Macht president beknot
Diego Garcia
en de Britse
dubbelmoraal
c
Britse regering wijkt niet
Berlijnse muur 21 jaar
Nederlander belandt in
cel na valse aangifte
Nieuwe grondwet in Portugal
Spadolini
ziet nog
lichtpunt
'Symbol of Sorrow
august i3"|A
FOR GERMANS HEID CAPTIVE
INSIDE BERLIN WALL.
immimi mm mmiNG
fORAII CAPTIVE WORKERS UNDER
Buitenland
ZATERDAG 14 AUGUSTUS 1982
ROME (GPD) - In Malcesine, een
dorpje aan het Gardameer, ge
liefd vakantieoord voor duizen
den Nederlanders, is de 25-jarige
Amsterdammer G.G. gearres
teerd. Hij wordt ervan verdacht
valse aangifte te hebben gedaan
van een diefstal. Volgens zijn
verhaal zijn een tas met Nikon-
fototoestel en bijbehorende len
zen gestolen, waarde: anderhalf
miljoen lire (3000 gulden). Met de
vriendin ging de politie een kijk
je nemen in de auto van de besto
lene, waar de tas, met Nikon en
lenzen, werd gevonden. G. G.'s
vakantie vond een voortijdig ein
de in de gevangenis.
Volgens de politie zijn er sinds het
begin van het toeristenseizoen
tientallen van dergelijke valse
aangiften geweest. Het zouden
vooral Nederlanders en Duitsers
zijn, die deze manier hun verze
keringen in het vaderland trach
ten op te lichten.
„Let wel", zegt de politie, „er
wordt wel degelijk gestolen.
Maar zo'n dertig procent van de
aangiften, misschien wel meer,
zijn verzonnen". In Italiè worden
de daders vervolgd voor de valse
aangifte. De eventuele oplichting
van de verzekering wordt in het
thuisland gepleegd en kan alleen
daar worden vervolgd.
Bij het Nederlandse consulaat in
Rome, waar men „meestal" op
de hoogte wordt gesteld, wan
neer een Nederlander in Italië
wordt gearresteerd, is het geval
van G. G. bekend. Het enige an
dere geval dat men zich herin
nert, is van vorig jaar. De ver
dachte werd toen in een spoed-
berechting vrijgesproken, nadat
een vriend verklaarde dat hij het
verdwenen fototoestel buiten
medeweten van de verdachte
had geleend en het juist voor de
politie-inspectie weer in diens
tent had teruggelegd. „Best mo
gelijk, dat er enkele gevallen zijn
geweest waarvan wij hier niet ge
hoord hebben, maar dat het om
een speciaal Nederlandse epide
mie zou gaan, is toch heel twijfel
achtig".
De woordvoerder van het Verbond
van Verzekeraars in Den Haag,
Van Ronkel, zei desgevraagd dat
de laatste jaren een duidelijke
stijging waarneembaar is van het
aantal frauduleuze claims.
LISSABON (GPD) - Het Portugese parlement heeft giste
ren de definitieve tekst goedgekeurd van de nieuwe Por
tugese grondwet. Deze bevat ingrijpende wijzigingen ten
opzichte van de oude constitutie, die dateerde uit 1976 en
die een weerslag vormde van de radicaal-progressieve
stromingen van vlak na de Anjer-revolutie van 25 april
1974
Een van de dominante organen
van de post-revolutionaire fase,
de Revolutionaire Raad, bestaan
de uit toonaangevende militairen
van de intussen ontbonden Be
weging van de Strijdkrachten en
belast met het toetsen van wet
ten aan de grondwet, verdwijnt
in de nieuwe constitutie geheel
van het toneel. Ook socialistisch
getinte paragrafen zijn in libe
raal-conservatieve zin omgebo
gen. Verder is de macht van de
president, die op basis van de
grondwet van 1976 ver strekken
de bevoegdheden had, aanzien
lijk ingeperkt.
De Portugese grondwetswijziging
werd mogelijk gemaakt omdat
de socialisten van Mario Soares
hun steun verleenden op essen-
tiele punten aan de conservatie
ve parlementaire meerderheid
van de Democratische Alliantie.
Alleen de communisten lever
den, tevergeefs, oppositie tegen
de veranderingen, die een defini
tief afscheid betekenen van de
socialistische uitgangspunten na
de Anjer-revolutie.
