Britse strijdmacht
was niet optimaal
Jenkins leider Engelse SDP
C
NAVO is gebaat
bij aanblijven
Helmut Schmidt
Zuid afrikaan se politie
drijft stakers uiteen
Levenslang
Amerikaanse
student voor
oudermoord
Iran sluit
ambassades
in Duitsland
Jane Fonda
en man
in Israël
Ruimtevaarders
terug op aarde
Joegoslavische
ziekenhuizen
hebben geen
medicijnen
Italië wil
uitlevering
van kaper
PAGINA 10
Buitenland
ZATERDAG 3 JULI 1982
LONDEN - De Britse troepen zijn
de oorlog om de Falkland-eilan-
den ingegaan met raketten die
niet werkten en wapens die
slechter waren dan die van de
Argentijnen, aldus oorlogscor
respondenten die uit het zuiden
van de Atlantische Oceaan zijn
teruggekeerd.
De Daily Express heeft een verslag
onder de kop "de Falklands - het
niet vertelde verhaal" waarin
melding wordt gemaakt dat Brit
se militairen in het duister in de
verwarring op elkaar begonnen
te schieten en munitie van dode
Argentijnen namen toen hun ei
gen munitie op raakte.
Gereth Parry beschrijft in The
Guardian hoe Britse schepen de
slag om de eilanden ingingen.
"De veel geprezen raketsyste
men inspireerden niet tot ver
trouwen en gaven geen gevoel
van veiligheid. Te dikwijls scha
kelden zij zichzelf uit en tuimel-
den dronken uit hun lanceertoe-
stellen de zee in", aldus zijn ver
slag.
De kranten schrijven dat het lan
dingsschip Sir Galahad, dat door
Argentijnse straaljagers werd ge
bombardeerd, naar Bluff Cove
was gestuurd zonder enige be
scherming. De mannen zaten te
wachten om aan land te gaan en
keken naar videofilms toen de
vliegtuigen met hun aanval be
gonnen. Vijftig Welsh guards
werden daarbij gedood.
Barry zegt van overlevenden te
hebben gehoord dat er een woe
dende signaalwisseling was tus
sen het vlaggeschip Fearless van
de landmacht en het vliegdek-
schip Hermes. Het vliegdekschip
legde uit dat het op geen enkele
manier bescherming kon bieden.
"De Sir Galahad heeft daar in vol
gezicht van de Argentijnen zes
uren achtereen voor anker gele
gen voordat met het ontschepen
van de manschappen werd be
gonnen."
Hij zegt ook dat de voornaamste
verdediging van de Britse com
mandotroepen tegen de Argen
tijnse Exocetraketten, die de tor-
pedobootjager Sheffield tot zin
ken brachten, afgeleid was van
een uit de Tweede Wereldoorlog
stammende techniek, het in de
lucht schieten van stroken alu
minium, die de richtapparatuur
in de war moesten brengen. Er is
zelfs eens getracht die via de
schoorsteen van het vliegdek
schip Invincible de lucht in te
brengen om dit schip te bescher
men. Hij zegt er nog bij dat de
bizarste verdediging bestond uit
het laten bungelen van een groot
stuk aluminiumfolie uit een hef-
schroefvliegtuig, in de hoop dat
de over het zee-oppervlak sche
rende Exocet tot een aanval
daarop verleid kon worden.
Het verslag in de Express zegt dat
de Argentijnse strijdkrachten die
de Falklands op 2 april verover
den beter bewapend, gekleed en
gevoed waren dan de militairen
van de Britse commandotroe
pen. Toen het hoofdgarnizoen te
Port Stanley op 14 juni zich had
overgegeven konden maar wei
nig Britse soldaten dat geloven,
aldus het verslag.
LONDEN (GPD) - De leden van de Britse Sociaal-Demo
cratische Partij (SDP) hebben Roy Jenkins tot hun leider
gekozen. De 61-jarige Jenkins liet zijn uitdager David
Owen met ruim verschil achter zich.
