ziet
Acteur
herhaling
helemaal niet zitten
Chemische
nauwelijks
industrie
gegroeid
Vakmanschap
herken je zo.
Ruzie rond
prijs van
medicijnen
WOENSDAG 2 JUNI 1982
Varia
pagina 17
Door
Jan Westertaken
Kwaad dat mijn moeder was,
kwaad! Ik wist niet dat je op je
77ste nog zo kwaad kon zijn,
want dan weet je toch langza
merhand van de hoed en de rand,
en hoe de medemensen in elkaar
steken! Ze had gereageerd op een
advertentie in Het Parool, waar
in een student contact zocht met
slachtoffers van een roofoverval
of een dergelijke calamiteit. In
verband met zijn proefschrift.
Vier jaar geleden was mijn moe
der inderdaad het slachtoffer
van een nachtelijke roofoverval,
waarbij zij op bed werd vastge
bonden. en vergeefs gepoogd
werd haar met chloroform te ver
doven (als ik mij goed herinner
heb ik daar toen nog een vijftal
inside-Trijfels aan gewijd), en
omdat ze de wetenschap een goed
hart toedraagt sinds haar eigen
oudste zoon via de universiteit
een riante positie in de journalis
tiek wist te verwerven, schreef ze
dus op die advertentie dat ze be
reid was haar medewerking te
geven.
Gisteren lag er een envelop in de
bus, zonder postzegel, eigenhan
dig bezorgd dus, en daarin trof
zij drie bescheiden aan: een
drukwerkje, een stencil, en een
met de hand geschreven briefje
op een velletje ruitjespapier. Ik
begin met het laatste:
Helaas was dit de enige manier om
in kontakt te treden aangezien de
pers onze advertentie niet op
neemt en wij geen openbare ver
gaderingen mogen beleggen.
Ik hoop dat U op ons zult stemmen,
daar wij de misdaad krachtiger
zuller bestrijden dan nu het ge
val is.
Hoogachtend, J. W. van der Meu-
len, Van Ostadestraat 390, 1074
XB, Amsterdam".
Het bijgevoegde drukwerkje bleek
afkomstig te zijn van de Neder
landse Volks-Unie („tegen mis
daad en drugs", en de voor een
neo nazi-partij wat tactloze term
„collaborerende kranten" als ge
doeld wordt op bladen als Het
Parool en Vrij Nederland die uit
het verzet zijn voortgekomen),
evenals het stencil:
AMSTERDAMMERS.
„De Nederlandse Volks-Unie mag
niet onder haar eigen naam aan
de verkiezingen deelnemen, zoals
U hebt kunnen lezen. Waarom
niet? Omdat „deze groepering tot
in een recent verleden is opgetre
den op een wijze die niet anders
dan in strijd met de openbare or
de en de goede zeden kan worden
geacht".
„In strijd met de openbare orde..." -
hebt U ooit gehoord, gelezen, of
misschien zelfs gezien, dat aan
hangers van de Nederlandse
Volks-Unie de openbare orde heb
ben verstoord? Wie kalkten stad
en land vol met hun stomverve
lende leuzen? Niet de Nederland
se Volks-Unie, maar de CPN,
PSP, PPR, Onkruit, hysterische
potten, enz. enz. Wie gooiden met
stenen naar de politie? Niet en
nooit de NVU. Wie maakten on
der regie van Hanneke Groente
man van de VARA op 30 april
1980 van Amsterdam een gigan
tische puinhoop? Dat weet U zelf
wel, wij hoeven het dus niet te
memoreren. En dan die „goede
zeden"... keek U wel eens naar de
VPRO op zondagavond? Wie
stopten een gillend katje in een
wasautomaat? Dat waren niet
die ,fuile Fakzisten", maar de re
presentanten van linkse partijen
voornoemd. Een vrouw in haar
geslachtsdeel schieten, dat had U
ook kunnen zien bij diezelfde
VPRO. „Goede zeden", die vindt
U nog steeds in de Volkskrant,
Het Parool (Henk Spaan bijvoor
beeld), Vrij Nederland en nog
zo'n honderdtal linkse pulpbla-
den".
En dan volgt de oproep op Van der
Meuten van lijst 10 te stemmen.
