TV mee op vakantie
vaak teleurstelling
Tafelkastje voor het bed
Thuisdialyse nog te weinig benut
Vuilnis
zak in
de zomer
Informatiecentrum
voor gehandicapt
kind en ouders
Pompje voor
suikerzieken
Waterslijper voor het huishouden
Fotograferen zonder
"zoomen" is straks
ook ouderwets
PAGINA 10
Extra
DINSDAG 20 JULI 1.982
Met de vakantie in het vooruit
zicht is het goed om even na
te denken of het wel zin heeft
om de portabel-tv mee op reis
te nemen. De kleuren-porta-
bel kan het thuis namelijk
nog zo goed doen, in sommi
ge vakantielanden wacht de
tv-kijker met het meege
brachte toestel een teleurstel
ling. Dat komt door de ma
nier waarop men het beeld
overbrengt. De „normen"
daarvoor, wat betreft geluid,
beeld en kleuren, liggen zelfs
verschillend binnen Europa.
In grote delen van Europa
wordt het Duitse PAL-sys-
teem gebruikt. Ook in Neder
land, Oostenrijk, Zwitser
land, Italië, Denemarken en
België. Frankrijk echter,
werkt niet met die norm.
Daar gebruikt men de zoge
naamde Secam-norm, omdat
de Fransen nu eenmaal graag
hun eigen systemen aanhan
gen. Het is een totaal afwij
kende manier van het over
zenden van kleurenbeelden
als wij gewend zijn. Voor aan
grenzende landen best wel
lastig. In België, Italië en
Zwitserland moet men - waar
Frankrijk te onvangen valt -
speciale maatregelen nemen
voor de ontvangst.
Stomme film
In Engeland gebruikt men wel
hetzelfde kleurensysteem
(PAL) als wij. Alleen wijkt in
dit geval het geluid af, zodat
op Nederlandse toestellen de
films „stom" zijn. Voor men
sen die aangesloten zijn op
een grote Centrale Antenne
Inrichting, zijn die proble
men veelal opgelost door de
kabelexploitant. Dan krijgt
men Engeland of Frankrijk
wel goed, door omzetting van
het systeem in het ontvangst
station. Luxemburg werkt
overigens weer met de Fran-
Verder staan er op diverse
plaatsen in Europa Ameri
kaanse zenders, die de leger
plaatsen van films en Ameri
kaans nieuws voorzien. De
Amerikaanse norm wijkt in
alle opzichte af van de Euro
pese, zodat het moeilijk is om
die zenders te ontvangen.
Met name de wijze waarop de
kleuren worden overge
bracht is berucht. Het NTSC-
systeem wordt wel eens spot
tenderwijs Never-The-Same-
Color genoemd, omdat het
systeem verre van „kleuren-
vast" is. Van veel Amerikaan
se series („Dallas" bijvoor
beeld) kan men ook aan de
schrille kleuren zien dat de
programma's uit NTSC „ver
taald" moesten worden.
Om teleurstellingen te voorko
men in het huisje of de cara
van in den vreemde, is het
raadzaam om bij vertrek even
bij een vakhandelaar naar de
tv-norm in het land van be
stemming te vragen. Dat
voorkomt dat u in sommige
gevallen de toch vaak nog on
handig grote kleuren-tv, voor
niets meeneemt. Wilt u toch
tv kijken op vakantie, dan
loont het de moeite om een
meer-normen-ontvanger te
kopen. Dat is zeker de moeite
waard als u nogal wat buiten
landse relaties hebt, die u ook
wel eens videobanden opstu
ren. Veel van die banden
moeten worden afgespeeld
naar 's lands norm, op een
daartoe aangepaste meer-
normen-videorecorder. Een
meer-normen-tv hoort daar
bij.
Soms weten radio- en tv-hande-
laren geen raad met uw
vraag. Soms ook hebben zij
geen meer-normen-tv, terwijl
die toch door tal van fabri
kanten worden geleverd.
Soms ook is de meer-nor-
i-tv schreeuwend duur.
De Worldscan is een toestel waarmee men overal ter wereld tv
kan kijken, zonder problemen te hebben met afwijkende
In zo'n geval is het misschien
verstandig - als u bijvoor
beeld een caravan in het bui
tenland hebt staan - om daar
ter plekke een tv te kopen.
