Van Agt: in '83 rakettenbesluit Botulisme rukt verder op C Koken op aardgas gevaarlijk voor kinderen? D Minister wil toeloop op wsw beteugelen Premier waarschuwt PvdA links programcollege R'dam weid; onvrede Medici: bedden reductie van onzorgvuldig Pleidooi voor één soort aanpak patiëntenklachten Al enkele duizenden vogels gestorven DONDERDAG 5 AUGUSTUS 1982 Binnenland Onderzoekers constateren te hoge concentraties stikstofdioxyde ARNHEM (GPD) - Aan de lange lijst van gevaren die de gezondheid van de Neder landse consument bedreigen hebben on derzoekers van de Landbouwhogeschool in Wageningen er weer één toegevoegd. In een gisteren verschenen artikel in het vakblad Gas waarschuwen de weten schappers voor de veel te hoge concentra ties stikstofdioxyde die in veel woningen tijdens en na het koken op aardgas ontr staan. „Het is echt niet zo dat onmiddellijk maat regelen moeten worden genomen", zegt Eric Lebret, een van de Wageningse on derzoekers. „Er zullen door stikstofdio xyde ook nooit doden vallen. Wel kunnen er bij bepaalde groepen van de bevolking complicaties ontstaan. Met name bij kin deren, bejaarden en zwangere vrouwen kunnen zich aandoeningen aan de lucht wegen voordoen". Maximum Dé onderzoekers kwamen tot hun conclu sies na een groot en nauwgezet onder zoek in Arnhem, Enschede en Ede. Na een steekproef onderzochten ir. Lebret en zijn collega's van de vakgroep lucht verontreiniging in 1980 en 1981 in Arn hem en Enschede 300 woningen met gei sers op koolmonoxyde en stikstofdioxy de. Zij ontdekten gemiddelde stikstofdio- xydeconcentraties van 0,118 milligram per kubieke meter (in de keuken) en van 0,058 milligram per kubieke meter (in de woonkamer). Als absolute uitschieters noteerden zij concentraties van resp. 0.472 pn 0,346 milligram. In de buiten lucht is de concentratie 0,019 tot 0,047 milligram per kubieke meter. Volgens de Gezondheidsraad is een concentratie van 0,11 tot 0.15 milligram gedurende een be paalde tijd al minder aanvaardbaar. Een nog niet afgerond onderzoek in Ede le verde de wetenschappers voorlopig de zelfde resultaten op als in Arnhem en En schede. Ook in Ede deden de hoge con centraties zich vooral voor in woningen met een geiser zonder afvoer of met een kooktoestel zonder afzuigapparaat. Geen normen Stikstofdioxyde ontstaat bij verbranding van aardgas. Door de hoge vlamtempera- tuur gaan zuurstof en stikstof een verbin ding aan, waarbij stikstofmonoxyde (NO) en stikstofdioxyde (N02) worden ge vormd. NO is onschadelijk. N02 is echter een verbinding die onder bepaalde om standigheden gevaar kan opleveren voor de longen en de luchtwegen. „Het probleem met N02 is, datje nooit pre cies weet wanneer het een schadelijk ef fect op de gezondheid zal hebben", ver telt Eric Lebret. „Er zijn nog geen nor men voor. Als onderzoekers vinden we echter dat de concentraties het beste kun nen worden vergeleken met advieswaar den voor buiten. En als je dat doet, merk je pas goed dat de grens van het toelaat bare in veel huizen wordt overschreden". Volgens ir. Lebret is de wetenschap in met name Engeland en de Verenigde Staten op dit terrein al een flinke stap verder. Onderzoeken hebben daar aangetoond dat in huizen waar op aardgas wordt ge kookt, de kinderen meer last hebben van aandoeningen aan de luchtwegen. De kinderen zouden bovendien een slechte re longfunctie hebben dan kinderen bij wie thuis elektrisch wordt gekookt. Scepsis Ondertussen heeft de Vegin (Vereniging van Exploitanten van Gasbedrijven) in Apeldoorn de resultaten en de conclusies van de Wageningse onderzoekers niet zonder scepsis ontvangen. „De