PLO in het nauw gedreven Chronologisch overzicht van Falkland-crisis C Arrestaties in Polen Matte stemming Noord-Israël Ongeregeldheden tijdens ontwapeningsconferentie Libanon vormt comité van nationale redding Wisselende reacties bewoners op invasie Herstel betrekkingen Egypte-Saoedi-Arabië NEW YORK (GPD/UPI/AP) - Ter wijl gisteren de Duitse bonds kanselier Helmut Schmidt in de Verenigde Naties de Algemene Vergadering over ontwapening toesprak, blokkeerden honder den demonstranten in geweld loos verzet de toegang tot de per- manenente vertegenwoordigin gen bij de VN van de VS, de Sowjet-Unie. China, Engeland en Frankrijk. Van deze vijf lan den, bezitten de Sowjet-Unie en de VS 95 percent van alle kern wapens. Bij de Amerikaanse vertegenwoor diging, recht tegenover het VN- gebouw, werden in de loop van de ochtend de demonstranten met brancards in autobussen ge laden en gearresteerd. De politie heeft ruim 1700 arrestaties ver richt. Bondskanselier Schmidt intussen: „De mensen worden ongeduldiger, omdat de regerin gen niet veel meer lijken te doen dan praten". Schmidts eigen toespraak beperk te zich echter tot de bereidheid om constructief mee te werken aan diverse onderhandelingen in de nabije toekomst over ontwa peningskwesties. Hij stelde geen concrete maatregelen voor, doch benadrukte het belang van we- Buitenland DINSDAG 15 JUNI 1982 derzijds vertrouwen tussen de kernmachten en verificatie van afspraken (bijvoorbeeld over een mogelijk verbod op het gebruik van chemische wapens en het nemen van ondergrondse kern proeven). De speciale zitting gaat nu de twee de week in. Vandaag spreekt de minister van buitenlandse zaken van de Sowjet-Unie, Gromyko, later gevolgd door premier Van Agt. Morgen worden de Britse premier Thatcher en president Reagan van de Verenigde Staten verwacht. Aan het eind van de week zal premier Begin van Is raël aankomen. De indrukwekkende veiligheids maatregelen die door de Ameri kaanse regering en de Newyork- se politie getroffen zijn, worden verder opgevoerd. VN-blauw vermengd met politie-blauw overheerst het straatbeeld. Het meest concrete voorstel tot nu toe kwam van de Chinese minis ter van buitenlandse zaken Hwang Hwa, die voorstelde de Chinese kernwapenvoorraad met de helft te verminderen, in dien ook de VS en de Sowjet- Unie hiertoe zullen overgaan. Waarnemers zien hierin een po ging van China een gebaar te ma ken naar de groep van niet-ge- bonden landen, die immers juist op deze zitting hebben aange drongen. Ook Schmidt toonde zich bezorgd over de positie van de ontwikke lingslanden, maar liet daarbij na te vermelden dat de Westduitse regering onlangs haar exportre gelingen voor wapens heeft ver zacht. Er wordt druk gespeculeerd over het verdere verloop van de ver gaderingen. Zoals elke grote VN- conferentie, gehoorzaamt ook deze bijeenkomst aan ongeschre ven wetten van traagheid, die er voor zorgen dat pas in de laatste dagen spijkers met koppen ge slagen worden. Maar welke spij kers dat zullen zijn, is nog onze ker. Er komen waarschijnlijk drie werkgroepen. De eerste zal zich bezighouden met het zogenaam de alomvattende programma voor ontwapening. Hierover is de afgelopen jaren uitvoerig on derhandeld in Genève, in een commissie voor ontwapening waarvan ook Nederland lid is. Er is echter nog weinig overeen stemming over de inhoud van het programma. voor ontwapening, dat vier jaar geleden in de VN is opgesteld, is nageleefd. Dit belooft een on dankbare taak te worden, daar er sindsdien vrijwel geen vooruit gang geboekt is. De derde werkgroep, die nog niet officieel is ingesteld, zal onder meer praten over een wereld-ont