De meer dan 62.000 leden van de
SDP mochten de afgelopen da
gen schriftelijk hun voorkeur be
kendmaken. Driekwart van hen
maakte van dat recht gebruik, en
van hen kozen ruim 26.000
SDP'ers voor Jenkins, en bijna
21.000 voor de 44-jarige Owen.
WINCHESTER - De 27-jarige Ame
rikaanse student Daniël Rosen
thal is gisteren in Winchester
(Engeland) tot levenslange ge
vangenisstraf veroordeeld we
gens moord. Hij was er van be
schuldigd dat hij zijn ouders om
het leven had gebracht en hun
stoffelijke overschot in stukken
had gesneden.
De dubbele moord speelde zich in
augustus van het vorig jaar af in
een fiat in Parijs en een huis in
Southampton. De 64-jarige Mil
ton Rosenthal werd vermoord in
de Franse hoofstad en de 61-jari-
ge kreupele Leah Rosenthal in
Southampton. De Engelse poli
tie had vernomen dat de moeder
van Daniël Rosenthal werd ver
mist. Zij ging naar het huis waar
Rosenthal experimenteerde op
kippen en vond er bloedvlekken
en stukken mensenvlees aan een
ijzerzaag. Voor de politie bleek
dat Rosenthal zijn moeder had
vermoord en haar lichaam in
stukken had gesneden. De delen
zijn nooit gevonden.
Toen de politie contact wilde opne
men met Rosenthals vader - die
gescheiden leefde van zijn moe
der - bleek ook hij te zijn verdwe
nen. Zijn hoofdloze romp werd
gevonden in een bos op 160 km
van Parijs.
Volgens het openbaar ministerie
had Rosenthal zijn vader ver
moord in diens appartement en
zijn lijk in stukken gesneden in
de badkamer, terwijl een au-pair-
meisje buiten de deur een kruis
woordpuzzel zat op te lossen. In
de flat werd een andere ijzerzaag
met menselijke resten gevonden.
.Het au-pairmeisje heeft gezegd
dat Rosenthal een "wat vreemde
fndruk" op haar had gemaakt.
Daniël Rosenthal stond alleen te
recht voor de moord op zijn moe
der. Als Amerikaans staatsbur
ger kon hij niet beschuldigd wor
den van de moord op zijn vader
in Frankrijk. Hij ontkende de
tenlastelegging. Het ministerie
heeft het motief nooit kunnen
vaststellen.
BONN - Iran heeft de Westduitse
regering gisteren verzekerd, dat
haar ambassade en personeel in
Teheran geen gevaar hebben te
duchten, ook al heeft Iran zijn
ambassade cn consulaten in de
Bondsrepubliek gesloten.
De Iraniërs besloten hun ambassa
de in Bonn en consulaten in
Hamburg, West-Berlijn en Mün-
chen te sluiten, uit protest tegen
de uitspraak van een rechtbank
in Koblenz. Deze gelastte de uit
wijzing van 16 Iraniërs, die in
april waren aangehouden na ge
vechten tussen voor- en tegen
standers van Ayatollah Khomei-
ny in stad Mainz.
In een verklaring zei de Iraanse
ambassadeur Mohammad Navad
het "publieke vooroordeel van
de Duitse rechtspraak en de voo
ringenomen, eenzijdige en on
rechtvaardige beslissing ten na
dele van deze Iraanse staatsbur
gers" te betreuren. Een Iraanse
woordvoerder zei overigens, dat
de sluiting van de ambassade en
consulaten nog geen verbreking
van de diplomatieke betrekkin
gen inhoudt. Of en wanneer de
missies weer zullen worden ge
opend zei hij niet.
De uitslag moet als een grote op
luchting voor Jenkins zijn geko
men, omdat nog maar een week
geleden een opiniepeiling aangaf
dat hij tegen zijn uitdager zwaar
op verlies stond. Owen heeft in
de weken van de Falkland-crisis
een goede indruk gemaakt door
zijn beheerste en constructieve
optreden.
Tegelijkertijd verdween Jenkins,
die drie maanden geleden in het
Lagerhuis werd gekozen, uit het
beeld. Ondanks dat hebben de
leden van de SDP toch de
keur gegeven aan de nogal I
digd optredende, maar
ren en alom gerespecteerde Jen
kins, boven de energieke maar
individualistische Owen.