gasindus- trie heeft de afgelopen jaren enorm veel aan die concentraties gedaan", zegt de ad junct-directeur technische zaken van de Vegin, ir. G. Spee. „Mede daardoor zijn de concentraties erg laag geworden. De conclusies van de onderzoekers verbazen ons dan ook. De concentraties die zijn ge vonden, zijn ver beneden de voorgeschre ven mac-waarde van 0.9 milligram per kubieke meter Met die laatste zin accen tueert ir. Spee ongewild haarfijn de we reld van verschil tussen de Wageningse onderzoekers en de Veein. Volgens de wetenschappers deugt de maxi male acceptabele concentratiewaarde niet als graadmeter voor het huis-, tuin en keukengebruik van de doorsnee-Ne derlander. „Die mac-waarde is uitslui tend bedoeld voor gebruik op de werk plek". zegt Eric Lebret. „De norm gaat er vanuit, dat iemand die acht uur per dag werkt best wat schade aan zijn gezond heid mag oplopen, zolang die schade maar aanvaardbaar blijfl. Voor de norma le consument ligt de zaak natuurlijk to taal anders. Die is gebaat bij een zo groot mogelijke voorzichtigheid met zijn ge zondheid. Wij moeten ervoor waken dat de door ons gevonden concentraties op die manier als ongevaarlijk worden afge daan". DEN HAAG (ANP) - Minister De Graaf (sociale zaken en werkge legenheid wil het aantal werkne mers in de sociale werkvoorzie ning (WSW) begrenzen Hij beeft hierover advies gevraagd aan de Sociaal-Economische Raad en aan de Vereniging van Neder landse Gemeenten Een wijziging van de wet sociale werkvoorziening moet hem de bevoegdheid geven een percen tage vast te stellen waarmee het aantal werknemers mag worden uitgebreid of een bevriezing van het aantal werknemers te be werkstelligen dan wel te bepalen dat slechts nieuwe werknemers mogen worden aangenomen als een nader aan te geven vermin dering is bereikt De Graaf vindt dat de groei van de WSW uit de hand loopt. Eind mei werkten er 78.U0Ü mensen in sociale werk plaatsen. DEN HAAG (GPD) - Premier Van Agt vindt dat de NAVO-bondgenoten mogen verwach ten dat Nederland in de loop van 1983 een besluit zal nemen over de plaatsing van kruisraketten. In een artikel in CD-Actueel van deze week maakt de CDA-lijsttrekker duidelijk dat hij niet met de PvdA in één kabinet wil, als de socialisten vooraf dreigen de regering ten val te brengen wanneer een positief besluit over plaatsing zou worden genomen (de beruchte 'voetnoot' bij de regeringsverklaring van het kabinet Van Agt- II). Om toch voor een coalitie met het CDA in aanmerking te komen moet de PvdA bereid zijn een beslissing van een kamermeerderheid uit te voeren, hoe die ook uitvalt. Het artikel van Van Agt komt na dat een aantal CDA-kandidaten bij de komende verkiezingen, onder wie minister van erm De Boer, kritiek had geleverd op op merkingen van de premier en CDA-lijsttrekker, onder meer ge daan tijdens diens reis naar Egypte. In zijn reactie blijkt Van Agt onwrikbaar vast te houden aan zijn standpunt. Als belang rijkste argument voert hij aan dat Nederland zich als „een goed bondgenoot" moet gedragen bij het kiezen van het tijdstip van beslissing over de kruisraketten. Minister De Boer en de andere vroegere 'loyalisten' waren giste ren niet bereikbaar voor com mentaar. Schipbreuk Van Agt is van mening dat dit pro bleem tijdens de formatie moet worden opgelost, en dat niet op nieuw een tijdbom in het na 8 september te vormen kabinet wordt ingebouwd. „Ik kan niet inzien hoe te verantwoorden zou zijn een kabinet te formeren waarvan men bij voorbaat weet dat en waarom het een reëel ge vaar loopt schipbreuk te leiden", aldus de CDA-voorman in CD- Actueel. Hij noemt