Voor Herman Krikhaar is
kunst nu 'big business'
c
3
c
c
J
MAANDAG 2 AUGUSTUS 1982
Kunst
AMSTERDAM (GPD) - Hij
heeft de rappe babbel van
een marktkoopman, de char
me van een man van de we
reld, beweegt zich losjes als
een der groten uit de show
business, heeft ook die ont
wapenende openheid die
mensen uit de wereld van de
kunst vaak zo eigen is. Toch
is Herman Krikhaar een „ras
echte Tukker", zoals hij het
zelf uitdrukt. Of liever - hij
was het. Want hij is het
Twentse land al lang ont
groeid. in de handel en wan
del met kunstenaars van
naam en faam zijn bepaalde
saksische karaktertrekjes ge
leidelijk wat bij- en weggesle-
pen.
Herman Krikhaar is in de twin
tig jaar, die hij nu „in de
kunsthandel" zit, een hele
grote geworden. De twee ga
leries, die hij nu runt in Am
sterdam. aan het Rokin en in
de Spuistraat, genieten bij
beeldende kunstenaars uit
heel de wereld een voortref
felijke reputatie. Hij heeft, als
self-made man, een carrière
gemaakt die best het predi
kaat „Amerikaans" mag dra
gen. Op affiches van tentoon
stellingen, die in de loop der
jaren in Galerie Krikhaar zijn
gehouden, zie je de namen
van Picasso, Chagall, Appel,
De Moor, Corneille. Roos-
kens, Sadkowsky, Zadkine,
Avenali en ga zo maar door.
Hij heeft ook gevoel voor publi
citeit. Bij elke opening van
een expositie is 't in zijn gale
rie dringen geblazen: groten
uit de kunst, uit de wereld
van radio, tv en sport ont
moeten elkaar dan bij Krik
haar. Als kapitale doeken van
Picasso, Chagall of Appel
voor zo'n tentoonstelling
worden aangevoerd, zorgt hij
er wel voor dat er speciale po
litiebewaking in de buurt is.
Dat levert al gauw een fijne
krantefoto op. Stapels foto's
laat hij je zien: Herman Krik
haar met Appel, Herman
Krikhaar met Verwey. met
Charlotte Kohier, Ank van
der Moer, maar ook met judo-
reus Anton Geesink, Mies
Bouwman en Willem Duys;
Herman Krikhaar met Mare
Chagall, Simon Vinkenoog,
Corneille, maar evengoed en
even vlotjes met Toon Her
mans, oud-minister Schmel-
zer en fotomodel Jean
Shrimpton.
De kunst is - voor een deel - big
business geworden voor Her
man Krikhaar. Maar het is
een hele kunst om daarin iets
te bereiken en je erin staande
te houden. Hoe lang, hoe
kronkelig en moeizaam is de
weg geweest die Herman
Krikhaar daarvoor heeft
moeten afleggen?
Herman Krikhaar is van 1930.
Hij is de zoon van een bak
ker, die in Almelo brood en
banket produceert voor een
brede klantenkring. Dat mag
ook wel, want er zijn acht
kinderen. Herman is „een
van de middelsten".
Hij tekent graag, kopieert oude
meesters. In de buurt kijken
ze hem onderzoekend na,
want Mans (zo noemen ze
hem thuis en in de buurt),
schildert, ,,'t Stelde natuur
lijk niks voor. 't waren ko
pietjes".
Als Herman van de mulo komt
en niet weet hoe 't verder
moet weet vader Krikhaar
het wel: meehelpen in de
zaak, brood venten. „Na een
paar maanden had ik 't wel
bekeken. Bij al die chagrijni
ge huisvrouwen een halfje
wit of een pakje roggebrood
aan de deur brengen, dat was
niks voor mij. En dan dat af
rekenen op zaterdag"
Herman mag naar de kunstnij
verheidsschool in Arnhem,
de latere kunstacademie. Het
volle leven roept. Weg uit de
bescherming die het grote ge
zin zo lang geboden heeft,
weg van de grote tafel (zes
tien man eromheen soms, in
clusief de knechten) met de
ene kolossale pot erwten
soep. Eindelijk op eigen be
nen staan.