Kunt u begrijpen dat mijn moe
der zich ..misbruikt" voelde? U
zult nu misschien zeggen dat ik,
door zo uitvoerig uit dit politieke
pamflet te citeren, de Nederland
se Volks-Unie in de kaart speel,
want nu krijgt ze toch haar pu
bliciteit. Maar dat is mij om het
even. Ik heb vroeger al eens ge
schreven, dat het onverstandig is
dergelijke partijtjes uit te slui
ten, ten eerste omdat de democra
tie de risico's moet durven nemen
ook zulke stromingen het woord
te geven, en ten tweede, omdat je
zijn argumenten beter kunt ken-
nen, dan dat hij zich onder
gronds (via misleidende adver
tenties bijvoorbeeld!) voortplant.
De NCRV herhaalt deze zomer zeven afleveringen van
de serie 'Swiebertje en de vreemdeling'. Beelden die in
1963, bijna twintig jaar geleden dus. werden gescho
ten. Kleur kende men toen nog niet. De kijker zal
daarom genoegen moeten nemen met zwart-wit. De
eerste aflevering komt vrijdag (4 juni) op het scherm;
de laatste in augustus.
Joop Doderer, zestig jaar inmiddels, is de enige hoofd
rolspeler die nog in leven is. Lou Geels, die de rol van
Bromsnor de veldwachter vertolkte, overleed driejaar
geleden. De burgemeester in de serie, Rien van Nunen,
stierf toen er nog volop werd gefilmd.
Met de herhaling van 'Swiebertje en de vreemdeling' is
zeker Joop Doderer niet blij. Jaren heeft hij gepro
beerd om van het zwerver-image af te komen. Nu plak
ken ze hem dat etiket weer op. Ongewild. Want de
NCRV herhaalt 'Swieber' zonder enige vorm van over
leg.
Maar hoe denken de weduwen van Rien van Nunen en
Lou Geels hierover? Zien zij de televisiebeelden met
verlangen tegemoet? En heeft de NCRV hen ingelicht
over wat er te gebeuren staat?
Het hoeft allemaal niet voor
Joop Doderer. Swiebertje is
verleden tijd. Klaar af. Laten
rusten dus. Maar ongevraagd
blijft de populaire televisie
zwerver hem achtervolgen.
Nooit is het Doderer gelukt
om 'Swieber' voor goed uit
zijn leven te bannen. Ook nu
niet, acht jaar na de laatste
opnamen. Want nog altijd
proberen toeristen een glimp
van de acteur te vangen als zij
een wandeling over het Kaag
eiland maken. Ze blijven stil
staan voor z'n huis en probe
ren naar binnen te gluren.
Voor hen is en blijft Doderer
Swiebertje. Begrijpelijk is dit
wel. Als je zeventien jaar lang
één- en hetzelfde figuur uit
beeldt, wis je dit niet zo maar
van de ene op de andere dag
uit.
Of dit nog niet genoeg is wordt
niet alleen Joop, maar heel
Nederland, deze zomer op
nieuw geconfronteerd met de
creatie van de zwerver. Om
dat de NCRV een oude serie
gaat herhalen. Doderer las
het in de krant. De omroep
nam niet eens de moeite om
vooraf met hem en de wedu
wen van Lou Geels (Broms
nor) en Rien van Nunen (bur
gemeester) te overleggen wat
zij er van vonden. Nauwelijks
een week voor de eerste uit
zending kreeg de acteur een
briefje in de bus. Met de me
dedeling wanneer de NCRV
op 'herhaling' gaat.
Zijn eerste reactie: "Waarom
moet dat nu? Dit is geweest.
Ze moeten die zaak laten rus
ten. Nee, ik spring niet jui
chend op dat Swiebertje
weer op de tv komt. Ik ver
heug me er ook niet op. Die
periode is geweest, heb ik af
gesloten. Ach, dat ik weer in
de kijker kom als zwerver,
daar heb ik niet zo bar veel
moeite mee. Waarom hebben
ze niet geput uit wat jongere
afleveringen? Bovendien zijn
die in kleur. Wat ze nu heb
ben gepakt niet."
Betalen
Daar wringt de schoen waar
schijnlijk, denkt Joop Dode
rer. Waarom geen recentere
beelden? -"Dan moet de om
roep betalen en nu niet. Om
dat de opnamen uit 1963 ver
jaard zijn. Niemand krijgt er
ook maar één cent voor uitbe
taald. Een ongeloofwaardige
toestand. De NCRV heeft een
goedkoop programma op ze
ven vrijdagavonden. Voor
kinderen van een jaar of acht,
negen is het totaal nieuw.
