Geen gesprek met
Poolse vakbond
conté
Israël versterkt greep
om vliegveld van Beiroet
Walesa nog niet vrij
Britse schepen
waren drijvende
vuurfakkels
Tass beschuldigt
Reagan van sabotage
Vredesmars in Moskou
Nederlandse vissers
allerminst tevreden
PAGINA 6
Bondskanselier Helmut Schmidt.
(Van onze correspondent
Maarten Huygen)
WASHINGTON - De logeerpartij
van bondskanselier Helmut
Schmidt bij zijn goede vriend
George Shultz was al maanden
geleden gepland. Inmiddels is
Bechtel-president Shultz minis
ter geworden en zijn Europa en
Amerika zwaar gebrouilleerd ge
raakt over handelsvraagstukken.
President Reagan heeft de levering
van Amerikaanse onderdelen
voor de Sowjet-gaspijplijn ge
blokkeerd en er dreigt een gigan
tisch conflict over Europese
staalexporten naar de Verenigde
Staten. Schmidt had niet op een
meer gelegen moment kunnen
komen om het Europese stand
punt uit te leggen aan een Ameri
kaanse regering die steeds meer
voor provinciale belangen het
hoofd buigt.
Het programma wordt „informeel"
genoemd. Gistermorgen had
Schmidt in Houston een ontbijt
met een club, die zo uit de televi
sie-serie „Dallas" had kunnen
komen. West-Duitsland is
slechts half zo groot als de deel
staat Texas. Vandaar dat het juist
zo belangrijk is om Europese
standpunten aan deze vertegen
woordigers van de zakenwereld
uiteen te zetten. Schmidt heeft
het niet alleen over economische
problemen, maar ook over het
Atlantische bondgenootschap en
ontwapening. In Californië zal
Schmidt een voordracht houden
over economische samenwer
king en na een logeerpartij bij
minister Shultz zal hij zich drie
dagen ophouden in „Bohemian
Grove", een geheimzinnig retrai
te-oord voor de machtigen der
aarde.
Aan George Shultz zal Schmidt
wel enige steun hebben. Deze is
zich sterk bewust van de gevaren
van groeiend protectionisme.
Ook het dreigen met boycotac
ties stuit hem van nature tegen
de borst. Zo was George Shultz
tegen de graanboycot van Jim
my Carter. Schoorvoetend heeft
hij zich achter Reagans boycot
van de Russische aardgaspijp
naar West-Europa gesteld.
Provincialisme
De laatste maanden van de rege
ring Reagan hebben zich gekern-
merkt door een groei van nieuw
rechts provincialisme. De beslis
sing over de aardgaspijp en de
dreigende handelsoorlog zijn
hier duidelijke voorbeelden van.
Zonder na te denken over de gevol
gen in het buitenland besloot
president Reagan om te buigen
naar de steeds luider klinkende
eisen tot „hard optreden" van de
conservatieven, en verbood hij
de Amerikaanse bedrijven om
onderdelen van de Russische
aardgaspijp door dochteronder
nemingen in Europa te laten
bouwen. Bovendien mochten
Europese bedrijven Amerikaan
se ontwerpen ook niet in licentie
bouwen. De beslissing werd ge
nomen, terwijl toenmalig minis
ter Haig in New York met zijn
Russische collega Gromiko
praatte. Het kwam geheel onver
wachts vlak na een economische
topconferentie in Parijs. Dege
nen die de beslissing genomen
hadden, hadden ook duidelijk
gebrek aan ervaring in het bui
tenland.
President Reagans onkunde met
de wereld buiten Amerika is be
kend. En zijn staf kan hem niet
bijspijkeren, want Reagan's vei
ligheidsadviseur 'Judge' Clark
kan nog steeds geen interview
geven aan journalisten, omdat
hij bang is door de mand te val
len als hij België in Zuid-Ameri-
ka situeert. Minister van defensie
Weinberger is in de politieke
strijdvragen van de deelstaat Ca
lifornië groot geworden, en doet
soms zelfs zijn eigen militai^
staf versteld staan met zijn onbe
zonnenheid. En de Witte Huis
stafleden Meese en Baker komen
ook uit de binnenlandse politiek.
