Mes op keel van
toeristenbedrijf
Labour heeft "Falklands" verloren
SALT: veelbelovend, maar langdurig
Interne verdeeldheid wordt Britse oppositiepartij fataal
Van Zeil staat op garantiefonds
VRIJDAG 4 JUNI 1982
Meningen
LONDEN - Het is in deze dagen
geen genoegen de Leider te
zijn van Harer Majesteits Op
positie, zoals Michael Foot of
ficieel heet. Paradoxaal ge
noeg heeft hij herrie gekre
gen in zijn partij over steun
aan de regering.
Maggie Thatcher en haar Con
servatieve Partij hebben de
afgelopen twee maanden van
de Falkland-crisis zo onge
veer een politiek succesver
haal gemaakt. Dat bleek wel
tijdens de gemeenteraadsver
kiezingen van enkele weken
geleden, toen de conservatie
ven tegen alle politieke wet
ten in wonnen.
Met Labour is het door diezelf
de Falkland-crisis van kwaad
tot erger gegaan. Niet alleen
deed de partij het bij de ge
meenteraadsverkiezingen
slechter dan zelfs pessimisti
sche partijleden hadden
voorzien, er is nu ook ruzie
uitgebroken in de gelederen
van de parlementsleden.
Dat begon twee weken geleden
toen de linkervleugel in de
partij onder aanvoering van
Tony Benn en Judith Hart,
partijvoorzitter, een motie
opstelden waarin het rege
ringsbeleid werd veroor
deeld.
Foot was het met die motie niet
eens. In de eerste plaats vond
hij het niet juist om het be
leid van de regering af te wij
zen. Tijdens het zesde Lager
huisdebat over de Falkland-
crisis erkende de Labour-lei-
der, dat de regering inder
daad ter wille van de vrede
concessies heeft willen doen.
Dat bleek overduidelijk uit de
documenten die inmiddels
waren vrijgegeven, waarin de
laatste Britse vredesvoorstel
len punt voor punt stonden
vermeld, alsmede de Argen
tijnse reacties daarop.
Ja, zei Foot tot Thatcher, u heeft
concessies willen doen. In
derdaad, ging hij verder, er
kan een punt aanbreken
waarop de oorlogsvloot moet
worden ingezet. Maar zou u
ook de laatste mogelijkheden
voor onderhandelen willen
gebruiken, desnoods door
zelf met de secretaris-gene
raal van de VN te praten?
Dat wilde mevrouw Thatcher
niet, en deze weigering leidde
nog wel tot enige woorden
wisselingen, maar voor het
overige was vriend en vijand
het er over eens dat Foot de
regering mild had behandeld.
Nu kon hij ook niet anders. Er
was tot dat moment (de Brit
se invasie had nog niet
plaatsgevonden) een voor
zichtig militair beleid ge
voerd, bij - en dat bewezen de
documenten - de bereidheid
om ter wille van de vrede het
oorspronkelijke standpunt te
verlaten (alle Argentijnen
wee. en direct herstel van de
Britse soevereiniteit).
Bovendien had Foot in de emo
tionele sfeer die in het Lager
huis in de dagen direct na de
inval van Argentinië heerste,
zelf gezegd voorstander te
zijn van een eventueel door
geweld weer onder Brits be
stuur brengen van de eilan
den.
Tevens wezen, en dat was voor
hem het belanrijkst, de opi
niepeilingen zonneklaar uit
dat steeds meer Britten voor
stander waren geworden van
een gewapenderhand terug
pakken van de eilanden, ook
als dat doden zou kosten.
Hoe men daar verder ook over
denkt, de media hebben van
mevrouw Thatcher zo onge
veer een heldenfiguur ge
maakt, en in haar kielzog
sleept zij haar Conservatieve
Partij naar ongedachte top
pen in de kiezersgunst.
De elke week minstens twee
keer aan „een representatie
ve groep van 1500 Britten"
gestelde vraag: op wie zou u
op dit moment stemmen? le
vert voor Labour een steeds
triester beeld op.