In Arnhem doet Herman, dan
net 18 geworden, de vrije
schildersklas. Hij steekt er
ontzettend veel op wat hem
later van pas zal komen: hoe
een schilderij technisch in el
kaar moet zitten, hoe de kleu
rencombinaties moeten zijn,
welke lijsten passen en welke
niet. Hij ontmoet voor het
eerst Karei Appel, dan een
nog volslagen onbekende
schilder. Dat is in Amster
dam. Karei heeft er geen te
huis, Herman evenmin. Dat
wordt slapen op één matras,
in de Kerkstraat.
De studie in Arnhem duurt
maar een jaar. Herman is
géén goed leerling, maakt bo
vendien ruzie met anderen en
wordt verzocht op te stappen.
Hij gaat de militaire dienst in,
wordt er verpleger, tekent en
schildert wat. Twee jaar - zo
lang duurde dat toen - en
nauwelijks problemen.
Als hij het uniform in de kast
kan bergen weet hij het zeker
- hij wil naar Parijs. Veel te
genwerking van thuis, maar
Herman weet van geen wij
ken. Moeder naait met tranen
in de ogen de initialen H. K.
in zijn kleding en heeft nog
Herman Krikhaar samen met een wassenbeeld van Karei Appel.
één hoop: misschien is opa er
ook wel tegen. Maar dat is hij
niet. „Dat moet je vooral
doen, jongen", zei hij.
Het reisgeld is nog even een
probleem: in de spaarpot zit
maar negentig gulden en
Herman zal toch ook een pas
moeten hebben. Hij pakt een
meelzak van z'n vader, be
werkt die met beenderlijm en
witte grondverf en schildert
er een zigeuner met gitaar op.
Hij verkoopt het voor zestien
en een halve gulden.
Avontuur
Met nog geen honderd gulden
op zak, een mondje vol (mu-
lo)-Frans en een geleende
koffer begint Herman Krik
haar aan z'n Parijse avontuur.
„Ik dacht - brood eten ze
overal, ik kan 't bakken dus
da's geen probleem".
Het was 't wel, want bakkers
hadden geen werk voor hem.
Niemand trouwens, 't Wordt
slapen onder Seine-bruggen
of, zo goedkoop mogelijk, op
een zolderkamertje. Parijs
lijkt een fiasco te worden. Hij
denkt er over in vredesnaam
maar weer met hangende
pootjes terug te gaan naar Al
melo. „Dat was een diepte
punt. Maar zoals dat zo vaak
gaat - dan is er ook weer de
weg omhoog. Ik had net geld
genoeg voor de terugreis,
maar ik had honger, kocht
dus een brood en had niet
langer geld genoeg voor de
terugreis. Er daalde een grote
gemoedsrust over me. Ik kon
immers niet terug. Ik sliep in
op een bank in een park.
Toen ik wakker werd zat er
een jongen naast me, naar al
gauw bleek een student. We
komen in gesprek, hij nodigt
me bij zijn ouders thuis uit en
die helpen me aan een baan
tje, als aide-caviste in een res
taurant, een soort magazijn
bediende. Ik was uit de zor
gen. Die mensen hebben ont
zettend veel voor me gedaan
Die moeder leeft nog, die
noem ik m'n oma-in-Panjs.
Ik ga haar altijd nog even op
zoeken".
Afgezien van wat schilderwerk
jes, die hij maakt om aan de
kost te komen, is er in Krik-
haars Parijse jaar nauwelijks
plaats voor de muzen. Wel
ziet hij met verbazing dat er
zoveel kunstwinkels zijn, die
het goed blijken te doen.