zijn voorstel het „tegengestelde van een blok kade" tegen de PvdA (een van de kritiekpunten van de voormalige 'loyalisten'). ROTTERDAM (GPD) - Rotterdam krijgt in september een links programcollege, dat bestaat uit zeven wethouders van de PvdA en één van D'66. Het nieuwe col lege kan in de gemeenteraad te vens rekenen op de steun van CPN, PPR en PSP. Deze partijen hebben daarover een akkoord bereikt. Dankzij dit 'kleine links' heeft het nieuwe college in de raad een meerderheid: 27 van de 45 raadszetels. Samen hebben PvdA en D'66 een krappe meer derheid van 23 zetels. WD en CDA hebben al laten we ten het nieuwe college te zullen boycotten. Dit door onder meer geen commissievergaderingen meer bij te wonen, waardoor de WEERRAPPORTEN 1 1 t I' c 1 Amsterdam onweer 31 18 2 De Bilt mist 31 18 2 Deelen regen 30 18 7 Eelde licht bew. 32 17 0 Eindhoven 28 18 06 Den Helder 28 18 0 Rotterdam geheel bew. 31 18 02 Twente 29 17 0 Vlissingen 21 17 6 Zd. Limburg 26 17 02 Aberdeen motregen 25 16 05 onbewolkt 30 21 0 onbewolkt 31 18 0 Bordeaux 24 16 1 Brussel geheel bew. 25 16 02 Frankfort geheel bew. 24 19 01 Genève 22 12 4 Helsinki onbewolkt -8 15 0 Innsbrück 24 14 1 Klagenfurt 23 16 0 Kopenhagen onbewolkt 29 18 0 Lissabon onbewolkt 30 16 0 Locarno 25 15 0 Londen 25 0 06 Luxemburg 22 16 0 Madrid onbewolkt 31 15 0 Maliorca onbewolkt 30 17 0 München 25 14 0 Nice licht bew. 26 19 Oslo onbewolkt 31 15 0 Parijs 23 16 13 licht bew. 30 17 0 Split 30 21 0 Stockholm licht bew. 30 17 0 24 14 Zurich geheel bew 21 15 9 Casa Blanca 26 20 0 Istanbul 26 19 0 Las Palmas half bew. 26 17 1 Tel-Aviv onbewolkt 0 Tunis onbewolkt 37 23 72 politieke discussies naar de raadsvergaderingen zullen wor den verplaatst, die dan ook extra lang zullen worden. Beide partij en verwijten de PvdA dat er slechts informatief met hen is ge sproken, en dat er geen sprake is geweest van onderhandelingen. Volgens PvdA-wethouder Lint horst, die de onderhandelingen heeft gevoerd, is er wél met CDA en WD gesproken, maar was de eis van twee wethouders voor het CDA en twee voor de WD en 'slechts' vier voor de PvdA voor de laatste partij onaan vaardbaar. „Daarom is er niet verder met deze partijen onder handeld", aldus Linthorst. Burgemeester Bram Peper van Rotterdam, eveneens lid van de PvdA, zal de komende dagen nog proberen om de partijen dichter bij elkaar te brengen. Het staat echter al wel vast dat deze 'lijmpoging' niet van invloed zal zijn op het gevormde college. Het is nog niet precies bekend wie de nieuwe wethouders zullen worden. De portefeuilles zullen vanwege de vakanties pas over enkele weken worden verdeeld. De socialisten wijzen plaatsing van kruisrakketten op Nederlands grondgebied onder alle omstan digheden van de hand, onafhan kelijk van de uitkomst van de Amerikaans-Russische onder handelingen in Genève over de middellange afstandskernwa pens. Het CDA-verkiezingspro- gramma legt die relatie wel. „Eerst onderhandelen en daarna besluiten" is de formulering van de CDA-partijraad van 8 mei j.l. Van Agt voegt daaraan toe: „Maar niet onderhandelen tot Sint Juttemis". Dat zou in zijn ogen de stimulans wegnemen voor de Sowjet-Unie om tot ont manteling over te gaan van de nu al 350 tegen Europa opgestelde SS-20 raketten. Belofte Van Agt roept in zijn artikel in her innering dat Nederland zijn bondgenoten in december 1979, toen het zogenoemde 'dubbelbe- sluit' werd genomen, beloofde binnen twee jaar uitsluitsel te ge ven over zijn standpunt in deze kwestie. Omdat eind '81 de on derhandelingen in Genève nog maar net waren begonnen kon de regering deze termijn niet handhaven. Maar