c Begin geeft PLO nog kleine maand k Iran wil zo nodig naar Bagdad gaan Polen handhaaft staat van beleg Guerrillakampen ontmanteld Britse gezondheidszorg staakt Weinig hoop voor missie Habib Schmidt heeft in VS groot aantal appels te schillen Turkije krijgt aangepaste grondwet Politieke crisis in Bolivia Buitenland MAANDAG !9 JULI 1982 Door Oegandese regeringstroepen KAMPALA (UPI) - Oegandese re geringstroepen hebben drie be langrijke guerrillabases ontman teld ten zuidwesten van de hoofdstad Kampala, zo heeft het regeringsblad "Sunday Times" gisteren gemeld. De actie maakt deel uit van een serie succesvolle aanvallen, die erop zijn gericht het gewapend verzet tegen de re gering te breken. Volgens het bericht in de Sunday Times zijn twee guerrillastrijders gevangen genomen. Verder werd een grote hoeveelheid wapens, voedsel en communicatieappara tuur in beslag genomen in de drie kampen, veertig kilometer van Kampala. Volgens het minis terie van defensie leek het erop dat de guerrillastrijders over de acties van het leger waren getipt. In de kampen werden de lijken van zes burgers gevonden, die door vluchtende guerrillastrij ders zouden zijn doodgeschoten. De guerrillastrijders zouden zijn ontsnapt naar voorsteden van Kampala. De kampen stonden volgens het ministerie van defensie onder leiding van de Oegandese bevrij dingsbeweging van Andrew Lu- takome Kaynra, die in balling schap leeft. De guerrillakampen konden tweeduizend personen herbergen en bestonden uit 400 hutten en een aantal winkels en eetzalen. Alle toegangen waren ondermijnd. De politie is van plan door nog een aantal acties in voorsteden van Kampala een eind te maken aan guerrilla-acties. Afgelopen week beschuldigde de Oegandese re gering Libië er openlijk van de guerrillastrijders op te leiden. De meeste leden van de Oegandese bevrijdingsbeweging behoren tot de Bagandastam, die vijandig staat tegenover het legnue van president Milton Obote. Volgens Oeganda traint Libië op dit ogen blik een kader van 100 ballingen, die de regering van Obote omver willen werpen. De regering zegt in bezit te zijn van vliegtickets die door Libië voor hen zijn be taald. Onlangs werd in Oeganda de Libisch-Arabische bank ge sloten, omdat deze betrokken zou zijn bij de financiering van de opstandelingen. De regering wil verder vier parlementsleden ondervragen wegens vermeende relaties met Libië en de guerrilla beweging. TEL AVIV (UPI/DPA) Premier Menachem Begin van Israël heeft zaterdag op een massale samenkomst ten gunste van de regering gezegd dat de belegerde Palestijnen in West-Beiroet minder dan dertig dagen hebben om vrijwillig weg te gaan en minister van defensie Sharon bood hun tijdelijk asiel in Israël aan. Treinpersoneel weer aan het werk LONDEN (DPA/Reuter/AFP) Meer dan 60.000 werkne mers in de Britse gezond heidszorg beginnen vandaag met een driedaagse staking. Ze willen daarmee proteste ren tegen de volgens hen te lage loonsverhoging van 7,5 percent die de regering van Margaret Thatcher heeft aan geboden. De vakbonden ei sen een loonsverhoging van 12 percent. De staking, die volgt op eerdere werkonderbrekingen van 24 uur, zal de werkzaamheden in de meeste ziekenhuizen lamleggen. Verpleegsters en ziekenbroeders zullen alleen in noodgevallen dienst doen om de patiënten niet de dupe te laten worden van het ar beidsconflict. Ook de bestuurders van zieken auto's zullen slechts in nood gevallen in actie komen. De regering wil politie en militai ren inzetten om het zieken- vervoer normaal te laten ver lopen. De Britse treinbestuurders hebben gisteren hun twee weken durende staking beëindigd. Ray Buckton, de leider van de vakbond voor Beide