Ook D'66 is tevreden
Vakantie: een zware
tijd voor bloedbanken
Wie maakt me los
't Gaat om adem voor Jeffrey'
Bromfietser
breekt been
.^eidse dichteres begint actie voor fibrosis-kinderen
Misverstand leidt tot ruzie
PvdA-ontwerp alleszins aanvaardbaar
Door
Jaap Visser
LEIDEN - De Leidse waren
markt: domein van de bood
schappende gezelligheids
mens en 'werkterrein' van
de prijsbewuste consument,
ook al is z'n gulden er dan
geen hele daalder meer
waard. De Leidse waren
markt: schepper van tiental
len arbeidsplaatsen. Een
flink bedrijf met onbewust
een grote sociale functie. De
'Lèidse mart': het grootste
trefcentrum van de stad.
Daar waar de Leidse 'er' rolt
zoals-ie nergens rolt.
De markt, Leids als de Harte-
brugkerk en 3 oktober en ou
der dan de Zijlpoort; een zo-
merrubriek waard derhalve.
Vandaag deel drie over am-
soy en paksoy, rijst met kou
seband en de Nederlandse
boer die onderhand ook be
gint te 'vreeten' wat-ie niet
kent.
Het vak heeft hij geleerd van
z'n ouders, die al meer dan
twintig jaar met uitheemse
groenten en kruiden op de
Haagse markt staan. Als jo
chie van dertien jaar hielp
Rob Luscuère zo'n beetje el
ke zaterdag met het verkopen
van rijsttafelprodukten aan
klanten uit de Indische
buurt.
Na een opleiding te hebben vol
tooid voor instrumentenma
ker, heeft Luscuère, nog geen
twee jaar 'in het vak gezeten'.
Voor de gein volgde hij een
cursus voor welzijnswerker
aan de middelbare sociale
academie. Maar toen hij als
werkloze stagiair slechts een
uitkering van tachtig gulden
in de week incasseerde, wist
Luscuère niet hoe snel hij
zijn geitewollen sokken uit
moest trekken. "Ik heb 't
trouwens toch nooit als m'n
roeping gezien om als wel
zijnswerker aan de slag te
gaan. Ik ben die studie be
gonnen omdat de stof me wel
interessant leek. Meer niet".
Eenmaal achter ae studieboe
ken vandaan belandde Rob
Luscuère als koopman op de
markt. "Ik wilde vrij zijn. De
drang om vrij te zijn heb ik
altijd al in me gehad. En als
marktkoopman voel je je vrij,
ook al kun je natuurlijk niet
zo maar van je kraam weglo
pen. Maar je bent in elk geval
je eigen baas".
Net als zijn ouders ging Rob in
de rijsttafelprodukten. In
Den Haag, met z'n vele Indo
nesiërs en Indiè-gangers, was
daar een redelijke boterham
mee te verdienen. Maar om
dat hij er weinig voor voelde
om met z'n eigen ouders te
concurreren, moest Rob z'n
handel ergens anders zien te
slijten.
Hij probeerde het eerst op de
Haarlemse markt "maar dat
was een dooie boel". Vervol
gens werd geprobeerd een
plaatsje op de Leidse markt
te veroveren. Als 'lotering',
iemand die geen vaste plaats
op de markt heeft maar
selchts in aanmerking komt
voor het opvullen van open
gevallen plekken, zwierf Lus
cuère een tijdlang rond de
Hooglandse kerk. Na ruim
een jaar kreeg hij eindelijk
z'n vaste stekkie op de Hoog
landse Kerkgracht, tegen
over het voormalige wees
huis. paar heeft hij in vijfjaar
tijd een vrij grote en zeer vas
te klantenkring opgebouwd.
Luscuère, 33 inmiddels, schat
dat zo'n tachtig procent van
zijn publiek met de regel
maat van de klok bij hem te
rugkeert. Het grootste deel
van z'n klantenkring wordt
gevormd door de vrij uitge
breide Surinaamse gemeen
schap die Leiden kent. Lus
cuère heeft er z'n waar aan
aangepast: "Behalve echte
kruiden en verschillende
soorten sambal en zo, ver
koop ik steeds meer verse
Surinaamse groente en als
het even kan vers fruit".
Een probleem bij het verkopen
van Surinaamse groente en
fruit vormen de gigantische
transportkosten waardoor de
produkten soms zeer prijzig
worden. Luscuère noemt als
voorbeeld een Surinaamse
Rob Luscuère op zijn vaste stek op de Hooglandse Kerkgracht "Belazerij?
