„Schrappen is zéér
zorgvuldig gebeurd
v""
Reportage
Zwartkruis: Streven naar vrede niet claimen
Vandaag geding tegen
medicijnen-besluit
Weer gesprek
stukgoed-cao
Subsidie schooltandzorg
moet worden teruggedraaid
WOENSDAG 25 AUGUSTUS 1982
PAGINA 21
DOOR
NICO
SCHEEPMAKER
Een kleine dertig farmaceutische bedrijven staan
vandaag voor de balie bij de rechter, met in hun
kielzog de 'Staat der Nederlanden'. Aanleiding
voor dit kort geding is het besluit van minister Gar
deniers (Volksgezondheid) om 300 merkgenees
middelen niet meer door de ziekenfondsen te laten
vergoeden. Vijfhonderd zogenaamde 'drogisterij-
artikelen' worden vanaf 1 september eveneens uit
het ziekenfonds-pakket geschrapt terwijl voor vier
honderd andere preparaten geldt dat het zieken
fonds er vooraf een machtiging voor moet geven,
wil het deze medicijnen vergoeden.
De fabrikanten en importeurs van geneesmiddelen, verenigd in de
Nefarma, zien hun broodwinning in gevaar komen. Het stond
hen tot heden altijd vrij om elk willekeurig medicijn 'in te voe
ren', mits de speciale commissie van de Ziekenfondsraad er haar
fiat aan had gegeven. Deze Centrale Medisch Pharmaceutische
Commissie keek nooit zozeer naar de prijs, maar alleen naar de
veiligheid van zo'n geneesmiddel. De importeurs konden altijd
hun nieuwe medicijnen, onder het mom van 'het belang voor de
patiènt', in het pakket opgenomen krijgen. Mits deze niet duur
der waren dan de vergelijkbare preparaten.
Gardeniers wil nu de (te) dure medicijnen uit het ziekenfondspak
ket weren. Deze bezuinigingsmaatregel zou vijftig miljoen moe
ten opleveren.
Een apotheek, waarin zo'n 1500 soorten medicijnen een plaatsje vinden. Moeten de apothekers het vanaf
1 september met honderden preparaten minder doen?
Bewust
Jaarlijks wordt er in ons land
voor 2,5 miljard aan medicij
nen opgegeten. Was dat slik
ken doorgaans een geruisloze
handeling, de laatste jaren
wordt de bewustwording
voor alles wat men slikt gro
ter en groter: weet wat u slikt.
In het verlengde daarvan ver
schenen er geruchtmakende
publicaties over het feno
meen geneesmiddel. Het
^Kompas' bijvoorbeeld, waar
in 2500 geneesmiddelen door
genoemde commissie van de
Ziekenfondsraad tegen de
lamp werd gehouden. Con
clusie uit het boekwerk: 40
procent van 'drogisterij-arti
kelen' als laxeermiddelen,
neusdruppels, vitaminen e.d.
kan zonder meer de prulle-
bak in. De helft van de be
schikbare middelen is trou
wens ook te duur. Dergelijke
conclusies passen heel aardig
in het vaarwater van Konsu-
menten Kontakt, dat er al tij
denlang op hamert dat de zie
kenfondsen zichzelf jaarlijks
tientallen miljoenen guldens
zouden kunnen besparen.
Geruchtmakend was begin dit
jaar ook het boekwerk van
biochemicus Lucas Reijn-
ders (en anderen), 'Genees
middelen in Nederland', dat
een kritische blik wierp op
het pakket medicijnen dat in
ons land verkrijgbaar is.
Reijnders c.s. ging zo ver om
het slikken van een groot
aantal medicijnen te ontra
den.
Zo ver wil minister Gardeniers
niet gaan. Wel heeft ze beide
boekwerken dankbaar ge
raadpleegd om haar 'zwarte
fy'st' samen te stellen. Lucas
Reijnders zegt tenminste dat
de namen op de lijst van Gar
deniers hem uiterst bekend
voorkomen.
De biochemicus: "Ik heb zeer
zeker de indruk dat het
schrappen van te vergoeden
medicijnen zéér zorgvuldig is
gebeurd. Er is weinig op die
lijst af te dingen. Je kunt nog
praten over een enkel punt,
maar dat is kruimelwerk.