Neem nou Engeland eens
(Doderer heeft hier enkele ja
ren gewerkt). Herhalen ze
daar een serie, dan krijgen de
acteurs het volle bedrag uit
gekeerd dat voor die tijd,
waarin de opnamen werden
gemaakt, gold. We hebben, zo
redeneren ze in Engeland,
met een oude en een nieuwe
generatie te maken. Bij ons
wordt hier geen rekening
mee gehouden."
De weduwe Geels, die uitslui
tend van een aow-uitkering
moet zien rond te komen,
dacht ook al aan een ex
traatje. "Ze praten bij de
NCRV over een contract",
zegt ze, "maar tussen alle
spulletjes van Lou ben ik
nooit wat tegengekomen.
Volgens mij is er helemaal
geen contract opgemaakt. In
elk geval ben ik het met deze
gang van zaken niet eens.
Naast m'n aow, dacht ik, is
dit een leuke opsteker. Daar
van leven is geen vetpot."
Heel wat gematigder reageert
mevrouw Van Nunen. Dat zij
van de herhaling geen geld
opstrijkt, doet haar niet zo
veel. "Iedereen weet toch dat
na tien jaar een omroep met
een programma mag doen
wat ze wil? Ik vind het flau
wekul om na twintig jaar zo
veel drukte te maken om een
beetje geld. Nergens voor no
dig, vind ik."
Schandalig
Juist voor die weduwen had
Joop Doderer het een pleister
op de wonde gevonden als de
NCRV met een (geringe) fi
nanciële bijdrage over de
brug zou zijn gekomen. "Ei
genlijk vind ik het schandalig
dat dit zo maar wordt wegge-
woven. Tenslotte worden die
vrouwen zo maar geconfron
teerd met hun overleden
mannen die ineens op het
scherm verschijnen. Wat mij
Tweemaal Joop Doderer. Boven
als de kennelijk onvergetelijke
zwerver Swiebertje. Onder privé
als de acteur, die zo'n herhaling he
lemaal met ziet zitten.
betreft? Ja, zeventien jaar
lang heb je je best gedaan om
die serie naar een hoogtepunt
te brengen. Wat nu passeert
is gewoon een kwalijke zaak.
Zonder overleg en niet willen
praten over een vergoeding.
Zelf naar die omroep stap
pen? Nee, daar ben ik te trots
voor. Ik voel me wel na die
zeventien jaar als een oude
vaatdoek weggegooid."
Kritiek uit de mond van Joop
Doderer. kritiek ook uit de
mond van mevrouw Geels.
De eerste uitzending staat
wel voor de deur. Gaan ze
daarnaar kijken?
"Ik zal wel moeten", reageert
de acteur een beetje bits.
"M'n zoon van zeven zal ze
ker het nodige te vragen heb
ben. Hij kijkt ook naar video-^
beelden die ik van de sene
heb. Vindt 'ie prachtig. Als
Swiebertje op de tv komt.
kan ik niet zeggen, kyk jy
maar fijn. ik ga boven zitten."
Zeker bij de vrouwen van Lou
Geels en Rien van Nunen zul
len die opnamen uit de zesti
ger jaren de nodige emoties
oproepen. Beiden zullen ech
ter wél aan hun toestel ge
kluisterd zitten.
"Natuurlyk, die beelden roe
pen herinneringen op", zegt
mevrouw Van Nunen. "Ik ga
zeker kijken. Rien en ik zyn
twintig jaar gelukkig ge
trouwd geweest. Waarom zou
ik dan niet voor de tv gaan
zitten? M'n oudste dochter
heeft al aangekondigd alle
uitzendingen op de video te
zullen opnemen. Kunnen we
ze later nog eens bekyken.
Tenslotte draai ik ook vaak
grammofoonplaten van
Rien."
Banden
Hetzelfde geldt voor Leila
Geels. Zo nu en dan zet ze
een bandje op om naar de
stem van haar overleden man
te luisteren. Aan de ene kant
vindt zij het daarom leuk om
Lou weer eens in de rol van
Bromsnor te zien. "Maar aan
de andere kant zal het zeker
emoties oproepen", vertelt
ze. 'Toch wil ik die afleverin
gen voor geen goud i
Alleen voor Joop Doderer hoe
ven die herhalingen niet. Stel
je voor dat de NCRV zou heb
ben gezegd we willen een
nieuwe serie rond Swiebertje
gaan opnemen. Hoe zou de
acteur dan hebben gerea
geerd?
Doderer aarzelt geen moment:
"Ik had direct al nee gezegd.