bewindslieden spraken tot ongeveer 150.000 mensen met spandoeken met opschriften als „god zegene u Begin en Sharon". Deze waren bijeengekomen op het plein voor het stadhuis van Tel Aviv om steun te betuigen aan de veldtocht in Libanon. Waar de Amerikaanse minister van buitenlandse zaken Shultz heeft voorspeld dat onderhandelingen over het vertrek van de Palestij nen uit Libanon dertig dagen zouden kunnen duren, zei Begin: "Er is geen verlenging met 30 da gen zoals hier en daar wordt ge zegd". In antwoord op Jasser Arafat's uit nodiging aan Sharon hem in West-Beiroet te ontmoeten, zei de premier „Kijk uit Arafat,, Arik (Sharon) zou uw uitnodiging wel eens kunnen aannemen". Het woord voerende vóór Begin had de minister van defensie gezegd dat Israël bereid was tijdelijk on derdak te verlenen aan de guer- rilleros in West-Beiroet die zich zouden overgeven en terrorisme als roeping opgeven. Sharon noemde dit een „grootmoe dig aanbod van een volk dat pro beert vrede in het Midden-Oos ten te bereiken'. Hij wees er op dat nog geen enkel Arabisch land heeft aangeboden guerrille- ros van de PLO op te nemen. Geen hoop De Israëlische regering heeft de conclusie getrokken dat er prak tisch geen hoop meer is voor een succesvolle afloop van de onder handelingen van de Amerikaan se afgezant Philip Habib over de evacuatie van de Palestijnse guerrillastrijders uit West-Bei roet. Dat heeft de Israëlische ra dio gisteren gemeld, daarbij een officiële Israëlische bron cite rend. „Voor het moment vesti gen de Amerikanen hun hoop op de gesprekken van president Reagan met de Saoedische en Syrische ministers van buiten landse zaken, maar het is voor Is raël duidelijk, dat de impasse to taal is", aldus de officiële bron. Volgens Israëlische regeringsfunc tionarissen is het Israëlische ka binet verdeeld over de stappen die nu moeten worden onderno men om de Palestijnen uit West- Beiroet te krijgen. Veel ministers beschuldigden gisteren tijdens de kabinetszitting de guerrilla strijders en Syrië en Saoedi-Ara- bië van het ophouden van de on derhandelingen onder leiding van Habib, aldus een regerings functionaris. „Sommige minis ters vinden, dat het kabinet on middellijk een beslissing moet nemen over nieuwe maatregelen om de Palestijnse terroristen uit Beiroet te krijgen, maar de meer derheid wil de resultaten van het gesprek van Reagan met de Sa oedische en Syrische minister af wachten", zo zei hij. Jordanië Jordanië heeft gisteren het aanbod van premier Begin tot vorming van een conferentie met Israël als „belachelijk" van de hand ge wezen. „Het is slechts een ma noeuvre van Israël de aandacht af te leiden van plannen het Pale stijnse volk te liquideren", aldus de minister van voorlichting Aboe Odeh. Politieke bronnen in Amman geloven dat Begin met zijn aanbod Jordanië wil betrek ken in het vredesproces van Camp David. 3egin had bekend gemaakt dat Is raël na sluiting van een vredes verdrag met Libanon koning Hoessein van Jordanië het aan bod zou doen .openbare of gehei me onderhandelingen' te openen over een vredesverdrag en de vorming van een „vrije confede ratie" van beide landen. Israël is bereid zijn havens voor de Jor daanse handel open te stellen. „Dan zal de wereld zien dat wij in het Midden-Oosten vrede heb ben", aldus de premier. (Van onze correspondent Hans Amesz) BONN - Bondskanselier Helmut Schmidt reist deze week naar de Verenigde Staten. Hij wil in le zingen en persoonlijke gesprek ken aan de Westkust de voorstel lingen van Bonn over een betere verhouding in het Atlantisch Bondgenootschap en in de Oost- West-betrekkingen uitgebreid aan de orde laten komen. Een ontmoeting met president Rea gan staat voorlopig