Verwarde
formatie
(Van onze correspondent Hein ten
Kortenaar)
ROME - De situatie rond de Ita
liaanse regeringscrisis is uiterst
verward geworden. Formateur
Giovanni Spadolini kreeg eerder
deze week van de socialisten te
horen, dat ze niet bereid waren
mee te werken. Het leek een defi
nitief veto, want zonder de socia
listen js er geen kamermeerder
heid te bereiken. Niettemin ging
Spadolini onverstoord verder
met zijn formatiebesprekingen,
en gisteren kreeg het gevoel in
Rome de overhand, dat er mis
schien toch nog iets uit zou ko
men.
Spadolini, die zich al herhaaldelijk
een behendig bemiddelaar had
getoond, en bovendien bijzonder
gehecht is aan de eerste-minis-
terszetel, gooide het, na de socia
listische afwijzing van de „opge
warmde soep" van de afgetreden
vijfpartijencoalitie, op de „her
vorming van de republikeinse in
stituties", het enige aankno
pingspunt dat de socialisten hem
hadden gegeven. De socialisten
zelf. die zich met hun voorkeur
voor kamerontbinding en ver
vroegde verkiezigcn plotseling
volslagen geisoleerd zagen, lie
ten weten dat er op deze basis
misschien toch met hen te onder
handelen viel.
Wat zij precies bedoelen met de
„hervorming", waar zij al enige
tijd op aandringen, is overigens
onduidelijk. De veronderstellin
gen gaan van een diepgaande
herziening van het kiesstelsel
naar Frans voorbeeld (waardoor
sommigen al spreken van de
„Tweede Republiek") tot enkele
eenvoudige ingrepen in het ka
merreglement, waardoor bijv.
geheime stemmingen (als die
waarin vorige week een rege
ringsbesluit werd verworpen,
wat de aanleiding werd voor het
aftreden van de socialistische
ministers) aan banden worden
gelegd.
Het aangesneden terrein is dus uit
gestrekt en vaag genoeg om er
oeverloos over te discussiëren en
om op „Ferragosto" (15 augus
tus, de algemene vakantiedag,
waarop geen Italiaan in de eigen
woonplaats wenst te worden ge
signaleerd) ook de formateur en
de partijleiders vrijaf te geven.
Toch wordt dit algemeen gezien
als een uitstel van executie en ge
looft misschien alleen Spadolini
serieus dat zijn formatiepoging
een kans van slagen heeft.
Italiaan met
half miljoen
valse dollars
COMO - In de auto van een zaken
man heeft de politie aan de Ita
liaans-Zwitserse grens een half
miljoen aan valse dollarbiljetten
aangetroffen.
De Italiaan Anselmo Grilli (36), is
wegens het in bezit hebben van
het valse Amerikaanse geld gear
resteerd.
Grilli had klaarblijkelijk gedacht
Zwitserland te kunnen bin
nenglippen door de grens over te
gaan gedurende het vakantie
hoogseizoen, wanneer de douane
het vreselijk druk heeft. Het was
nog niet bekend waar het valse
geld vandaan kwam.
Ziekenhuispersoneel heeft gisteren voor de woning van Margaret Thatcher geprotesteerd,
geen kennis van. De Engelse premier is met vakantie in Zwitserland.
Staking in gezondheidszorg
LONDEN - De Britse regering
heeft gisteren laten weten dat zij
niet zal zwichten voor de maan
dag jl. begonnen staking bij de
nationale gezondheidszorg. Mi
nister van volksgezondheid Nor-
man Fowler zei, dat een loons
verhoging van maximaal 7,5 pro
cent het laatste bod is, gebaseerd
op de voor dit jaar beschikbare
middelen. Volgens hem zal het
kabinet ook niet wijken voor
eventuele steunacties van andere
bonden.
De elf bonden in de gezondheids
zorg die samen 1,2 miljoen werk
nemers vertegenwoordigen, ei
sen een verhoging van 12 pro
cent.
Het aantal stakers was gisteren ge
groeid tot ongeveer 600.000
schoonmakers, keuken- en was
serij personeel en ambulancewer
kers, waardoor bijna 90 procent
van de 2.000 ziekenhuizen van de
actie te lijden had. Het zwaarst
getroffen waren de inrichtingen
in Yorkshire en in Southampton.
Intussen wachten de bonden ook
het resultaat af van een klacht
van dagbladeigenaars in Londen
tegen een bond van electriciëns
die dinsdag een 24-uursstaking
hield uit solidariteit met het per
soneel bij de gezondheidszorg.
Dergelijke sympathie-acties zijn
volgens de onlangs afgekondig
de wetten verboden.