nu de bespre kingen dan wel zijn begonnen „mogen de bondgenoten er in re delijkheid aanspraak op maken dat wij ons in de loop van 1983 zullen uitspreken", zo stelt Van Agt. De CDA-lijsttrekker, die steeds ci taten uit CD A-partij stukken ge bruiken om aan te tonen dat hij op de partijlijn zit en niet zijn cri tici, noemt het „onwijs" als Ne derland in zijn beslissing geen gewicht zou toekennen aan het oordeel van de bondgenoten. Maar het uiteindelijke besluit moet worden genomen op basis van drie criteria: ten eerste (uit zicht op) resultaten van de on derhandelingen in Genève, ver der de mate waarin het aantal tactische kernwapens in Europa zal zijn verminderd, en ten slotte de vraag of plaatsing zal leiden tot vermindering van de bestaan de kerntaken. LELYSTAD (ANP) - Dit bleef over van het sportvliegtuigje dat gisteren neerstortte op het vliegveldje van Lelystad. De 42-jange W.B. Sombekke uil Ernst, die als gezagvoerder van een Boeiing 747 bij de KLM werkte, en de 22-jarige J.L.R. Raemakers uit Arnhem, die kort geleden het einddiplo ma van de Rijksluchtvaartschool had behaald, kwamen hierbij om het leven. Volgens de rijkspolitie was het ongeluk waarschijnlijk het gevolg van een menselijke fout. In de periode 1970-1980 was een jaarlijkse groei van het aantal WSW-ers met zes tot zeven pro cent niet ongebruikelijk Dat kost teveel overheidsgeld. Daar om is voor 1981 rekening gehou den met een groei van twee pro cent, voor 1982 met een groei van één procent en in de jaren daarna met een gelykblyvend aantal De beperking van de groei in 1981 werd echter niet gehaald. De groei bedroeg toen ruim drie pro cent. De toenmalige staatssecretaris Da- les heefl daarover in maart een bnef gestuurd aan de gemeente besturen. die de sociale werk plaatsen beheren. Zij zei toen dat aan wettelijke maatregelen niet kon worden ontkomen als de 0rod van het aantal WSE-ers niet zou verminderen. De Graaf wil die bevoegdheden nu al. omdat als het werknemersbe stand hoger uitvalt dan het kabi net verantwoord vindt, hy geen mogelijkheid zou hebben om op korte termijn maatregelen te treffen. Gaan de plannen van de minister door, dan kost het de gemeenten geld als zy de toegestane maxi mum-aantallen WSW-ers over schrijden. Voor werknemers die "teveel" zyn aangenomen, ont vangt de gemeente dan geen rijks vergoeding meer. - Ontslag om gevangems- beleid Hagenaar zwendelt met kunst DEN HAAG (ANP) - De Haag se politie heeft enkele dagen geleden temidden van onge veer 130 vervalste kunstwer ken van "grote meesters" en enkele honderden vervalste postzegels een 59-jarige koopman in de kraag gevat. Dit heeft de politie gisteren bekendgemaakt. De man is bepaald geen onbe kende van de politie. Begin dit jaar nog veroordeelde de rechtbank in Den Haag hem tot anderhalf jaar gevange nisstraf wegens schilderyen- en postzegelzwendel. In af wachting van de behandeling in hoger beroep liep hij ech ter vrij rond. Hij liep weer te gen de lamp toen een vrouw hem toevallig betrapte op he ling van haar gestolen fiets. De politie trof bij de man in de winkel vervalste kunst werken en postzegels aan. Het gaat om al dan niet gesig neerde kopieën en nage maakte afbeeldingen van aquarellen, litho's, schilderij en en pentekeningen van be kende kunstenaars als Klee, Corinth, Toulouse de Lautrec en Kandinsky. Tot de verza meling behoort zelfs een zo genaamde schets van Rem brandt. De postzegels zijn van Neder landse herkomst. Op zichzelf zijn ze echt, maar ze zijn ver valst met valse stempels en opwaarderingsstempels. Sommige zegels zitten op waarschijnlijk valse