Het
van
Calcutta
Europa
In Napels
wordt elke
vooruitgang
tegengehouden
Napels is een stad met
twee gezichten. De
ruime buitenwijken
met hun oude
gebouwen en mooie
gevels. En dan de
bittere armoe in de
smalle, donkere
straatjes van het oude
centrum. De
problemen zijn er
groot.
Vierhonderdduizend
werklozen op een
totale bevolking van
twee miljoen.
Vierhonderdduizend
mensen die leven van
de zwarte handel en de
smokkel.
Ruim honderd van de
duizend kinderen
sterven in Napels vóór
hun tweede
levensjaar. Het
hoogste sterftecijfer
van Europa. Kinderen
leven op straat en
werken al op zeer
jonge leeftijd om de
kost te verdienen.
Sommige mensen
proberen aan die
situatie wat te
veranderen, zoals
bijvoorbeeld de
familie Santi, die op
drie fronten de
problemen te lijf gaat.
Naast het
kindertehuis Casa
Materna hebben zij
een sociaal centrum
en een ziekenhuis in
Ponticelli, de armste
wijk van Napels.
Het werk van de
Santi's wordt voor een
groot deel
gefinancierd uit het
buitenland. Veel geld
komt uit Nederland.
Vooral de
Zoeterwoudse
bevolking is erg nauw
betrokken bij Casa
Materna. Elk jaar
gaan 24 jonge mensen
naar dat kindertehuis
om daar te werken. Zo
probeert men de
kosten te drukken.
Onmiddellijk na de
aardbeving in 1980
kwam er een hulpactie
op gang in
Zoeterwoude. Via een
klusjesdag werd geld
ingezameld om twee
gezinnen een nieuw
bestaan te geven.
Een kijkje achter de
misleidende mooie
gevels van "het
Calcutta van Europa"
aan de hand van het
levenswerk van de
Santi's.
Door
Henny van Egmond
Het begon allemaal in juni
1905. Op zijn verjaardag
kwam de jonge dominee
Ricardo Santi twee jonge
kinderen tegen die met de
verkoop van lucifers hun
brood probeerden te ver
dienen. Ricardo nam de
kinderen mee, gaf ze te
eten en een slaapplaats.
Casa Materna was gebo
ren. Het sociale werk van
de Santi's was begonnen.
De historie van het kinderte
huis is er een vol problemen.
Geldgebrek, de twee wereld
oorlogen en aanvankelijk fel
le tegenwerking van de ka
tholieke kerk tegen dit pro
testantse initiatief; het ging
allemaal niet aan Casa Mater
na voorbij. Toen Ricardo in
1961 overleed werd het werk
overgenomen door zijn twee
overgebleven zoons, Teofilo
en Emanuelle. Zijn derde
zoon Fabio was bij een auto
ongeluk om het leven geko
men.
Nu 77 jaar later - is dat werk
werk uitgegroeid tot een gro
te hulporganisatie. Een hulp
organisatie die geleid en gefi
nancierd wordt door particu
lieren en kerken.
De gebroeders Santi hebben
naast het kindertehuis in het
stadje Portici (het vroegere
zomerverblijf van de prins
van Monaco dat aan de San
ti's werd gegeven door de
Amerikaanse Methodisten-
kerk) een ziekenhuis en een
sociaal centrum in Portici, de
armste wijk van Napels.
Op straat
In Casa Materna wonen op dit
moment negentig kinderen.
Het zijn niet allemaal wezen
meer, zoals vroeger. "Het
grootste probleem is nu juist
de ineenstorting van gezin
nen", zoals Teofilo Santi (71)
het uitdrukt. Veel kinderen
hebben een moeder die op
straat haar geld verdient, een
vader die in de gevangenis zit
of ouders die in scheiding lig
gen. Een echtscheiding duurt
in Italië erg lang omdat de ka
tholieke kerk die nog steeds
verbiedt en de Italiaanse wet
ten daar nog grotendeels op
zijn afgestemd. Vaak wil in
een tweede huwelijk de nieu
we vader het kind niet meer
hebben. Het gevolg is dat
kinderen de hele dag op
straat doorbrengen. Ze gaan
niet naar school en moeten
vaak zelf hun brood verdie
nen met allerlei illegale prak
tijken.