niet op het programma, maar het is zeker niet uitgesloten dat de Westduit- se regeringschef toch nog met hem zal praten. In elk geval zal Schmidt alle gelegenheid heb ben van gedachten te wisselen met zijn vriend George Shultz, die onlangs officieel als opvolger van Haig tot minister van buiten landse zaken van Amerika werd beëdigd. De „werkvakantie" van de bonds kanselier aan de Verenigde Sta ten was al lang geleden voorbe reid, maar had achteraf nauwe lijks beter gepland kunnen zijn. Want er valt met diegenen die tot het conservatieve establishment van Amerika behoren en elk jaar bijeenkomen in Bohemian Gro ve. niet ver van San Francisco, inderdaad het een en ander te be spreken: de staalpolitiek (protec tie), het Amerikaanse nee tegen de westerse deelname aan de aanleg van de aardgaspijpleiding door de Sowjet-Unie, en de filo sofie over ontspanning en veilig heid, om maar drie hoofdonder werpen te noemen. De verhouding tussen West-Euro pa en de Verenigde Staten is, in de woorden van de president van de Europese Commissie, Gaston Thorn, zelden zo slecht geweest als nu. De misverstanden hopen zich op. Daar heeft Helmut Schmidt tijdens zijn recente offi ciële bezoek aan Den Haag ook de nadruk op gelegd. De West- duitse regeringschef had het in zijn tafelrede in de Trèveszaal in het Binnenhof over „irritaties", die weliswaar betrekkelijk nor maal zijn, maar die toch met ver eende krachten uit de weg moe ten worden geruimd. In Bonn wordt voor de reizen van Helmut Schmidt en minister van economische zaken Graf Lambs- dorff gehoopt dat president Rea gan onder de indruk van de Eu ropese argumenten en ook van een kritische discussie in Was hington bereid zal zijn om „water in de wijn te doen". Schmidt en Lambsdorff beschouwen het als belangrijk dat de Europese Ge meenschap vóór hun komst naar de VS een formeel bezwaar tegen het embargo van Reagan heeft ingediend. Bonn speculeert er nu een beetje op dat ter gelegen heid van de Poolse nationale feestdag op 22 juli het militaire regime van generaal Jaruzelski het oorlogsrecht enigszins zal af zwakken. Dat zou het de'Ameri kaanse president mogelijk ma ken om zonder gezichtsverlies de afgekondigde handelsmaatrege len te corrigeren. Reagan heeft veranderingen immers afhan- keljk gemaakt van de toestand in Polen Maar Jaruzelski heeft in middels al laten weten een ver soepeling van de staat van beleg niet te overwegen. Israël krijgt van VS geen spijker - bommen WASHINGTON (DPA) - De Amerikaanse regering heeft de levering van 4.000 spijker- bommen van licht kaliber aan Israël opgehouden tot opgehelderd is of Israël dit wapen heeft gebruikt in Li banon, in strijd met verdrags- voorwaarden. Dit is zaterdag vernomen in regeringskrin gen in Washington. Het besluit om de 4.000 bom men van 155 mm voorlopig niet te leveren zou in het be gin van de week al door de minister van defensie, Wein berger, genomen zijn. De mu nitie zou aanvankelijk van daag naar Israël worden ver scheept. Het is niet duidelijk of Wein berger - een criticus van de Israëlische politiek - eigener beweging heeft gehandeld, of in overleg met president Rea gan. Volgens de berichten van pers bureaus staat vrijwel vast dat Israël de zogenaamde ,clus- terboms' van Amerikaanse makelij in Libanon heeft ge bruikt. Dat gebruik is echter aan bijzondere beperkingen gebonden en de bom mag niet gebruikt worden bij aan vallen op derden. AARAU (DPA) - Na de botsing tussen een sneltrein en een goede rentrein in Othmarsingen in het Zwitserse kanton Aarau zijn tot nu toe zes doden en "een groter aantal" voor een deel zwaar ge wonden uit de wrakstukken ge haald. Bij het treinongeluk zijn ook zeven