Vaak is men in het vakanan-
tieoord ingespeeld .op de
plaatselijke situatie en kent
men er wel de oplossingen.
Een heel gebruikelijke combi
natie van een universele tv is
een toestel waarin naast het
Duitse PAL, ook het Franse
Secam voorkomt. Toestellen
die speciaal geschikt zijn om
in combinatie met een video
recorder te gebruiken, heb
ben daarnaast vaak ook het
Amerikaanse NTSC-systeem.
Er zijn er dus die twee of drie
normen en enige varianten
kennen.
Supertoestel
Het meest universele TV-toe-
stel ter wereld, met niet min
der dan elf normen inge
bouwd, wordt door Radio
Holland in Amsterdam gele
verd. Het is een speciaal pro-
dukt en daarom ook nogal
prijzig. Met dit toestel is het
vrijwel overal ter wereld mo
gelijk om tv-programma's te
zien. Radio Holland levert
het daarom aan schepen.
Langs de meeste kusten va
rend of als men een willekeu
rige haven aandoet, kan de
WorldScan, zoals het toestel
heet, toch dienst doen. Het
Nordmende-toestel van oor
sprong, werd zodanig aange
past dat het alleen rond Chi
na en ergens bij Brazilië geen
dienst kan doen. Er zijn na
melijk 13 verschillende syste
men in de hele wereld in ge
bruik. De twee resterende
normen bleken echter te on
belangrijk.
De WorldScan wordt ook door
sommige tv-testbeeldenja-
gers gebruikt. Zij maken ge
bruik van bijzondere atmos
ferische condities om over
grote afstanden beelden van
vreemde landen op te van
gen. Om die juist te kunnen
decoderen en interpreteren is
een meer-normen-ontvanger
een noodzaak.
HUGO VAN DER HEEM
Zo doe je dat
1. Een klus voor mensen die
goed met de zaag overweg
kunnen: maak een verrijd
baar „tafeltje-kastje" dat lek
ker lang blijven liggen (of een
beetje ziek zijn) veraange
naamt. Dit is de basis: een
dubbel achterschot, waar de
losse tafelplank tussen kan,
en een onderplaat. Let op de
uitsparingen, die overeenko
men met de dikte van het ma
teriaal. Materiaal: spaanplaat
(evt. mgeplastificeerd). Ma
ten: naar keuze.
2. In deze sleuf past de verwij
derbare tafelplank. Uitmeten
(een derde van de breedte), rij
gaten boren en uitsteken of
-zagen met de schrobzaag.
Om verschuiven te voorko
men brengt u twee deuvels
(stukjes rondhout) aan, die
passen in overeenkomstige
gaten in de tafelplank. Be
paal vooral alle afmetingen
nauwkeurig en denk erom
dat de tafelplank op de juiste
hoogte moet komen.
3. Monteer vier zwenkwieltjes
aan de onderplank. Een extra
plankje en een „hokje" waar
in een lade kan worden aan
gebracht monteert u met
schroeven. De tekening laat
duidelijk zien hoe de zaak in
Gemakshalve staat de plastic
vuilniszak zo dicht mogelijk
bij de keukendeur. In de zo
mer kan dit tot stankoverlast
leiden; weggegooide
etensresten e.d. gaan onder
invloed van de hogere tempe
ratuur sneller rotten, en daar
komen weer vliegen en ander
ongedierte op af. Niet zo hy
giënisch allemaal. Bovendien
zijn die vuilniszakken van
erg dun plastic en er komen
dus snel gaatjes en scheuren
in, waardoor vocht naar bui
ten komt.
Hoewel de ouderwetse vuilni
semmer met pensioen is, kan
hij toch uitstekende diensten
doen als omhulsel voor de
plastic zak. Schuif in deze
tijd twee van die zakken in el
kaar dat geeft minder kans
op lekken. Zet de vuilnisem
mer, met daarin de zak, zo
mogelijk wat verder weg; dat
houdt insekten op veilige af
stand van de keukendeur.
Spuit af en toe wat insekten-
verdelger in de zak, ook dat
houdt vliegen enzovoorts uit
de buurt.
elkaar komt te zitten. Wat de
indeling betreft, kunt u na
tuurlijk ook naar eigen idee
wat wijzigen.