Alleen vice-president Bush heeft
beperkte buitenlandse ervaring.
Om die reden dacht oud-minister
Haig een volledig mandaat te
hebben in het buitenlandse be
leid. Toen bleek dat hij zich daar
in vergiste, nam hij ontslag. Zijn
opvolger Shultz moet meer ge
hoor geven aan de wensen van
het Witte Huis, hoe graag deze er
varen zakenman en oud-minister
van financiën het ook anders zou
Zwart schaap
Ook het Amerikaanse Congres
richt de blik steeds meer landin
waarts. De Amerikaanse han
delsbalans met West-Europa ligt
zeer gevoelig in deze tijd van
groeiende werkeloosheid. Rea
gan's economische programma
blijkt nog steeds geen vruchten
af te werpen. De werkeloosheid
groeit vooral in de sterk verou
derde Amerikaanse staalsector.
De congresleden die dit jaar her
DONDERDAG 22 JULI 1982
kozen moeten worden, zoeken
graag naar een zwart schaap. Het
is gemakkelijk om Europa of Ja
pan de schuld van de economi
sche malaise te geven, en de 10
procent werkloze Amerikanen
geloven het grif. Mits er binnen
korte tijd geen oplossing komt
door onderhandelingen, gaan de
Amerikanen hoge tarieven hef
fen op de Europese staalexpor
ten naar Amerika.
Ambtenaren van het ministerie
van handel gaven toe aan Euro
pese delegatieleden dat lang niet
alle Europese landen staal „dum
pen", maar dat ze niet anders
kunnen door de grote binnen
landse druk tot het nemen van
handelsbeperkende maatrege
len. In de landbouw ziet het er al
weinig vrolijker uit. Door de ho
ge rentes gaan dagelijks talloze
overbeleende boeren failliet en
ook zij eisen maatregelen tegen
wat ze onrechtvaardige concur
rentie van Europese landbou
wers op de wereldmarkt noe
men. De congresleden luisteren
toe. De arrogante bondskanselier
Schmidt heeft altijd geprobeerd
de Amerikanen „op te voeden",
maar het ziet er niet naar uit dat
het zal helpen in deze economi
sche noodsituatie...
WARSCHAU (GPD/AFP/Reuter) - De Poolse vice-premier, Mieczyslav Rakowski, heeft
gisteren in een toespraak tot het Poolse parlement elke onderhandeling met de huidige
leiding van de vakbond Solidariteit uitgesloten. Hij zei "mensen die na 1980 openlijk
hun vijandigheid tegen het socialisme hebben getoond en dat zijn blijven doen terwijl
zij hun voorwaarden dicteerden" moeilijk te kunnen vertrouwen.
Volgens Rakowski zou de leider
van Solidariteit, Lech Walesa,
hebben ingestemd met een sta
kingsverbod tot 1985. Ook zou
Walesa met de Poolse autoritei
ten besprekingen voeren om
"belangrijke meningsverschil
len" bij te leggen.
Walesa zal, aldus Rakowski, "voor
zijn eigen veiligheid" niet beho
ren tot de 1227 geïnterneerden,
die worden vrijgelaten.
Sri Lanka: wet
tegen kapers
COLOMBO (Reuter) - Het parle
ment van Sri Lanka heeft giste
ren een wet goedgekeurd waar
door een Srilankees die een Ita
liaans vliegtuig kaapte kan wor
den vervolgd wegens luchtpira-
terij. Het gaat om de 33-jarige Se-
pala Ekanayake die deze maand
in Colombo enthousiast werd in
gehaald nadat hij in ruil voor 750
duizend gulden een door hem ge
kaapte Boeing 747 van Alitalia in
Bangkok aan de autoriteiten had
overgegeven.