Sean Geraghty, de leider van de
Amerika zet
'raketchef
aan de kant
WASHINGTON - De Amerikaan
se marine heeft gisteren beves
tigd dat schout-bij-nacht Walter
Locke uit zijn functie van hoofd
van het kruisraketten-program
ma van het Pentagon is onthe
ven.
De marine noemde het ontslag een
"overgangsmaatregel" en wei
gerde te verklaren waarom Loc
ke zo plotseling de laan uit was
gestuurd.
Zijn opvolger, schout-bij nacht
Stephen Hostettler, zal naar ver
wacht de vrijgekomen post vol
gende week gaan bemannen.
LOS ANGELES - Het stoffelijk
overschot van Henry Fonda is
enkele uren na het overlijden
van de acteur verast, zo deelde
gisteren een woordvoerster van
de familie in Los Angeles mee.
De vijfde vrouw van Fonda, Shir-
lee, zei dat haar man had be
schikt dat er geen rouwdienst
zou plaatshebben en hij gecre
meerd zou worden. "Dat was zijn
wens en die moet ik eerbiedi
gen". aldus de weduwe.
De woordvoerster zei dat binnen
kort een besluit zou worden ge
nomen over de plaats waar Fon
da's as zou rusten.
betrokken bond, werd later ver
oordeeld tot een boete van 350
pond (ongeveer 1.650). Hij werd
schuldig bevonden aan "minach
ting voor het hof, maar niet aan
een ernstig misdrijf'. Daarom
kreeg hij geen gevangenisstraf.
De rechter die deze uitspraak
deed, had eerder elke staking bij
de pers uit solidariteit met de sta
kers in de gezondheidszorg ver
boden. Tegen dit verbod in had
Geraghty toch een werkonder
breking van een dag georgani
seerd.
Door dit milde vonnis is vermoed-
leijk een nieuw ernstig arbeids
conflict voorkomen. De organi
saties van typografen en elektri-
ciëns in Fleetstreet hadden laten
weten dat zij direct het werk zou
den neerleggen, als Geraghty tot
gevangenisstraf zou worden ver
oordeeld.
WEST-BERLIJN - Westberlijners
hebben gisteren bloemenkran
sen bij 'de muur' gelegd om te
herdenken dat communistisch
Oost-Duitsland hun stad 21 jaar
geleden in twee sectoren ver
deelde.
De rond de herdenking georgani
seerde plechtigheden trokken
een aantal plaatselijke politici en
een paar honderd burgers, maar
veel minder publiciteit in West-
Duitsland dan vorig jaar, bij de
20ste 'verjaardag' van 'de muur'.
De Westduitse minister van bui
tenlandse zaken Hans-Dietrich
Genscher maakte van de gele
genheid gebruik Oost-Duitsland
te herinneren aan de noodzaak
de betrekkingen tussen de twee
Duitslanden te verbeteren.
"De muur is een ondragelijke last
voor de mensen in Duitsland en
voor de oost-west relaties", aldus
Genscher in een vraaggesprek
met de in Bremerhaven gevestig
de "Nordsee Zeitung".
Tijdens het leggen van bloemen
kransen voor de 72 mensen die
sinds 1981 bij pogingen via de
muur naar West-Berlijn te ko
men, om het leven kwamen, uit
ten Berlijnse politici de hoop dat
het hele gevaarte op een dag zou
worden neergehaald.
De communistische media in Oost-
duitsland noemden 'de muur'
ondertussen een "bijdrage aan
de vrede." De Westduitse grens
politie heeft gemeld dat Oost-
Duitsland momenteel bezig is
met het bouwen van muren
langs acht Oostduitse dorpen die
direct aan de Westduitse grens
liggen. "Buiten dat hebben we
onlangs opgemerkt dat blokken
beton voor muren naar andere,
niet bebouwde plaatsen aan de
grens worden gebracht," aldus
een politiewoordvoerder.
ADVERTENTIE
DIPLOMA
CAFÉBEDRIJF
I
[nEHEEHBj
Hij benadrukte dat er overigens
niets op wees dat de Oostduit
sers van plan waren een muur
langs de 1375 km lange grens
met de bondsrepubliek te bou-
Een radiostation in West-Berlijn
heeft gisteren op de verjaardag
van de bouw van de Berlijnse
'muur', melding gemaakt van
een protestbrief tegen de twee
deling van Berlijn. De brief zou
afkomstig zijn van twee Oost
duitse grenssoldaten van het "re-
De twee Oostduitsers wijzen op het
risico dat ze met de brief lopen.