4.. De lade kan op de eenvou
digste manier gemaakt wor
den: alle delen gewoon
„koud" tegen elkaar monte
ren met schroeven. Alleen de
bodemplaat kunt u beter „in
laten" in groeven. Voor deze
constructie is wel wat han
digheid nodig. Trouwens, het
is niet beslist nodig om een la
te maken; het „hokje" kunt u
ook als open kastje gebrui
ken.
5. Dan de zijwanden: aan één
kant over de volle hoogte,
aan de andere kant tot de
opening voor de lade. Beide
zijwanden fixeren meteen de
twee staande achterwanden,
met een tussenruimte die het
mogelijk maakt de losse ta
felplank ertussen te schui
ven. Als het meubeltje niet in
gebruik is, kan het daardoor
makkelijker „uit de weg ge
zet" worden.
6.. En zo ziet het er dan uit, als u
klaar bent. Lekker lui in bed
zittend kunt u ontbijten, een
tijdschriftje lezen. Werk het
meubel af zoals u dat zelf het
mooist vindt. U kunt het
eventueel ook helemaal van
massief grenen- of vurenhout
maken en het met blanke of
transparante kleurlak afwer
ken.
Informatie voor kinderen met
een handicap en hun ouders
moet tot nu toe overal van
daan worden gehaald. Ou
ders worden vaak van het
kastje naar de muur ge
stuurd, artsen en hulpverle
ners kunnen vaak niet meer
informatie geven dan over
hun eigen vakgebied.
In het Jaar van het Kind werd
daarom de Stichting Infor
matie- en Documentatiecen
tra ten behoeve van het kind
met een handicap en zijn ou
ders, de IDC, opgericht. Vori
ge maand opende prinses
Juliana in Utrecht het ge
bouw van de IDC. Het cen
trum is nu operationeel.
Het doel van de IDC is het op
een centrale plaats bijeen
brengen van alle informatie
die er nu door verschillende
organisaties en stichtingen
over en voor gehandicapte
kinderen wordt gegeven en
dit ter beschikking stellen
van ouders en hulpverleners.
De taak van de IDC is ook voor
al ouders gericht te verwij
zen. In de IDC zijn 48 instel
lingen van gehandicapten
zorg en ouderverenigingen
vertegenwoordigd.
De IDC werkt op drie terrei
nen. In de eerste plaats wordt
systematisch alle informatie
voor en over gehandicapte
kinderen verzameld en opge
slagen in een computer. Men
hoopt over twee of drie jaar
het totale informatiebestand
opgeslagen te hebben. Daar
naast worden thema-tentoon
stellingen, bijvoorbeeld voor
onderwijs, voeding, recreatie
enz. georganiseerd. Een vast
bestanddeel van het centrum
in Utrecht is de speel-o-
theek, waar aangepast speel
goed en spelmateriaal door
ouders en hun kinderen kan
worden uitgeprobeerd.
In de toekomst is het de bedoe
ling in wijkgebouwen, con
sultatiebureaus enz. regiona
le steunpunten op te zetten.
Die steunpunten zullen dan
worden aangesloten op de
centrale computer.
Inlichtingen: IDC, Postbus 70,
3500 AB Utrecht. Telefoon
030-316416.
het Deense bedrijf Nordisk
heeft een nieuw draagbaar
pompje voor diabeten (sui
kerzieken) op de markt ge
bracht. Met zo'n pompje,
waarvan prototypes al eerder
werden getoond, kan een dia
beet een voortdurende toe
voer van insuline krijgen,
waardoor zijn handicap min
der belemmeringen oplevert
om normaal verder te leven.
Het pompje van de insulinef-
briek Nordisk werd voor het
eerst getoond in Toronto, in
het ziekenhuis waar Banting
en Best de insuline ontdek
ten. Met het pompje wordt
via een naald onderhuids een
voortdurende insulinetoe-
voer aan het lichaam gereali
seerd. Het pompje, de Nor-
disk Infuser, is het kleinste
en eenvoudigste apparaatje
dat tot nu toe voor dit doel
werd ontwikkeld. Het weegt
150 gram, het werkt op batte
rijen en het meet 98x58-
x22 mm.