Minister van buitenlandse zaken
Shahul Hameed benadrukte het
algemene karakter van de wet en
zei dat hij nodig is om aan te slui
ten bij de internationale conven
ties die Colombo heeft onderte
kend.
Argwaan
De aankondiging van de vrijlating
van de geïnterneerden is in War
schau met de nodige argwaan
ontvangen. Vooral omdat, even
min als Walesa, geen enkele lei
der van de verboden vakcentrale
in vrijheid wordt gesteld.
Generaal Jaruzelski heeft gisteren
Stefan Olszowski benoemd tot
minister van buitenlandse zaken
als opvolger van Jozef Czyrek.
Olszowski was vorige week ont
heven van zijn functie van secre
taris van het centrale comité. Hij
blijft lid van het politbureau.
Olszewski wordt beschouwd als
een vertegenwoordiger van de
harde lijn in de partij. Hij is al
.eens minister van buitenlandse
zaken geweest, van 1971 tot 1976,
onder Edward Gierek.
Jaruzelski heeft tevens aangekon
digd dat de reis van de paus naar
Polen moet worden verschoven
naar volgend jaar "om meer tijd
te hebben voor de voorbereidin
gen".
De rede van Jaruzelski in het Pool
se parlement was na alle ver
wachtingen en geruchten van de
laatste tijd voor veel Polen te
leurstellend. Velen hadden ge
hoopt dat de leider van de Mili
taire Raad voor Nationale Red
ding veel meer te bieden zou
hebben op de dag voor de natio
nale feestdag. Op zijn minst had-
AD VERTENTIE
haarlemmerstraat 58
leiden-071-140148
den zij verwacht dat de staat van
oorlog zou worden opgeheven, of
dat er een amnestie zou worden
afgekondigd voor de jongeren
die zijn veroordeeld en gevangen
zitten, omdat zij de decreten van
het oorlogsrecht hebben overtre
den.
De Russische president- en partij
leider Leonid Brezjnjev heeft
gisteren de steun van de Sowjet-
Unie toegezegd aan Jaruzelski in
diens pogingen "de contra-revo
lutie in Polen definitief te ver
pletteren en de macht te bewa-
Reacties
De Verenigde Staten willen eerst
de Europese bondgenoten raad
plegen over de vrijlating van de
1227 geïnterneerden door de
Poolse regering, voordat zij een
oordeel zullen bekendmaken.
Dit blijkt uit gelijkluidende ver
klaringen die het Witte Huis en
het Amerikaanse ministerie, van
buitenlandse zaken gisteren in
Washington hebben afgelegd.
Daaruit werd duidelijk dat de
Poolse maatregelen naar Ameri
kaanse opvatting nog niet vol
doende zijn voor wijziging van
de tot dusver gevoerde politiek.
Nederland heeft de Poolse leider in
voorzichtige bewoordingen op
heffing van de economische san-
ties in het vooruitzicht gesteld,
indien hij voortgaat op de nu in
geslagen weg.
Een woordvoerder van het minis
terie van buitenlandse zaken in
Den Haag verklaarde dat de re
gering met "bijzondere aan
dacht" had kennisgenomen van
berichten over de vrijlating van
een groot aantal geïnterneerden.
De regering zal haar definitieve
oordeel echter pas geven waan
eer zij overleg heeft gepleegd
met de Europese bondgenoten.
WARSCHAU - In de Bialoleka-gevangenis in Warschau, waar veel leden van Solidariteit gevangen zitten, werden deze vier foto's
gemaakt. Linksboven: Henryk Wujec in zijn cel, daarnaast Jan Rulewski, Jacek Kuron en Janust Onystkiewicz. Linksonder: Kuron
tijdens het luchten en daarnaast vier gevangen leden van Solidariteit die naar de televisie kijken.
BEIROET (Reuter/DPA) - Israëli
sche militairen hebben hun
greep om het vliegveld van Bei
roet gisteren versterkt na scho
tenwisselingen 's nachts met Pa-
lestijnen, die zich in de gebou
wen van de luchthaven hadden
verschanst. Premier Begin zei
dat de 6000 Palestijnse strijders
in West-Beiroet over drie weken
zijn vertrokken.