Het is op het moment dan ook
niet leuk oppositie-leider te
zijn. Foot voelde haarfijn aan
dat het thans zaak is zich niet
te ver te bewegen van de ma
nier waarop de regering de
Falkland-crisis aanpakt.
Want dat zou alleen nog maar
nog meer stemmen kunnen
kosten, en koppen in de bou
levardpers kunnen opleveren
als: „Labour verraadt ons!"
Vandaar dus zijn gematigde
speech van twee weken te
rug. Maar dat viel geheel in
verkeerde aarde bij enkele
tientallen parlementsleden
van zijn eigen partij, die zich
de afgelopen weken als de
kampioenen van de vrede
hebben opgesteld.
Benn en Hart. woordvoerders
van deze stroming, hebben
de afgelopen weken bij tal
van manifestaties, vredes
marsen, lezingen en spreek
beurten in het Lagerhuis
steeds weer herhaald: „De
oorlogsvloot moet terugke-
Vandaar hun motie van afkeu
ring. Foot en zijn schaduwka
binet ontraadden de motie.
Omdat afwijzen van de motie
Benn-Hart zou betekenen dat
men zich voor de regering
zou uitspreken (en dat kan
men als oppositiepartij nu
ook weer met doen) luidde
het stemadvies: onthouding.
Bij de stemming bleek echter
dat 33 Labour-parlementa-
ners zich niet aan het advies
hadden gehouden, onder wie
drie leden van het schaduw
kabinet. de heren Dalyell
(wetenschap), Faulds (kunst)
en Tilley (binnenlandse za
ken).
Die zijn vorige week geschorst,
en moet nu als straf voor
hun dissidente gedrag weer
een plaatsje in de achterste
banken innemen. Drie carriè
res gebroken, of in elk geval
ernstig vertraagd als gevolg
van de Falkland-crisis.
Erger voor Labour is, dat het
gekissebis is doorgegaan.
Benn en Hart reageerden
woedend op de opmerking
van Foot dat het steunen van
de motie een „steek in de
rug" betekent voor de men
sen die 12.000 kilometer ten
zuidwesten van de Big Ben
de Britse eer verdedigen.
Judith Hart voegde hieraan toe
dat het onzin was dat het af
wijzen van het regeringsbe
leid een overwinning voor de
Argentijnse junta zou inhou
den. De laatste premier van
Labour, Callaghan, verweet
Benn dat hij verdeeldheid in
de partij zaait ter wille van
zijn eigen machtshonger
De speech waarin hij dat zei. is
door menige politieke com
mentator in Londen als „zeer
raak en inzichtelijk" geken
schetst. Inderdaad kan ie
mand als Benn alleen maar
garen spinnen bij verdere
verdeeldheid in de partij
Eind vorig jaar wist deze leider
van de linkervleugel in de
partij bijna tot vice-partijlei-
der gekozen te worden. Het
was te danken aan rechts en
midden in Labour, dat hij het
op het nippertje niet haalde
en dat Dennis Healey werd
gekozen.
Sinds die tijd heeft Benn steeds
weer duidelijk gemaakt, dat
hij het niet, nooit zal opge
ven. Het is zijn brandende
ambitie tweede, en uiteinde
lijk eerste man van de partij
te worden, en Labour te vor
men naar het ideaal van hem
en zijn aanhangers.
Hij heeft veel aanhangers, en
op belangrijke posten. Ex
treem linkse mannen en
vrouwen hebben sleutelposi
ties binnen de partij in het ge
hele land in handen, en bo
vendien kan Benn rekenen
op de steun van grote vak
bonden als de mijnwerkers-
bond onder 'King Arthur'
Scargill
Wat de aanhangers van Benn
verenigt, zyn hun denkbeel
den: monarchie en Hoger
huis moeten worden afge
schaft. ministers moeten
rechtstreeks worden geko
zen. nationalisatie van grote
bedrijven en de media, een
zijdige nucleaire ontwape
ning. Engeland uit EG en
NAVO plus nog wat utopisti
sche zaken.