Nordisk heeft een speciaal
soort insuline voor gebruik
met dit pompje ontwikkeld.
De insuline wordt in de vorm
van een patroon in het
pompje geplaatst, gemiddeld
zal die hoeveelheid voldoen
de zijn voor twee weken. Het
nieuwe pompje is ontwik
keld in samenwerking met
het Britse nationale instituut
voor medisch onderzoek, het
ontwikkelingswerk werd ge
subsidieerd door het nationa
le gezondheidsinstituut van
de Verenigde Staten.
Het pompje zal eind 1982 voor
de verkoop beschikbaar zijn.
De negen thuisdialysecentra in
Nederland hebben samen
een opleidingscapaciteit van
rond honderd patiënten per
jaar, maar nog niet de helft
daarvan wordt benut. De di
recteur van de Stichting
Thuisdialyse Utrecht, A. van
den Bremen, constateerde dit
onlangs in het blad van de
Nationale Ziekenhuisraad.
Het aantal nierpatiënten dat
zelf thuis spoelt (dialyse via
een kunstnier) was vorig jaar
169 van de in totaal 1465 dia
lysepatiënten. Het percenta
ge voor de thuisdialyse
schommelt al enkele jaren
rond de elf. Een kwart van al
le dialysepatiënten zou ech
ter in staat zijn de behande
ling zelf thuis uit te voeren.
De stagnatie in de ontwikke
ling van de thuisdialyse
Pas op de markt is gekomen een natslijpma-
chine die „Scanslijper" blijkt te heten. Er
zijn twee types, waarvan er één speciaal op
gewoon huishoudelijk gebruik is afge
stemd. Die heeft een steen van 3 cm breed
en 15 cm in diameter. Hij kan vooruit ën
achteruit draaien, en net zo „lekker lang
zaam" als de ouderwetse natte slijpsteen
van reuzeformaat, die met de hand gezwen
geld moest worden en altijd een uitmiddel
puntige slingering had. We hebben hem
eens uitgeprobeerd. Prima ding. Kost wel
zo'n 275 gulden.
De gebruiksaanwijzing is in drie talen ge
steld, maar we hebben de importeur van
dit Deense produkt gevraagd er ook een
Nederlandse tekst bij te doen. Als uw ge-
reedschappenwinkel hem nog niet in huis
heeft, vraag dan naar een verkoopadres bij
importeur Ferm Bakker Junior, Genemui-
den, tel. 05208-55077.
an elektri-
waterbe-
i de Ge-
schrijft Van den Bremen toe
aan onduidelijkheid rond de
vergoeding van de kosten. In
1968 is in ons land met thuis
dialyse begonnen en pas eind
1980 werd thuisdialyse offi
cieel een ziekenfondsver
strekking.
Voor de voorzieningen die
thuis moeten worden getrof
fen (aanpassing van een ka
mer en specifieke
gen op het terrein
sche veiligheid e
handeling) moest
meenschappelijke Medische
Dienst een subsidie worden
aangevraagd bij het ministe
rie van volkshuisvesting.
„Touwtrekkerij tussen het dia
lysecentrum en het Rijk over
de omvang van de huisaan
passing en daarmee van de
subsidie, de eindeloze vertra
gingen, de bureaucratie van
de GMD en het ministerie
hebben de thuisdialyse geen
goed gedaan", aldus Van den
Bremen: veel dialyse-artsen
zagen er een reden in om er
maar niet aan te beginnen.
Nu ook de thuisaanpassing in
het verstrekkingenpakket is
opgenomen, voorziet hij een
soepeler procedure. Voorde
len van thuisdialyse zijn: de
patiënt kan zelf de tijd van de
behandeling bepalen (bij
voorbeeld 's avonds) waar
door hij maatschappelijk ge
zien een normaler leven kan
leiden.
Ook kan driemaal per week
worden gedialyseerd (in
plaats van tweemaal zoals in
het ziekenhuis), hetgeen de
algemene lichamelijke condi
tie verbetert en een wat uitge
breider dieet mogelijk maakt.
