Dierentuinen
zijn blij met geboortegolf
Blik in de weekbladei
HP
deTijd
Reporta9e
van betere mentaliteit
EISEVIERS
Door
Miep Hoenson
De Amsterdamse Artls heeft er twee ijsbeertjes bij. Zo te zien kunnen de dieren het prima met eikaar
vinden.
Het giraffekalfje Lavina, dat in het Wassenaarse Dierenpark
kan worden bewonderd. Het beestje is 1.70 hoog, moeder zes
heeft gehad. "En je kunt zo'n
kleine ook niet meteen in de
groep terugplaatsen, hoewel
soortgenoten haar heel vrien
delijk benaderden. Apen zijn
heel lief voor zo'n kleintje. Ze
gingen heel voorzichtig naar
Gina toe om haar te aaien....
schattig was het".
Truus Winterswijk zegt dat de
verzorging van zo'n gorillaba
by net zoveel voeten in de
aarde heeft als die van een
baby. Om de vier uur krijgt
Gina de fles. Ze gebruikt ra
zend veel luiers. Ze wil óók
liefde en aandacht krijgen, en
koestert zich in alle aandacht.
"En momenteel heeft ze last
van haar tandjes. Tja, ze is
écht net zo bewerkelijk als
een baby. Maar wel heel
leuk".
Truus Winterswijk kan nog niet
voorspellen hoe het Gina,
eenmaal in haar eigen omge
ving teruggekeerd, zal ver
gaan. Haar aanwezigheid op
deze aardbol onder deze om
standigheden is tamelijk
uniek. De keerzijde ervan is
dat men met het grootbren
gen van dergelijke baby's
nog maar weinig ervaring
heeft.
DONDERDAG 5 AUGUSTUS 1982
-t v"" y
Vijf neusbeertjes in die
renpark Amersfoort.
Twee ijsbeertjes in het
Amsterdamse Artis.
Een gorillababy in Blij-
dorp, een giraffekalfje
in Dierenpark Wasse
naar: de vaderlandse
dierentuinen hebben
momenteel heel wat
nieuw leven in huis. En
dat komt de aanwas,
maar niet in de laatste
plaats het bezoekers
aantal ten goede.
De moeite die de mensen
achter de dierentuinen
zich getroosten om al
dat jonge leven gebo
ren te laten worden
wordt dan ook ruim
schoots beloond. Moei
te kóst het (laten) be
vruchten, bevallen en
verzorgen van het jon
ge grut wel. Er komt
een heel legertje van
verzorgers, biologen en
andere regelaars aan te
pas.
De geboortegolf in de Neder-
landse dierentuinen kan niet
los worden gezien van de ver
anderde mentaliteit over hoe
de dieren zo comfortabel te
huisvesten. De dierentuinen
trachten vandaag de dag niet
alleen meer een verzamel
plaats voor alle mogelijke
diersoorten te zijn. De jaren
lange kritiek, dat de dieren
tuinen wilde beesten in (te)
kleine kooien opsluiten, gaat
niet meer op. Het zal de trou
we dierentuinbezoeker zijn
opgevallen dat de beesten de
ruimte krijgen. Hun natuur
lijke situatie wordt zo nauw
keurig mogelijk nagebootst,
terwijl er de afgelopen jaren
grondige onderzoeken zijn
verricht naar het soort voed
sel dat de uitheemse dieren
dienen te eten.
In de meeste dierentuinen is
het onmogelijk geworden dat
de beesten door publiek wor
den gevoederd met kost waar
ze niet tegen kunnen. Er} zo
kan het gebeuren dat dieren
in gevangenschap paren,
zwanger raken en bevallen.
Een natuurlijk gebeuren, dat
een aantal jaren terug even
wel praktisch ondenkbaar
Paren
In het Wassenaars Dierenpark
loopt sinds een week of twee
een giraffekalfje rond, Lavi
na, dat veel bekijks trekt. Het
éénmeterzeventig hoge dier
tje (zijn moeder is bijna zes
meter) maakt het uitstekend,
op wat kleine probleempjes
met zijn ontlasting na.
Directeur Louwman van het
Wassenaars Dierenpark zegt
dat de geboorte van Lavina
een direct gevolg is van de
verbeterde omstandigheden,
waarin de dieren leven. Ener
zijds, zegt hij, zijn de diëten
van de beesten verder vervol
maakt: biologen hebben ja
renlange onderzoeken ge
daan naar de hoeveelheid
protënen, eiwitten en minera
len die elk willekeurig dier
nodig heeft. De dieren zijn
daardoor in een betere condi
tie.