Vraag het elke willekeurige
specialist op dit gebied en je
zult horen dat je ongeveer zó
uitkomt als Gardeniers".
Overigens is de andere 'inspira
tor', de Ziekenfondsraad, niet
zo juichend over de plannen
van Gardeniers. Dr. C.W. van
den Dool, hoofd van het me
disch adviescollege van de
Ziekenfondsraad, vindt het
oryuist dat de minister van
adviezen in het Kompas on-
verhoede verboden heeft ge
maakt. Een advies, zo stelt de
voorzitter, is iets héél anders
dan een verbod. Voor sommi
ge patiënten zal het volgens
hem noodzakelijk zijn om
van een advies af te wijken".
De groep van Van den Dool zal
de minister dan ook tiental
len wijzigingen in de lijsten
voorstellen.
Helft
De auteur van het andere boek
werk heeft de lijst ook verge
leken met het pakket medi
cijnen, dat apothekers in di
verse gemeenten (o.a. Hooge-
veen en Culemborg) samen
stelden. Al in een veel eerder
stadium stelden zij een lijst,
zogenaamde formularia, van
uit het ziekenfondspakket te
schrappen medicijnen sa
men. Reijnders: "Met succes.
Iedereen daar vond het een
goed initiatief. Het kan ook
gemakkelijk. We kunnen hier
in Nederland de helft van de
1500 soorten medicijnen toe".
Het moge duidelijk zijn: de au
teur van 'Geneesmiddelen in
Nederland', hij is tevens bui
tengewoon lid van de genees
middelencommissie van
Konsumenten Kontakt, vindt
de schrappartij geen trage
die. "Ik kan me wel voorstel
len dat de plannen er niet
voor iedereen op een elegan
te wijze zijn doorgedrukt",
zegt hij voorzichtig, "maar ei
genlijk is het niet meer dan
logisch. Zo'n soort bezuini
gingsmaatregel is in een land
als Duitsland ook al uit
gevaardigd. Daar werd óók
op grote schaal oneigenlijk
gebruik van het medicijnen-
gebruik gemaakt. Het is na
tuurlijk wel aardig als je, om
maar een voorbeeld te noe
men, een laxeermiddel gratis
en voor niets kunt krijgen.
Maar je kunt het net zo goed
bij een drogist gaan kopen.
Wat er is geschrapt, is eigen
lijk allemaal luxe".
Besparing
Nefarma betoogt dat de beoog
de besparing van 50 miljoen
slechts 1,5 promille uitmaakt
van de totale kosten van de
gezondheidszorg. Met andere
woorden: niet de moeite
waard om al die moeite voor
te doen. Reijnders daarente
gen gelooft dat het lijstje met
niet langer te vergoeden me
dicijnen een besparing van
één twee procent oplevert
"Het tikt echt behoorlijk aan.
In Hoogeveen en Culemborg
hadden de apotheken te ma
ken met een besparing van
wel twintig tot dertig pro
cent. Daar lag het natuurlijk
anders, omdat zij alleen
schrapten in medicijnen die
alleen op recept werden ver
strekt. Als ik het omreken, al
le preparaten die nu op de
Ujst staan erbij haal, dan kom
ik op die één twee procent
uit".
Er zit één maar aan: alle partij
en moeten zich er dan wel
aan houden.
Daaraan kan het volgens de
biochemicus nog wel eens
gaan schorten. Artsen die een
'verboden' middel toch wil
len voorschrijven kunnen
daarvoor wel de nodige truc
jes bedenken: sociale indica
tie bijvoorbeeld, of het argu
ment dat de patiènt beslist
niet buiten dat ene middel
kan.
Reijnders vindt de argumen
tatie van Nefarma, dat Neder
land met 1500 soorten ver
achterblijft bij landen als
Duitsland en Frankrijk waar
een nog veel groter aantal
soorten medicijnen circu
leert, niet steekhoudend.
"Het is wel zo. Maar de Scan
dinavische landen hebben
weer veel minder soorten. Je
moet natuurlijk altijd wel een
paar merken van een bepaald
middel hebben. Sommige
mensen zijn voor middel A
allergisch, voor middel B
niet Maar nogmaals, het is
zeer goed mogelijk om het
met de helft minder te doen.