Zoiets lijkt hem wel en 't laat
hem ook niet meer los.
De eerstvolgende tien jaar
komt het er nog niet van. Hij
krijgt, dank zij z'n Parijse er
varingen en z'n daar opgeda
ne talenkennis, een baan als
steward bij de KLM Acht
jaar lang vliegt hij kris kras
over de wereld. Maar de idee
van een kunstgalerie blijft
hem bij. Hij begint archeolo
gische voorwerpen te verza
melen: in Japan, India, Indo
nesië, het Midden-Oosten,
Achter-Indië. Heeft hij een
paar vrije dagen in Karachi of
Cairo, dan duikt Herman
Krikhaar duistere winkel
straatjes en kasbah's in op
zoek naar oudheden. Hij
heeft er gevoel voor en, voor
al, hij heeft er kijk op.
„Het eerste beeld dat ik in
Egypte kocht stond op een
stapel tapijten, 't Was etala
gemateriaal, zei de koop
man, en niet te koop. Ik
hield aan en kreeg het voor
honderd gulden, 't Was een
soort Isis-figuur, een Egypti
sche prinses. Ik heb het later
in het museum in Leiden la
ten onderzoeken En wat
blijkt? Goud-echt, uit de
vijftiende eeuw voor Chris
tus. Het staat nu in kasteel 't
Nijenhuis in Heino".
Koffers vol oudheden, kopti-
sche weefsels, boeddha
beeldjes sleept Herman Krik
haar mee naar Nederland,
ook dingen die eigenlijk het
land van oorsprong niet uit
mogen. Hij krygt er een soort
gewiekstheid in. Als hu na
acht jaar de KLM met een
gouden handdruk de rug kan
toekeren, staat z'n besluit
vast: eerst trouwen (een
KLM-stewardess, hoe kan 't
anders), dan een jaartje nik
sen, dan een kunstgalerie be
ginnen in Amsterdam.
De huwelijksreis gaat naar Ibi-
za. Niet het Ibiza, zoals de
toenst het nu kent. maar het
eiland van rust. warmte en
licht uit het eind van de jaren
vijftig. Ze huren er een huisje
en richten 't in met wat ze
hebben: 't kon allemaal op
twee fietsen. „Later ben ik er
met de kinderen nog eens ge
weest. 't was helemaal met te
rug te vinden. Allemaal ho
tels, helemaal verpest".
Voor de eerste baby komt gaan
de Knkhaars terug naar Ne
derland, mogen een tijdje wo
nen in een vleugel van kas
teel Groeneveld in Baarn en
krijgen dan een huis in Am
sterdam. Niet veel later be
trekken ze de woning aan het
Weteringplantsoen, waar
Krikhaar nu nog woont.
Droom
In 1962 begint hij aan de verwe
zenlijking van z'n grote
droom: hij opent zijn eerste
galerie aan de Wetering
schans. Galerie Krikhaar. De
eerste expositie omvat zijn ei
gen verzameling beelden,
weefsels, glaswerk. Hij com
bineert het met grafieken van
Chagall, die toen zeer „in"
waren. Er volgen tentoonstel
lingen met werk van de Co
bragroep. het oeuvre van Ap
pel. Corneille; hij maakt de
overstap naar de moderne
kunst. Hij heeft dan al twee
galeries, die aan het Rokin en
de Spuistraat.
