver
sum 3 er bijna dagelijks voor onderbroken: „En dan nu een
verkeersmededeling", zegt de discjockey terwijl de muziek
wordt weggedraaid. „Er is een spookrijder gesignaleerd op rijks
weg 12 tussen Utrecht en Gouda rijdende in de richting Utrecht
op de noordelijke rijbaan. Weggebruikers worden verzocht om
rechts te blijven rijden, snelheid te minderen en de spookrijder
met üchtsignalen te waarschuwen".
Sinds de eerste spookrijder in het begin van de jaren '60 opdook in
de buurt van Sassenheim, is het verschijnsel de afgelopen jaren
sterk toegenomen. Er vallen door toedoen van spookrijders per
jaar gemiddeld vier doden.
i Zolang er snelwegen zijn, zullen er spookrijders zijn.
DONDERDAG 26 AUGUSTUS 1982
Als lettervreter en letterspuwer
word ik, waarschijnlijk meer
dan de gemiddelde Nederlander,
door alles wat gedrukt of geschre
ven is aangetrokken, als een mot
naar een lamp. Zelfs de teksten
op pakken melk. tubes tandpasta
en potjes pindakaas trekken on
weerstaanbaar mijn aandacht.
Lettermesjokke. Neem bijvoor
beeld zo'n doosje ROKA cheese
a-ispies. Een ander ritst het doos
je aan de zijkant open, haalt de
kaaskoekjes eruit en doet ze op
een schaaltje zonder verder acht
te slaan op wat er op het doosje
staat, maar ik kan het niet open
scheuren zonder eerst even te le
zen wat er op staat. Dat begint al
bij dat gekartelde reepje dat je
uit het dekseltje moet scheuren
om het doosje open te kunnen ma
ken, een systeem dat je steeds va
ker ziet (Kellog's cornflakes bij
voorbeeld), en waarbij het me
nog nooit gelukt is het reepje er
ongeschonden tussenuit te trek
ken. Bij ROKA cheese chips zie ik
op dat gekartelde reepje gedrukt
staan:
1NGREDIENSER OST (GOUDA),
HVEDEMEL, FEDTSOF (Pal-
meolie, og-eller soyaolie, og-eller
.kokosolie), salt.
Wat zou dat voor taal zijn, on
danks soyaolie en kokosolie?
Zweeds, Noors of Deens9 Op de
onderkant van het doosje staan
de adressen van de buitenlandse
vertegenwoordigers afgedrukt,
daar is ook een Zweeds en een
Deens adres bij, het zal dus wel
geen Noors zijn wat er over de in
grediënten gezegd wordt. Ik houd
het voorlopig op Zweeds. Dezelf
de mededeling staat overigens
ook nog in het Engels, het Frans
en het Duits op het doosje. Daar
uit blijkt dat Ost is kaas, en hve-
demel is tarwebloem, en fedtstof
is vet. Eerste merkwaardigheid:
de Engelse lijst van ingrediënten
(Gouda cheese, wheatflour, shor
tening, salt added) wordt, in te
genstelling tot de Franse, Duitse
en Zweedse lijstjes, nog aange
vuld met de mededeling dat het
vet palmolie en-of soyaolie en-of
cocosolie bevat (dat staat er bij
de Zweedse vetstof ook achter),
gevolgd door de mededeling: ,AU
these oils can be hydrogenated
and fractioned". Kunnen dus ge-
hydrogeneerd en gefractioneerd
worden. Zout toegevoegd, staat
er nog eens extra achter. De eer
ste merkwaardigheid is dus, dat
de Engelsen blijkbaar wèl in deze
bijzonderheid geïnteresseerd
zijn, en de Fransen, Zweden en
Duitsers niet. En de tweede merk
waardigheid vind ik, dat hoewel
hier sprake is van een 'product of
Holland', vervaardigd door Roo-
denrijs in Delft, de Nederlandse
kopers geheel onkundig worden
gelaten van de ware inhoud van
deze kaaskoekjes. U en ik weten
toevallig wat farine en shorte
ning betekenen, maar Roodenrijs
wil vast niet dat zijn kaaskoekjes
alleen door mensen met middel
bare opleiding gekocht worden!