Indonesiërs hoef je echt niets wijs te maken wanneer het om eten gaat".
pepersoort die in 'de West'
nog geen twee kwartjes de ki
lo kost maar op de Hoogland
se Kerkgracht voor twee gul
den vijftig per ons van de
hand gaat. Hetzelfde geldt
voor de kouseband, lang ge
rekte sperciebonen, die bij de
rijst worden gegeten. Lus
cuère: "De Surinamers heb
ben daar wel eens moeite
mee, juist omdat ze weten dat
die produkten bij hun in Su
riname vrijwel niets kosten.
Toch komen ze bij me terug.
Waarom? Omdat ze weten
dat ik hen niet belazer".
Kom i
Het vertrouwen van de Suri
naamse gemeenschap win
nen, is iets waar Luscuère ja
ren over heeft gedaan. "In het
begin was het echt narigheid.
Dat kwam natuurlijk ook om
dat ik nog geen vaste stek op
de markt had. Maar op zeker
moment wordt je naam door
verteld in de Surinaamse ge
meenschap cn gaat jc klan
tenkring gestaag groeien".
Behalve Surinamers en men
sen met Indisch bloed krijgt
Luscuère steeds meer 'gewo
ne' Hollanders 'over de
vloer'. Vooral onder studen
ten en in jonge gezinnen be
speurt hij een veranderde
eet-mentaliteit Het spreek
woord: wat de boer niet kent
dat vreet-ie niet, is volgens
Luscuère niet meer van toe
passing op het Nederlandse
volk, althans op het jongere
deel daarvan. "De tijd dat er
alleen maar boerenkool en
bloemkool werd gegeten, is
definitief voorbij".
Vooral in Voorschoten, waar
hij op vrijdag een markt
kraam bemand, verkoopt
Luscuère "waanzinnig veel
aan Hollandse klanten". In
Den Haag (markt Leyweg) en
Scheveningen waar hij op
respectievelijk dinsdag en
donderdag handel drijft, ver
schijnen voornamelijk klan
ten met Indisch bloed.
Van 'belazerij' in de uitheemse
groentebranche wil Luscuère
niets weten. Sinds Aziatische
koolsoorten als amsoy en
paksoy vooral uit onze eigen
Westlandse kassen komen,
doen steeds meer geruchten
de ronde dat de verkoop van
oosterse produkten dikwijls
nepperij in een exotische ver
pakking is. Luscuère be
strijdt dat: "De mensen heb
ben donders goed in de gaten
wanneer ze in de maling wor
den genomen. Je hoeft niet te
denken dat je Surinamers cn
Idonesièrs iets wijs kan ma
ken wanneer het om eten
gaat. En wat die amsoy en
paksoy uit het Westland be
treft. De kwaliteit daarvan is
net zo goed, misschien wel
beter, als die van de zoge
naamde Aziatische Boven
dien is het allemaal een stuk
verser en dus ook smakelij
ker wanneer het gewoon hier
is geteelt".
Behalve wanneer 's ochtends
om half zes z'n wekker af
loopt, heeft Luscuère veel
plezier in z'n bestaan als
marktkoopman. "Dat komt
vooral door de leuke sfeer die
er bijna per definitie op een
markt heerst Neem nou zo'n
Leidse markt Daar woedt
geen harde concurrentie
strijd maar heerst een hele
collegiale sfeer. Als ik even
van m'n kraam wegmoet
voor een sanitaire stop of zo,
dan kan ik tegen m'n buur
man zeggen: Joh. let jij effe
op m'n handel. Da's geen en
kel probleem. Marktkooplui
beseffen gewoon dat ze een
markt met z'n allen moeten
maken".
LEIDEN - Een 25-jarige bromfiet
ser uit Leiden moest gistermor
gen omstreeks half tien met een
breuk in zijn linkerbeen naar het
AZL worden vervoerd, na te zijn
aangereden door een auto. De
automobilist reed de Haagse
Schouwweg op zonder de brom
fietser voorrang te verlenen.
Duivensport
P.v. De Rijnklievers hield een
wedvlucht vanuit Corbeil. De
uitslag: l.,4. en 7. J. Zevenho
ven; 2., 5., 8. en 9. J. Kok; 3. en
10. S. van Goozen; 6. B. van
Mil.
Voor jonge duiven ging het
vanuit St. Quentin. De uit
slag: 1. C. van Dokkum; 2. B.
van Mil; 3. en 4. J. v.d. Wal; 5.
comb, van Leyden; 6. en 7. J.