eerste- dag-enveloppen. De koop man bood de zegels aan voor 900 tot 2000 gulden per stuk. UTRECHT (ANP) - "Het uitbren gen van de nota in deze vorm is zelfs in het gunstigste geval in hoge mate onzorgvuldig". Het bestuur van de Landelijke Spe cialisten Vereniging (LSVj zegt dit in een brief aan minister Gar deniers (volksgezondheid) over de nota waarin zij de sluiting van 25 ziekenhuizen en 77 zieken huisafdelingen aankondigd. De nota lijkt er volgens de LSV mede op gericht het functione ren van de ziekenhiuzen die op de "zwarte lijst" staan, nu al te bemoeilijken. Als deze zieken huizen niet slagen in het nemen van voldoende tegenmaatrege len zal de afbrokkeling ervan nu al beginnen, waardoor de be leidsvoornemens van de minis ter in feite al voortijdig worden uitgevoerd, meent de LSV. De specialisten hebben geen be zwaar tegen een vermindering van het aantal ziekenhuisbedden tot 3.7 per duizend inwoners. Maar ze hebben er wel bezwaar tegen, dat deze norm niet als planningsnorm wordt gebruikt maar als saneringsvorm, waar door er geen sprake meer kan zijn van een geleidelijk proces en het op tijd zorgen voor vervan gende voorzieningen. De LSV noemt dat onaanvaardbaar en in strijd met de bestaande wetge ving. Ze steunt daarom het voor nemen van de Nationale Zieken huisraad dit aspect aan de rech ter voor te leggen. Over de specialisten die in de met sluiting bedreigde ziekenhuizen werken, zegt de LSV, dat die niet "met geen andere toekomst dan de bijstand" op straat kunnen worden gezet. "Voor zover geen voorzieningen worden getroffen om de vrij gevestigde specialis ten ook na sluiting van hun zie kenhuis elders hun praktijk te la ten voortzetten, zal een schade loosstelling zowel in de inko mens- als in de vermogens sfeer noodzakelijk zijn". De LSV voegt hier aan toe. dat de minis ter. als die schadeloosstelling er niet komt. niet hoefl te rekenen op medewerking van de LSV en haar leden bij de uitvoering van haar beleidsvoornemens. den haag )gpd) - De commissie van toezicht van de Scheverungse ge vangenis heefl haar ontslag aan geboden vanwege onvrede met het beleid van de bewindslieden van justitie De Ruiter en Schelte- ma. De commissieleden stellen hun functies per 1 september ter beschikking In haar ontslagbrief aan de minis ter stelt de commissie dat zij te veel nadruk moet leggen op het behandelen van klachten van ge vangenen en te weinig tyd en aandacht kan geven aan beveili ging van de gevangenis en aan die van het personeel. Aanleiding voor de ontslagaan vraag zyn de ontsnappingen van de laatste tyd uit de Scheve- ningse inrichting, waar speciale bewaking is ingesteld omdat er de zogenaamde zware jongens opgesloten zitten. Zo zyn by- voorbeeld uit deze inrichting vo rig jaar vier mannen ontsnapt, van wie er één in Zweden na een bankoverval is opgepakt. Boven dien zyn vorige maand opnieuw zes gedetineerden ontsnapt. De commissie schrijft in haar brief, waarvan een kopie naar de Twee de Kamer is gestuurd, dat zij al lang aandringt op maatregelen ter beveiliging van personeel en gebouw. UTRECHT (ANP) - In de gezond heidszorg zijn zoveel vormen van klachtenbemiddeling ontstaan, dat de onduidelijkheid voor de patiënt steeds groter wordt. Om aan de bestaande ondoorzichtige situatie een eind te maken, zou er één model van klachtenbemid deling voor alle gezondheids voorzieningen moeten komen Aldus een advies van de commis sie rechten van de patient van de Centrale Raad voor de Volksge zondheid. De voltallige raad be handelt dit advies, dat experi menten met het voorgestelde systeem aanbeveelt, aanstaande mui nduj De commissie heefl