Nederlanders licht gewond ge raakt. De Nederlanders konden na behandeling in een ziekenhuis doorreizen naar Rimini in Italië. Het ongeluk gebeurde gisteroch tend om 03.00 uur. Volgens mede delingen van de Zwitserse spoor wegen zijn er zes wagons van de sneltrein ontspoord waarvan een deel is gekanteld. Het baanvak Othmarsingen-Brugg is door het ongeluk gestremd. Britse vorstin onderging kleine ingreep LONDEN (Reuter) - Voor het eerst in haar leven is de Britse vorstin Elizabeth opgenomen in een zie kenhuis. In het King Edward VlI-ziekenhuis heeft de koningin zaterdag een lichte ingreep aan een verstandskies ondergaan. Volgens behandelende artsen heeft de Britse vorstin de in greep prima doorstaan. De politiebewaking rond het zie kenhuis was sterk opgevoerd na dat een inbreker zich vorige week toegang tot de slaapkamer van de vorstin in Buckingham Palace wist te verschaffen, on danks veiligheidsmaatregelen rond de koninklijke residentie. SCHERMEN - Alexander Roman- kov uit de Sovjet-Unie heeft vrij dagavond in Rome de wereldtitel schermen op het onderdeel floret veroverd. In de finale versloeg hij de Italiaan Mauro Numa. GOLF - De Nederlandse golfploeg is tijdens het toernooi om het Eu ropees kampioenschap voor ju nioren in Frankfort als twaalfde geëindigd. WIELRENNEN - Palmiro Mascia- relli heeft zaterdag de Grote Prijs van Montelupo gewonnen. Tweede werd Pierino Gavazzi en derde Claudio Torelli. TEHERAN/LONDEN/MANAMA/PARIJS (AFP/DPA) - De Iraanse troepen, die zich nu vijf dagen op Iraaks grondgebied bevinden, zullen desnoods naar Bagdad oprukken om president Saddam Hoessein en zijn Baath-bewind omver te werpen. Dit heeft de opperbevelhebber van de Iraans landstrijdkrachten gis teren laten weten. Parlementsvoorzitter Rafsanjani heeft in de Majlis verklaard, dat Iran zich het recht voorbehoudt maatregelen te nemen tegen landen langs de Perzische (Arabische) Golf die Irak blijven steu nen. De president van Iran heeft verklaard, dat een „Jihad" (hei lige oorlog) het enige middel is voor de Arabische en mohamme daanse staten om een eind te maken aan „het barbaarse Ameri- kaanse-zionistische offensief tegen het volk van Libanon en de Palestijnerv" Parlement De voorzitter van het Iraanse parlement, Hojatoleslam Hasjemei Rafsanjani, verklaarde gisteren in de Majlis dat zijn land geen aanspraak maakt op gebied van andere staten. Iran streeft naar vriendschappelijke betrekkingen met de andere landen aan de Golf, maar voorwaarde is wel dat deze landen Irak financieel noch militair ondersteunen. Radio-Teheran zond stukken uit van de rede van Rafsanjani, die verder zei dat als Teheran con stateert dat vrachtauto's met hulpgoederen Irak binnengaan, Iran zich het recht voorbehoudt gepaste maatregelen te nemen. Sprekend over de in het Westen geuite zorg dat de successen te gen Irak van Iran de overheersende militaire macht in het ge bied van de Golf hebben gemaakt, zei de parlementsvoorzitter dat de operaties slechts een voortzetting zijn van de krijgshan delingen in het verleden tegen Irak. „Het karakter van onze oor logsinspanningen is nog steeds enfensief, net als in het verle den", aldus Rafsanjani. Israël Het doel van Iran, dat volgens Rafsanja. is „aan de zijde van het Iraakse volk staan om het te helpen ich te ontdoen van de Baath-partij" heeft de Israëlische leide niet ongevoelig gela ten. Zij zijn bang dat een nederlaag vai de Iraakse president Syrië en Jordanië zal destabiliseren en daarmee de krachten zal versterken die furieus tegen de Joodse staat zijn. Premier Begin, die niet aarzelde Teheran wapens te leveren tij dens de eerste fase van het Iraaks-Iraanse conflict, gaf zaterdag tijdens een