Daarnaast trachten Louwman
en de zijnen de natuurlijke si
tuatie, de situatie dus waarin
de dieren in hun oorspronke
lijke omgeving zouden leven,
zo nauwkeurig mogelijk te
achterhalen en toe te passen.
"Zo stimuleren we de dag
lengte-verschillen, die je in
de seizoenen ook hebt. Hoe
weet een dier anders dat het
vooijaar is dan door het
licht? En het is heel eenvou
dig om het voor de dieren
langer licht te doen lijken,
want we hebben in de nacht
verblijven tl-buizen aange
bracht. In het vooijaar is het
dus langer licht, ook bij de
dieren, en dat gegeven bën-
vloedt hun hypofyse, het ge
deelte in de hersenen dat de
hormonen aan 't werk zet.
Het dier krijgt dan de drang
om zich voort te planten".
Een ander trucje van het Was
senaars Dierenpark om de
beesten tot paren te bewegen
is hen tijdelijk te isoleren.
Louwman: "Dat klinkt wat
wreed, maar dat is het niet. In
de natuur zonderen sommige
diersoorten, chita's bijvoor
beeld, zich ook een tijdlang
af. Als ze dan terugkomen
willen ze wél paren, dan is
hun lust opgewekt".
Aansporing
De giraffe die onlangs het kalf
je ter wereld bracht had daar
voor weinig aansporing no
dig. De oppassers hoefden
weinig meer te doen dan con
stateren dat de giraffe zwan
ger was, het dier wat extra
stro toedienen en zien dat het
na 14(!) maanden zo ver was.
In alle rust bracht ze Lavina
ter wereld. "Zo'n beest heeft
daar echt geen mensen bij
nodig. Ik weet het, een boer
zal bij zijn koe waken als het
zo ver is, maar dieren in een
dierentuin zijn nog te weinig
gedegenereerd, die kunnen
het zelf wel af', zegt Louw-
De bevalling van een giraffe ge
schiedt op een bijzondere
manier: de moeder blijft ge
woon staan. Het kalfje moest
dus een val maken van een
meter of twee, voordat het
vaste grond onder de poten
kreeg. Een val waartegen het
kalfje heel goed bestand is, zo
verzekert de directeur van
het dierenpark.
Het kalfje zelf wordt nu met al
le mogelijke aandacht en
zorg omringd. De moeder is
met haar jong in een aparte
ren geplaatst, om te voorko
men dat Lavina, die net zélf
kan lopen, door soortgenoten
onder de voet wordt gelopen.
Moeder en kind trekken veel
bekijks. Dat is gebruikelijk
bij een 'dierentuinjong'. Vo
rig jaar zomer trok een baby-
orang oetan duizenden men
sen naar de apenverblijven.
Louwman denkt niet dat de
beesten last hebben van al
die drukte. "Integendeel, zou
ik bijna zeggen. De beesten
in het apenverblijf vonden
het, dacht ik, een prima af
wisseling. Het was zelfs maar
de vraag wie wie bekeek, de
mensen de apen of ander
som".
Uitwisseling
De dierentuinen houden er de
laatste jaren een levendige
uitwisseling van beesten op
na. Dat is geen luxe, maar pu
re noodzaak. Het wordt
steeds moeilijker om uit
heemse dieren - bedreigd als
vele soorten zijn uit de
wildgebieden naar ons land
te halen. Vandaar dat de die
rentuinen het heft in eigen
hand willen nemen en door
middel van het stimuleren
van zwangerschappen onder
ling een goede populatie wil
len opbouwen. Er worden
stambomen bijgehouden van
alle mogelijke dieren: dit om
inteelt te voorkomen.
De gorillababy Gina van Dier
gaarde Blijdorp is zo'n beest
dat op stamboom werd ge
fokt. Dat lukte volgens plan.
Dat de moeder voor haar jong
zou willen zorgen was echter
een misrekening: de gorilla
begreep er niets van, werd ze
nuwachtig en weigerde om
Gina te voeden. Vandaar dat
de nu twee maanden jonge
gorillababy in het huis van
verzorgster Truus Winters
wijk wordt grootgebracht.