De Wereldgezondheidsorga
nisatie heeft zelfs een lijst ge
maakt van de meest essentië
le middelen, en daar stonden
maar 200 soorten op".
Druppel
Twee procent of anderhalf pro
mille: de hantering van de
lijst niet te vergoeden medi
cijnen is natuurlijk maar een
druppel op de gloeiende
plaat de totale kosten van de
gezondheidszorg in ogen
schouw nemend. Reijnders
beseft dat ook wel. Aan de
andere kant oordeelt de bio
chemicus dat de overheid ér-
gens moet beginnen. Liever
het aantal medicijnen beper
ken dan de anti-conceptiepil
uit het ziekenfondspakket te
schrappen, zo vindt hij. De
apothekers hebben deze
week aangekondigd de pil uit
het pakket te willen lichten
in plaats van de aangekon
digde 1200 geneesmiddelen.
Het verbod om de pil te vergoe
den is natuurlijk veel gemak
kelijker te controleren dan
die hele waslijst van medicij
nen, maar, zegt Reijnders,
"dan schuif jc alles weer op
de vrouw af'.
"Bezuinigingsposten in zieken
huizen zijn natuurlijk veel
moeilijker aan te pakken.
Men is nu wei driftig bezig
met het indammen van het
aantal ziekenhuisbedden,
maar zo'n administratieve
handeling zet natuurlijk ook
geen zoden aan de dijk. Tja,
men loopt als een kat om de
hete brij heen".
Overigens werpen de bezuini
gingspogingen op voorhand
al hun vruchten af, zij het op
een andere manier dan de mi
nister beoogde. Volgens de
projectgroep van de Zieken
fondsraad hebben verschil
lende fabrikanten van merk
geneesmiddelen, die werden
gewogen en te duur bevon
den, inmiddels hun prijzen
verlaagd. Daardoor zijn deze
medicijnen niet of nauwe
lijks duurder meer dan de
goedkopere, vervangende
preparaten. En dat is mooi
meegenomen.
Evangelisch-Lutherse Kerk: aan
genomen naar Den Haag A. J.
Maasdorp Windhoek (Namibië,
Zuidwest-Afrika).
Dominee P. M. Luca (remon
strants) te Amsterdam is veertig
jaar predikant. Hij heeft van 1944
tot 1949 in Leiden gewerkt. In
1949 ging hij naar Amsterdam.
De heer P. van der Laarse heeft
als pastoraal medewerker af
scheid genomen van de remon
strantse gemeenten in Boskoop,
Zwammerdam en Bodegraven.
Hij wordt nu voorganger van de
afdeling Soest van de Nederland
se Protestantenbond.
De bekende gereformeerde pro
fessor dr. Johannes Verkuyl
(Amsterdam) is op 28 augustus
Waar zon ze nu het meeste spijt van
hebben, Franoise Bisson? Dat ze
vergeten heeft (één keertje
maar!) de muurkast af te sluiten,
of toch dat ze haar 12-jarige
zoontje David jarenlang van de
buitenwereld heeft afgesloten,
waarvan het laatste jaar (sinds
juli 1981) in een kast, achterin de
gang van hun huis in Brétigny-
sur-Orge? Die muurkast mat 1
meter 60 bij 70 centimeter, dat is
een normale maat voor een
muurkast, maar als je er een jaar
in opgesloten zit, is het heel erg
klein en benauwd. Ik heb het even
op de vloer uitgemeten, - je moet
er niet aan denken.