manifestatie te zijnen gunste in Tel Aviv een ernstige waarschuwing aan Ayatollaj Chomeini. Als diens strijdkrachten naar Jeruzalem zouden rukken „zouden ze halverwege in de pan worden gehakt" treinbestuurders en stokers (Aslef) zei dat de staking niet gewonnen kon worden, om dat de stakers niet de steun hadden van de hele vakbewe ging. Het opheffen van de staking is een duidelijke overwinning voor British Rail, de werkgever van de stakers. Het einde van de staking komt een dag nadat het overkoepe lend vakverbond TUC zater dag had gezegd dat ze de sta king niet steunde. De staking was uitgeroepen als protest tegen het invoeren van een meer flexibel werkrooster. ATHENE - Turkijes raadgevende vergadering, een geselecteerd li chaam van 160 personen uiteet hele land, zal zich in augustus en september in openbare debatten bezighouden met het ontwerp voor een nieuwe grondwet van 200 artikelen, dat een speciaal co mité van deze assemblée in de af gelopen maanden heeft opge steld. Het wordt een grondwet naar westers model, maar wel aangepast (of: gekortwiekt) om chaos zoals Turkije die heeft ge kend te voorkomen. De tekst van dit ontwerp zal waar schijnlijk in november per refe rendum aan het volk worden voorgelegd, maar niet nadat de regerende junta van vfjf gene raals gelegenheid heeft gehad wijzigingen aan te brengen. Ver kiezingen voor een nieuw parle ment, met nieuwe partijen, zul len dan een jaar later kunnen plaatsvinden. De voorzitter van het grondwetsco mité, prof. Aldikacti, heeft het af gelopen weekeinde de hoofdlij nen van het ontwerp toegelicht. Alle communistische, fascisti- sche en theocratische aspiraties worden alvast buiten de (grond- )wet gesteld. De gekozen Senaat, waarin de grondwet van 1961 voorzag, wordt vervangen door een „raad gevende staatsassemblée", een adviserend lichaam waarin voor malige presidenten, opperrech ters en opperbevelhebbers auto matisch zitting krijgen, evenals vier van de vijf huidige junta-le den (de leider daarvan, Evrin, blijft vanzelfsprekend president van de republiek). Het parlement wordt, ondanks de sterke stijging van de bevolking, teruggebracht van 450 tot 400 le den en de zittingsduur ervan ver lengd van vier tot vijf jaar. De president, voor zeven jaar geko zen, kan het echter ontbinden als een kabinetscrisis langer dan een maand duurt (vroeger kon het al leen zichzelf ontbinden, hetgeen nooit gebeurde). Ook als het na zes zittingen onmachtig blijkt een nieuwe president te kiezen, zal het zelf moeten opstappen. In 1980 waren er in de assemblée 114 vruchteloze stemmingen over het opvolgerschap van pre sident Koruturk. Dat er een verpletterende meerder heid komt voor de nieuwe grond wet, zoals in geheel totalitaire staten geschiedt, lijkt onwaar schijnlijk. Een aantal kranten zal waarschijnlijk stellen - dat deden ze de laatste maanden al - dat de grondwet van 1961 te veel veren heeft moeten laten en niet aan sprakelijk kan worden gesteld voor de ellende van de jaren ze ventig. Jaruzelski: "Versoepeling zou ramp zijn" WASHINGTON (AFP/GPD) - De staat van beleg in Polen zal in de nabije toekomst niet worden op geheven en de leider van de ver boden vakbond "Solidariteit", Lech Walesa, zal niet spoedig worden vrijgelaten. Dat heeft de Poolse partijleider, generaal Ja ruzelski gezegd in een gisteren gepubliceerd vraaggesprek met het Amerikaanse blad "Parade" Het was het eerste vraaggesprek van Jaruzelski met een buiten landse journalist sinds de afkon diging van de staat van beleg op 13 december van het vorig jaar. Jaruzelski had het vraaggesprek toegestaan op voorwaarde dat hij niet letterlijk zou worden geci teerd. Volgens Jaruzelski zou een snelle