"Het gebeurt vaak, dat bees
ten gewoon niet weten hoe ze
voor hun jong moeten zor
gen", zegt Truus Winters
wijk, die van kindsaf al met
dierentuinbeesten te maken
De geboorte van vijf neusbeer
tjes in dierenpark Amers
foort is ook uniek te noemen.
Verzorger Hoedemaker laat
de beestjes zoveel mogelijk
met rust. De geboorte (op 5
mei) vond zonder menselijke
inmenging plaats. Juist daar
door had Hoedemaker aan
vankelijk geen idee om hoe
veel jongen het ging. "In juni
dachten we nog dat het er
drie waren. Een maand later
pas telden we er vier. En pas
nu weten we dat het maar
liefst om vijf jongen gaat",
zegt hii enthousiast.
Nog altijd worden de neusbeer
tjes met alle mogelijke zorg,
maar vooral met rust om
ringd. Wel is Hoedemaker
praktisch constant in hun na
bijheid, voor het geval er iets
mis mocht gaan. Zodra hij
merkte dat 'ma' zwanger was
werd ze apart gezet, onttrok
ken aan het oog van de bezoe
kers. Het publiek had daar al
le begrip voor, zegt Hoede-
makers. Hij denkt dat het
nooit mogelijk zou zijn ge
weest dat er een bevruchting
c.q. bevalling had plaatsge
vonden in een dierentuin 'ou
de stijl'.
'De kooien waren daarvoor
veel te klein geweest. Boven
dien bevonden de beesten
zich té dicht bij de mensen.
Ze hebben nu veel meer
ruimte, en de afstand tussen
de beesten en het publiek is
letterlijk gezien groter gewor
den".
Natuurlijk
Het resultaat bij het Amers-
foortse dierenpark gaat gelijk
op met dat in de andere die
renparken: de geboorte-ex
plosie leverde deze zomer
zelfs zes flamingo's op, maar
ook tientallen nieuwe hoef
dieren.
Voor de ouders van dat bees
tenspul geldt dat ze zélf de
verzorging van hun jongen
ter hand nemen. De neusbeer
bijvoorbeeld laat niet toe dat
de verzorger haar vijf jongen
voedert. Hoedemaker zet wa
ter en voedsel klaar; zij
brengt dat naar haar jongen.
Dieren in een dierentuin wor
den meer dan ooit in hun
waardigheid gelaten en krij
gen daardoor een (tweede)
kans op een zo natuurlijk mo
gelijke manier van leven.
IJsbeertjes
Die onervarenheid betreft ook
de twee ijsbeertjes, die ge
broederlijk een bassin delen
in het Amsterdamse Artis.
Het mannetje werd geboren
in het Arnhemse Burgers
Dierenpark, het vrouwtje
komt helemaal uit Moskou.
De beesten zijn door Artis
overgenomen. Vooralsnog
gaat het goed met de 'baby's',
die het uitstekend met elkaar
kunnen vinden.
'Cocaine past beter in de geest
van deze tijd, omdat je er harder
door gaat werken en je er beter
door voelt'.
Het stereotiep van de kapitalist
(man met hoge hoed) siert het
omslag van HP, ter illustratie
van een uitvoerig artikel over
"de revival van het kapitalisme".
Bedoeld wordt de opmars van
aanbodeconomen, een dezer da
gen veelvuldig beschreven feno
meen. Aanbodeconomen zijn
aanhangers van het vrije markt
mechanisme pur sang: economi
sche groei is slechts te bereiken
bij een ruim baan voor bedrijven
en dat kan dan weer alleen als de
overheid haar bemoeizucht tem
pert en het belastingklimaat
vriendelijk houdt. De winsten
van bedrijven zullen dan toene
men. de welvaart voor iedereen
komt als logisch gevolg.
Flip de Kam en Frank van Empel
schetsen de geschiedenis van de
stroming, geven een beeld van
de nieuwe fans (voornamelijk ter
rechterzijde) en geven aan hoe
zeer het bepleitte systeem haaks
staat op een op solidariteit met
de zwaken gebaseerde verzor
gingsstaat. Volgens het duo gaat
het bij de komende verkiezing in
feite maar om één vraag: winnen
de aanbodeconomen (in volgor
de van enthousiasme zijn dat
WD. CDA, een tijd niets en dan
een minderheid in de PvdA) het
van de verdedigers van de ver
zorgingsstaat (minderheid CDA,
meerderheid PvdA en klein
links)?