wapeningscampagne, en de rol van de VN hierbij. Deze campag ne is in de eerste dagen van de zitting plechtig gelanceerd. Het is echter nog niet duidelijk wat het zal inhouden, te meer daar de financiering volstrekt onzeker is. Sowjet-Unie Rechercheurs van de KGB hebben gisteren twee leiders van het tien dagen oude onofficiële Sowje- trussische vredescomité aange houden. Het comité wil aantonen dat Sowjetrussische burgers voor vrede kunnen ijveren zon der dissidenten te worden. Andere vooraanstaande figuren van het comité zijn ondergedo ken om aan aanhouding te ont komen, nadat zij hadden ge merkt dat hun woningen in de gaten werden gehouden. Wat de leden van het vredescomité ten laste zal worden gelegd is niet bekend. JERUZALEM (GPD/DPA/UPI/AFP/AP) - De Libanese hoofdstad Beiroet is ook de afgelopen nacht nog zwaar gebombardeerd door het Israëlische invasieleger. De Israëlische marine bombardeerde met tussenpozen Pa lestijnse bolwerken in westelijk en zuidelijk Beiroet, terwijl het Israëlische leger onder felle gevechten zijn wurggreep op de stad verstevigde. Zowel minister van buitenlandse zaken Haig als de Amerikaanse ambassa deur in Tel Aviv Lewis hebben van de Israëlische rege ring garanties gevraagd en gekregen dat Israël Beiroet niet zal veroveren. Volgens een van de ochtendkran ten hier draait Israël zich daar uit door „zuidelijk Beiroet" niet als Beiroet te beschouwen, evenmin als de voorsteden. De Ameri kaanse bemiddelaar Habib spreekt in dit verband van een „mobiel staakt het vuren". Bei roet is door Israëlische troepen van de buitenwereld afgesloten: de stad is omsingeld, het vlieg veld is in handen van de Israëli's. President Sarkis van Libanon kan zijn kabinet alleen nog maar met goedvinden van de Israëlische militairen bijeenroepen. Als de Israëli's willen kunnen ze de Pa lestijnse hoofdkwartieren bin nentrekken. PLO-leider Arafat heeft al vast zijn toevlucht geno men in een buitenlandse ambas sade aldus opperbevel hebber Eitan. Volgens de Jerusalem Post is dat de Russische ambas sade. Ondanks de afgrendeling van West-Beiroet heeft PLO-lei- der Arafat gisteren verklaard zich niet over te zullen geven. Cijfers Met het voortduren van de oorlog stijgen ook de Israëlische verlies cijfers. Opperbevelhebber Eitan maakte gisteravond bekend dat tot dusver 170 Israëlische solda ten gesneuveld zijn en 800 ge wond. Aan Palestijnse kant zijn volgens Eitan 2000 gewapende strijders gedood, 1000 tanks ver nietigd en 85 Syrische vliegtui gen neergeschoten. De Palestij- nen hebben 100 t^nks verloren. De strijd gisteren in de buiten wijken van Beiroet, onder meer met Syrische commando's wordt buitengewoon hard genoemd. Comité Intussen stuit het Comité van Na tionale Redding dat de Libanese president Sarkis gisteren heeft opgericht op moeilijkheden, om dat twee van de belangrijkste ge nodigden niet mee willen doen: de linkse Druzenleider Walid Jumblat, en de leider van de shi- 'itische Amal-milities Berre. Er wordt druk onderhandeld. Presi dent Reagan heeft een speciale gepantserde auto ter beschik king van Jumblat gesteld, die hem van zijn woonplaats - waar hij van de Israëli's huisarrest heeft - moet overbrengen naar Beiroet. Het Libanese leger, dat onder meer is belast met de beveiliging van het paleis, werkt met de Israëli's samen. Gezamenlijk wordt de weg vrijgehouden voor de minis- Oud-ministe Pais Europees ambtenaar (Van onze correspondent Ferry Mingelen) LUXEMBURG - Oud-minister van onderwijs drs. A. Pais is in Lu xemburg benoemd tot vice-pre sident van de Europese Investe- rings Bank. Pais, die sinds zijn aftreden in 1981 voor de WD in de