Blijkbaar zijn wij Nederlanders
meer in het gewicht van de in
houd dan in de samenstelling
van de inhoud geïnteresseerd,
want op de zijkant van het doosje
komen wij weer wèl aan bod:
Poids net 150 g, Netto Inhalt 150
g is 54 Stuck, Netto inhoud 150 g.
U ziet het, de Zweden hebben hier
plaats moeten maken voor de Ne
derlanders! En ook de Engelsen,
zult u oplettend uitroepen, maar
die krijgen hun Net wt 150 g al op
de voorkant van het doosje, on
der de molens en de koeien, voor
geschoteld, dus die hebben niets
te klagen. De Duitsers trouwens
ook niet, want die krijgen als eni
gen de extra informatie dat 150 g
is 54 Stuck. Zij staan nu eenmaal
bekend om hun Grundlichkeit,
het is verstandig dat Roodenrijs
daar rekening mee houdt. Ik heb
het aantal kaaskoekjes in mijn
doosje natuurlijk onmiddellijk
geteld, het waren er 60.
Boven de koeien en molens staat op
de bovenkant van het doosje in
vier talen de ondertitel van Chee
se Crispies:
De andere helft van uw borrel.
Feuilletes au fromage 30 pet.
Feines krosses Kasegeback
The other part of your cocktail.
Aardig bedacht de andere helft
van uw borrel, in het Engels ver
taald met het andere deel van uw
cocktail. Die vergelijking ging de
Fransen en de Duitsers blijkbaar
boven hun pet, zij moeten zich
vergenoegen met 30 pet kaas
koekjes en fijn bros kaasgebak.
Op de onderkant van het. doosje
krijgen de Engelsen, Fransen en
Duitsers (wij en de Zweden moe
ten er maar naar raden) nog on
derricht in het gebruik van deze
kaaskoekjes. De Engelsen krijgen
te horen dat zij een ideale snack
zijn bij champagne, wijn, cock
tails, bier en koude spijzen. Op
warmen voor serveren.
Die laatste raad wordt de Fransen
onthouden, de Duitsers krijgen in
plaats daarvan de opdracht om
ze koel en droog te bewaren. Zo
krijgt ieder volk een koekje ven
eigen deeg! De Fransen wordt
verder verteld dat de kaaskoek
jes bij hun aperitief gegeten kun
nen worden, en ook tedeaal zijn
voor recepties en cocktails. En de
Duitsers wordt verteld dat ze een
'kostliche Beigabe' zijn 'fur Sekt.
Wein, Cocktail, Bier, Kleine Sup-
pen und kalte Platten'.
Weliswaar op een aantal van
ongeveer 2000 verkeers
slachtoffers. Toch blijkt
Rijkswaterstaat en de Alge
mene Verkeersdienst Rijks-
poütie (AVD) in Driebergen
druk doende om van het pro
bleem af te komen.
Stafmedewerker W. Verbeek
van de AVD zegt: „Dat valt
niet mee. Zolang er snelwe
gen zijn, denk ik dat er ook
spookrijders zijn. Maar we
moeten natuurlijk wel probe
ren om het verschijnsel zo ef
fectief mogelijk aan te pak
ken. Bijvoorbeeld door de ra
dio-uitzendingen. Dat werkt
formidabel. Ik zat een paar
weken geleden op het berich
tencentrum van de AVD.
Middenin de nacht kwam er
een melding binnen van een
geval in de buurt van Muider-
berg. We hebben het direct
doorgegeven aan het ANP.
Binnen twee minuten hoorde
ik de melding terug in het
AVRO-programma van Cees
van Zijtveld".
Fenomeen
Het spookrijden werd het eerst
in de Verenigde Staten ge
constateerd. Daar komt de
naam 'ghoast-rider' vandaan.