Ook in HP: de FNV moet gezien
het verminderde ledental dras
tisch bezuinigen, maar blijkt dat
niet te doen via het medicijn dat
de grootste bond bij bedrijven en
overheid bepleit, namelijk de ar
beidstijdverkorting. Brugsma
wijdt zijn column aan de theorie
dat de VS het overleg over ver
mindering van kernwapens wel
moeten laten mislukken, omdat
een eigen conventionele bewape
ning door Europa (zonder kern
wapens) de greep van Amerika
op het continent zou doen ver-
mninderen. Ook in HP een arti
kel over het verslag van Anja
Meulenbelt van haar reis naar
China en het laatste deel van de
serie over het einde van de avant-
garde.
i/n
VRIJ NEDERLAND
VN beschrijft in het openingsver
haal de moeizame weg die het
blad moest gaan om aan een ge
heim rapport uit 1943 te kunnen
komen. In het rapport moesten
nadere bijzonderheden vermeld
staan over Francois 't Sant, advi
seur en vertrouweling van konin
gin Wilhelmina. Van 't Sant was
voorbestemd om in het na-oor-
logse Nederland een belangrijke
rol te gaan spelen, maar onder
druk van allerlei geruchten (o.m.
in relatie tot het erotische en fi
nanciële avonturenwereldje van
prins Hendrik) trok hij zich
steeds verder terug. De officiële
geschiedschrijving liet nog veel
onopgehelderd en vandaar dat
VN's nieuwsgierigheid werd ge
wekt door een rapport van ir.
C.J. Warners, raadsadviseur van
de toenmalige minister-presi
dent Gerbrandy, over Van 't
Sant. Pogingen om het rapport
in handen te krijgen, o.m. via het
kabinet van de koningin, liepen
stuk, maar uiteindelijk lukte het
via de Raad van State. Achteraf
blijkt het rapport niets spectacu
lairs te bevatten. VN verklaart de
ondervonden weerstand door
"de slechte gewoonte van de Ne
derlander om onmiddellijk de
pink op de naad van de broek te
zetten zodra het begrip "Konink
lijk Huis" valt". Anders gezegd:
Oranje staat boven de wet.
Verder in VN een interview met
een kleurrijke naamgenoot van
SPD-voorzitter Willy Brandt, die
in België woont, de oorlog door
het hele lijf heeft ervaren en die
nog elke verjaardag een brief
krijgt van de beroemde Brandt.
Ook polste VN de meningen in
de Nederlandse joodse gemeen
schap over de Israëlische invasie
in Libanon en dook Jef Coeck
voor een serie verhalen in het
nog niet zo bekende oorlogsver
leden van België. Ab van Ieperen
interviewde filmregisseur Jean-
Luc Godard.
In navolging van de Amerikaanse
Freeze-beweging (anti-kernwa
pens) om in plastische bewoor
dingen op schrift te stellen "wat
er gebeurt als er een atoombom
op uw woonplaats valt" lijkt deze
methode ook in Nederland haar
intrede te hebben gedaan. Be
wijs hiervan is de laatste penne-
vrucht van De Tijd's Ton Crijnen
die een "scenario voor een kern
oorlog" schreef.
Na een uitgebreid onderzoek van
nationale- en internationale lite
ratuur op dit gebied verhaalt hij
in een science-fictionachtig ver
haal van de gruwelijkheden van
een dergelijke gebeurtenis. Als
plaats van handeling koos hij
Rotterdam, een getroffen stad te
midden van de Derde Wereldoor
log
Science-fiction gebaseerd op harde
feiten, aldus Crijnen. "Als we er
niet in slagen de kernbewape
ning fors terug te dringen kan
het 'morgen' gebeuren".
Gelukkig is er ook plaats inge
ruimd voor een wat vrolijker ver
haal. "Onze man in Brussel",
Chris van der Klaauw. Voorheen
minister van buitenlandse zaken,
nu ambassadeur te Brussel.
"België is een uitermate interes
sant land", zegt Van der Klaauw.
"Ten eerste grenst het aan Ne
derland. En ten tweede spelen er
problemen die ons ook raken".
België is voor Van der Klaauw al
een oude liefde, blijkens zijn af
studeerscriptie "Politieke be
trekkingen tussen Nederland en
België in de jaren 1919-1939".
Zijn hobbies zijn, wandelen met
de hond, detectives van Agatha
Christie en lezen over België".