Eerste Kamer zit, werd maan dag als lid van het nieuwe be stuur van de bank benoemd door de ministers van financiën van de tien landen van de Europese Gemeenschap, die samen de Raad van Gouverneurs van de Investerings Bank vormen. Pais is het tweede lid van het voor malige CDA-WD-kabinet-Van Agt die zijn toekomst verder in Europa zoekt. De toenmalige mi nister van defensie De Geus is hem daarin voorgegaan. ters en andere hoogwaardig heidsbekleders die bij Sarkis op bezoek komen. De Israëlische stafchef, generaal Eytan, ver klaarde gisteravond dat het lot van de PLO nu in handen is van de Libanezen. Dit alles leidt tot de speculatie dat de Libanese re- gering-Sarkis met de Israëli's sa menwerkt. De Israëli's zijn bijzonder gelukkig met de laatste ontwikkelingen: Israël heeft een territoriale strook in handen van de grens tot Beiroet, een strook die door loopt tot de christelijke falangis- ten ten noorden van Beiroet. De Amerikaanse speciale onder handelaar Philip Habib is giste ren vanuit Jeruzalem naar Da mascus vertrokken om de Israë lische voorwaarden voor terug trekking uit Libanon met de Sy rische leiders te bespreken. Een van de voorwaarden is de terug trekking van alle buitenlandse troepen uit Libanon. De Sowjet-Unie heeft gisteren de Israëlische invasie in Libanon omschreven als een 'criminele daad van genocide' en de onmid dellijke terugtrekking geëist van de Israëlische troepen. Half miljoen De Israëlische minister van buiten landse zaken, Shamir, is gisteren in Parijs aangekomen voor een bezoek van twee dagen aan de Franse hoofdstad. Hij werd koel ontvangen, aangezien Frankrijk de invasie in Libanon scherp heeft veroordeeld. Franse passa giersschepen zijn begonnen met de evacuering van buitenlanders die Libanon willen verlaten. Ne derland heeft een half miljoen gulden beschikbaar gesteld voor humanitaire hulp aan de Libane se bevolking via het Rode Kruis. De Europese ministers van fi nanciën hebben op verzoek van Groot-Brittannië een financieel samenwerkingsverdrag tussen Israël en de EG uitgesteld. Wel heeft de EG besloten aan de Li banese regering een bijzondere lening beschikbaar te stellen van ruim 100 miljoen gulden voor de wederopbouw van het land. Een menselijk moment in een onmenselijke strijd. Een Israëlisch soldaat geeft twee Palestijnse gevangenen - geblinddoekt, met de handen samengebonden - iets te drinken. GENÈVE AVARSCH AU (DPA/ Reuter/UPI/AFP) - Bij de onge regeldheden van afgelopen zon dag in de Poolse steden Wroclaw en Nowa Huta zijn meer dan 200 betogers opgepakt. Onder de ar restanten waren veel studenten en scholieren. In Gdansk, waar zondag, precies een half jaar na de afkondiging van de noodtoe stand, eveneens werd gedemon streerd, ging het veel rustiger toe. De onlusten begonnen na de zon dagsmis. Volgens het Poolse persbureau PAP bekogelden de betogers in Nowa Huta politie mannen met stenen en wierpen zij barricades op. Een tiental au to's werd beschadigd. In Wro claw zijn demonstranten en poli tie kennelijk met elkaar slaags geraakt. Er zouden 23 agenten gewond zijn, van wie zes ernstig. In Wroclaw is weer een avond klok ingesteld. Drie werknemers van een broodfa briek die wegens sabotage te rechtstonden, zijn gisteren door de districtsrechtbank van Opole veroordeeld tot gevangenisstraf fen van drie jaar en vier jaar. De drie hadden elektriciteitskabels doorgesneden, waardoor de broodproduktie was stilgevallen. Vier studenten van de universi teit van Torun kregen gevange nisstraffen opgelegd van 3 maan den tot 3 jaar, omdat zij de bevol king hadden opgeroepen weg te blijven van de officiële plechtig heden op 1 