Al in 1960 was het probleem
daar groter dan nu in Neder
land. Vervolgens kreeg West-
Duitsland te maken met het
fenomeen 'Geister-fahrer'.
„Dat is niet verwonderlijk",
zegt Th. A. Leenders, hoofd
van het stafbureau van de Al
gemene Verkeers Dienst in
Driebergen. „De Verenigde
Staten en West-Duitsland wa
ren de eerste landen met au
tosnelwegen. Onze oosterbu
ren hebben dan nog het na
deel dat de op- en afritten op
grote afstand van elkaar lig
gen. Soms wel op veertig ki-
lometer of meer. In ons land
ligt er om de tien kilometer
wel een op- en afrit. Dat geeft
toch aanzienlijk minder pro
blemen".
„Overigens", gaat leenders ver
der, „heeft West-Duitsland
aan het eind van de jaren '60
het probleem fors aangepakt.
Betere bewegwijzering, ra
diomededelingen en contro
les. Sindsdien is er een mati
ging waar te nemen".
Terug naar Nederland. Ver
beek: „Het blijft een ongrijp
baar fenomeen. Hoe komt
het? Hoe vaak komt het
voor? Is de wegconstructie
wel goed? Het is moeilijk te
beoordelen. Wij hebben in
1980 een onderzoek gehou
den onder de politiekorpsen
die een snelweg in hun ge
bied hebben. Uiteindelijk
bleek dat er in het land 39 ze
kere gevallen van spookrij
den waren genoteerd. Maar
wie weet hoeveel mensen uit
eindelijk aan de verkeerde
kant van de weg hebben ge
reden? Of waarover niets
werd doorgegeven. Of er wel
licht zelf achterkwamen en
omdraaiden. Dat weten we
niet. Is ook niet te achterha
len".
Vijf doden
Uit het in 1980 gehouden on
derzoek bleek dat vijf men
sen in dat jaar door toedoen
van een spookrijder om het
leven zijn gekomen. Uit een
nadere analyse bleek tevens
dat 12 van de 39 spookrijders
onder invloed van alcohol
had gereden en dat er vijf
mensen van rond de 80 jaar
bij waren (Verbeek: „Je ziet,
we hebben een hoge leeftijds
grens genomen") en dat er
nog eens vijf spookrijders
hadden besloten om tegen
het verkeer in te rijden, om
dat ze een afslag hadden ge
mist of gewoon een verkeer
de oprit hadden genomen. De
redenen van de ovenge zes
tien waren volgens Verbeek
niet te achterhalen.
Sinds vanaf 8 maart de meldin
gen regelmatig over de radio
zijn te horen heeft de AVD
ook een overzicht van het
aantal gevallen (vanaf die da
tum). Verbeek: „Twee en vijf
tig meldingen hebben we tot
nu toe doorgegeven. Daarvan
hebben we er dertien tot stil
stand kunnen brengen. Dat is
een kwart. De anderen zijn er
waarschijnlijk zelf achter ge
komen".
Verbeek verder: „Ik wil met
grote stelligheid zeggen dat
een spookrijder altijd een on
vervaren automobilist is. Bo
vendien is hij ter plekke on
bekend. Desoriëntatie. Dat is
een van de hoofdzaken".
En: „Ik kan ook niet begrijpen
dat een weggebruiker het
niet door heeft dat hij aan de
verkeerde kant van de weg
zit. De vangrail zit fout, de
sloot en de weilanden met de
koeien ook. Dat moet toch
opvallen. Maar goed, als je
niet dagelijks achter het
stuur zit merk je dat waar
schijnlijk niet. Dan heb je je
handen vol aan het besturen
van de auto".
Halsbrekend
Leenders: „Wat uit het onder
zoek van 1980 ook is geble
ken, is dat het meestal fout
gaat bij dubbele op- en afrit
ten. Want juist op die plek
ken is het makkelijk om de
verkeerde weg te kiezen".