„In die tijd kwam ik in contact
met Kahnweiler. de man die
Picasso ontdekte en die hem
eigenlijk al sinds 1904 onder
contract heeft. Die zei: je
moet je op één galerie rich
ten. En daar zat natuurlijk
wel wat in. Hu leende mu
voor een expositie een Picas
so. Dat was een stunt in Am
sterdam. Ik wist toen nog
niet dat ik met de familie van
Picasso nog hele nauwe rela
ties zou krijgen. Die hebben
kluizen vol werken van de
grote meester Als ik in Ma
drid ben ga ik er altijd even
langs. Ik denk dat ik nu toch
Kahnweilers raad nog ga op
volgen. Ik heb de zaak aan 't
Rokin verkocht aan Canade
zen. Daar blijf ik wel mee sa
menwerken. want ze willen
een Picasso-tentoonstelhng
in Canada en die moet ik dan
organiseren"
In de twintig jaar sinds 1962 is
de naam Krikhaar in de
kunstwereld en -handel een
begrip geworden. Big busi
ness. zou je zeggen, met veel
personeel en zo. „Personeel
M'n dochter Carolien op 't
Rokin, een ander meisje aan
de Spuistraat. En ik doe de
zaken. Zo werkt dat. Zo een
voudig is 't natuurlijk niet.
Een galerie beginnen is met
een kwestie van een zaal hu
ren, ik heb verstand van
kunst en ik ken een paar kun
stenaars, ik ga nu maar op de
klanten zitten wachten Zo
kan ik het tenminste niet Ik
zit bij wijze van spreken al
tijd op 't randje van de stoel.
Ik moet erop uit".
Zo zal hij straks in Amerika
proberen Picasso's te verko
pen. Het show-boek met de
afbeeldingen ervan zit al in
z'n koffertje. Er staan getal
len bij: 600 000. 650.000.
750.000. Francs? „Nee, gul
dens natuurlijk. En dat is niet
duur. Er zyn Picasso's voor
miljoenen verkocht"
BILL BILDERBEEK
Bioscopen
Leidse bioscopen
LUXOR (121239): "Sharky's machine",
da. 14.30. 19.00 en 21.30 uur, zo. 14 00
16.30, 19.00 en 21.30 uur, 16 jr.
LIDO 1 (124130): "De rechter- en de lin
kerhand van de duivel", da. 14.30, 19 00
en 21.15 uur, zo. ook 16.45 uur, al.
LIDO 2: "Honky Tonk Freeway", da.
14.30, 19.00 en 21.15 uur, zo. ook 16.45
LIDO 3: "Monty Python", da. 19.00 en
21.15 uur, 12 jr.
'Kindermatinee: "Lekker lui genieten",
da. 14.30 uur, zo. ook 16.45 uur.
LIDO 4: "An eye for an eye", da. 14.30,
19.00 en 21.15 uur, zo. ook 16.45 uur, 16
jr.
Scheepvaart
Scheepvaartinformatie over
de grote en kleine vaart
kunt u van maandag tot en
met vrijdag telefonisch ver
krijgen via nummer
071-144941, toestel 218. Bel
len tussen 9 en 12 uur.
jfcÜRO 2: "Vice squad", da. 18.45 en do. 20.00, vr. en za. 21.30, zo. 21.00 (besl.),
21.15 uur, zo. ook 16.15 uur, za. ook 24.00 ma- tm- woe- 20 00 uur- 16 Jr-
uur, 16 jr. Kindermatinee: "Frank en Frey', da.
EURO 3: "Jesus Christ superstar", da. CITY 1: "Ace hieh"
13.30, 18.30 en 21.00 uur, zo. ook 16.00 21.15 uur, al.
uur- d- CITY 2: "Das Boot", da. 18.45
1 de naald", uur, 12 jr.
Kindermatinee: "Frank en Frey", da.
14.30 u
STUDIO: "The sound of music", da.
14.30 en 20.00 uur, al.
TRIANON (123875): "Les uns et les au-
cres", da. 14.00 en 20.00 uur, al.
REX (125414): "Blue orgie", da. 14.30,
Nachtvoorstelling: "Pornospionnen
met gebloemde broekjes", vr. en za.
23.30 uur, 16 jr.
Bioscopen Alphen
(Voor reserveringen 01720-20800)
EURO 1: "Megaforce", da. 13.30, 18.30
en 21.00 uur, zo. ook 16.00 uur. al.