Zonder enige bedenktyd.
Waarom? Het publiek heelt
té goede herinneringen aan
die serie. Daar moet je niet
meer mee terugkomen. En ik
ben ook een jaartje ouder ge
worden. Met guitenstreken
die je, zeg maar, vijftien jaar
geleden uithaalde, kun je nu
niet meer mee aankomen."
Twijfels heeft de acteur over de
kijkdichtheid van die oude
serie. De technieken zyn ver
ouderd, het ging allemaal
veel langzamer en, niet onbe
langrijk, de beelden 'zijn
zwart-wit
"Ik denk dat het minder zal
aanslaan dan de NCRV ver
moedt", vreest Joop Doderer.
"Oudere mensen zullen er
wellicht met genoegen naar
kijken. Maar jonge mensen
zullen misschien zeggen, jóh,
keken jullie déér vroeger
naar?"
advertentie:
DEN HAAG (ANP) - Het
volume van de in Neder
land vervaardigde chemi
sche produkten is in 1981
met minder dan 1 pet. ge
groeid. Na de achteruit
gang met 4 pet. in 1980 is
daarmee het produktieni-
veau nog onder dat van
1979 gebleven.
de reële exportgroei ca. 3 pet., zo
blijkt uit het jaarverslag van de
vereniging van de Nederlandse
Chemische Industrie VNCI.
De omzet steeg van 28,5 miljard Verschil
in 1980 naar 33,9 miljard vorig De economische achteruitgang en
jaar, waarvan 29,8 miljard uit- de hoge rentestand hadden een
gevoerd werd. Daarmee bedroeg negatieve invloed op de chemi-
DEN HAAG (GPD) - De Neder
landse farmaceutische industrie
maakt ruzie met het ministerie
van economische zaken over de
prijzen van geimporteerde medi
cijnen. Het ministerie wil deze
prijzen gaan vaststellen. De in
dustrie zegt dat de prijsontwik
keling van medicijnen al jaren
achter blijft bij de algemene
prijsontwikkeling in ons land.
Omdat de farmaceutische indus
trie de door de minister te nemen
beschikking in stryd acht met
het Verdrag van Rome, is by de
Europese Commissie in Brussel
een klacht ingdiend.
De farmaceutische industrie
meent dat de prijzen van medi-
cynen in ons land in de pas lopen
met die in de meerderheid van
de Europese landen. „De prijzen
van medicijnen worden in ons
land door de overheid echter ver
geleken met die in landen als Ita
lië, Belgie en Frankrijk. Dit zijn
landen waar de prijzen geduren
de vele jaren praktisch bevroren
zijn en waar keer na keer deva
luaties optraden die niet gecom
penseerd werden. De regeringen
in die landen werden inmiddels
door de Europese Commissie
enige malen aangeschreven om
de prijzen van medicijnen juist te
verhogen".
De Nederlandse farmaceutische
industrie meent dat de voorgeno
men prijsbeschikkmg slechts
korte-termynpolitiek is en het
onderzoek zal belemmeren.
„Geen goede zaak voor zieke
mensen, die immers zyn aange
wezen op nieuwe en betere ge
neesmiddelen", aldus de indus
trie.
sche industrie. Toch was de ont
wikkeling in de chemie, zowel in
Nederland als in Europa, niet
slechter dan die van de totale in
dustrie. Per sector verschilden
de resultaten echter sterk.
Kunstmest, geneesmiddelen en
verf konden zich dankzij de gun
stige export handhaven. Was
middelen, cosmetica en reuk- en
smaakstoffen bleven eveneens
stabiel. De vezelsector kon door
saneringen de resultaten verbe
teren. De overige bulkchemica-
lien brachten echter veelal ver
lies. Vooral in delen van de poly-
merensector werden zeer grote
verliezen geleden.
De bezettingsgraad van de Neder
landse chemische industrie bleef
laag en was eind vorig jaar ge
middeld slechts 75 pet. In de pe
trochemische grondstoffensec
tor was het percentage met 60
65 echter nog aanzienlyk lager.
De investeringen bedroegen in
1981 1.6 miljard en lagen daar
mee ook na compensatie voor
prysstygingen iets boven het ni
veau van 1980. Het aantal werk
nemers in de chemische indus
trie bleef ca. 91.000
Al meer dan
300 jaar brouwt
Grolsch haar bier
op natuurlijke en
ambachtelijke wijze
En dat proef je
¥f\o£6cA
akmanschap is Meesterschap1