Het verdienen van geld is een
dagelijks terugkerend pro
bleem voor veel mensen in
Napels. Ruim twintig pro
cent van de bevolking is
werkloos. De gezinnen zijn
erg groot (acht tot tien kinde
ren is geen uitzondering) en
het geld ontbreekt om al die
kinderen op te voeden. Casa
Materna is dan meestal de
enig overgebleven mogelijk
heid. "We hebben veel te wei
nig ruimte om alle noodge
vallen op te kunnen nemen.
Maar er is geen geld voor ver
dere uitbreiding van Casa
Materna", vertelt Teofilo.
Vijftig kinderen staan mo
menteel op de wachtlijst.
Het selectiebeleid is vrij streng.
Teofilo: "We nemen alleen
kinderen op die echt in ge
vaar zijn. De kinderen wor
den voor een deel uitgekozen
door de gemeente Napels, die
dan ook gedeeltelijk de kos
ten betaalt".
ziekenhuis "Villa Betania"
in Ponticelli. Naar Neder
landse begrippen is het zie
kenhuis erg klein, want er
zijn maar 120 bedden. Toch is
dat het enige ziekenhuis voor
de 300.000 inwoners van Pon
ticelli. Er zijn minimaal 140
bedden te weinig
Door de omstandigheden waar
in de mensen wonen is het
aantal ziektegevallen erg
hoog Kinderen worden niet
ingeënt en er gebeurt niets
om de slechte hygiënische
toestand in Ponticelli te ver
beteren. Het open rióol bij
voorbeeld loopt vóór het zie
kenhuis langs.
De grootste afdeling in het zie
kenhuis is de kinderafdeling.
Het personeel heeft zijn han
den vol aan het grote aantal
geboorten wat daar plaats
vindt. Elk jaar neemt Villa
Betania 2.500 geboorten voor
haar rekening, dat is twintig
procent van alle bevallingen
in de Napolitaanse zieken
huizen (twintig fn totaal). De
kindersterfte is opvallend
laag. Sterft gemiddeld van al
le Napolitaanse baby's ge
middeld tien procent vóór
het tweede levensjaar, in hot
ziekenhuis Villa Betania is
dat nog geen kwart procent
Aan de andere kant proberen
de artsen het kindertal te la
ten dalen. Door het hoge ge
boortecijfer worden de om
standigheden waarin men
woont steeds slechter "Als je
alleen een kamer hebt om in
te wonen met vier kinderen,
dan is het onmogelijk om
goed te leven. Zeker als er
geen ventilatie is en als er een
open riool voor de deur ligt",
vertelt Gigi Capuano, die zelf
in het ziekenhuis werkt.
Er zyn op dit moment plannen
voor de bouw van een polikli
niek naast het ziekenhuis. In
heel Napels zijn poliklinie
ken erg schaars, zodat men
sen die een relatief kleine be
handeling nodig hebben
veelal in een ziekenhuis wor
den opgenomen. En dat gaat
weer ten koste van het toch al
te kleine aantal bedden. Voor
de bouw van een polikliniek
is echter nog geen geld. Sa
men met de "vrienden van
het ziekenhuis" en de Metho-
distcnkerk wordt op dit mo
ment naar financiën gezocht.
Geld
Ondanks het chronisch geldge
brek blijken de inwoners van
Ponticelli en het ziekenhuis
in staat geld op te brengen
voor een klein ontwikke
lingsproject in Madagascar
Iedere maand gaat daar een
zending goederen heen. Er
zyn al een couveuse en veel
kleding en medicijnen ge
schonken. Gigi Capuano ver
klaart die vrijgevigheid "Wy
hebben in Napels een filoso
fie. Als het mogelijk is OU
met vier mensen te eten, dan
is het ook mogelijk met vijf
mensen te eten en zelfs met
zes of zeven. Dat zit achter al
onze projecten".