Nachtvoorstelling: Voorpremière van
"Porky's pikante pretpark", za. 24.00
uur, 18 jr
EURO 4: "Hallelujah voor een paar
vuisten", da. 13.30, 18.45 en 21.15 uur,
zo. 13.45, 16.15, 18.45 en 21.15 uur, 12 jr.
Nachtvoorstelling: "Night hawks", 16 jr.
Bioscoop Voorschoten
(Voor reserveringen 01717-4354)
GREENWAY: "The Blues brothers", vr.
19.30, za. 16.00 en 19.30, zo. 15.30 en
18.15, woe. 16.00 uur, al.
"An American werewolf in London",
CITY 3: "Arthur", da. 14.45 en 18.45
CITY 3: "Lili Marleen", da. 21.15
Exposities
D
Rijksmuseum van Oudheden - Rapen
burg, t/m 3/10, Beelden van Behnasa,
Egyptische kunst uit de Romeinse Kei
zertijd. ma t/m za 10-17 uur, 13-17 uur.
Gemeentehuis Leiderdorp t/m 28/7,
Bep Broekema-Van Dyk, etsen, litho's,
tekeningen, ma t/m vr van 8-17 uur, do
van 19-21 uur
Museum De Lakenhal: Expositie Thea
trale Collectie Hans van Oosterom, t/m
28 augustus
Rijksmuseum voor Volkenkunde -
Steenstraat 1, t/m 3/10, 'Indianen van
Mexico, Azteken in 't verleden, Nahua's
van heden', ma t/m za van 10-17 uui,
zon- en feestdagen van 13-17 uur.
Bibliotheek - Nieuwstraat
stelling "Droomwereld", tot 1/8, ope
ningstijden bibliotheek.
Museum De Lakenhal: Expositie "Jo-
han de Vries: van symbolist tot realist,
schilderijen en tekeningen 1914-1940". V
m 15 augustus
Museum Boerhaave - Steenstraat la, t/m
5/9, tentoonstelling 'Het Kloppend
Hart', 10 jaar cardiologie in Nederland
Ziekenhuizen
Bezoekuren St. Elisabeth-Ziekenhuls: hoofdverpleegkundige hiervoor specia-
Ongevallendienst
ziekenhuizen Leiden
Ongevallendienst elke dag Academisch
Ziekenhuis behalve van dinsdag 13.00
uur tot woensdag 13.00 uur (Diacones-
senhuis) en van vrijdag 13.00 uur tot za
terdag 13.00 uur (Elisabeth-ziekenhuis).
Volwassenen: dagelijks van 14.00-14.45
en van 18.30-19.30 uur. Klasse afd dage
lijks van 11.15-12 00 uur. van 14 00-14 45
uur en van 18.30-19 30 uur.
Kraamafdeling: dagelijks van 11.15-
12.00 uur (alleen voor echtgenoot)
le kaarten verstrekken.
Bezoektijden Kinderkliniek:
Dagelijks 15.00-15.45 uur en 18.30-19.0C
18.30-19.30 Bezoektijden kinderafdelingen:
Bezoekuren
ziekenhuizen
Dlaconessenhuis - doorlopende be
zoektijd van 16.00 uur tot 20.00 uur; met
uitzondering van:
de kinder- en jongerenafdeling: dage-
ijks van 14.00 uur tot 19.00 uur.
de afdeling intensieve zorg: uitslui
tend na overleg met het hoofd van de
afdeling.
Sportmedisch Advies Centrum:
Kinderafdeling: dagelijks van 15.00-
18.30 uur.
Afdeling C.C.U. (hartbewaking) dage
lijks van 14.00-14.30 uur en van 19.00-
Academtscn Ziekenhuis
Tel 269111
Voor ctlle patiënten (behalve kinderen
zijn de bezoekuren als volgt:
Elke dag. 14.15-15.00 uur en 18.30-19.30
Avondbezoekuur afdeling Verloskunde
18 00-19.00 uur.