Het is in de banken van de par
lementariërs geweest, waar
Benn bij de verkiedn|en
voor het vice-partijleider-
schap zijn nederlagen leed
Gezien de doelen die deze
even fascinerende als fanatie
ke politicus zich heeft ge
steld. is onmin in die gelede
ren hem niet onwelkom.
Daarom ook schoot Callag
han recht in de roos.
Het trieste voor Labour is nu.
dat de oude strijd tussen de
linkervleugel en de rest weer
is losgebrand, nadat op 7 ja
nuari van dit jaar de vrede
leek beklonken terwille van
het doel dat allen nastreven
een overwinning bij de vol
gende algemene verkiezin
gen
Dat doel is nu verder verwij
derd dan ooit. want mensen
stemmen niet graag op een zo
duidelijk intern verdeelde
partij.
(Door Harry Kuiper)
DEN HAAG - Staatsse
cretaris Piet H. van Zeil
(economische zaken)
zal niet aarzelen met
een ingreep als de toe
ristische bedrijfstak -
de ANVR en andere be
trokkenen zoals de
banken - geen haast
blijkt te maken met de
voorbereiding van een
garantiefonds voor de
gehele reisbranche.
Eind vorig jaar is overeengeko
men dat de Algemene Neder
landse Vereniging van Reis
agenten in september aan
staande een ontwerp zal
voorleggen, maar de animo
bij de ANVR lijkt niet bijzon
der groot te zijn. Van Zeil:
„Voorop staat natuurlijk de
verantwoordelijkheid van de
branche zelf. Maar in elk ge
val willen wij dat de resulta
ten ons in september worden
duidelijk gemaakt. Zodat in
december 97 procent van de
Nederlandse reisindustrie ge
dekt is door het branche
garantiefonds en in de zomer
van 1983 iedereen omvat".
De CDA-bewindsman - een van
de twee staatssecretarissen
die economische zaken rijk is
- heeft als taak het midden-
en kleinbedrijf. Toerisme,
ook het belang van de indivi
duele vakantieganger, speelt
in zijn beleid een grote rol.
Ervan uitgaand dat hij ook na
de aanstaande verkiezingen
op zijn post blijft, zal 6ij de
Tweede Kamer in 1983 een
wetsontwerp worden inge
diend inzake huurbescher-
ming van langkampeerders.
Hoe dat wetsontwerp, dat er op
grond van eerdere toezeggin
gen aan de Tweede Kamer al
in november 1981 had moeten
zijn, eruit zal zien is nog een
zaak van overleg met Justitie,
CRM en enkele organisaties.
Maar zeker is het, zegt Van
Zeil, „dat ik de talrijke klach
ten over koppelverkoop en
over hoge provisie Voor de ei
genaar van het kampeerter-
bij aan- en verkoop van
zorgvuldig heb be
keken. We bezien in hoeverre
overheidsingrijpen in dit op
zicht mogelijk is".
Nieuwe nota
Voorts wil Van Zeil de Tweede
Kamer eind 1983 een nieuwe
Toeristische Nota aanbieden
voor de periode van 1985 tot
rond 1990. Uitgangspunten
voor deze vervolgnota op die
van zijn voorganger Haze-
kamp, „waarover we in sep
tember gaan brainstormen",
zijn de feitelijke uitkomsten
van het eerder ontworpen be
leid.
Hazekamp bepleitte daarin al
een regionale aanpak. Econo
mische Zaken vergoedt vijf
tig procent van de kosten van
onderzoek naar de recreatie
ve mogelijkheden en de ont
wikkeling van een per pro
vincie geintegreerd beleid.
Limburg heeft nu een plan
op tafel, terwijl Zeeland,
Drenthe en Groningen eraan
werken. „Wegens de recrea
tieve aspecten ben ik met De
Boer, nog in zijn functie van
staatssecretaris, overeenge
komen dat CRM bovendien
25 procent van deze onder-
zoekkosten voor zijn reke
ning zal nemen", aldus Van
Zeil.