De verkiezing van Jenkins is bij de
Liberale partij, waarmee de SDP
vorig jaar een alliantie aanging,
goed gevallen. Jenkins wordt
veel meer een alliantie-man
geacht dan Owen, die nooit on
der stoelen of banken heeft ge
stoken ruime afstand tot de libe
rale partner te willen bewaren.
Het staat zo goed als vast dat Jen
kins binnen enkele maanden ook
als leider van de alliantie zal wor
den gekozen, en dus als kandi
daat-premier de algemene ver
kiezingen van eind volgend jaar
zal ingaan. De liberale leider Da
vid Steel heeft in het verleden al
laten weten, wel een stapje terug
te willen doen terwille van Jen
kins.
Roy Jenkins, samen met Shirley Williams, nadat hij als afgevaardigde van het district Hillhead was gekozen.
Voor Jenkins is zijn verkiezing een
nieuwe fase in een toch al in
drukwekkende politieke carriè
re. Jenkins was in vroegere La-
bour-regeringen onder meer mi
nister van binnenlandse zaken
en financiën, en tot begin vorig
jaar voorzitter van de Europese
Commissie. Hij was ook de man
die begin vorig jaar het initiatief
nam tot de oprichting van de
SDP.
Jenkins' eerste en belangrijkste
taak zal zijn, de SDP en de allian
tie weer terug te brengen in de
aandacht van de kiezers. De
alliantie heeft, blijkens opinie
peilingen, de laatste maanden
veel van zijn aantrekkingskracht
verloren. De jongste peilingen
geven SDP en Liberalen samen
ongeveer 20 procent van de
stemmen. Dat was eind vorig
jaar nog bijna twee keer zoveel.
TEL-AVIV - De Amerikaanse
filmactrice Jane Fonda en
haar man Tom Hayden zijn
gisteren voor een verblijf van
een week in Israël aangeko
men. Ze zullen er Israëlische
soldaten en Libanese burgers
bezoeken die in de oorlog in
Libanon zijn gewond.
De Fonda's zeiden om humani
taire redenen in Israël te zijn,
om zelf te zien welke de kan
sen op vrede zijn.
Hayden, die probeert door te
dringen tot de Amerikaanse
senaat, zei dat Israëls recht
om te ondernemen wat het
ondernomen heeft, glashel
der was vergeleken met de
Amerikaanse oorlog in Viet
nam, "waar de elementaire
belangen van ons land niet
op het spel stonden".
De houding van de PLO, aldus
Hayden, heeft het Israëlische
optreden onvermijdelijk ge
maakt. Dat betekende vol
gens Hayden niet dat hij en
Fonda geen oog hadden voor
het lijden van de burgerbe
volking "onder Amerikaanse
spijkerbommen".
MOSKOU - De Franse ruimte
vaarder Chretein en zijn Russi
sche collega's Dzjanibekov en
Ivansjenkov zijn gisteren na een
gemeenschappelijke ruimtemis
sie geland in Centraal-Azië. Hun
capsule, de Sojoez T-6, heeft om
16.20 uur (Nederlandse tijd) een
geslaagde landing uitgevoerd in
het noordelijke deel van de Sow-
jet-Republiek Kazachstan.
De kosmonauten hebben gewerkt
aan boord van het ruimtelabora
torium Saljoet-7, waar zij medi
sche, technische en fotografische
experimenten uitvoerden.
BELGRADO - De problemen met
de medicijnenvoorziening in
Joegoslavië zijn deze zomer weer
groter geworden. De ziekenhui
zen in Belgrado zijn niet meer
volledig in staat te opereren.
Zelfs eenvoudige dingen als ver
band ontbreken. De directeur
van een chirurgische kliniek
noemde de toestand gisteren
heel kritiek. Volgens persbureau
Tanjug is er gebrek aan 320 me
dicijnen waarvan er 180 absoluut
onontbeerlijk zijn. Er is te weinig
geld om voor bepaalde medicij
nen de benodigde ingrediënten
in te
JOHANNESBURG - Tijdens de
ernstigste gewelddadigheden
sinds een jaar rond de Zuidafri-
kaanse goudmijnen heeft de po
litie gisteren traangas moeten ge
bruiken om een grote menigte
met stenen gooiende zwarte
mijnwerkers uiteen te drijven.