mei. In plaats daar van wilden zij dat het volk op 3 mei de straat opging na een op roep van het verboden vakver bond „Solidariteit" ILO Een vertegenwoordiger van Soli dariteit heeft gisteren met een boodschap van de gevangen zit tende leider Lech Walesa de con ferentie van de Internationale Arbeidsorganisatie (ILO) ge waarschuwd dat de voortduren de onderdrukking in zijn land kan leiden tot een breekpunt. Walesa heeft de voormalige pers voorlichter van Solidariteit in Warschau, Bogdan Cywinski, de leiding opgedragen van de dele gatie. De uit zeven man bestaan de afvaardiging van Solidariteit heeft een waarnemersstatus bij de ILO-conferentie. Cywinski toonde een volmacht van Walesa, die hem volgens eigen zeggen uit diens gevangenschap was over gebracht. „Solidariteit bestaat en is actief on danks de verboden die krachtens de oorlogstoestand heersen", verklaarde Cywinkski tegenover de ILO-conferentie. „Solidariteit roept voortdurend op tot bespre kingen, tot onderhandelen en tot compromissen", zei hij. De leider van de Solidariteit-delegatie zei dat de Poolse maatschappij zich niet bij militaire heerschappij neerlegt. „Het Poolse volk ver wacht dat de autoriteiten weer respect gaan betrachten voor de burgerrechten en het recht op vakbondsvereniging en dat de wet gerespecteerd wordt. Het al ternatief is een groeiend con flict", aldus Cywinski. Volgens Cywinski is de autoriteit van Walesa groter is dan ooit. „Hij zou zijn gevangenis kunnen verlaten - maar alleen tegen een prijs, die hij niet wil betalen", zei hij. Cywinski zei dat men de kracht van Walesa moet bewon deren, die fysiek niet te lijden heeft, maar in tegenstelling tot de andere gedetineerden alleen is. Bij de rede van de vertegen woordiger van Solidariteit verlie ten de afgevaardigingen van communistische landen protes terend de conferentiezaal. (Van onze correspondent Jaap van Wesel) NAHARYA - Het is een bijna idyl lische rust in Naharya. Het strand is propvol, cafés doen goede zaken. Er is een duidelijk vrouwenoverschot; dat komt doordat de mannen aan het front zijn. Daarom is overal de transis torradio in de buurt voor het nieuws. De soldaten kunnen de groeten aan thuis doen, vandaar. Niet ver van Naharya ligt Beth Haëmek. net even buiten het ge bied dat tot de vorige week in de gevarenzone van Palestijnse ra ketten lag. Chana Cune, een so ciaal werkster die uit Nederland afkomstig is, wordt in haar werk dagelijks geconfronteerd met.de gevolgen van de oorlog. Want die rust en goede moed is toch maar uiterlijke schijn. „De mensen zijn heel snel prikkel baar en zenuwachtig. Ze maken sneller ruzie met elkaar, functio neren minder dan gewoon. Het klinkt misschien gek, maar in de kibboetsiem hier in de omgeving waren de mensen helemaal niet tuk op de militaire operatics. Ik heb menig geluid gehoord dat je beter af en toe katjoesha-raket- ten kunt hebben dan een oorlog met zoveel doden en gewonden. Per slot van rekening vallen bij die raketbeschietingen maar zel den slachtoffers". Bij nader onderzoek blijkt de scha de van die raketbeschietingen in derdaad erg mee te vallen. Ster ker nog: het is niet zo eenvoudig zwaar beschadigde objecten te vinden, hoewel de regering vori ge week toch moord en brand schreeuwde. De badmeester in Naharya biedt aan, zijn vernielde piano te tonen. In de kibboets Sa'ar, die ook binnen de gevaren zone lag, wordt juist een auto weggesleept die door en raket getroffen was, maar het huis dat schade heeft opgelopen, is al weer bijna gerepareerd. Ouderen zowel als jongeren zeggen dat de oorlog onvermijdelijk was, dat de Palestijnen schuldig zijn en dat de Libanezen ze