Tenslotte is dialyse thuis aan
zienlijk goedkoper: dialyse
thuis kost 350 gulden per
keer en dialyse in het zieken
huis 750 gulden. Als er van de
ongeveer 400 nieuwe patiën
ten die er jaarlijks bijkomen,
honderd worden opgeleid
voor thuisdialyse, kan er ook
een eind komen aan de kost
bare capaciteitsvergroting
van de dialysecentra in de
ziekenhuizen.
Amateur-smalfilmers die al wat
jaren met die hobby bezig
zijn, weten het al lang: de
zoomlens heeft de toekomst.
En dat gaat zo snel, dat
filmen zonder „in- en uitzoo
men" intussen bijna even ou
derwets is als fietsen op een
loopfiets.
De jongste ontwikkelingen in
de fotografie duiden erop dat
ook daar de zoomlens een
grote toekomst tegemoet
gaat. Dat lijkt een beetje
vreemd, want een foto is im
mers een weergave van één
moment. Hoe kun je daarin
dan de suggestie van bewe
ging realiseren? Jawel, grap
jes als lang belichten op een
bewegend object kunnen ook
een statisch beeld als een fo
to, de indruk van beweging
geven. Het blijft een grapje,
dat je zo eens een keer uit
haalt. Oppervlakkig gezien is
de zoomlens voor de (ama-
teur)fotograaf dan ook een
„gimmick"; wel leuk, maar
wat heb jë eraan?
Variabel
Wie zo denkt moet eens door de
zoeker van een camera met
een zoomlens kijken. Eerst
zie je niets, wantje moet even
naar de scherpte zoeken.
Maar dan ontdek je ineens
wat je met zo'n lens kunt
doen: al schuivend of draai
end aan de verstelring bepaal
je wat er op de foto komt: de
hele toren of alleen de kerk
deur. Bij een sterke zoomlens
kun je zelfs de klok of een an
der detail beeldvullend op de
foto zetten. Die variabele
beeldhoek is een belangrijk
pluspunt en maakt dat je een
onderwerp in beeld kunt
brengen van elke gewenste
afstand, zonder dat je er een
stap voor hoeft te verzetten.
Vele soorten
Het grote succes van de zoom
lens heeft er voor gezorgd dat
er een groot aanbod in vele
varianten op de markt is ge
bracht. Voor wie van plan is
een zoom-objectief aan te
schaffen, is het prettig te we
ten welke soorten er zijn:
- De groothoekzoomlens: 24 tot
50 mm, van groothoek tot en
met standaard.
- De standaard-telezoom: deze
lens begint bij de standaard
opname en soms zelfs vanaf
35 mm tot 70 of 100 mm. Dus
ook een prima lens om por
tretfoto's te maken.
- De „echte" telezoomlens: de
meest gebruikelijke zijn die
van ongeveer 70 mm tot 200
mm. Maar er zijn ook - voor
wie wat meer geld wil uitge
ven - telezooms die van 100
tot 300 mm en zelfs van 300
tot 600 mm gaan.
- De telezoom met macro-be
reik: een erg veelzijdige lens
is de gecombineerde tele
zoom bijvoorbeeld van 70 tot
150 mm met een aparte ma
cro-instelling voor dichtbij
opnamen. Zo'n lens is - even
als trouwens de zoomlens in
het algemeen - een wonder
van techniek; de fabricage er
van is vooral dank zij de com
puter pas de laatste jaren mo
gelijk.
Scherpstellen
Bij iedere zoomlens zit een ge
bruiksaanwijzing, zodat we
er niet te diep op in zullen
gaan. Toch is het goed te we
ten dat er twee systemen zijn:
het éénring-type en het twee-
ringssysteem. Bij de eerste
lens moet je schuiven om de
uitsnede te bepalen en draai
en om scherp te stellen. Bij
het tweeringssysteem is er
voor het scherpstellen en het
kiezen van de beeldhoek een
afzonderlijke ring. De meeste
zoomlenzen werken volgens
het éénringssysteem.
Zoomlenzen zijn ideaal maar ze
hebben één beperking: ze
kunnen alleen worden ge
bruikt bij systeemcamera's,
waarbij de objectieven ver
wisseld kunnen worden.
Maar er zijn al zo veel ama
teur-fotografen die een spie
gelreflexcamera bezitten, dat
de opmars van de camera
zoomlens werkelijk onweer
staanbaar is.