„Het kan soms raar gaan", gaat
Leenders verder. „In de
buurt van Amsterdam reed
een man de verkeerde weg
helft op. Het was al een beetje
donker. Hij kwam er geluk
kig vrij snel achter en ging
dus terug, achteruit. Dat be
tekende dat zijn achteruitrij-
lichten brandden. Op dat mo
ment wilde een vrouw de
snelweg oprijden, maar zag
toen twee witte lichten. 'Hier
kan ik niet inrijden', was haar
reactie en reed vervolgens
ietsje verder de verkeerde rij
baan op. Zo gaat dat. Ook zij
kwam er snel achter dat ze
niet goed zat Maar je ziet het
het kan eenvoudig misgaan".
Dan het bericht in de krant van
13 november vorig jaar. 'Man
dwingt spookrijdster tot
stoppen', staat er boven. Een
zwaar beschonken dame uit
Amsterdam reed destijds
achttien kilometer op de ver
keerde weghelft van Amster
dam naar Utrecht. De 31-jan-
ge Rudolf Koekkoek uit Hil
versum voorkwam brokken
door de vrouw tot stoppen te
dwingen. Maar daarvoor ver
richtte hij wel halsbrekende
toeren. Hij haalde de vrouw
op de voor hem goede weg
helft in. Schrok op toen hij de
spookrijdster zag, begon te
toeteren en te knipperen met
zijn lichten. Maar dat hielp
niets. Vervolgens gaf-ie vol
gas. Parkeerde zijn auto op
de vluchtstrook, sprong over
de vangrail en begon driftig
te zwaaien. Maar de 34-jarige
dame reed doodkalm om
hem heen. Hij gaf niet op. Via
de afslag Breukelen wisselde
hij van weghelft, haalde de
vrouw weer in en kon haar
uiteindelijk tot stoppen
dwingen door zijn auto dwars
over de wee te retten
Zelf iets doen?
„Toch", zegt Verbeek van de
AVB. „kunnen automobilis
ten die een spookrijder zien.
zelf beter niets ondernemen.
Goed. in ieder geval bg een
praatpaal of bezinestation di
rect doorgeven waar de
spookrijder zich bevindt Zo
dra een automobilist over de
radio een melding hoort is
het van belang dat hij snel
heid mindert en rechts gaat
rijden. Hij kan dan eventueel
makkelijk uitwijken naar
links of verder naar rechts de
vluchtstrook op of in noodge
vallen zelfs de berm in. Er
kunnen in ieder geval wel
lichtsignalen worden gege
ven om de spookrijder te
waarschuwen. Het tot stil
stand brengen van zo iemand
is echt een taak van de poli
tie".
Onder de titel 'Spookrijden'
heeft ir. G. A. Breevoord van
de dienst verkeerskunde van
Rijkswaterstaat eind vorig
jaar in opdracht van de direc
teur-generaal van Rijkswa
terstaat, ir. J. van Dixhoom,
een rapport gemaakt. Een in
ventarisatie om een beter in
zicht te krijgen in het ver
schijnsel. „In dat rapport",
zegt het hoofd van het stafbu
reau van de AVB. Th. A
Leenders, „staat wel een aan
tal oplossingen. Maar het
gaat om de centjes. Dat is
duidelijk".
Inmiddels heeft Rijkswater
staat eind 1980 al enige, goed
kope maatregelen getroffen.
Na het jaar (1979) waarin er
door het spookrijden tien
mensen om het leven kwa
men, plaatste rijkswaterstaat
bij elke afrit twee borden ver
boden in te njden met het on
derschrift 'Ga Terug'. Ver
beek: „Je kan het effect na
tuurlijk niet meten. We ko
men er nooit achter of er
meer spookrijders waren ge
weest zonder die borden".
Drempels
In het rapport van ir Bree-
voord wordt een aantal oplos
singen aan de hand gedaan.