"Toch willen wij erop wijzen dat,
ondanks de grootscheepse ideo
logische propaganda, niet alle
soldaten en officieren staan ach
ter alles was de staat zegt te be
schermen en te verdedigen. De
'muur' is niet actueel meer. Doet
er iets tegen".
MAY I ""A
TiSWlf 11 UNION CONTRfll
Joseph Werner, een Amerikaan, protesteerde gisteren bij de Berlijnse
De bevrijding van de Falkland
Eilanden heeft de Britten per
Falklander bijna 3 miljoen
gulden gekost. Ga maar na:
de oorlog heeft volgens voor
zichtige schattingen 5 miljard
gulden gekost, en er wonen
maar 1800 mensen op de bar
re eilanden voor de kust van
Argentinië.
De Engelsen hebben wat over
gehad voor de bewoners van
hun laatste buitenposten. Tot
men gaat lezen in het jongste
rapport van de Minority
Rights Group, een in Londen
gevestigde, gezaghebbende
onderzoeksgroep op het ge
bied van minderheden.
„Diego Garcia, een contrast
met de Falkland Eilanden",
zo heet dat rapport, en dat is
een gelukkig gekozen titel.
Want zoveel als de Britse re
gering er voor over heeft ge
had om 1800 Falklandeilan-
ders te gerieven, zo weinig
heeft men zich aangetrokken
van het lot van de eveneens
1800 inwoners van Diego
Garcia.
Menigeen zal dit eiland niet
één-twee-drie op de kaart
kunnen aanwijzen, en ook de
mededeling dat Diego Garcia
deel uitmaakt van de Chagos
Archipel zal daaraan weinig
veranderen, zo mag worden
gevreesd. Maar dat was met
de Falkland Eilanden vóór de
Argentijnse inval ook zo.
De Chagos Archipel ligt in het
midden van de inmense plas
blauw die de Indische Oce
aan heet. Links ervan liggen
de Seychellen, de paradijse
lijke eilandjes die bekend
heid kregen als vakantieoord
voor de rijken, en als decor
voor een van de Emanuelle-
films.
Boven Diego Garcia liggen de
Maldiven, minstens even
schitterende toeristentrek
kers als de Seychellen. Op
Diego Garcia zelf komen
nooit toeristen, hoewel de
palmen er even groen, de zee
even blauw, het strand er
even wit en de zon even stra
lend is.
Basis
Diego Garcia werd in de zeven
tiger jaren omgebouwd tot
een gigantische Amerikaanse
basis. Omdat het eiland zo
mooi midden in de Indische
Oceaan ligt, is het een ideale
uitvalsbasis, mochten de
Russen in dit gebied verve
lend gaan doen.
Het is een van de meest gehei
me plekken op de aardbol.
Niemand mag er komen, en
de mensen die er woonden
moesten weg, toen de eerste
Amerikanen er zich vestig
den. Daar begint het verhaal
van de bannelingen van Die
go Garcia.
De Chagos Archipel maakte tot
1968 administratief deel uit
van Mauritius. In dat jaar ga
ven de Britten Mauritius de
onafhankelijkheid, maar al
leen onder voorwaarde dat de
Chagos Archipel Brits zou
blijven. Daar hadden de toen
malige leidende politici in
Londen alle reden toe. De Ar
chipel was namelijk al be
loofd aan de Verenigde Sta
ten, die er een basis van wil
den maken. Eind 1966 was
zelfs die overeenkomst al ge
tekend, volgens welke de VS
de Archipel en een aantal om
ringende eilanden voor vijf
tig jaar zouden pachten.
Het vervelende was nu, dat er
nog 1800 mensen op Diego
Garcia woonden, de afstam
melingen van Afrikaanse sla
ven en Indiase contractarbei
ders, die zich bezighielden
met het winnen van copra,
met visvangst en andere pas
torale werkzaamheden.
Die moesten dus weg, want de
Amerikanen wilden geen
pottekijkers in de buurt van
hun supergeheime basis heb
ben. Aan de Britten de taak
om dit probleem op te lossen.
Die kozen een weinig subtie
le benadering.
Geen terugkeer
Om te beginnen mochten de
Ilois die op Mauritius bood
schappen gingen doen (zo nu
en dan maakten families de
oversteek om op het grotere
Mauritius kleding, gereed
schappen enzovoorts te ha
len) domweg niet terugko-
Er werden dan dingen gezegd
als: „Er is geen boot beschik
baar", of iets dergelijks. En
de Ilois die door dat lot ge
troffen werden, kwamen uit
eindelijk terecht in de slop
penwijken van Port Louis, de
hoofdstad van Mauritius.