Kok; 8. H. Sladek; 9. en 10. J.
Zevenhoven.
982>INSDAG 27 JULI 1982
C Lelden
99Behoefte neemt alleen maar toe99
LEIDEN - De Leidse bloedbank
heeft in deze zomermaanden te
kampen met een gebrek aan do
noren. Nu veel donoren vanwege
de vakantie niet beschikbaar
zijn, is de bloedvoorraad van de
Leidse bloedbank maar net ge
noeg. In vergelijking met andere
steden heeft Leiden echter nog
niet te klagen. Bleven in andere
steden donoren bij duizenden
weg vanwege negatieve publica
ties in de dagbladen, aan Leiden
ging deze massale leegloop bijna
onopgemerkt voorbij.
Enkele weken geleden stonden de
kranten vol van berichten over
het Centraal Laboratorium van
de Bloedtransfusiedienst van het
Rode kruis een overschot aan
bloedprodukten heeft en de
voorraden zelfs moet laten be
derven. Donoren van bloedban
ken die bloed aan het CLB leve
ren namen deze publicaties ter
harte en besloten hun bloed niet
langer beschikbaar te stellen.
Gevolg was dat veel bloedban
ken in moeilijkheden kwamen.
Volgens dr. A. Brand, waarnemend
directrice van de Leidse bloed
bank, heeft Leiden niet veel do
noren verloren door de negatieve
publicaties. Het verloop in het
donorenbestand bleef de laatste
tijd zoals normaal. Wel hebben
verschillende mensen de bloed
transfusiedienst gebeld om op
heldering, maar deze mensen
konden gerust worden gesteld.
Het is namelijk zo dat Leiden he
lemaal geen bloed levert aan het
CLB. Het Academisch Zieken
huis, waar de bloedbank is ge
vestigd, verwerkt het bloed na
melijk zelf tot produkten. Daar
komt nog bij dat het AZL alle
produkten die het bloed voort
brengt ook zelf in het ziekenhuis
kan gebruiken.
Dr. Brand: "In het AZL is veel ope-
n-hartchirurgie, er worden
transplantaties verricht en er
worden patiënten met bloeder-
ziekten behandeld. We hebben
dus zowel de rode bloedcellen,
plasma en bloedplaatjes zelf no
dig. In andere regio's blijven
sommige produkten over, maar
het is zeker niet zo dat het donor-
bloed daar zinloos is. Alleen de
bloedprodukten waar minder be
hoefte aan is, blijven liggen. De
rest van het bloed blijft zeer
waardevol. Het is een enorme or
ganisatie om het delen van het
bloed optimaal te laten verlopen,
dus het is best begrijpelijk dat er
soms moeilijkheden ontstaan".
Begrijpelijk vindt ze het echter
ook dat donoren bang zijn ge
worden. "Maar het is wel ten on
rechte. Ik denk dat slechte voor
lichting aan de donoren over wat
er met hun bloed gebeurt een be
langrijke oorzaak is. Met name
Amsterdam kampt nu met een
enorm gebrek aan donoren".
Mag het gebrek in Leiden dan niet
zo nijpend zijn, toch is het dono
renbestand hier ook niet om over
naar huis te schrijven. Dr. Brand:
"De vakantietijd is voor alle
bloedbanken moeilijk. En je
moet ook niet vergeten dat door
dat we een veelzijdig ziekenhuis
zijn patiënten uit heel Nederland
krijgen. Met name de open-hart
en grote vaatoperaties en de
transplantatie-patiënten slok
ken bloed op en zijn daarbij af
hankelijk van donoren uit alleen
de Leidse regio. Op het moment
telt de Leidse bloedbank onge
veer elfduizend donoren. Dat
aantal blijft tamelijk stabiel maar
tegelijkertijd neemt de behoefte
aan het bloed alleen maar toe.
Met name open-hartoperaties
gebeuren in het AZL steeds
meer".
Waarom mensen bloeddonor wor
den is niet precies te omschrij
ven. Velen beginnen er in militai
re dienst mee. werden door fami
lie 'aangestoken' of kwamen op
het idee omdat iemand uit de
naaste omgeving in het zieken
huis met een bloedtransfusie te
maken kreeg. "Veel mensen vin
den dat ze iets moéten doen. En
het geven van bloed is iets tast
baars". Wervingen voor donoren
vinden in Leiden niet zozeer
plaats. Dr. Brand: "Eigenlijk zou
dat meer moeten gebeuren. Maar
een goede reclamecampagne
kost veel geld en uiteindelijk
moet dat altijd weer verhaald
worden op de ziekenfondsen".