Van belang voor de volgende
Toeristische Nota acht Van
Zeil ook het rapport „Neder
land en het toerisme in de ja
ren tachtig" dat enkele maan
den geleden werd voltooid in
opdracht van het Nationaal
Bureau voor Toerisme
(NBT). Op grond van dat rap
port werkt de NBT-directie
op het ogenblik een beleids
lijn uit, waarvan Van Zeil de
resultaten nog afwacht.
Promotie
Staatssecretaris Van Zeil
maakt zich hard voor de pro
motie van Nederland, in elk
geval als vakantiebestem
ming voor Nederlanders.
Men kan zich afvragen of ie
dereen daar blij mee is. De
drie luchtvaartmaatschappij
en bijvoorbeeld - hoe meer
Nederlanders ver weg gaan,
hoe liever het ze zal zijn - zul
len er niet gelukkig mee zijn.
Van Zeil: „Inderdaad is het
streven erop gericht Neder
landers hun vakantie meer in
eigen land te laten doorbren
gen èn meer buitenlanders
naar Nederland te halen,
maar dat wil niet zeggen dat
vakantiebesteding elders be
streden moet worden.
„Nederland heeft veel te bie
den, maar het is een illusie te
menen dat Nederland overal
in kan voorzien, voor ieder
een. Het land is gewoon te
klein om te denken dat uit
eindelijk driekwart of 80 pro
cent in Nederland zal kunnen
blijven. Dat zien wij ook
wel".
Een andere invalshoek is dat
we steeds meer vrije tijd krij
gen en misschien ook dat we
ingespeeld moeten raken op
een kleiner vakantiebudget
dan in vroeger jaren.
„Met 20 tot 25 vrije dagen ont
staat ruimte voor een aantal
lange weekeinden, of korte
vakanties. Waar we ons in het
vervolg ook meer op gaan
richten, is te bereiken dat zul
ke tweede en derde vakanties
in Nederland doorgebracht
zullen worden. Dat geeft dan
toeroperators de ruimte voor
de hoofdvakantie, al dan niet
buiten Nederland door te
brengen. Maar vakantiebe
steding in Nederland blijft
een belangrijke zaak. Niet al
leen met het oog op de beta
lingsbalans, ook vanwege de
werkgelegenheid".
Branche-garantie fonds
Nogal wat Nederlanders heb
ben in de afgelopen jaren hun
vakantie in rook zien opgaan,
doordat een toeroperator fail
liet ging die niet was aange
sloten bij het garantiefonds
van de ANVR. Dat garantie
fonds was vorig jaar goed
voor tien miljoen gulden en
wordt dit jaar opgetrokken
tot vijftien miljoen. Om uit
holling te voorkomen laat de
ANVR niet elke toeroperator
tot het garantiefonds toe. Aan
deelneming worden bepaal
de solvabiliteits- en andere
eisen gesteld. Daarmee is het
garantiefonds dan tegelijk
een soort kartel.
De reisindustrie is geen vetpot,
het is een marginale bedrijfs
tak. Toen eind vorig jaar Hol
land International, dat in
1980-1981 een verlies leed van
12 miljoen gulden, aankon
digde uit het garantiefonds te
willen stappen, heeft staats
secretaris Van Zeil de ANVR
in december dringend ver
- Va7i Zeil. reisindustrie heeft er alle belang bij
zocht het exclusieve garan
tiefonds te verbreden tot één
voor de gehele reisbranche
„Omdat het mij daarmee ernst
is, heb ik tot 1 september dit
jaar een extra garantie van
twee miljoen gulden beschik
baar gesteld", aldus Van Zeil.
Een bedrag overigens dat
niet naar de ANVR is overge
heveld, maar in de kas van
Economische Zaken blijft zo
lang het niet aangesproken
hoeft te worden.
De animo bij de ANVR om het
garantiefonds te verbreden
tot een branche-garantie
fonds lijkt niet groot, onder
andere omdat het aanzien
van .de
ANVR in belangrijke mate
stoelt op het beheer van dit
fonds. Nog op de jaarverga
dering van de ANVR op 11
mei in Den Haag werd een
voorstel gedaan, waaruit niet
blijkt dat de ANVR alles op
alles zet om op 1 september
rond te zijn met het ontwerp
voor en branche-garantie
fonds.