Israëlische tanks waren duidelijk
zichtbaar vanuit de passagiers
hal toen ze nieuwe posities inna
men. Graafmachines brachten
aarde voor verschansingen voor
de militairen. Libanese officie
ren die het vliegveld in de gaten
hou.den zeiden, dat er flink is ge
schoten. De Palestijnse bevrij
dingsorganisatie (PLO) sugge
reerde dat Israël een aanval op
West-Beiroet voorbereidt.
Zoals het Israëlische dagblad
Maariv schreef, heeft premier
Begin gezegd dat de "terroris
ten" binnen drie weken West-
Beiroet zullen hebben verlaten,
is het niet goedschiks dan wel
kwaadschiks. Minister van de
fensie Sharon zei dat Israël de
voorkeur geeft aan een diploma
tieke oplossing, maar niet terug
schrikt voor een militaire.
In de Israëlische pers werd op
grond van berichten uit Was
hington en Beiroet gespeculeerd
dat de PLO bereid is het be
staansrecht van Israël te erken
nen in ruil voor de erkenning
door de Verenigde Staten van de
PLO. Maar het Israëlische minis
terie van buitenlandse zaken zei
niet te kunnen geloven dat de
PLO oprecht de gedachte van
vrede met Israël wil aanvaarden.
Plan
Het linkse blad As Safir in Beiroet
maakte gisteren melding van een
plan dat de Amerikaanse pendel
diplomaat Philip Habib aan de
PLO zou hebben voorgelegd.
Dat plan zou inhouden dat Liba
nese militairen de posities van
Israël om Beiroet innemen, ter
wijl een internationaal vredesle-
ger dat doet met de steunpunten
van de Palestijnse strijders in
West-Beiroet. De Palestijnen
gaan naar hun vluchtelingen
kampen totdat een definitief toe
vluchtsoord is gevonden. Ten
slotte moet er een sterke Libane
se regering komen, de ambtster
mijn van de Libanese president
Elias Sarkis wordt met twee jaar
verlengd, en de Israëlische en
Syrische troepen alsook de Pale
stijnse strijders, vertrekken uit
Libanon.
Secretaris-generaal Chedli Klibi
van de Arabische Liga heeft er
gisteren bij de Amerikaanse mi
nister van buitenlandse zaken
Shultz op aangedrongen dat de
Verenigde Staten en de Arabi
sche landen weer met elkaar
moeten gaan praten. Klibi noem
de de benoeming van Shultz, van
wie wordt gezegd dat hij "vrien
delijker" voor de Arabieren is
dan zijn voorganger Haig, een
goede gelegenheid voor het be
gin van een opbouwende dia
loog.
Kernproef-verdrag
MOSKOU (DPA/UPI) - Een groep van 300 Scandinavische deelnemers
aan de vredesmars in de Sowjet-Unie kwam gisteren per trein vanuit
Leningrad in Moskou aan. Zij werd in een afgezet deel van het station
verwelkomd door enige honderden Sowjet-burgers. In leuzen en op
spandoeken riepen zij alle tegenstanders van kernwapens op, zich aan
een te sluiten. De activisten liepen nadien in gezelschap van 50 leden
van de officiële vredesbeweging in de Sowjet-Unie zingend in een op
tocht naar hun hotel. Langs de straten en vanachter ramen en op bal
kons stonden inwoners van Moskou hen toe te zwaaien. De deelnemers
aan de "Vredesmars '82 blijven na eerdere bezoeken aan Wyborg.
Leningrad en Kalinin vijf dagen in Moskou. Hun tocht eindigt op 29 juli
in Minsk.
LONDEN (UPI) - Er zijn bij de
strijd om de Falkland-eilanden
nodeloos Britse zeelieden omge
komen, omdat hun schepen drij
vende vuurfakkels waren, waar
uit geen ontsnappen mogelijk
was. Een onderzoek waarvan de
resultaten vandaag in het Engel
se blad "The New Scientist" ver
schenen, wees uit dat "door een
reeks fouten de opvarenden van
schepen na raketaanvallen of
bombardementen niets konden
uitrichten tegen de branden
waardoor hun schip zonk".