maar hadden moeten verdrijven. Maar dat er ook aan de andere kant zo veel slachtoffers zijn gevallen, daar hebben ze weinig op te zeg gen. Ze kijken een beetje beteu terd voor zich uit. Chana zegt dat de reactie in de kib boets in het algemeen gematig der is dan in de stad, althans in dit gebied. Dat blijkt te kloppen, want op een terrasje in Naharya wordt ferme taal gesproken: „Nu kan ik weer op mijn vrije dag lek ker buiten een hapje eten. Zou jij ergens willen wonen waar je kat- joesha's op je kop krijgt? Over- reactie? Onzin. Het is gewoon wie de sterkste is. Zij of wij. Zo is het nu eenmaal. En nu is alles vernield daar in Libanon, maar niemand weerhoudt ze ervan om alles weer op te bouwen en in vrede met ons te leven". Het gesprek wordt af en toe ver stoord door overvliegende heli kopters, die uit en naar Libanon vliegen. Af- en aanvoer van ge wonden naar het ziekenhuis in Haifa, waarschijnlijk ook be voorrading. Als bewijs dat het nog allemaal niet afgelopen is, worden we plotseling opge schrikt door een lange kolonne tanks en andere militaire voer tuigen, richting Beiroet. De ge beurtenissen gaan snel, zo snel dat de stemming bijna met de dag omslaat. „De stemming is erg afhankelijk van de vraag of je naaste familie leden hebt die gesneuveld zijn", zegt Chana. In de kibboetsiem zijn meestal veel slachtoffers, omdat zij vaak vooraan aan het front vechten. Hebben de men sen die zo hard om militaire actie geroepen hebben, nu spijt als zij de vele doden en gewonden zien? „Nee", zegt Chana. „Ze zoeken natuurlijk achteraf een rechtvaardiging. Dat het nodig was voor het vaderland, en dat hij een held was. Het is heel gek, maar de achterblijvende mannen voelen zich schuldig, ook als ze het niet met de oorlog eens zijn. Zij kunnen het niet hebben dat hun vrienden aan het front zijn en zy thuis op een houtje bijten. Of het met de raketbeschietingen nu voor eens en altijd is afgelo pen? Een tijdje rust zal het wel geven, denkt Chana. Onze vrien den in het café zijn optimisti scher. De terroristen zullen deze klap niet meer te boven komen. „En dat betekent dat wy hier ie dere zondag lekker kunnen eten zonder bang te zijn voor raket ten". LONDEN - De stryd om de Falkland-eilanden begon in feite op 19 maart, toen een groep Argentijnse slopers voet aan wal zette op het An tarctische eiland Zuid-Geo- rië. De mannen zeiden dat ze een contract op zak hadden, dat hen het recht gaf een ou de fabriek, waar ooit walvis sen werden verwerkt, af te breken. Maar het was al snel duidelijk dat er meer aan de hand was. De Argentijnen waren bewa pend en ze liepen met de vlag van hun land te zwaaien. Het enige Britse schip in de buurt, de oude kanonneer boot „Endurance" werd naar Zuid-Georgië gestuurd, toen duidelijk werd dat de Argen tijnen niet zomaar weg wil den. Dat zette de volgende gebeurtenissen in werking: - 2 april: Argentinië valt de Falkland-eilanden binnen. De Britse mariniers daar ge ven zich na een kort gevecht over. De Britse regering kon digt aan dat er een oorlogs vloot zal worden samenge steld; - 3 april: de Veiligheidsraad van de VN neemt een resolutie aan, waarin van Argentinië wordt geëist zijn troepen te rug te halen. Moeilijke uren voof de Britse regering in het Lagerhuis. Argentinië ver overt Zuid-Georgië; - 5 april: de eerste schepen van de oorlogsvloot kiezen zee. Minister van buitenlandse za ken lord Carrington neemt ontslag en wordt opgevolgd door Pym; 7 april: Engeland kondigt de 400 kilometer brede oorlogs zone rond de Falkland-eilan den af; - 8 april: Alexander Haig begint aan zijn bemiddelingspoging en réist vele malen heen en weer tussen