Functionarissen hebben gemeld
dat ongeveer 7.000 mijnwerkers
weigerden aan het werk te gaan.
Zegslieden van het bedrijfsleven
lieten weten dat drie mijnen door
de staking zijn getroffen. Hieron
der bevindt zich de West Drei-
fontein, die deel uitmaakt van
het omvangrijkste en rijkste
goudmijnencomplex ter wereld.
Bij de Dreifontcin-, Buffelsfontein
en Stilfontein mijnen patrouil
leerden honderden politiemen
sen. De situatie in het gebied, dat
zich uitstrekt over ongeveer 170
km. ten zuidwesten van Johan
nesburg, werd omschreven als
De oorzaken van de rellen waren
vrijdagavond nog niet duidelijk.
Volgens politie brigadier J. de
Preez leken de stakers ontevre
den met een loonsverhoging van
11 procent die deze week inging.
Recente dodelijke ongelukken in
de mijnen zouden ook een rol
hebben kunnen gespeeld. Er wa
ren geen aanwijzingen dat het
hier om een stammentwist ging.
De laatste keer dat in en rond de
mijnen onlusten uitbraken was
in augustus 1981.
De meeste mijnwerkers zijn zwarte
gastarbeiders die uit andere de
len van Zuid-Afrika of uit buur
landen naar de mijnstreek wor
den getrokken door de hoge sala
rissen. Zij wonen hier zonder
hun gezinnen.
Gisteren vond er een onderhoud
plaats tussen zwarte arbeiders en
bestuursfunctionarissen van de
mijnen, waarin de eersten hun
klachten naar voren brachten.
Bijzonderheden over deze be
sprekingen werden nog niet ge
geven.
CELLE - Siegfried Westphal, die
destijds de jongste generaal van
Hitler was, is gisteren in zijn wo
ning te Celle op 80-jarige leeftijd
overleden.
De uit Leipzig afkomstige West
phal begon zijn militaire loop
baan op 16-jarige leeftijd in het
koninklijke Pruisische leger. Hij
trad op als chef van de generale
staf onder de veldmaarschalken
Manstein, Rommel, Kesselring
en Von Rundstedt, voordat hij in
1945 werd bevorderd tot gene
raal.
ROME - Italië heeft Sri Lanka ge
vraagd de man die deze week een
lijnvliegtuig van Alitalia kaapte,
zelf te berechten of uit te leveren,
zodat hij in Italië terecht kan
staan. Dit heeft een woordvoer
der van het Italiaanse ministerie
van buitenlandse zaken meege
deeld. Hij zei dat Italië zich bij
zijn verzoek had beroepen op de
Haagse conventie inzake vlieg
tuigkapingen van 1970.
Volgens uit Colombo ontvangen
berichten zouden de autoriteiten
daar niet van plan zijn zelf de ka
per te vervolgen, maar wel be
reid zijn hem uit te leveren.
Helmut Schmidt toonde zich
vorige week in een interview
met Newsweek van de opti
mistische kant: "Ik ben er ta
melijk zeker van dat er geen
verandering komt in de West
duitse regering. Deze coalitie
(met de liberale FPD -red.)
duurt nu al dertien jaar en zal
duren tot 1984".
Dan worden er weer verkiezin
gen gehouden in de Bondsre
publiek. Maar of de coalitie
van sociaal-democraten
(SPD) en liberalen het wel
haalt tot 1984 is nog zeer de
vraag.
Het voortbestaan van de West
duitse regeringscoalitie is de
ze week in elk geval weer
voor even veilig gesteld, toen
de partijen het eens konden
werden over de begroting
voor 1983.