Bij de vraag of er een oplossing
is voor de problemen van Na
pels. lacht Gigi Capuano
voordat hy antwoord geeft
"De corruptie zou aangepakt
moeten worden. Die is erg
groot. De politici MlIB DM
melyk heel goed hoe ze hun
eigen zakken moeten vullen.
Als er vandaag door de rege
ring in Rome 1.7 miljard lire
aan Napels wordt gegeven,
dan is daar morgen nog maar
0,7 miljard van over. En de
dag erna nog maar 0,5 mil
jard. Uitcindelyk komt er
dan 100 miljoen lire aan op
het gemeentehuis"
En na een korte pauze "Burge
meester Valenzi wil wel wat
aan de problemen doen, maar
als hy vandaag met zyn vuist
op tafel zou slaan om de cor
ruptie aan te pakken, dan ligt
morgen het hele bestuur van
Rapaii piat Da polttialra
macht in Napels is in handen
van de communisten, maar in
werkelijkheid hebben de
christen-democraten hel
voor het zeggen. En zo wor
den echte oplossingen tegen
gehouden. Steeds hoor je
morgen vinden we de oplos
sing wel".
De Camorra is ook de organisa
tie achter de bloeiende zwar
te markt in Napels en omge
ving. Overal staan mensen
(ook kinderen van acht tien
jaar) langs de weg sigaretten
te verkopen. Die sigaretten
zyn het land ingesmokkeld of
worden daar nagemaakt De
Camorra heeft een hele huis
industrie opgezet waar Mal-
boro-sigaretten worden nage-
Kinderen
Het derde grote project van de
De Santi's is het evangelische
De rest van het geld komt van
vrienden van Casa Materna,
protestantse kerken uit de
hele wereld en van de lande
lijke comités. Het geloof is
overigens geen criterium
waar op wordt geselecteerd.
Geen les
De meeste kinderen, die in Ca
sa Materna wonen, komen uit
Ponticelli, een wijk waar de
communisten die het stads
bestuur vormen een groot
deel van hun stemmen halen.
Smalle straten zonder bomen
of struiken typeren die wijk.
Het is er altijd druk op straat.
Kinderen lopen er te spelen
en handelaren proberen hun
illegale waren te slijten.
Ondanks de zon, die er 's zo
mers bijna onafgebroken
schijnt, is de huid van de
mensen niet bruin getint. De
straten zijn zo smal dat de
zon er niet kan komen. De
meeste tijd brengen de men
sen door op de kleine donke
re pleintjes achter huizen.
In Ponticelli wonen dicht op
eengepakt 300.000 mensen.
Er zijn bijna geen scholen. En
zo die er mocht zijn, dan is
het vaak een privé-school
waar men astronomische be
dragen moet betalen om een
kind de lessen te laten vol
gen. De openbare scholen
zijn slecht omdat de gemeen
te Napels geen geld heeft
goede leerkrachten aan te
trekken en fatsoenlijke ge
bouwen neer te laten zetten.
Het gros van de inwoners van
Ponticelli is dan ook analfa-
"In Italië is er een wet die ver
plicht dat kinderen naar de
lagere school gaan en daarna
drie jaar voortgezet onder
wijs volgen. Maar de mensen
hier in Ponticelli hebben
daar geen geld voor. Het geld
wat ze hebben is nodig voor
hun levensonderhoud. Kin
deren moeten ook op zeer
jonge leeftijd al werken om te
helpen in dat levensonder
houd te voorzien", vertelt Gi
gi Capuano die getrouwd is
met Daniele Santi, de doch
ter van Teofilo.
Gigi Capuano is arts en werkt
drie dagen in de week in het
evangelische ziekenhuis
"Villa Betania" in Ponticelli,
dat gesticht is door de San
ti's. Daarnaast werkt Gigi Ca
puano drie dagen in Casa Ma
terna. Het is de bedoeling dat
Gigi samen met zijn vrouw
Daniele het werk in Casa Ma
terna in de toekomst van Teo
filo enEmanuelleovernemen.