Zo kunnen er op de afritten
drempels worden aange
bracht die bij onjuist innjden
automatisch omhoog gaan.
Een ander middel om de
spookrijder te weren is de
aanleg van een zogenoemd
'vergissingsweggetj*- Door
dat de spookrijder in alle ge
vallen waarschijnlijk toch
rechts blijft rijden, kan hij
worden afgevoerd naar een
grindbak. Een uitbreiding
van zo'n constructie leidt
hem zelfs weer op de gewone
toegangsweg. „Maar stelt
de onderzoeker in zgn rap
port. „dergelijke oplossingen
variëren in kosten tussen de
100.000 en 400 000 gulden".
Voorts is het aanbrengen van
detectielussen in het wegdek
een goed alternatief. Bg het
inrijden gaan dan direct lam
pen branden en bellen rinke
len. In sommige landen
wordt dit systeem toegepast
en het blijkt pnma te werken.
Maar ook hier geldt het finan
ciële obstakel.
Leenders: „Gelukkig krggen
we heel veel reacties van ge
wone weggebruiken ue
meedenken over de verkeers
veiligheid op onze wegen.
Dat is toch een bemoedigend
teken"
ATHENE (Reuter) Volgens de
Griekse minister van economi
sche zaken, Gerasimos Arsenis,
is de economische achteruitgang
van zijn land dit jaar tot staan ge
komen. Hij verklaarde gisteren
in Athene voor dit jaar een veel
geringe inflatie te verwachten
dan verleden jaar (24,5 procent)
en een kleiner tekort op de beta
lingsbalans.
Het voornaamste economische eu
vel waaraan Griekenland lijdt is
volgens Arsenis de geringe pro-
duktiviteit. In de andere landen
van de Europese Gemeenschap
is de produktiviteit zeker twee
maal zo hoog. Zonder een ge
coördineerd en ambitieus inves
teringsprogramma zal Grieken-
land zijn economie niet uit het al
jaren bestaande slop kunnen ha
len, aldus de minister.
De Griekse regering is van plan
voorrang te geven aan de ontwik
keling van het particuliere be
drijfsleven en vooral aan bedrij
ven die hoogwaardige technolo
gische produkten vervaardigen
Chemisch bedrijf moet extra
ondernemingsraden slikken
ROTTERDAM (ANP) - Het chemische bedrijf ICI Holland in Ro
zenburg moet de bestaande enkele ondernemingsraad uitbrei
den tot acht overlegorganen, verspreid over de diverse onderde
len van de onderneming. Dit heeft het ministerie van sociale
zaken en werkgelegenheid bepaald in een geschil tussen de di
rectie en de ondernemingsraad van ICI.
De directie vindt dat één overlegorgaan voor de 1890 werknemers
tellende onderneming voldoende is, terwijl de ondernemings
raad van oordeel is dat dit teveel werk oplevert om nog goed te
kunnen functioneren. De bedrijscommissie voor de chemische
industrie wees een verzoek om 14 overlegorganen in te stellen
af, maar het ministerie is rju toch tegemoet gekomen aan de
wens van de or.
Volgens het informatiecentrum ondernemingsraden (ICOR) in
Zeist, dat samen met de or van ICI tegen de uitspraak van de
bedrijfscommissie in beroep ging, betekent de uitleg die het
ministerie aan de Wet op de Ondernemingsraden geeft, dat ook
bij andere grote ondernemingen - die het nu nog met een or
moeten doen meer overlegorganen kunnen komen.
Een woordvoerder van ICI zei nog niet te kunnen zeggen of het
bedrijf zich bij de uitspraak van het ministerie neerlegt of erte
gen in beroep gaat.
Deelneming van buitenlandse
ondernemingen is welkom als
het Griekse nationale belang er
mee is gediend, het land nieuwe
technologische kennis kan ver
werven of de economische groei
erdoor wordt bevorderd, aldus
Arsenis.