Wie donor wil worden kan zich op
geven bij de bloedtransfusie
dienst van het Rode Kruis, Rijns-
burgerweg 10, telefoon 147222.
Na opgaaf moet een formulier
worden ingevuld en volgt er een
keuring. Ook voor elke bloedaf
name moeten donors nog een
kleine keuring ondergaan.
CONNY SMITS
leiden - door elkaar niet te begrijpen gingen twee Leidenaars elkaar
gisteravond omstreeks kwart voor zeven te lijf. De ene, een 47-jarige
man, wilde zijn buurman bezoeken om iets uit te praten. Deze verkeer
de echter in de veronderstelling dat de man ruzie kwam maken en sloeg
hem. De bezoeker ging onderuit, werd zeer boos en gooide een paar
ruiten van zijn buurman kapot. Op het bureau werd de ruzie uitgepraat
Besloten werd dat geen van beide heren aangifte zou doen.
vakantie. Laat ik daar dit over
zeggen. De ouders van de fibrosi
s-kinderen - er zijn in Neder
land ongeveer duizend patenten
moeten veel extra geld betalen
voor dieëten en dergelijke. Daar
door schiet de vakantie er vaak
bij in. Maar dat is niet alles. Een
fibrosis-kind dat op vakantie
gaat moet ook vergezeld worden
door een arts. En dat proberen
wij nu te regelen".
Artiesten
Willen er volgend jaar een paar
honderd kinderen met hun ou
ders een aantal weken onder de
rook van Eindhoven kunnen
doorbrengen, dan moet de stich
ting een half miljoen bij elkaar
zien te 'bedelen'. "Tsja, dat lukt
wel", zegt Koudijs. "En volgend
jaar gaan we nog veel professio
neler werken, zodat er ook het
jaar daarop weer kinderen op
vakantie kunnen". Koudijs ver
telt dat hij een paar Amerikaanse
artiesten in de arm heeft geno
men, die volgend jaar in Neder
land willen optreden voor de ac
tie. "En de winst gaat naar ons.
Nee, ik vertel niet wie het zijn".
Er is overigens nog een stichting in
Nederland die zich bezighoudt
met fibrosis. "'Maar", zegt Kou
dijs, "zij houden zich vooral be
zig met medische voorlichting.
Samenwerken? Nou, wij ver
schillen van mening met hen
over de vraag of veel publiciteit
over deze ziekte nou wel zo goed
is. Zij vinden van niet, wij van
wel".
Van publiciteit is Koudijs inder
daad niet wars. Welbeschouwd
werkt hij full-time voor de stich
ting. "Ik maak daar gewoon de
tijd voor vrij en ik moet zeggen:
tot nu toe kan ik die bezigheden
aardig combineren met mijn da
gelijkse werk, de handel in on
roerend goed. Ja veel vrije dagen
heb ik inderdaad niet, maar dat
geeft niet. Adem voor Jeffrey -
dat is mijn zoon, daar gaat het al
lemaal om".
WIM BRANDS
Het onderkomen van de bloedbank op het AZLlerrein. "Veel mensen vinden dat ze iets moeien doen En hel
geven van bloed is iets lastbaars".
Mevrouw A. Onvlee signeert een van haar bundeltjes. Segher Koudijs houdt de financiën in de gaten.
LEIDEN - "Het PvdA-ont-
werp van een college-pro
gramma is een alleszins
aanvaardbaar uitgangs
punt om het over eens te
worden. De meeste moei
te hebben wij met de para
graaf over het parkeren.
Die is wat slapjes. Er staat
niet duidelijk dat er twee
parkeergarages moeten
j komen".
D'66-fractieleider Hoekema zegt
het op bescheiden toon ("Voor
zover wij nog een rol spelen bij
de college-vorming"). Hij wijst
erop dat wat D'66 betreft de ge
meente de eerste jaren best geld
mag steken in de bouw van die
garages.
Het standpunt over horeca zal vol
gens Hoekema iets anders moe
ten. Het verruimen van de slui
tingstijd zou "hier en daar moge
lijk moeten zijn". Het bestrijden
van overlast en het ontzien van
'gevoelige wijken' zouden daar
bij een rol moeten spelen.