Maar dat ging de Britten niet
snel genoeg.
In 1967 werd het enige bedrijf
op de Chagos Eilanden, dat
de copra opkocht, door de
Britse regering gekocht, en
gesloten. Nu was er geen
werk meer. Ook voed-
seltransporten werden stop
gezet. Onder deze druk ver
liet ongeveer de helft van de
Ilois het eiland, waarop ze ge
neraties lang hadden ge
woond.
Er waren nu nog een Kleine «00
volhouders over. Aan hen
werd, toen de eerste Ameri
kaanse militairen zich op de
eilanden vestigden, botweg
verteld dat ze moesten ver
dwijnen. In 1973 was dat doel
bereikt. De gehele oorspron
kelijke bevolking van Diego
Garcia was toen overge
bracht, of liever gedepor
teerd naar Mauritius.
Het lot van de Ilois op Mauri
tius was weinig hoopgevend.
Er was hun een bescheiden
schadevergoeding voor het
ongemak van de verhuizing
beloofd, maar die kwam
maar steeds niet los. Op Mau
ritius was vrijwel geen werk,
en huizen waren er al hele
maal niet. Er zijn, in de begin
jaren zeventig, Ilois van de
honger gestorven. Vele tien
tallen anderen konden de
ontheemding emotioneel niet
verwerken, en pleegden zelf
moord.
De Britse regering had er alles
aan gedaan om de volksver
huizing buiten de publiciteit
te houden. Vrijwel niemand
wist dan ook maar iets van
het drama af, tot een journa
list van de Washington Post
in 1975 op onderzoek ging.
Hij schreef een schokkende
reportage over de gedepor
teerde bevolking van Diego
Garcia.
Vragen
Vanaf dat moment kwam er
iets op gang. Er werden lasti
ge vragen gesteld in het Ame
rikaanse Congres en de Brit
se media doken in het schan
daal. Bovendien begonnen
de Ilois zelf zich te roeren. De
mannen en vrouwen, die tot
dan toe hun lot zo lijdzaam
hadden gedragen, gingen
protesteren.
Daar schrok de Britse regering
van. In 1979 werd een oplos
sing geforceerd. Er werd een
•advocaat naar Mauritius ge
stuurd die de Ilois een aan
bod deed. Ze zouden enkele
duizenden guldens extra
schadevergoeding krijgen,
als ze tenminste een formu
lier wilden tekenen waarin ze
verklaarden nooit meer naar
Diego Garcia te willen terug
keren.
Dat formulier werd grif door
duizend Ilois ondertekend.
Begrijpelijk, want het ging
hier om doodarme paupers
bij wie het geldbedrag als de
spreekwoordelijke worst
voor de neus werd gehangen.
De Britten zeiden direct,
triomfantelijk: „Zie je wel ze
willen niet eens meer terug".
Dat was natuurlijk niet waar.
Uit een in 1981 gehouden en-
quete blijkt, dat vier op de
vijf Ilois liever vandaag dan
morgen naar het thuiseiland
terugkeert.
Met het beloofde geld werd het
protest dan ook niet ge
smoord. Daar waren onder
handelingen en veel meer
geld voor nodig. Begin vorig
jaar gingen de leiders van de
Ilois akkoord met een af
koopsom van in totaal 20 mil
joen gulden, genoeg voor elk
van de Ilois-families om een
stukje land en een huisje op
Mauritius te kopen.
De tijd zal moeten leren of de
afkoopsom van begin dit jaar
groot genoeg was, om het
verlangen van de Ilois naar
hun vaderland voorgoed te
doden. De narigheden voor
de Britten zijn in elk geval
niet afgelopen, dat staat wel
vast.
De nieuwe regering van Mauri
tius, onder leiding van de
linkse premier Jugnauth,
heeft namelijk in juni laten
weten alles te zullen doen om
de Chagos Archipel onder
het bestuur van Mauritius te
brengen. Juridisch schijnt de
regering met dit voornemen
sterk te staan.
Bovendien wordt de roep in
Engeland zelf om een onder
zoek naar de gebeurtenissen
sterker. Zoals het dagblad
The Times onlangs schreef:
„Het is schandelijk dat het
verwijderen van de bevol
king op zo'n gemene en on
eerlijke manier is verlopen.
Volledige openbaarheid en
royale compensatie hadden
al direct moeten worden toe
gepast".
HENK DAM