De leden werd hun mening ge
vraagd om de aansprakelijk
heid voor de uitvoering van
de geboekte vakanties niet
bij de toeroperator te houden
maar bij de reisagent te leg
gen, wiens aansprakelijkheid
dan aan het branche-garan
tiefonds gekoppeld zou moe
ten worden.
Het ANVR-bestuur kondigde
vervolgens aan dat dit aspect
in de komende maanden na
der zal worden onderzocht,
en dat „in het ngjaar" de le
den een aantal conclusies zal
worden voorgelegd. Dat
moet dan samenvallen met
de studie-uitkomsten die aan
Van Zeil gepresenteerd zul
len worden, zodat het nog
wel even kan duren voordat
Van Zeil een definitief ont
werp onder ogen krijgt.
Van Zeil ..De reisindustrie
heeft er zelf alle belang bij
dat het branche-garantie
fonds tot stand komt Daarbij
weet men dat dit politiek zo n
gevoelige zaak geworden is,
dat indien de branche niet
zelf tot goede afspraken
komt, ik niet aan de zijlijn zal
kunnen blijven staan. Dan
ligt het op de weg van de
overheid zich hiermee te be
moeien. Dat zou niet goed
zijn, want zo'n ingreep, zeker
in een tijd waarin wij afne
mende overheidsbemoeienis
nastreven, zou daar haaks op
staan. Maar als het nodig is,
zullen wij actie moeten ne-
Beter dan uitstel
Hij vervolgt: „Ik kan me voor
stellen dat de ANVR zich vra
gen stelt omtrent haar be
staansrecht als ze het garan
tiefonds niet meer in de hand
heeft. Welnu, opheffen van
de ANVR is dan beter dan
uitstellen van het branche
garantiefonds"
„Ik zeg daarbij dat wat mij be
treft de ANVR moet blijven,
belangrijk als ik de ANVR
acht als gespreksplatform
voor de reisindustrie en voor
het overleg met verzekenngs-
en luchtvaartmaatschappij
en, banken en de overheid.
Zeker in een georganiseerd
land als Nederland vervult de
ANVR een onmisbare rol"
De ingreep zou dan bestaan in
de opzet van een branche-
garantiefonds van overheids
wege, maar „dat is nog niet in
de maak. Ik heb het vertrou
wen dat dat niet nodig is en
dat de ANVR, samen met de
banken en de andere betrok
kenen, zelf een branche-
garantiefonds voorbereidt.
Dat vertrouwen is gegeven
en de situatie is nu dat we de
resultaten moeten afwach
ten".
De regering-Reagan is de laat
ste tijd bijzonder actief op het
gebied van wapenbeheer
sing, wapenvermindering en
ontwapening. In Genève
spreken Amerika en Rusland
over het Amerikaanse voor
stel om afstand te doen van
alle op het land opgestelde
atomaire raketsystemen voor
middellange afstand (zoge
naamde Euro-strategische
wapens). Ook heeft de Ameri
kaanse president de Sowjet-
Unie enkele weken geleden
voorgesteld onderhandelin
gen te beginnen over een aan
zienlijke vermindering van
de strategische atoomstrijd
krachten (met intercontinen
taal bereik) van beide groot
machten. Het Amerikaanse
voorstel beoogt een beper
king van het strategische po
tentieel in twee fasen.
Fase I: Amerika en Rusland
verminderen hun voorraden
atoomladingen voor strategi
sche intercontinentale raket
systemen met 30 procent
(van ongeveer 7500 tot 5000),
met dien verstande dat van
het overblijvend deel niet
meer dan de helft bestemd
zal zijn voor intercontinenta
le raketsystemen die op het
land staan opgesteld. Fase II:
een vermindering van de ove
rige strategische wapensyste
men. Dit Amerikaanse voor
stel gaat aanzienlijk verder
dan wat beide grootmachten
tot nu toe hebben bereikt in
het kader van de zogenaamde
SALT-besprekingen (SALT
is: Strategie Arms Limitation
Talks).