gekozen voor klachtenbemiddeling in plaats van klachtenbehandeling (met bindende uitspraken) omdat het gaat om een snelle oplossing van de klachten en een verbet.Tim; van de relaties (inclusief het op heffen van de "machtsongelijk heid") tussen hulpverleners en patiënten DEN HAAG (ANP) Botulisme komt dit jaar meer voor dan in voorgaande jaren. In 75 gemeen ten zijn thans gevallen van deze ziekte geconstateerd. Vorig jaar was dat in 45 gemeenten het ge val, in 1980 in 56 gemeenten en in 1979 in 42 gemeenten. De kans dat de ziekte zich verder uit breidt is reëel want de zomer is pas halverwege. Dat zegt dr, J. Haagsma, bacterioloog bij het Centraal Diergeneeskundig In stituut in Lelystad, de instantie die dode vogels onderzoekt op botulisme. "Echte explosies van botulisme zijn tot dusverre uitgebleven maar landelijk zyn wel diverse uitbraakjes geconstateerd. Het ergste geval in Venhuizen, waar onlangs ruim duizend vogels aan botulisme zijn gestorven" In de provincie Zuid-Holland ma nifesteert de ziekte zich het sterkst. Daar is in 31 gemeenten botulisme waargenomen. Dat is landelijk gezien byna de helft. up Zuid-Holland volgen Noord- Brabant en Noord-Holland met relatief veel botulisme. De warme zomer is er de oorzaak van dat er ten opzichte van vorig jaar een stijging is te constateren van botulisme. Dat de ziekte zich nog niet explosief voordoet, zo als in 1976 - toen duizenden wa tervogels stierven in 269 gemeen ten - komt volgens Haagsma door een beter controle U m Beheerders van waterwegen zo als gemeenten, provinciale wa terstaat en plantsoenendiensten zijn veel attenter op dode vogels Per gemeente zyn er toch wel 5 tot 10 man bezig met controle. Bij kleine gemeenten minstens één man." Typen Volgens Haagsma komt botulisme voor in verschillende typen. Vo gels sterven aan het zogenaamde type C, dat niet gevaarlyk is voor de mens. De mens is echter wel gevoelig voor de typen B en E. Als de mens daarmee in aanra king komt. kan dat verlam mingsverschijnselen veroorza ken. "Maar dat type heefl zich sinds de Tweede Wereldoorlog gelukkig niet meer voorgedaan." zegt Haagsma. Dc botulismcbactene zal daarom nooit helemaal verdwijnen. Onder bepaalde om standigheden ontwikkelt de bac terie zich tot toxine: by tempera turen vanaf 20 graden Celcius. De dan gevormde toxine is dode- lyk voor vogels. Kadavers van dode vogels vormen ook toxine bronnen", aldus Haagsma Het gevaar is dat de kadavers uiteen vallen. en dan door maden wor den aangetast De maden wor den op hun beurt ook weer ge consumeerd Haagsma: "Je krijgt dan een sneeuwbaleffect Het is dus zaak om dode vogels zo snel mogelyk uit dc waterge bieden te verwyderen." Dat gebeurt vooral in het oosten van het land door natuurlijke vy- anden. zoals roofvogels II Ml i de verstedelykte gebieden zyn geen roofvogels, waardoor botu lisme daar ook vaker voorkomt. Daarby komt nog dat verstede- lyking een temperatuurverho- gend effect heefl, zegt Haagsma. "Dat scheelt misschien maar een graad, maar dat kan net voldoen de zyn voor toxinevorming Door de slechte zomer kwam bo tulisme in 1981 dan ook alleen maar voor in de verstedelykte gebieden en bijna niet in het oos ten. Maar door de hoge tempera turen heefl het zich dit jaar naar alle provincies verspreid Volgens Haagsma is het zaak dat niet alleen overheidsinstanties de watergebieden goed controle ren op dode vogels, maar dat enig initiatief van particulieren ook is aan te bevelen. Explosies zoals die in 1976 kunnen dan ho- pelyk worden voorkomen, zegt de bacterioloog.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1982 | | pagina 7