Buenos Aires en Londen; - 25 april: Britse troepen hero veren Zuid-Georgië; Mislukt - 30 april: de Verenigde Staten kiezen, na lang neutraal te zijn geweest, partij voor En geland. Handelssancties te gen Argentinië worden aan gekondigd. De vredesmissie van Haig is nu duidelijk mis lukt; - 1 mei: de eerste bombarde menten van doelen op de Falkland-eilanden. De vlieg velden van Port Stanley en Goose Green worden onder vuur genomen. Drie Argen tijnse vliegtuigen worden neergeschoten; 2 mei: de Argentijnse kruiser „Generaal Belgrano" wordt door Britse torpedo's ge raakt, zinkt en is het graf voor bijna 400 Argentijnen; -4 de Britse onderzeeboot- jager Sheffield wordt door een Argentijnse Exocet-raket geraakt. Daarbij komen 20 militairen om; - 7 mei: Britten breiden de oor logszone uit tot 25 kilometer buiten de Argentijnse kust; -10 mei: secretaris-generaal Pe rez de Cuellar van de Ver enigde Naties komt met een vredesplan en begint een reeks besprekingen met Ar gentijnse en Britse vertegen woordigers; -11 mei: de paus laat weten "dat zijn bezoek aan Engeland misschien niet kan doorgaan als gevolg van de oorlog; - 12 mei: de Queen Elisabeth II kiest, met aan boord 3000 in fanteristen, zee; - 14 mei: aanval op Pebble Is land. Tien Argentijnse vlieg tuigen worden vernield; - 16 mei: de EG zet zonder veel enthousiasme de sancties te gen Argentinië voort; - 20 mei: het vredesplan van Pe rez de Cuellar blijkt definitief mislukt te zijn; - 21 mei: Britse troepen vormen een bruggehoofd bij San Car los. Het fregat Ardent wordt geraakt en zinkt, met 20 slachtoffers aan boord. De Argentijnen yerliezen negen straaljagers; - 24 mei: een tweede Brits fre gat, de Antelope, zinkt. Grote verliezen voor Argentinië in de lucht; - 25 mei: de Britten verliezen onderzeebootjager Coventry en bevoorradingsschip At lantic Conveyor. De Argentij nen gebruiken tegen dit laat ste schip weer met succes Exocet-raketten; Bezoek - 28 mei: Goose Green en Port Darwin heroverd. 1400 Ar gentijnen gevangen geno men. Paus begint bezoek aan Engeland met vredesoproep; 30 mei: Britten rukken op naar Port Stanley, en zijn er nog 30 km van verwijderd; - 3 juni: Britse straaljagers strooien pamfletten boven Port Stanley uit waarin Ar gentijnse troepen worden aangeraden zich over te ge ven; - 8 juni: aanval van Argentijnse straaljagers-op Britse sche pen die bezig zijn manschap pen aan land te brengen bij nieuw bruggehoofd. Drama tische gevolgen: 50 Britten komen om, het grootste ver lies in één keer tijdens de oor log; - 11 juni: Britten nu vlak by Port Stanley. Pus begint be zoek aan Buenos Aires. Queen Elisabeth II weer te rug in Engeland; - 14 juni: wapenstilstand en Ar gentijnse overgave. HENK DAM RIAAD (AP) - Koning Fahd van Saoedi-Arabië heeft gisteren de Egyptische president Moebarak ontvangen, die hem zijn medele ven kwam betuigen met de dood van zijn voorganger, de zondag overleden koning Chaled. Moebarak werd vergezeld door mi nister van defensie Ghazal en de ministers van oliezaken en -on derwijs. Het is de eerste Saoe- disch-Egyptische ontmoeting op hoog niveau sinds de Arabische Liga in 1979 besloot de diploma tieke betrekkingen met Egypte te verbreken naar aanleiding van de vredesovereenkomst met Is raël. De leiders van de Arabische landen die zich aan dat besluit hebben onttrokken - Soedan, Oman en Somalië - zijn eerder op de dag in Saoedi-Arabië aange komen. Het komen en gaan van Arabische leiders in Riaad biedt gelegen heid tot informeel overleg inzake Libanon en het conflict tussen Iran en Irak.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsch Dagblad | 1982 | | pagina 6