De wapenbeheersingsactivitei-
ten van de Amerikaanse rege
ring beperken zich niet tot de
vermindering van de atomai
re bewapening. De verwach-
ting is dat president Reagan,
tijdens zijn bezoek aan Euro
pa deze maand, een voorstel
zal doen voor een daadwerke
lijke vermindering van de
conventionele strijdkrachten
van Oost en West en voor het
bereiken van meer evenwich
tige verhoudingen op con
ventioneel militair gebied.
Hij wil daarmee nieuwe im
pulsen geven aan het gesprek
tussen NAVO en Warschau
pact in Wenen over een we
derzijdse evenwichtige ver
mindering van de strijd
krachten in Centraal-Europa.
Dit laatste voorstel acht ik
van grote betekenis. Immers,
ook een conventioneel mili
tair conflict kan voor Europa
desastreuze gevolgen heb
ben. Bovendien is een even
wichtige verhouding tussen
Oost en West op conventio
neel militair gebied een voor
waarde voor een daadwerke
lijke vermindering van de
atoombewapening.
Duidelijk
Het Amerikaanse wapenbe- -
heersingsbeleid laat aan dui
delijkheid weinig te wensen
over. Doelstelling is een bete
re verzekering van de veilig
heid van het Westen. En om
dat doel te bereiken wordt bij
het streven naar wapenver
mindering en meer even
wichtige verhoudingen, prio
riteit gegeven aan die onder
delen van de bewapening
waarop de Sowjet-Unie een
overwicht heeft. Door onder
handelingen moet aan dat
overwicht - bijvoorbeeld op
het gebied van intercontinen
tale landraketten - een einde
worden gemaakt. En de stok
die Amerika achter de deur
gereed houdt is. de dreiging
om de Sowjet-Unie door mid
del van een drastische verho
ging van de defensie-inspan
ning opzij of zelfs voorbij te
streven, wanneer de onder
handelingen geen positieve
resultaten hebben. De verho
ging van de Amerikaanse de
fensie-uitgaven voor de ko
mende jaren is een signaal
van de bereidheid om deze
dreiging waar te maken.
De Sowjet-Unie heeft tot nu toe
op het Amerikaanse beleid
behoedzaam gereageerd. Het
aanbod om te onderhandelen
over de beperking van de
strategische atoombewape
ning is aanvaard en op twee
de pinksterdag heeft zowel
Moskou als Washington be
kendgemaakt dat de bespre
kingen op 29 juni a.s. in Ge
nève zullen beginnen. Het
klimaat om zaken te doen
lijkt dus gunstig. Toch ver
wacht ik niet dat Oost en
West aan de onderhande
lingstafels, waar die dan ook
staan, snel tot overeenstem
ming zullen komen over de
vermindering van de bewa
peningsinspanning.
Voor deze opvatting wil ik drie
redenen geven. Een eerste is
dat de Sowjet-Unie op het ge
bied van de veiligheid andere
prioriteiten heeft dan het
Westen. Zij zal, zeker als het
Door
generaal b.d.
M.H.von Meijenfeldt
gaat om de beperking van de
strategische atoombewape
ning, in een vroeg stadium
van de onderhandelingen
ook die elementen van het
strategisch potentieel be
spreekbaar willen maken die
voor Rusland een extra be
dreiging vormen (bijvoor
beeld de Amerikaanse strate
gische bommenwerpervloot)
Wat het streven naar meer
evenwichtige verhoudingen
op het gebied van de atoom
bewapening verder bemoei
lijkt, is dat Amerika en de
Sowjet-Unie niet op gelijke
wijze worden bedreigd. Rus
land moet ook rekening hou
den met de almaar groeiende
atoommachten van China,
Frankrijk en Groot-Brittan-
nië en heeft dus behoefte aan
een sterkere atomaire strijd
macht dan Amerika om aan
deze dreigingen het hoofd te
kunnen bieden. Een belem
mering voor een spoedige
overeenstemming over een
vermindering van de conven
tionele strijdkrachten is dat
beide partijen verschillend
denken over de militaire
krachtsverhouding in Euro-
Da.