Toch zijn er argwanende poli
tieke waarnemers in Bonn,
die van mening zijn dat het
akkoord slechts uitstel van
executie betekent voor de
rommelende coalitie. De
streefcijfers in de begroting
zijn inderdaad aan de opti
mistische kant gehouden. En
men hoeft geen doemdenker
te zijn om te vrezen dat
Schmidt op dit punt zichzelf
nog zal tegenkomen. Anders
gezegd: de begroting voor
1983 zal zeker moeten wor
den aangepast, omdat het be
drag dat uit de besnoeiingen
zal vrijkomen niet genoeg zal
zijn de tekorten te dekken.
Dan moet Schmidt kiezen of
delen: óf nog meer snijden in
de sociale uitkeringen óf de
pijp aan Maarten geven en
het vuile werk aan anderen
overlaten. In het eerste geval
zal de bondskanselier een
harde dobber hebben aan een
grote groep binnen de SPD-
fractie die tegen de besnoei
ingen is gekant en voor wie
Schmidt met deze optimisti
sche begroting eigenlijk al te
ver is gegaan. In het laatste
geval drijft hij zijn coalitie
partner in de armen van de
oppositie: de christen-demo
craten (CDU), wier leider
Kohl al in de zijlijn staat te
trappelen om in Bonn het po
litieke spel te gaan meespe
len.
Het optimisme dat Schmidt in
Newsweek ten toon spreidde
is daarom enigszins mis
plaatst, temeer daar de FPD
in de deelstaat Hessen de
coalitie met de SPD al vaar
wel heeft gezegd: daar zal bij
de verkiezingen in september
de CDU worden omarmd,
hetgeen een fikse barst in het
tanende huwelijk met 'de
SPD teweeg zal brengen.
Achterban
En of dat nog niet vervelend ge
noeg is kampt de bondskan
selier al anderhalf jaar lang
met een morrende achterban
binnen zijn eigen partij. De
SPD is in de loop der jaren
van een hechte gemeenschap
geworden tot een kleurrijke
mengelmoes: naast de "oude
kameraden", hebben zich in
tellectuelen, milieu-activis
ten en de nieuwe mid
denklassen in de partijgele
deren geschaard. Vooral de
milieu-activisten in zijn partij
maken het hem knap moei
lijk: de "Groenen", de milieu
partij in West-Duitsland,
heeft bij recente verkiezin
gen verhoudingsgewijs enor
me stemmenaantallen ver
overd. En het gevaar bestaat
dat SPD'ers die wat het mi
lieu betreft binnen de partij
niet aan hun trekken komen,
naar de "Groenen" zullen
overstappen.
Voor Schmidt is het daarom
een bijna onmogelijke taak
het iedereen naar de zin te
maken. De arbeiders onder
de SPD'ers kiezen voor het
behouden van oude waarden
en verworvenheden, maar
dat zou het verlies van de
overige partijleden beteke
nen. De SPD moet, nu het
geld op is, kiezen voor een
"zowel/alsook-koers": zowel
kernenergie als geen kern
energie, zowel kernwapens
als geen kernwapens. In de
buitenlandse politiek is het al
net zo: de Russen moeten
denken dat de middellange-
afstandsraketten wèl op
Westduits grondgebied wor
den geplaatst, de Amerika
nen moeten daarover zoveel
mogelijk in onzekerheid wor
den gehouden.
Door deze koers in het buiten
lands beleid te varen, komt
Schmidt voorzichtig terug
van de tamelijk kritiekloze
betrekkingen met de Ver
enigde Staten. Hij benadruk
te tijdens het bezoek van de
Russische president Brezjn-
jev vorig jaar november aan
Bonn dat de raketten worden
geplaatst, indien er tegen het
einde van 1983 geen onder
handelingsresultaten (in Ge-
nève) zijn geboekt. Daarmee
zegde hij zowel de Sowjet-
Unie als de Verenigde Staten
de wacht aan.
Of Schmidt het tot eind 1984 zal
volhouden vrienden te blij
ven met alle gelederen bin
nen zijn eigen partij en met
zowel Oost als West, is een
vraag waarop het antwoord
slechts speculatief kan zijn.
Wel is duidelijk dat de Euro
pese NAVO-bondgenoten er
slechts baat bij kunnen heb^
ben wanneer Schmidt min
stens tot die tijd in het zadel
blijft.