David kreeg alleen water te drin
ken, meestal biscuitjes te eten, en
zijn behoeften moest hij op een
emmer doen. Die zal Fraijoise
toch af en toe leeg hebben moeten
gooien, met opgetrokken neus. Of
liet ze dat door Claude doen,
Claude Chevet, haar tweede man
bij wijze van spreken, van wie ze
ook een tweede zoontje had: Lau
rent? Ik zeg bij wijze van spreken
omdat Frarjoises eerste vriend,
zodra hij haar zwanger had ge
maakt, hem gesmeerd was, zodat
ze als ongehuwde moeder achter
bleef met de kleine David. Die
ging linea recta naar een kin
dertehuis, maar na twee jaar
haalde ze hem daar weer weg,
toen ze kennis had gekregen aan
de toen 23-jarige Claude. Want
de weg naar de hel is geplaveid
met goede voornemens (boven
dien scheelde het 600 francs per
maand). Aanvankelijk sliepen
de kinderen bij elkaar in de
slaapkamer, in stapelbedden,
Laurent boven en David onder of
omgekeerd, maar toen David,
drie jaar was (een peuter dus
nog) haalde zijn moeder hem uit
de kamer van zijn kleine broertje
weg en installeerde hem op een
schuimrubber matras in de bad
kamer. Daar moest hij ook eten,
samen eten met zijn broertje
mocht niet meer. Op een dag was
David blijkbaar zo lastig, dat
Franoise hem een doek voor de
mond bond en zijn handen in ko
kend water hield. Geen dokter er
bij, zweren, vingers aan elkaar
gegroeid. En Claude dacht blijk
baar: laat ik maar niks zeggen,
het is haar kind, het is al mooi
genoeg dat ik die jongen in mijn
huis duld.
Dan weet David, in juli 1980 (hij is
tien jaar) opeens te ontsnappen,
op een moment van onoplettend
heid! Hij is alleen thuis, hangt
een elektrisch snoer uit het raam
van de tweede verdieping, en
klimt omloog. Het snoer breekt,
hij valt op zijn hoofd, wordt een
maand in het ziekenhuis ver
pleegd waar een chirurg ook zijn
samengegroeide vingers ope
reert, en niemand, NIEMAND!,
stelt eens even een onderzoek in
naar het reilen en zeilen van die
familie. Noils sommes tous des as
sassins, dat blijkt wel weer.
Na een maand mag David weer
naar huis, en een maand later
verhuist het gezin naar Brétigny-
sur-Orge (net zo groot als Nun-
speet), waar de buren niet beter
weten of ze krijgen een vader
(Claude), een moeder (Franoise),
een zoon (Laurent) en een tekkel
(Gipsy) naast zich wonen. Dat er
ook nog een muurkastékind in
dat huis woonde, is iedereen al
tijd ontgaan: de buren die over
de vloer kwamen, de vele vrien
den die Fraijoise en Claude had
den, de vriendjes van Laurent...
niemand had ook maar iets in de
gaten.
Want net als Laurent, die met geen
woord over zijn oudere half
broertje kikte, hield David zich
ook aan de code in hel gezin: hij
gaf nooit een kik, keek alleen
door het sleutelgat naar de rest
van de wereld, en hoopte maar
dat Laurent er weer eens in zou
slagen de door moeder verstopte
sleutel van de kast te vinden, zo
dat ze even een uurtje stiekem
met elkaar konden spelen of tele
visie kijken. Laurent is nu bij
zijn opa en oma, die oudjes zou ik
ook wel eens een paar vragen
willen stellen...
In februari van dit jaar gingen
Fraijoise, Claude en Laurent
acht dagen naar de wintersport.
Gipsy zal wel zijn meegenomen,
David kreeg een kom water, wat
kaas en biscuit in zijn kast, de
kast ging weer op slot, en nage-
zwaaid door de buren gingen de
Chevets op weg. De buren hadden
nog aangeboden de planten om
de dag water te geven, stel ik mij
zo voor, maar dat hoefde echt
niet, had Fratjoise gezegd. En nu
was het zondag 22 augustus, de
zomervakantie naderde weer
voor Fraijoise, Claude en Lau
rent, over enkele dagen zouden ze
vertrekken, dat geeft natuurlijk
een heel gedoe ('is er wel genoeg
biscuit in huis?), en misschien
kwam het wel daardoor dat Fra
tjoise, als een kip zonder kop
rondrennend door het huis (over
dag werkte ze immers als cassiè-
re in Claude's supermarkt) ver
gat de kast op slot te doen!
En toen gebeurde er een soort won
der. David, die zich altijd muis
stil had gehouden, ook als er visi
te was, had toch nog het benul te
vluchten. Hij greep zijn kans,
misschien wel zijn laatste, zo
vlak voor die lange vakantie. Hij
trok snel wat oude kleren van
Laurent aan en liep het huis uit,
voor zover hij althans nog strom
pelen kon (30 kilo woog hij nog,
hij kon zijn benen niet meer
strekken, enzovoort). Op 300 me
ter van het huis viel hij in een
tuin, uitgeput, in slaap. Daar
werd hij gevonden, gelukkig niet
door zijn ouders.