Een tweede reden is dat Oost
en West het niet alleen eens
moeten worden over een ver
mindering van de bewape
ning, maar ook over de wijze
waarop de uitvoering van een
mogelijke overeenkomst
moet worden gecontroleerd.
In de praktijk is dat geen een
voudige zaak. Een eventuele
vermindering van de bewa
pening en dat is de laatste
reden - betekent veelal ook
dat beslissingen over de ont
wikkeling. produktie en op
stelling van wapensystemen
(zoals de Russische SS-20- en
de Amerikaanse Pershing-Il-
raket) moeten worden terug
gedraaid. Dat zal in beide
kampen op hevig verzet stui
ten uit verschillende maat
schappelijke sectoren De
Invloed
Het Amerikaanse wapenbe-
heersingsbeleid zal ongetwij
feld ook invloed hebben op
de politieke ontwikkelingen
in Nederland. In september
wordt een nieuwe volksverte
genwoordiging gekozen en
de regering die daarna op
treedt zal zich moeten uit
spreken over het tot 1986 te
voeren veiligheidsbeleid. In
dat beleid zal ook nu weer het
terugdringen van de rol van
atoomwapens m het strate
gisch denken en handelen
een voorname doelstelling
zijn. Tot nu toe hebben wij
dit doel willen bereiken door
binnen de NAVO eigen we
gen te gaan Wij hebben ge
pleit voor het afstoten van
kernwapen taken en ons te
rughoudend opgesteld ten
opzichte van de plannen voor
de modernisering van het
NAVO-atoomwapenpoten
tieel. Het besluit om 48 To
mahawk-Kruisraketten in
Nederland op te stellen heb
ben wij voor ons uit gescho
ven en afhankelijk gemaakt
van het resultaat van onder
handelingen tussen Amerika
en de Sowjet-Unie. Ik denk
dat de nieuwe regering dit
beleid niet zal voortzetten
Nu het proces van tweezijdige
wapenbeheersing en wapen
vermindering in de Oost-We-
strelatie opnieuw op gang
komt zal de behoefte om bin
nen de NAVO een voorhoe
derol te spelen en om over te
gaan tot eenzijdige stappen
ter vermindering van de be
wapening, duidelijk afne
men. In het veiligheidsbeleid
zal de nadruk meer worden
gelegd op het belang van on
derhandelingen: eensgezind
heid binnen het bondgenoot
schap en steun aan het Ame
rikaanse beleid. Mijns inziens
zal de nieuwe regering zich
dan ook duidelijk uitspreken
voor de plaatsing van 48 To
mahawk-Kruisraketten op
ons grondgebied en voor het
treffen van de noodzakelijke
voorbereidingen om deze
plaatsing mogelijk te maken,
wanneer de onderhandelin
gen tussen Amerika en Rus
land niet tot voor de NAVO
aanvaardbare resultaten lei
den. Dit beleid zal zeker wor
den gesteund door partijen
als de WD. D'66 en het CDA
Hoe zal de PvdA op deze te ver
wachten beleidsombuiging
reageren'' Tot nu toe heeft
deze partij de plaatsing van
nieuwe raketten op ons
grondgebied absoluut afge
wezen Blyft zij by dit stand
punt, dan is deelname aan de
nieuwe regering niet erg
waarschijnlijk De vraag is of
de ontwikkelingen op inter
nationaal politiek gebied (en
met name de actieve Ameri
kaanse wapenbeheersmgspo-
tttftak) en ma ooi dt
oppositie te worden gedron
gen. voor de partij voldoende
redenen zyn om op dit onder
deel van het veiligheidsbe
leid van koers te veranderen
In de nabije toekomst zullen
wij op deze vraag ongetwij
feld een antwoord kragen.
i