vrijlating van alle geïnterneerden, onder wie Wale sa. en het weer toestaan van Soli dariteit leiden tot een catastrofe. Jaruzelski zei ook dat de afkon diging van de staat van beleg de Poolse soevereiniteit had gered. Volgens "Parade" was Jaruzels ki over dit onderwerp nogal dis creet en wilde hij niet zeggen of er vóór 13 december sprake was geweest van een Russische be dreiging. Jaruzelski zei tegen "Parade" dat de Poolse politiek erop is gericht de staat van beleg geleidelijk te verlichten en de gevangenen langzamerhand vrij te laten en verder de economie te verbete ren en de geloofwaardigheid bij de Polen te herwinnen. Hij sprak de hoop uit dat hierover met alle groepen in het land kan worden gesproken. Hij zei bereid te zijn te spreken over de toekomst van de vakbonden, inclusief Solidari teit. Hij sprak bitterheid uit over de sancties van het Westen, die er volgens hem toe hebben ge leid, dat Polen zich steeds meer op de Sowjet-Unie heeft moeten richten. Veel industrieën kunnen niet functioneren zonder wester se technologie, zo gaf hij toe. Het levenspeil is sinds 1980 met 23 procent gedaald, aldus Jaruzels ki. De tweedaagse zitting van het Cen trale Comité van de Poolse Com- munistsche Partij is zaterdag nacht afgesloten met enige ver rassende en belangrijke verande ringen in de partijtop. Zowel de orthodoxen als de hervormers hebben het moeten ontgelden te genover de voorstanders van de middenkoers, dat wil zeggen de aanhangers van het beleid van regerings- en partijleider Jaru zelski. Zuivering Het meest vooraanstaande slacht offer van de wijziging in de par tijtop, die tegelijk als een zuive ring moet worden gezien is Ste fan Olszowski, de man die twee jaar geleden nog de hoop van de hervormers was en die men tot opvolger van de toentertijd in ongenade gevallen staats- en par tijchef Gierek had gewenst, maar die zich uiteindelijk ontpopte als een man van de harde lijn. Ols zowski verloor zijn functie in het Centrale Comité van de partij i hij verantwoordelijk was r het informatie- en mediabe leid. Vermoedelijke opvolger van Olszowski is Jan Glowczyk, hoofdredacteur van een econo misch blad, die tot kandidaat-lid van het Polit-bureau is gepromo veerd. Met deze opvallende verandering is overigens zeker geen einde ge komen aan de carrière van Ols zowski. Verwacht wordt dat het Poolse parlement hem deze week tijdens een bijzondere zit ting tot minister van buitenland se zaken zal benoemen, een func tie die hij zes jaar onder Gierek bekleedde. Olszowski genoot destijds als minister van buiten landse zaken een goede reputatie in het bijzonder in West-Europa. LA PAZ (AFP) - Het opperbevel van het Boliviaanse leger komt vandaag bijeen in spoedzitting om een eind te maken aan de ver warring over wie er nu eigenlijk het land regeert sinds afgelopen woensdag. De militaire leiders moeten uitma ken of president Celsio Torrelio Villa wel of niet ontslag heeft ge nomen. Torrelio Villa verklaarde woensdag van plan te zijn ont slag te nemen nadat twee hoge generaals hierom in een schrij ven hadden verzocht. Waarne mers in de Boliviaanse hoofd stad waren gisteren van mening dat de kans was gestegen dat hij vervangen wordt. Maar binnen de strijdkrachten be staan meningsverschillen over wie hem moet opvolgen. Ook wordt in La Paz de kans niet uitgesloten geacht dat het opper bevel kiest voor een compromis in de vorm van een junta die zou bestaan uit de bevelhebber van elk van de drie wapenonderde len. Voorts gaat het gerucht dat de bevelhebber van de land macht, generaal Miriscal, heeft verzocht te worden ontheven uit zijn functies.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1982 | | pagina 6