Ook bisschop Zwartkruis van
Haarlem heeft afstand genomen
van het stemadvies van onder
andere het Interkerkelijk Vre
desberaad en Pax Christi ('stem
tegen plaatsing kernraketten en
dus links'). "De vredesbewegin
gen hebben zich daarmee in een
partijpolitieke kwestie ge
mengd", zegt de bisschop in een
verklaring.
De bisschop blijft bij zijn mening,
dat de kernbewapening een zaak
is van leven en dood, die elke
christen ter harte moet gaan. In
dat opzicht ondersteunt hij ook
het werk van de vredesbewegin
gen. Hij onderschrijft echter niet
de conclusie die zij daaruit trek
ken en die zij anderen willen op
dringen. "Het streven naar vrede
kan niet bij voorbaat exclusief
door groepen of partijen worden
geclaimd. Dat zou er alleen maar
afbreuk aan doen".
In een interview met de volgende
maand verschijnende Vredes-
krant zegt mgr. Zwartkruis niet
te weten, hoe ver de bisschoppen
moeten gaan met de praktische
toepassing van hun standpunt in
een bepaalde zaak.
"Het is net als met de kwestie van
de abortus. De bisschoppen
moesten daar spreken. Zij moes
ten het geweten vormen, ook van
degenen die politieke verant
woordelijkheid dragen. Uitein
delijk moeten de politici wél hun
eigen besluiten nemen. Wij moe
ten hen helpen".
Beroepen
Hervormde Kerk: beroepen te
Enter (Ov.) D. D. Lucas Maas
sluis, te Maasdijk J. L. Ravesloot
Heemse; aangenomen naar Dok-
kum R. Schelling Dronrijp, naar
Rouveen D. C. Floor Wekerom.
Gereformeerde Gemeenten: be
roepen te Woerden J. Kareis
Beekbergen.
ROTTERDAM (ANP) - Werkge
vers en werknemers in de ha
vens van Amsterdam en Rotter
dam gaan volgende week vrij
dag, op verzoek van de werkge
vers, weer onderhandelen over
een nieuwe cao (1982) voor de
vijfduizend stukgoedarbeiders
in beide havens.
De onderhandelingen zijn nodig
omdat de leden van de Ver-
voersbond FNV zich in een, in
juli gehouden, referendum
slechts positief hebben uitge
sproken over vijf van het uit ne
gentien punten bestaande eind
bod van de havenwerkgevers.
Over de prijscompensatie, ar
beidstijdverkorting en verho
ging vuilwerktoeslag waren de
onderhandelaars het eens ge
worden. De overige punten wer
den door de Vervoersbond FNV
niet aanvaardbaar geacht, om
dat er, naar het oordeel van de
bond, alleen maar sprake was
van een verslechtering.
De havenwerkgevers zijn het daar
niet mee eens. Volgens werkge
versonderhandelaar G. Zee-
bregts is er in zijn algemeen
heid helemaal geen sprake van
een verslechtering. De bond
heeft volgens hem ook een on
juiste motivatie gegeven voor
het niet-opnemen van de veer
tien punten in het referendum.
De havenwerkgevers vinden
dat de vijf door de werknemers
geaccepteerde cao-punten een
onvoldoende basis vormen voor
het afsluiten van een cao voor
1982.
Het zwaartepunt bije komende
vijftig jaar predikant. Als 24-jari-
ge jongeman werd hij in 1932 in
Laren tot predikant bevestigd.
Van 1937 tot 1939 werkte hij in
Leiden onder oosterse studen
ten.
Na vele jaren in dienst van de Zen
ding werd Verkuyl hoogleraar in
de zendingswetenschap aan de
Vrije Universiteit in Amsterdam
(1965). Sinds oktober 1978 is hij
met pensioen. Maar hij schrijft,
correspondeert, spreekt en
preekt nog heel veel.
Een interview met een krant be
sloot professor Verkuyl deze
week zo: "Ik snap natuurlijk wel
dat het hersttijd voor mij is en
dat er een wegversmalling aan
het komen is op je levensweg.
Maar ik denk altijd maar: werk
zolang het dag is".