Tolk-functie
Hij vervult immers een tolk-
functie tussen Oost en West,
die de bondgenoten niet ge
makkelijk kunnen overne
men. West-Duitsland vormt
alleen al in geografisch op
zicht een bruggehoofd tussen
West-Europa en het Oost
blok. Neem daarbij de on
danks alles goede verstand
houding tussen Bonn en
Washington en het is zonne
klaar dat de huidige West
duitse regeringscoalitie een
belangrijke taak vervult en
nog te vervullen heeft in de
betrekkingen tussen Europa
enerzijds en de VS en de
Sowj et-Unie anderzijds.
Mocht het huwelijk tussen
FPD en SPD schipbreuk lij
den, waarna ongetwijfeld de
FPD een verhouding met de
christendemocraten van Hel
mut Kohl en de traditioneel
anti-Moskou-gezinde CSU
van Strauss begint, dan wor
den de politieke kaarten flink
geschud.
Schmidt is links genoeg om de
Sowjet-Unie van repliek te
dienen en rechts genoeg om
de Verenigde Staten op de
vingers te tikken, zonder dat
hij door een van beide super
machten niet serieus wordt
genomen. Met Kohl en de ui
terst rechtse Frans Josef
Strauss aan het bewind zal de
verhouding Europa-Sowjet-
Unie een fikse knauw krij
gen, terwijl de betrekkingen
met Washington opnieuw in
een kritiekloos tijdperk kun
nen belanden. In beide op
zichten zou dat een groot ge
vaar voor het politieke even
wicht betekenen.
Want zonder een dringend be
roep van de NAVO flees: de
regering-Schmidt in Bonn),
was Washington niet zo snel
overgegaan tot onderhande
lingen over beperking van
het aantal middellange-af-
standsraketten, zoals die nu
in Genève worden gehouden.
Met andere woorden: de in
gehouden kritiek van
Schmidt op het bewind in
Washington is reden genoeg
voor Reagan om rekening
mee te houden. En Moskóu
zal er precies hetzelfde over
denken. Al was er onder poli
tici in de VS, Frankrijk en
West-Duitsland zelf grote kri
tiek op de houding van
Schmidt na de gebeurtenis
sen in Polen (Schmidt liet
zich niet door Reagan over
halen stringente maatregelen
tegen Moskou te nemen), de
ze houding zal hem in Mos
kou zeker in dank zijn afge
nomen.
Een bijna even groot hangijzer
is het Russische aardgas. De
VS zien met lede ogen aan
hoe Schmidt zich niet laat
ompraten. West-Duitsland
koopt dat aardgas van de
Sowjet-Unie. Hij vindt het
"belachelijk" dat Reagan van
mening is de Bondsrepubliek
hierdoor te zeer afhankelijk
wordt van Moskou. "Handel
is geen wapen voor Oost of
West. Het is trouwens nor
maal dat landen die buren
zijn ook handel drijven met
elkaar. We zullen dat niet zo
maar opgeven". Kortom:
Reagan heeft het maar te slik
ken.
Tegelijkertijd streeft Schmidt
naar handhaving van de goe
de banden met de VS: "Het
NAVO-bondgenootschap
leeft zeer sterk bij de West
duitsers. Meer dan in enig an
der Europees land", zo steekt
hij Reagan een riem onder
het hart.
Het is duidelijk: Schmidt kan
zowel in Oost als West een
potje breken. Hij wordt door
beide grootmachten serieus
genomen. West-Duitsland
vormt een brug tussen de
NAVO en Washington ener
zijds en tussen Moskou en de
NAVO anderzijds. Die func
tie is niet alleen te danken
aan Schmidt. Evenzeer is de
ze vertrouwenspositie van de
Bondsrepubliek tot stand ge
komen door de stevige basis
die de SPD/FPD -coalitie der
tien jaar lang heeft gevormd.
Daarom is de komende tijd
de vraag of Schmidt 1984 wel
haalt ook voor de Europese
bondgenoten van belang.
ANNEMIEK RUYGROK
4