Er zal binnenkort in Griekenland
investenngsbank
worden opgericht die vooral toe
zicht zal houden op de ontwikke
ling van bedrijfstakken die het
moeilijk hebben. Er zal ook een
commissie van bedrijfskundigen
worden ingesteld die tot taak
krijgt adviezen ter verbetering
van de produktiviteit te verstrek
ken. Juist door de geringe pro
duktiviteit is Griekenland een
deel van zijn exportmarkt kwgt-
geraakt en is het tekort op de be
talingsbalans opgelopen tot 2,4
miljard dollar (eind 1981) aldus
minister Arsenis.
Hij deelde mee dat de huidige
Griekse regering, die over twee
maanden op de proef zal worden
gesteld als er plaatselgke verkie
zingen worden gehouden, niets
voelt voor toezicht op lonen en
prijzen als middel om de inflatie
te bedwingen. Griekenland kent
op het ogenblik een inflatie van
ongeveer 23 procent per jaar Dat
is veel meer dan in de overige
landen van de Europese Ge
meenschap.
UTRECHT (ANP) - Het besluit
van minister Gardeniers (volks
gezondheid) om de geneesmid
delenmaatregelen één maand op
te schorten plaatst de zieken
fondsen voor grote problemen,
aldus een woordvoerder van de
Vereniging van Nederlandse Zie
kenfondsen (VNZ)
De VNZ heeft herhaaldelijk van
het ministerie de verzekering ge
kregen dat de ingangsdatum van
1 september onwrikbaar was De
"volstrekt onverwachte" beslis
sing van de minister om de zaak
een maand uit te stellen zal lei
den tot verwarring en onzeker
heid bij de verzekerden en de
medici, vrezen de fondsen.
Ziekenfondspakket
De aanvullende verzekering bg het
ziekenfonds voor medische ver
strekkingen die al buiten het zie
kenfondspakket vallen of daar
uit zullen worden geschrapt,
blijft voorlopig mogelijk. Minis
ter Gardeniers wilde dfiar met
haar wetsontwerp tot wgziging
van de ziekenfondswet een stok
je voor steken, opdat de herver
zekering tegen de "eigen bijdra
ge" van ziekenfondsverzekerden
bg het ziekenfonds onmogelgk
zou worden.
Gisteren is zg de Kamer tegemoet
te komen door dit voorstel in te
slikken, aanvullende verzeke-
Pil
De Rutgers Stichting, overkoepe
lend orgaan van bureaus voor gc-
boorteregeling n exualiteits-
vragen, heeft gisteren in een tele
gram aan het ministerie van
volksgezondheid en milieuhy
giëne haar verbgstenng uitge
sproken over de plannen om de
anti-conceptiepil uit het zieken
fondspakket te nemen
De stichting wgst er op dat het
plan "Het welzgn en de gezond
heid van vrouwen er
Nederland bedreigt"
ZEIST (ANP) - De pluimvee-
industne zit in de zorgen. Fel
le internationale concurren
tie tn r< deelteljjk wtgvallen
van het Midden-Oosten en
Rusland als belangrgke afzet
markten spelen vooral de
slachtpluimveesector parten
Onlangs zgn al enkele pluim
veeslachterijen op de fles ge
gaan en als het zo doorgaat
komt wellicht de hele slacht-
sector in de rode cgfers.
Deze sombere voorspelling
deed voorzitter J T Mellema
van het produktschap van
pluim vei en eieren gisteren
op de produktschapsverga-
dering in Zeist. Om een fatale
prijzenslag te voorkomen zul
len de pluimveeslachters na
tionaal en internationaal af
spraken moeten maken over
de beperking van hun pro-
duktie Tot nu toe is daar niet
veel van terecht gekomen
omdat produkticbeperking
met kan worden afgedwon
gen maar de ondernemers
moeten beseffen dat het zo
met langer gaat
Vooral de Franse slachters die
tegen de klippen op blgven
produceren moeten beseffen
dat "de bomen niet tot in do
hemel groeien", aldus Melle-