Praematurenafdeling dagelijks van
14.30-14.45 uur en van 18.30-18.45 uur.
Bezoek aan ernstige patiënten
Elke dag: 14.15-15.00 uur en 18.30-19 00
uur. (Alleen voor ouders van kinderen
kail er een afwijkende tijd afgesproken
worden met de hoofdverpleegkundige).
Alphen aan den Rijn
Rijnoord:
Bezoektijden 's middags 14.30-15.15
uur. 's avonds 18 30-19 30 uur Extra be
zoek voor de hartbewaking: 's ochtends
11 00-11 30 uur. Extra bezoek voor va
ders op de kraamafdeling. 's avonds
19 30-20 30 uur Kinderafdeling 's mid
dags 14.30-15.30 uur, 's middags alleen
voor ouders 14.30-18.30 uur.
Geluidshinder
Schiphol
dag en nacht worden gemeld bij het
formatiecentrum Geluidshinder Schip
hol (tel 020-175000).
FRED BASSET
ie maar h excuus)
Stort binden, opent" ie
Ui Hes champagne! p
1
-4235 A
Dat het nogal sterk
Wel, we zouden best die
Jan Haring eens gaan opzoeken)
Ja, ik zou ook wet
eens willen weten
wat er achter die
sterke golfslag
schuilgaatr
r» Ut Klop 4 r ld OOI
die steeds lichter van
kleur wordt Zorg dat
Druk 230 g tram boxer
wrtjfïo t"'
I eetlepel citroenaap toe
m al* laatste ren acht
liter itij (geklopte
slagroom Stort het
WIN A BORN
c0(idclieuius
2 augustus 1982
Honderd jaar geleden stond in
de krant:
De "Revue Astronomique"
van Flammarion (1842-1925,
Frans sterrenkundige, bekend
door zijn populair-wetenschap-
pelijke geschriften, Red.) geeft
teekemngen van rechtlijnige
kanalen, die Schiaparelli op de
planeet Mars zou hebben ont
dekt, kanalen van 1000 15,000
kilometer lengte. De EngeLsche
sterrenkundige Proctor denkt
dat zij het werk zijn van men-
schenhanden.
Uit een brief, dezer dagen ge
zonden aan al de Colleges in de
Vereenig de Staten, blijkt dat de
doctorstitel in de wijsbegeerte
daar te lande zeer lichtvaaar-
dig verleend wordt. Van 1872
tot 1879 immers zijn er, door ne
gen en zeventig verschillende
Colleges. 345 personen lot doc
tor in de wijsbegeerte en lette
ren gemaakt, van wie even de
helft, 175. een doctoraal exa
men had ondergaan Men geeft
dien titel eershalve", en wel
dra treedt het grootste deel de
zer eere-doctoren als gewone
leeraars op. Aan deze misbrui
ken, die ook bij het doctoraat in
de wis- en natuurkunde zijn in
geslopen, wenscht men dat een
einde kome, vandaar een be
roep op het rech isgevoel en den
wetenschappelijken zin van de
bestuurders dier Colleges, op
dat zij spaarzamer met hunne
eerbewijzen mogen omgaan
Vijftig jaar geleden:
Eenigen tijd geleden ging
een bekende Duxtsche oorlogs-
vlxeger, baron Von Schleich,
naar Engeland om zijn vroege
re vijanden van nabij te leeren
kmnen en tn )u-t bijzonder een
van hen. met wien hij een op
windend luchtgevecht had gele
verd tot zijn ammunitie op was.
De EngeLschman. majoor Dra
per, had zijn weerloos gewor
den tegenstander toen laten
ontsnappen. Von Schleich en
Draper zijn nu zulke goede
vrienden geworden, dat ze het
plan hebben opgevat een vlucht
naar Amerika te maken. Hun
doel u de wereld een geest ran
vriendschap te toonen, welke zij
voor den vrede van groot be
lang achten.