Misdaad
Casa Mia is een ander project
van de Santi's. Op twee ver
diepingen in een straat in
Ponticelli is sinds het begin
van de jaren vijftig een so
ciaal centrum gevestigd waar
kinderen tot hun vierde jaar
worden opgevangen. Vijftien
mensen (waarvan tien vrij
willigers) vangen de kinde
ren daar op van negen uur 's
ochtends tot vier uur 's mid
dags. De kleuters krijgen 's
middags warm eten, zodat ze
in elk geval één maaltijd per
dag hebben. Gigi: "Voordat
Casa Mia er was leefden veel
mensen met hun kinderen de
hele dag op straat. We geven
ze hier wat we kunnen".
Vanuit het opvangcentrum
worden door de vijftien
werkers ook huisbezoeken
afgelegd om te proberen op
lossingen te vinden voor de
talloze problemen waarvoor
een gemiddeld gezin in Pon-
zonder erbij te horen. Ieder
een die een zaak of winkel
heeft moet betalen voor 'be
scherming'. Ook het jongetje
van dertien die sigaretten
verkoopt of het oude vrouw
tje dat op straat haar zelfge
maakte bloemen probeert te
verkopen".
De Camorra is ongelooflijk
machtig in Napels, vooral in
de wijk Ponticelli waar één
familie de baas is. Niets ge
beurt zonder toestemming
van die familie. Ongehoor
zaamheid wordt onmiddel
lijk met de dood bestraft. Vo
rig jaar werden 250 mensen
vermoord in Ponticelli.
maakt. Die sigaretten worden
verkocht in weggegooide
harde doosjes die kinderen
op straat verzamelen
Gigi Capuano "Wy hebben in
Napels een eigen markt, een
eigen economie Er zyn grote
zwarte markten waar je van
alles kunt kopen; van sigaret
ten tot en met een complete
ski-uitrusting. Toen de Napo
litaanse burgemeester Valen-
zi (communist) de baai van
Santa Lucia met stenen wilde
dempen om zo de aanvoer
van smokkelwaar te voorko
men, demonstreerden vier
honderdduizend mensen
voor het gemeentehuis. Zij
zeiden: "Burgemeester, u
pakt onze broodwinning af.
Moeten wij gaan stelen en ro
ven voor ons brood?" Toen
Valenzi dat hoorde liet hy
zijn plan varen".
ticelli staat. Van de vijftien
die in Casa Mia werken zijn
er vier in vaste dienst. De tien
anderen zijn vrijwilligers.
Een speciale opleiding heb
ben ze niet. "Ze hoeven geen
opleiding te hebben. Alle
mensen komen zelf uit Ponti
celli. Ze kennen de mensen
en de problemen. Daar hoe
ven ze niets over te leren",
vertelt Gigi.
De kleuters krijgen in het op
vangcentrum een soort voor
bereiding op de lagere
school, vooral op het gebied
van taal en rekenen. Dat
duurt echter maar tot en met
het vierde levensjaar, daarna
gaan ze terug naar hun fami
lie. Gigi Capuano: "We heb
ben niet de mogelijkheid om
de kinderen een verdere op
leiding te geven. Wel helpen
we ze later als ze een oplei
ding volgen met hun huis
werk".
Een deel van de kinderen kan
naar de school in Casa Mater
na. Bij het kindertehuis heb
ben de Santi's een school
waar 55U kinderen les kry-
gen.
Wat er met de rest gebeurt? Gi
gi: "Die blijven analfabeet,
verrichten kinderarbeid en in
het ergste geval raken ze aan
drugs verslaafd en vallen ze
meestal in handen van de Ca
morra, de Napolitaanse te
genhanger van de Mafia".
Emilio de Cesare, zelf opge
groeid in en nu werkend voor
Casa Materna, vult aan: "Die
kinderen zijn op vierjarige
leeftijd al kleine mannetjes.
Ze weten alles over de mis
daad".
Bescherming
De grote, dure auto's vallen di
rect op in de straten van Pon
ticelli. Ook de fraaie winkel
tjes, waarvan er slechts enke
len zijn, springen eruit. "Dat
is allemaal van de Camorra",
vertelt Gigi Capuano. "Wie
rijk is in Ponticelli, is direct
verbonden of hoort bij de Ca
morra. Je kan niet njk zyn
jr~.ii-»