De fractieleider van D'66, zegt op
zich er wel voor te voelen om de
Marktenroute autovrij te maken,
maar vindt het nog te vroeg om
dat precies vast te leggen in het
collegeprogramma. Het is vol
gens Hoekema een uitwerking
van het Verkeers Circulatie Plan
en daarom zou er eerst gelegen
heid moeten worden gegeven tot
inspraak.
Moeite heeft D'66 ook met het
PvdA-standpunt over het aan
stellen van drie (deeltijd) eman-
cipatiewerk(st)ers bij de ver
schillende sectoren van de ge
meente. D'66 ziet liever uitbrei
ding van het emancipatiewerk
bij de afdeling personeelszaken.
De democraten denken aan één
extra deeltijdbaan.
Ten slotte zal D'66 een wijziging
voorstellen op het gebied van de
internationale uitwisselingen (ju-
melage). Hoekema wil de ge
meentelijke contacten met Kre-
feld en Oxford langzaam terug
draaien. Er zou nog wel geld be
schikbaar moeten blijven voor
onderlinge contacten van bur
gers van de verschillende steden.
"Het gaat om ettelijke tientallen
guldens. Wij vinden dat het uit
gespaarde geld naar de Algeme
ne Dienst (zonder vaste bestem
ming, red.) moet en niet naar de
post Internationale Solidariteit.
Wel zijn we van mening dat de
uitgaven voor internationale soli
dariteit op peil moeten blijven".
Garenmarkt
De bouw van een binnenstads-
school op de Garenmarkt stuit
bij D'66 niet op principiële be
zwaren. Hoekema verwacht ech
ter dat het onmogelijk zal blijken
om er snel (ten hoogste een jaar
vertraging) te bouwen en om de
parkeerproblemen op te lossen.
Dat zijn de voorwaarden die D'66
eraan stelt.
Met het invoeren van rioolbelas
ting gaat D'66 ("in godsnaam
maar") akkoord. Hoekema wijst
erop dat de bronnen van ge
meenten om aan geld te komen t
gering zijn en dat een gemeente
als Alphen aan den Rijn niet al
leen een hogere onroerend-goed-
belasting, maar tevens een riool
belasting kent.
D'66 wil eventueel nog iets verder
gaan dan het PvdA-voorstel en
onderzoeken of een rioolbelas
ting voor iedereen (dus niet al
leen voor huiseigenaren) haal
baar is.
EIDEN - "Omdat ze hebben ver
geten aan te kondigen dat ik zou
signeren voor de stichting fibro
se kind en gezin op vakantie, zit
ik hier eigenlijk voor noppes",
urg verzuchtte mevrouw A. Onvlee
/an gistermiddag in een lunchroom
aan de Donkersteeg. Even om je
,er- heenkijken was inderdaad vol-
en- doende om tot de slotsom te ko-
lui- men dat er maar weinig thee- en
en koffiedrinkers belangstelling
hadden voor het tafeltje waar-
Jj" achter de dichteres zat, bereid
om vele boekjes van haar signa-
tuur te voorzien. Nog geen man
ik- overboord overigens, want: "we
>or doen dit gewoon nog een keer
en over, maar dan goed".
A. Onvlee wilde gistermiddag in de
lunchroom een drietal dichtbun
deltjes voor tien gulden verko
pen ten bate van voornoemde
stichting. Zij zegt: "Ik had in de
krant gelezen dat er een actie
was gestart voor kinderen die lij
den aan fibrosis. Toen dacht ik:
waarom zou ik me niet inzetten
voor die kinderen". Te koop wa
ren de boekjes: Baby, Snippers
en Wist u dit al? Van elke drie
boekjes die worden verkocht
gaat een rijksdaalder naar de
stichting.
Grote man achter die stichting is
Segher Koudijs, vader van een
kind dat lijdt aan fibrosis. "Ja,
hoe moet je nu uitleggen wat fi
brosis precies is", vraagt hij zich
af, om te vervolgen met: "Nou ja,
laat ik het zo zeggen: het gaat om
een ziekte aan de alvleesklier en
daardoor hoopt het slijm zich op.
De kinderen moeten dan ook één
tot viermaal per dag op hun rug
worden geklopt. Maar dat is niet
alles: ze moeten ook een gelijk
aantal keren aan het hevelappa
raat. Ook daardoor komt het
slijm los".
De stichting houdt zich alleen be
zig met het regelen van vakan
ties. "Of we dit jaar al gaan? Nee,
want de stichting bestaat pas.
Kijk, mensen zullen zich mis
schien afvragen waarom wij geld
moeten inzamelen voor een