Het Engelse blad, dat zijn bronnen
niet wil noemen, zegt dat reser
vegeneratoren voor het hoofd
blussysteem op de "Sheffield"
niet werkten, toen de hoofdgene
ratoren bij een explosie na een
raketaanval uitvielen.
Het blad klaagt er verder over dat
de vlootopvarenden onvoldoen
de noodbeademingsapparatuur
hadden. Ook hun standaardkle-
ding voldeed niet, omdat die van
synthetisch materiaal was dat
smolt en aan de huid hechtte, zo
dra men in de buurt van vlam
men kwam.
Een woordvoerder van het minis
terie van defensie in Londen wil
de geen commentaar geven zo
lang officiële deskundigen de be
schuldigingen niet hebben on
derzocht.
MOSKOU (RTR/DU) - De Sowjet-
Unie heeft president Reagan er
gisteren van beschuldigd bespre
kingen te saboteren over een
nieuw uitgebreid verdrag dat
kernproeven verbiedt. Ze rea
geerde hiermee op het besluit
van Reagan te streven naar bete
re controlemaatregelen in het ka
der van de kernproeven-beper
kende verdragen uit 1974 en
1976. Volgens Amerikaanse
functionarissen weet Washing
ton niet zeker of de Sowjet-Unie
zich aan die verdragen heeft ge
houden.
Het officiële persbureau Tass wees
deze insinuatie van de hand en
zei dat Washington tegen een
nieuw verdrag is, omdat zo'n
overeenkomst niet in het straatje
van de NAVO te pas zou komen.
"Het spreekt vanzelf dat het pro
bleem van de controle met de
zaak hoegenaamd niets heeft te
maken, het is niets dan een voor
wendsel om de besprekingen te
saboteren", aldus het persbu
reau.
ADVERTENTIE
(Van onze correspondent
Ferry Mingelen)
BRUSSEL - De Nederlandse vis
sers hebben de afgelopen twee
dagen druk gelobbied in de
Brusselse wandelgangen om bij
de vaststelling van een nieuw
Europees visserijbeleid een rede
lijk aandeel voor Hollands glorie
in de wacht te slepen. De vissers
zijn allerminst tevreden over de
voorstellen die de Europese
commissie op dit punt heeft ge
daan in Brussel. De vissers ho
pen ook visserijminister De Ko
ning de afgelopen dagen in hun
herhaalde contacten ervan te
hebben overtuigd dat Nederland
relatief minder krijgt aan toege
stane vangsten van plat- en rond-
vis dan waarop men recht zou
hebben.
De werkelijke strijd om de verde
ling van de vis tussen de Europe
se partners is deze week in Brus
sel echter nog niet ontbrand. De
nemarken blokkeerde de bespre
king van de commissievoorstel
len ter zake. Dit land eist zoveel
meer vis dan aanvaardbaar is
voor de Europese partners dat
werkelijke onderhandelingen
nog geen zin hadden. Denemar
ken hield door zijn opstelling
ook onderhandelingen met
Noorwegen tegen om voor Euro
pa meer vis te krijgen die de in
terne vangstverdeling wat soepe
ler had kunnen doen verlopen.
De visserijministers zullen nu op
20 en 21 september na intern
Deens beraad een nieuwe poging
doen om het al zo lang verwachte
gemeenschappelijke Europese
visserijbeleid van de grond te
krijgen.
Dit beleid is erop gericht de be
schikbare vishoeveelheden en de
toegang tot de rijke, vooral Brit
se visgronden redelijk te verde
len over de Europese lidstaten.
Het moet er tegelijk voor waken
dat bepaalde soorten vis niet
door overbevissing uitsterven.
Gegarandeerd tot f 100,- per cheque. Zonder kosten
rerknjgbaar bij alle banken en spaarbanken van Nederland.