"Mijn laatste boek is 150 Jaar
België. Daar zitten veel plaatjes
in, waaraan ik een enorme waar
de hecht". Schilderachtige fi
guur, die Van der Klaauw. Dit
blijkt niet alleen uit het verhaal,
maar ook uit de bijbehorende fo
to waarop hij staat afgebeeld als
een soort moderne Napoleon.
MAGAZINE
Cocaine is een misdadig en mo
dieus fenomeen, constateert El-
seviers Magazine. Het gebruik
neemt onrustbarende vormen
aan, al is de hoge prijs die voor
dit genotmiddel moet worden
betaald voor velen nog een te
groot struikelblok. Coke blijft
voorlopig een elitaire drug. EM
geeft een historisch overzicht
van het gebruik van cocaine, af
komstig uit de bladeren van de
coca-plant in Zuid-Amerika.
Veel beroemdheden schijnen
van het 'wondermiddel' gebruik
te hebben gemaakt. En wie kent
niet de drank 'Coca cola', onder
druk van politici momenteel ge
produceerd zonder het kenmer
kende extract van coca-bladeren.
Cocaine gaat het maken als 'de'
drug van de jaren '80, voorspelt
EM. Het gebruik ervan heeft te
maken met faalangst, competitie
en zorgen over de carrière. Pro
blemen die vroeger werden weg
geblazen met een stevige joint.
Voorts besteedt EM aandacht aan
het rumoer dat is ontstaan rond
het Bechtel-concern, een im
mens Amerikaans constructiebe
drijf. Drie top-politici uit de Ver
enigde Staten zijn voormalige
werknemers van dit bedrijf: mi
nister van defensie Weinberger,
minister van buitenlandse zaken
Shultz en de diplomaat Habib.
Er bestond in de VS de nodige
reserve tegen met name George
Shultz, die voor Bechtel grote za
ken deed met enkele Arabische
landen. Hoe zou hij zich opstel
len in de kwestie-Libanon? Er is
echter geen reden tot achter
docht, stelt EM. Bechtel is het
soort firma dat zich geheel bui
ten de lokale politiek wenst te
houden. 'Bechtel bouwt zonder
aanzien van regeringspolitiek'.
Dat drie prominente Amerikaan
se politici uit dit concern afkom
stig zijn komt alleen maar 'omdat
de presidenten kwaliteit vinden
bij Bechtel'.
Verder in EM: een lyrische be
schouwing over actrice Natassia
Kinski, de 'onbetaalbare' aow, de
schrijftechniek van Truman Ca
pote, en de Parijse wintermode.
hervormd
nederland
De sociale verdediging - het sys
teem van massaal, geweldloos,
actief verzet wordt in Neder
land gesaboteerd door de dicta
tuur van het militaire denken,
constateert HN. Uit een gesprek
met prof. J. Niezing put het blad
het bewijs voor de stelling dat
met rfame het ministerie van bui
tenlandse zaken de sociale ver
dediging maar gevaarlijk vindt
en er alles aan heeft gedaan om
uitvoering van dit verzetssys-
teem (bijv. tegen kernwapens) te
gen te houden. Niezing zat in een
werkgroep die vier jaar lang be
zig is geweest de elementen voor
de sociale verdediging aan te
dragen. De werkgroep is inmid
dels bedankt en met het rapport
wordt weinig tot niets gedaan.
Niezen vermoedt dat Buiten
landse Zaken hier een dikke vin
ger in de pap heeft en dat het on
derzoek van de werkgroep uit
zijn oorspronkelijke context
wordt gehaald op grond van een
negatief rapport van het instituut
voor vredesvraagstukken (Neu
mann) over sociale verdediging.
HN had ook een interview met de
Vlaamse schrijver Paul de Wi-
spelaere, die het steeds moeilij
ker vindt zijn plaats in de wereld
te bepalen. Verder besteedt het
blad uitvoerige aandacht aan de
toestand in Polen. Daarbij
plaatst de schrijver van het arti
kel de Poolse situatie in histo
risch perspectief (Boedapest,
Praag) en concludeert hij dat er
voor de satellietstaten van de
Sowjet-Unie nog maar één ma
nier is om zich van de super
macht los te weken: hervormin
gen op gang brengen in meer lan
den tegelijk.
Verder in HN verhalen over de
moeilijke gang van asielzoekers
in Nederland, het tot een tweede
El Salvador verwordende Co
lombia en het drastische anti-
kernwapenbeleid van de Cana
dese regering.