Zoeklicht
De christelijke organisatie 'Het
Zoeklicht' (stichter Johannes de
onderhandelingen zal komen te
liggen bij de al jaren bestaande
wens van de werkgevers om de
dienstverlening in de havens te
vergroten. Daarvoor is het vol
gens de werkgevers nodig dat
de arbeidstijden worden aange
past. De door hen voorgestelde
nieuwe arbeidstijden zijn niet
aanvaardbaar voor de Ver
voersbond FNV.
De kans dat de bond alsnog ak
koord gaat met de voorstellen
van de werkgevers om arbeids
tijden aan te passen en de
dienstverlening In de weekein
den uit te breiden, is niet erg
groot. Bestuurder Kees Marges:
"De werkgevers moeten beter
weten. Al jaar en dag hebben
onze leden gezegd geen behoefte
te hebben aan dergelijke maat
regelen. De mensen die geen be
zwaar hebben tegen het werk In
ploegendiensten zijn al lang
naar andere sectoren van de ha
ven vertrokken", aldus Marges.
Heer) houdt aanstaande zaterdag
in de Expohal te Hilversum haar
jaarlijkse toogdag. Het thema is:
*Wij verwachten Jezus'.
Sprekers zijn ds. W. Harkema
(Doorn), ds. W. Hessels (Alblas-
serdam), ds. H. G. Koekkoek (Al
phen aan den Rijn), ds. P. J. Mie-
tes (Zeist), ds. H. Postma (Olde-
broek) en evangelist P. Smit
(Doorn). Muzikale medewerking
verlenen het duo Gert en Her-
mien Timmerman, de Young Go
spel Singers uit Eindhoven en
Maarten de Groot orgel. De dien
sten beginnen om ip uur, half 2
en kwart voor 4. Voor kinderen
van vier jaar af is er een apart
programma.
Het Diepgangcentrum in Hazers-
woude heeft voor het komende
seizoen een serie van vijf lezin
gen opgezet onder de titel 'Vrede
op aarde; geloven dat het te doen
is'. De organisatoren willen daar
mee aansluiten bij de aandacht
die de laatste tijd op verschillen
de manieren aan het vredes
vraagstuk is besteed.
De cursus is in Hoorn, Rotterdam,
Haarlem, Den Haag, Leiden en
Alkmaar. Die te Leiden begint
op woensdagmiddag 20 oktober.
Wie meer inlichtingen wil, kan die
bü het Diepgangcentrum krij
gen: Rijndijk 108, 2394 AJ Ha-
zerswoude-Rijndyk, telefoon
01714-2032
De algemee vergadering van de
Wereldbond van Hervormde
Kerken - tot 27 augustus in Otta
wa, Canada, bijeen - heeft een
door het bestuur opgestelde ver
klaring over de toestand in Liba
non niet willen goedkeuren. Af
gevaardigden keerden zich tegen
het feit dat in de verklaring al
leen Israel werd veroordeeld.
Een speciale commissie komt nu
met een nieuwe tekst
UTRECHT (ANP) - De Zieken
fondsraad moet zijn besluit om
de bijdrage van de ziekenfond
sen aan de diensten voor school-
tandverzc
schorten.
(volksgezondheid) heeft name
lijk laten weten, dat ze haar even
tuele goedkeuring aan dat be
sluit pas kan geven, als ze ook
het advies van de raad over een
nieuwe organisatie en structuur
van de jeugdtandzorg binnen
heeft.
In mei besloot de raad tot een ver
hoging van de bijdrage in de kos
ten tot 100 procent omdat de ge
meenten hun bijdragen in veel
gevallen bevriezen of zelfs in
trekken.
Vorige maand waarschuwde de
raad de minister, dat het niet ver
hogen van de ziekenfondsbijdra
ge tot gevolg zal hebben, dat
sommige diensten zullen moeten
worden geliquideerd.
De minister heeft de raad nu voor
gesteld de oude subsidierege
ling, die op 1 augustus afliep,
voor korte tijd te verlengen, tot
zij een definitief standpunt heeft
bepaald over een intenmadvies
dat de ziekenfondsraad in juni
heeft uitgebracht over "de ge
wenste toekomstige tandheel
kundige voorzieningen in Neder
land".
